Najważniejsze wyniki badań socjodemograficznych dla województwa pomorskiego Lata 3-9 1. Bezdomność w Województwie pomorskim to podobnie jak w całym województwie pomorskim problem typowo męski w roku 9 zbadano 26 dorosłych osób bezdomnych z czego 85,% to mężczyźni. W porównaniu do roku 7 przebadano o 4 osób więcej, w porównaniu zaś do roku 5 ponad 1 osób. Nie można dziś mówić o liczebnym wzroście osób bezodmn6ych w woj. Pomorskim. Dodatkowo wskazać należy, że w województwie pomorskim zanotowano obecność 2 dzieci do 18 roku życia (w roku 7 policzono obecność 197 bezdomnych dzieci). 2. Osoby bezdomne w województwie pomorskim to przede wszystkim osoby z podstawowym (37%) bądź zasadniczym zawodowym (41%) wykształceniem. 15% respondentów zadeklarowała posiadanie wykształcenia średniego a niespełna 2% - wyższego 3. Średnia liczba lat osób bezdomnych w województwie pomorskim w roku 9 przekroczyła 5 lat i w porównaniu do badań z 3 wzrosła o 4 lata. Mamy więc do czynienia z populacją osób w średnim weku oraz w wieku starszym. W ujęciu wieku w postaci przedziałowym można powiedzieć, że w pomorskim dominuje przedział wiekowy 51-6 lat (37,6%). W podziale na płeć można powiedzieć że bezdomni mężczyźni częściej od kobiet przekraczają 5 rok życia (6% mężczyzn). 5 45 4 35 3 25 15 1 5 11,4 Wykres nr 1. Przedziały wiekowe osób bezdomnych na przestrzeni lat 3-9 32,9 3,3 32,9 3,3 14,8 14,3 14,5 1,6 9,6 36,3 27,3 12,8 13,8 37,6 22,4 14,2 8 8,1 17,7 do 3 lat 31-4 lat 41-5 lat 51-6 lat powyżej 6 lat 4. Połowa bezdomnych osób zamieszkuje w różnego rodzaju placówkach (51%) na nadziałkach przebywa 16% wszystkich bezdomnych osób. W miejscach niemieszkalnych znajduje się 14,6% a w mieszkaniach wspieranych 5,2%. Kobiety częściej niż mężczyźni deklarują przebywanie na działkach mężczyźni częściej niż kobiety w miejscach niemieszkalnych. 5. Przeciętna długość zostawania w bezdomności w woj. pomorskim kształtuje się na poziomie 7,5 lat (faza chroniczna) i w porównaniu do roku 3 wzrosła o 2 lata. Okres pozostawania w bezdomności jest dłuższy w przypadku mężczyzn (8 lat) niż kobiet (6 lat)
9 8 Wykres nr 2. Przeciętna liczba lat pozostawania w bezdomności w Gdyni w poszczególnych latach a płeć respondenta 7,9 7,7 7 6 6,2 6,8 6,6 7,4 7,6 5 5,9 5,4 5,9 5,8 4 4,6 3 ogółem kobieta mężczyzna 6. W ujęciu faz bezdomności można zauważyć ciągły wzrost odsetka tych osób bezdomnych które znajdują się w fazie chronicznej (6-1lat) i długotrwałej (powyżej lat). Na przestrzeni lat 3-9 widać, że fazie chronicznej następuje wzrost odsetek osób od 18,8% do 25,8% a w fazie długotrwałej bezdomności od 12,8% do 21,8%. Spada odsetek bezdomnych osób, które są w fazie wstępnej z 26% w roku 3 do 22,4% w roku 9. 28 26 24 22 18 16 14 12 26 24,9 18,8 17,6 12,8 Wykres nr 3. Fazy bezdomności w latach 3-9 24,4 24,5 25,8 21,9 22,5 22,4 21,8 19,3 21,3 18,7 16,3 16,2 15,6 15,4 13,8 1 faza wstępna faza ostrzegawcza faza adaptacji faza chroniczna faza trwała 7. Osoby bezdomne chętnie korzystają z oferowanej pomocy. Jedynie 17% z nich nie korzystała w ciągu ostatniego roku z żadnej formy wsparcia. 57% bezdomnych w województwie pomorskim korzystało z noclegu, 65% z wyżywienia zaś 5% ze wsparcia finansowego z odzieży 35%. W opinii 42% bezdomnych osób udzielona pomoc pomaga w wychodzeniu z bezdomności, przeciwnego zdania jest 58% bezdomnych. Odpowiedzi pozytywne na to
pytanie częściej deklarują kobiety niż mężczyźni zaś odpowiedzi te uwarunkowane są wiekiem osoby bezdomnej: osoby, które nie przekroczyły 4 roku życia o wiele częściej niż osoby starsze wskazują, że uzyskana pomoc pomaga w wychodzeniu z bezdomności. Rozkład odpowiedzi na to pytanie jest również uzależniony od fazy bezdomności: osoby które są w bezdomności od 6 lat o wiele rzadziej zgadzają się ze stwierdzeniem, że pomoc, którą uzyskują od gminy pomaga w wychodzeniu z bezdomności. 8. Przed okresem bezdomności 33% bezdomnych zadeklarowała, że korzystała z pomocy. Częściej były to kobiety (44%) niż mężczyźni (31%). Warto wskazać, że 4% osób bezdomnych znajdujących się we wstępnej fazie bezdomności stwierdziło, że prze okresem bezdomności korzystała z pomocy. 9. 46% osób bezdomnych w województwie pomorskim czuje się winny własnej bezdomności. Częściej są to mężczyźni niż kobiety. Poczucie własnej winy nie zależy od faz bezdomności ani od wieku 1. W zakresie przyczyn bezdomności niezależnych od osoby bezdomnej najczęściej wskazywana była eksmisja (43,5%), wypędzenie z mieszkania przez rodzinę (29%) oraz utrata pracy (%). Na rozpad związku partnerskiego nie z własnej winy wskazało 17% osób bezdomnych a 8% wskazało na zadłużenie. W podziale na płeć można powiedzieć że kobiety o wiele częściej niż mężczyźni wskazywali na ucieczkę przed przemocą w rodzinie, wypędzenie z mieszkania, zadłużenie, uzależnienie partnera od substancji psychoaktywnych. Mężczyźni o wiele częściej niż kobiety wskazywali na bezrobocie, eksmisję oraz konieczność opuszczenia zakładów karnych. 11. W zakresie przyczyn zależnych od osoby bezdomnej najczęściej wskazywano na własny alkoholizm (36%), rozpad związku małżeńskiego z winy osoby bezdomnej (23%) oraz zły stan zdrowia (23%) i własny wybór (23%). 12. 31% osób bezdomnych zamieszkujących teren województwa pomorskiego ma złożony wniosek o przydział mieszkania komunalnego zaś w porównaniu do roku 3 obserwuje się spadek tego odsetka. Kobiety częściej od mężczyzn ma złożone tego rodzaju wnioski. W roku 9 23% bezdomnych znajduje się na liście osób oczekujących na mieszkanie. 1 8 6 4 Wykres nr 4. Złożony wniosek o przydział mieszkania komunalnego/socjalnego a rok badania (%) 36,4 3,5 27,7 31,1 63,6 6,4 72,4 68,9 tak nie
13. Zdecydowana większość bezdomnych osób posiada ubezpieczenie zdrowotne (8%) częściej takie ubezpieczenie posiadają osoby przebywające w placówkach. Warto wskazać, że ponad 3% osób bezdomnych, które nie przekroczyły 3 roku życia takiego ubezpieczenia nie posiada. 14. Prawie połowa osób bezdomnych w województwie pomorskim zadeklarowała, iż posiada orzeczenie o niepełnosprawności (47%) i o wiele częściej są to mężczyźni (47%) niż kobiety (31%) oraz osoby, które przekroczyły 5 rok życia oraz znajdujące się w adaptacyjnej fazie bezdomności i wyższych. Najczęściej jest to umiarkowany stopień niepełnosprawności (64%), 24% ma orzeczenie znaczne a 12% lekkie. Kolejne 12% osób bezdomnych stara się o przyznanie stopnia niepełnosprawności. Subiektywne poczucie własnego stanu zdrowia w opinii osób bezdomnych kształtuje się na poziomie zaledwie dostatecznym (32% ocen dobrych i 37% ocen dostatecznych, 7% ocen bardzo dobrych 24% ocen niedostatecznych. Ocena własnej kondycji zdrowotnej jest uzależniona od wieku osoby bezdomnej (im osoba starsza tym gorzej ocenia swój stan zdrowia) oraz od poszczególnych faz bezdomności (osoby przebywające w bezdomności ponad 1 lat najczęściej wskazują na dostateczne i niedostateczne oceny własnego zdrowia). 1 Wykres nr 5. Posiadanie orzeczonego stopnia niepełnosprawności a rok badania (%) 8 6 38,8 42,1 44,9 45,7 61,2 57,9 55,1 54,3 4 tak nie 15. Pod względem aktywności zawodowej osób bezdomnych wskazać trzeba, że 2/3 osób bezdomnych posiada kwalifikacje zawodowe jednakże jedynie 17% respondentów w roku 9 posiadało pracę zarobkową. W tym zakresie widać, iż w 7 roku sytuacja na rynku pracy była o wiele lepsza niż jest obecnie: w roku 7 25% osób bezdomnych wskazała, że posiada pracę. 16. Do najczęstszych powodów, dla których osoby bezdomne nie posiadają pracy zaliczyć należy zły stan zdrowia (54%), brak ofert pracy (34%)oraz nieodpowiedni wiek (19%). 17. Jedynie 25% spośród tych osób bezdomnych, które posiadają pracę posiada umowę o dzieło czy zlecenie. W roku 9 w porównaniu do roku 5 ubyło osób bezdomnych, które są
zarejestrowane jako osoby bezrobotne bądź poszukujące pracy (z 38,6% w roku 5 do 26,5% w roku 9). 1 Wykres nr. Posiadanie kwalifikacji zawodowych a rok badania (%) 8 65,8 64,7 66,2 67,6 6 4 34,2 35,3 33,8 32,4 tak nie 18. Jak wskazują wyniki badań prowadzonych w roku 9 56% osób bezdomnych jest gotowa w najbliższych dniach podjąć pracę zawodową, najczęściej są to osoby do 3 roku życia znajdujące się we wstępnej fazie bezdomności (do 2 lat). Warto wskazać, że większą gotowość do podjęcia pracy wyrażają osoby bezdomne zamieszkujące poza placówkami dla osób bezdomnych (miejsca niemieszkalne, działki i altanki). 19. Osoby, które wyraziły gotowość podjęcia pracy od zaraz wskazują, że może to być jakakolwiek praca (55%), 37,5% osób bezdomnych wskazała na pracę legalną, zaś 8% na pracę na czarno.. Do najważniejszych źródeł dochodu osób bezdomnych zaliczyć należy zasiłek z pomocy społecznej (45%), pracę dorywczą sezonową (19%)zbieractwo, (16%) oraz rentę bądź emeryturę (13%). 21. 39% osób bezdomnych przyznało się, że w roku 9 posiada zadłużenie. W porównaniu do 7 roku odsetek bezdomnych osób zadłużonych finansowo wzrósł o 5%. Nieco częściej zadłużenie deklarują mężczyźni niż kobiety, osoby, które nie przekroczyły 4 roku życia, znajdujące się we wstępnej i ostrzegawczej fazie bezdomności. 22. Jedynie,5% osób bezdomnych w województwie pomorskim wiele razy podejmowała czynności mające na celu wyjście z bezdomności zaś ponad połowa osób bezdomnych nie podejmuje jakichkolwiek czynności (52%). Podejmowanie czynności w kierunku zmiany swojej sytuacji życiowej jest uwarunkowane od wieku osób bezdomnych i długości trwania w sytuacji bezdomności. Większą aktywnością w wychodzeniu z bezdomności odznaczają się osoby do 4 roku życia znajdujące się we wstępnej bądź ostrzegawczej fazie bezdomności. podejmowanie prób wyjścia z bezdomności diametralnie spada począwszy od fazy adaptacyjnej (od 6 lat pozostawania w bezdomności).
23. 26% osób bezdomnych uważa, ze ma duże szanse na usamodzielnienie się w ciągu najbliższych 2 lat, częściej taką deklarację składają kobiety niż mężczyźni oraz osoby do 3 roku życia znajdujące się we wstępnej fazie bezdomności. 24. Jakie formy wsparcia, w opinii osób bezdomnych są pomocne w wychodzeniu z bezdomności? Z wyników badań zrealizowanych w 9 roku wynika, że są to posiadanie własnego miejsca zamieszkania (74%), posiadanie pracy bądź pomoc w jej znalezieniu (42%) oraz wsparcie finansowe (28%). 1% osób bezdomnych wskazuje, że w ich przypadku pomocą, która doprowadziłaby do ostatecznego usamodzielnienia jest redukcja zadłużenia. 25. Ponad połowa osób bezdomnych ma poczucie bycia osobą bezdomną (57%) zaś uzyskane wyniki nie zależą od płci osób bezdomnych, ich wieku oraz faz bezdomności.