Konferencja ECOFORUM Po pierwsze środowisko Lublin, 26 27 września 2012 Znaczenie terytorium województwa lubelskiego w ogólnopolskim projekcie rozpoznania geologicznego dla poszukiwań shale gas i tight gas Hubert Kiersnowski Państwowy Instytut Geologiczny Polska Służba Geologiczna współpraca Janusz Rybicki Geolog Wojewódzki
NIEKONWENCJONALNE ZŁOŻA GAZU I ROPY Schemat na podstawie przykładów z amerykańskich basenów z gazem łupkowym (shale gas) i gazem zamkniętym (tight gas) Państwowy Instytut Geologiczny wg Pallastro i inni, 2003
Lokalizacja basenów sedymentacyjnych w Europie z formacjami łupkowymi potencjalnie zawierającymi złoża gazu ziemnego, wg P. Poprawa, 2010 Polska niekonwencjonalny członek Unii Europejskiej z dużym potencjałem zasobów niekonwencjonalnych złóż węglowodorów Województwo Lubelskie Państwowy Instytut Geologiczny
Pozycja stratygraficzna i obszary występowania najważniejszych formacji ciemnych łupków w Polsce, wg P. Poprawa, 2010 Poza rozpoznawanymi obecnie łupkami ordowiku i syluru. inne formacje łupków są traktowane jako perspektywiczne Państwowy Instytut Geologiczny
Potencjalne występowanie shale gas w Polsce wg P. Poprawa, 2010 Łupki górnego ordowiku i dolnego syluru Shale gas (shale oil?) górny ordowik, sylur, górny kambr?, górny dewon?, karbon? i dolny oligocen, jura, najniższa kreda?, górny trias ret. Województwo Lubelskie
Lubelszczyzna około 440 milionów lat temu (wczesny sylur) MORZE (płytkie) LĄD MORZE (głębsze) Dzięki węglanowemu typowi wybrzeża, wody były przejrzyste, jak obecnie w Chorwacji, a średnia roczna temperatura wody podobna do wód Chorwacji w lipcu, ok.. 22-23 C. Klimat suchy do bardzo suchego, podobnie jak obecnie w Maroku/Tunezji Dzięki uprzejmości P. Lis
Dzięki węglanowemu typowi wybrzeża, wody były przejrzyste, jak obecnie w Chorwacji, a średnia roczna temperatura wody podobna do wód Chorwacji w lipcu, ok.. 22-23 C. Klimat suchy do bardzo suchego, podobnie jak obecnie w Maroku/Tunezji Dzięki uprzejmości P. Lis
BADANIA NAUKOWE PIG - PIB Profil geologiczny dolnego paleozoiku z kratonu wschodnioeuropejskiego z obszaru basenu lubelskiego. Na profilu zaznaczone są kompleksy przedstawiające maksymalny potencjał akumulacyjny dla niekonwencjonalnych złóż węglowodorów - głównie gazu ziemnego w łupkach ordowiku i syluru. Krzywa TOC (Total Organic Carbon) oznacza procentową zawartość wagową węgla pochodzenia organicznego. za P. POPRAWA Państwowy Instytut Geologiczny
Państwowy Instytut Geologiczny
Państwowy Instytut Geologiczny
Państwowy Instytut Geologiczny
POSZUKIWANIA ZŁÓŻ NIEKONWENCJONALNYCH ZŁOŻA GAZU ZAMKNIĘTEGO TYPU TIGHT GAS Gdzie na obszarze Polski mogą występować złoża gazu typu tight gas? Tight gas środkowy kambr?, dolny dewon Old Red?, dolny i górny karbon?, górny perm - Rotliegend, kreda i paleogen? Państwowy Instytut Geologiczny WG POPRAWA, KIERSNOWSKI, 2010
WYSTĘPOWANIE ZŁÓŻ NIEKONWENCJONALNYCH W POLSCE KAMBR ŚRODKOWY Województwo Lubelskie WG POPRAWA, KIERSNOWSKI, 2010
Państwowy Instytut Geologiczny
WYSTĘPOWANIE ZŁÓŻ NIEKONWENCJONALNYCH W POLSCE DEWON DOLNY I ŚRODKOWY Województwo Lubelskie Państwowy Instytut Geologiczny WG POPRAWA, KIERSNOWSKI, 2010
Państwowy Instytut Geologiczny
WYSTĘPOWANIE ZŁÓŻ NIEKONWENCJONALNYCH W POLSCE KARBON GÓRNY Województwo Lubelskie Państwowy Instytut Geologiczny WG POPRAWA, KIERSNOWSKI, 2010
Potencjalne występowanie shale gas wg P. Poprawa, 2010 Łupki górno karbońskie (namur) Województwo Lubelskie Państwowy Instytut Geologiczny
Państwowy Instytut Geologiczny
OBSZAR WYSTEPOWANIA ŁUPKÓW DOLNEGO PALEOZOIKU POTENCJALNIE ZAWIERAJĄCYCH NIEKONWENCJONALNY GAZ ZIEMNY (SHALE GAS) Czerwony obszary o udokumentowanym potencjale dla występowania gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku Żółty obszary o nieokreślonym potencjale występowania gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku Województwo Lubelskie Wg P. Poprawa Państwowy Instytut Geologiczny
BADANIA NAUKOWE PIG - PIB Studia nad wydzieleniem w łupkach horyzontów bogatych w materię organiczną, definiowanych czasami jako Sweet Spots za P. POPRAWA Zróżnicowanie wysokiej zawartości TOC w dolno paleozoicznych osadach na obszarze kratonu wschodnioeuropejskiego (Polska N-E). Państwowy Instytut Geologiczny
Państwowy Instytut Geologiczny
Podsumowanie Znaczenie terytorium województwa lubelskiego w ogólnopolskim projekcie rozpoznania geologicznego dla poszukiwań shale gas i tight gas jest istotne. Dotychczasowe rozpoznanie geologiczne skał łupkowych jest nadal nie wystarczające. Skomplikowana budowa geologiczna (szczególnie strukturalna) może wpływać na wyniki poszukiwań. Gaz łupkowy znajduje się na terytorium województwa lubelskiego. Jednak, wyniki uzyskane przez firmę ExxonMobil wskazują na konieczność rozwoju technologii wydobycia tego gazu. Obecne technologie stosowane przez firmy poszukiwawcze na terytorium województwa lubelskiego mogą być niedostatecznie efektywne dla uzyskania komercyjnej (ekonomicznej) produkcji gazu. Gaz jest choć w ilościach mniejszych niż pierwotnie zakładano. Nadal nie wiemy, czy potrafimy go wydobyć i czy potencjalne wydobycie będzie opłacalne ekonomicznie. Państwowy Instytut Geologiczny