TOWAROWE GOSPODARSTWA ROLNE W NOWEJ PERSPEKTYWIE FINANSOWEJ 2015-2020 1
Ile mamy gospodarstw towarowych? Według badań GUS z 2010 roku w Polsce występuje : 2280 tys. gospodarstw 6,6 % z nich to gospodarstwa towarowe czyli 150 tys. gospodarstw 1,4 % z nich posiada powierzchnię powyżej 50 ha 32 tys. gospodarstw 0,2 % z nich posiada powierzchnię powyżej 300 ha 1355 gospodarstw Docelowo bezpieczeństwo żywnościowe Polski zapewnić może 200 tys. gospodarstw na powierzchni 11-12 mln ha. 2
Ile gospodarstw ma znaczenie w tworzeniu konkurencyjności polskiego rolnictwa? Według IERiGŻ- PIB posiadamy: 200-300 tys. gospodarstw pow. 25 tys. euro SO lub powyżej 16 ESU Współczynnik standardowej produkcji SO ( z ang. standard output) obliczamy jako średnią wartość produkcji z pięciu lat określonej działalności roślinnej lub zwierzęcej uzyskiwanej w ciągu roku z jednego hektara lub od jednego zwierzęcia w przeciętnych dla danego regionu warunkach. 3
4
5
6
7
Środki finansowe w perspektywie 2014-2020 Płatności bezpośrednie - 23.700 mln PROW - 13.500 mln Polityka spójności - 5.200 mln RAZEM 42.400 mln 8
Podstawowe elementy systemu W ramach systemu na kwotę wsparcia w poszczególnych gospodarstwach składają się następujące rodzaje płatności: 1) jednolita płatność obszarowa, 2) płatność za zazielenienie, 3) płatność dla młodych rolników, 4) płatność dodatkowa, 5) płatności związane z produkcją, 6) przejściowe wsparcie krajowe. Na obecnym etapie nie jest możliwe precyzyjne określenie ostatecznych stawek płatności, ponieważ będą one wynikiem podzielenia ustalonej koperty krajowej przez kwalifikującą się w danym roku do danego rodzaju płatności liczbę hektarów albo zwierząt. 9
Jednolita płatność obszarowa - ok. 110 do hektara W Polsce nadal jest stosowany uproszczony system płatności bezpośrednich, w którym podstawową płatnością jest jednolita płatność obszarowa (JPO). Płatność ta przysługuje do każdego kwalifikującego się hektara. Warunki przyznawania jednolitej płatności obszarowej od 2015 r. są zbliżone do dotychczasowych. Na płatność tę przeznaczone zostanie ponad 1,5 mld EUR rocznie. Do jednolitej płatności obszarowej kwalifikują się także powierzchnie zajmowane przez elementy krajobrazu, położone w obrębie gruntów deklarowanych do płatności. 10
W ramach nowego systemu będzie stosowana tzw. degresywność, polegająca na redukcji płatności o 100% nadwyżki kwoty jednolitej płatności obszarowej ponad 150 tys. EUR. Zgodnie z przepisami unijnymi, kwota uzyskana w wyniku stosowania tego mechanizmu zasili budżet PROW. W sprawie redukcji płatności organizacje rolnicze COPA-COGECA Unii Europejskiej postulowały maksymalne ograniczenie redukcji by nie była postrzegana jako kara za wykorzystywanie efektu skali w walce o konkurencyjność. Komisja Europejska ustalając na 5% minimalny poziom redukcji dopuszcza możliwość korygowania podstawy o koszty wynagrodzeń pracowników najemnych. /art. 11 ust. 2 rozporządzenia UE nr 1307/2013/. W Polsce z tej możliwości nie skorzystano wprowadzając 100 % redukcję. Redukcja płatności obszarowej powyżej 150 tys. obejmie 146 gospodarstw o powierzchni powyżej 1430 ha. 11
Płatność za zazielenienie (greening) - ok 74 do hektara Płatność z tytułu praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska, czyli zazielenienie, to obowiązkowy komponent nowego systemu płatności bezpośrednich. Na jej finansowanie przeznaczone jest 30% krajowej koperty finansowej, tj. ok. 1 mld EUR rocznie. Zazielenienie jest realizowane przez: - dywersyfikację upraw, - utrzymanie trwałych użytków zielonych (TUZ), - utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA1). 12
DYWERSYFIKACJA UPRAW Dywersyfikacja dotyczy gospodarstw rolnych o powierzchni od 10 ha gruntów ornych. Gospodarstwa, w których występuje powyżej 30 ha gruntów ornych zobowiązane są do prowadzenia co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych, przy czym uprawa główna nie może zajmować więcej niż 75% gruntów ornych, a dwie uprawy łącznie nie mogą zajmować więcej niż 95% gruntów ornych. W okresie od 15 maja do 15 lipca organ kontrolny będzie sprawdzał realizację dywersyfikacji upraw, tzn. czy w tym okresie rośliny są uprawiane i zajmują określony odsetek powierzchni gruntów ornych. Kontrola w tym zakresie będzie możliwa zarówno na podstawie obecności uprawy, jak i na podstawie jej pozostałości znajdujących się na polu po zbiorze. W celu obliczenia udziału upraw rolnik może zadeklarować daną działkę tylko raz w danym roku składania wniosków. 13
UTRZYMANIE TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH (TUZ) W celu ochrony trwałych użytków zielonych, które w dużym stopniu przyczyniają się do zachowania różnorodności biologicznej, a w szczególności odgrywają ważną rolę w pochłanianiu dwutlenku węgla i ochronie gleby, wprowadzono obowiązki dotyczące utrzymania trwałych użytków zielonych. W ramach tych wymogów na obszarach Natura 2000 obowiązuje zakaz przekształcania lub zaorywania wyznaczonych cennych przyrodniczo trwałych użytków zielonych, w tym obejmujących gleby torfowe i podmokłe, które wymagają ścisłej ochrony w celu osiągnięcia celów dyrektywy ptasiej (2009/147/WE) i siedliskowej (92/ 43/EWG). W przypadku, gdy rolnik zaorze lub przekształci TUZ-y cenne przyrodniczo, oprócz sankcji w postaci zmniejszenia płatności, będzie miał obowiązek ponownego przekształcenia tego obszaru w trwały użytek zielony. 14
UTRZYMANIE OBSZARÓW PROEKOLOGICZNYCH (EFA) Utrzymanie obszarów proekologicznych dotyczy gospodarstw o powierzchni powyżej 15 ha gruntów ornych, które są zobowiązane, aby posiadać obszary proekologiczne EFA na powierzchni co najmniej 5% gruntów ornych. LISTA OBSZARÓW PROEKOLOGICZNYCH Do obszarów proekologicznych rolnicy mogą zaliczyć następujące elementy: 1) grunty ugorowane na których w okresie od 1 stycznia do 31 lipca w danym roku nie jest prowadzona produkcja rolna (po upływie tego terminu rolnik będzie mógł przywrócić grunty do produkcji). Na ugorach w ramach EFA: zakaz wypasu i koszenia; 15
niepożądanej roślinności (zgodne z zasadą wzajemnej zgodności); płynących z różnorodności biologicznej, pod warunkiem, iż nie są one wykorzystywane w celach produkcyjnych i do skarmiania zwierząt. 2) elementy krajobrazu, które są w posiadaniu rolnika: A. Chronione w ramach norm Dobrej Kultury Rolnej (DKR): a) drzewa będące pomnikami przyrody; b) oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m²; c) rowy, których szerokość nie przekracza 2 m; 16
Płatność dla młodych rolników - ok. 62 do hektara O płatność dla młodych rolników mogą się ubiegać rolnicy, którzy spełniają warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej. Płatność dla młodych rolników jest przyznawana również osobom prawnym oraz grupom osób fizycznych, o których mowa w art. 50 rozporządzenia Komisji nr 639/2014, pod warunkiem, że przynajmniej jedna osoba fizyczna, która w pierwszym roku składania przez osobę prawną lub grupę osób wniosku o przyznanie płatności dla młodego rolnika nie przekracza 40 lat oraz która rozpoczęła sprawowanie kontroli nad osobą prawną lub grupą osób w ciągu 5 lat przed dniem złożenia przez osobę prawną lub grupę osób pierwszego wniosku o przyznanie płatności dla młodego rolnika. Ponadto osoba ta sprawuje faktyczną i trwałą kontrolę nad daną osobą prawną lub grupą osób w zakresie decyzji dotyczących zarządzania, korzyści i ryzyka finansowego w pierwszym roku składania przez osobę prawną lub grupę osób wniosku o płatność w ramach systemu dla młodych rolników. Płatność dla młodych rolników ma postać płatności powierzchniowej, a jej stawka wyniesie 25% średniej krajowej płatności na hektar. Płatność jest przyznawana do powierzchni nie większej niż 50 ha. 17
Płatność dodatkowa - ok. 41 do hektara Płatność dodatkowa przysługuje do powierzchni gruntów objętych obszarem zatwierdzonym do jednolitej płatności obszarowej będących w posiadaniu rolnika nie większej niż 30 ha oraz pomniejszonej o 3 ha. Na płatność dodatkową przeznaczono 280 mln EUR rocznie. 18
Płatności związane z produkcją Celem płatności związanych z produkcją jest wsparcie sektorów, które mają szczególne znaczenie gospodarcze, środowiskowe lub społeczne i które znajdują się w trudnej sytuacji. Przeprowadzone diagnozy wykazały, że w warunkach Polski sytuacja taka dotyczy sektorów: bydła, krów, owiec, kóz, owoców miękkich (truskawki i maliny), chmielu, roślin wysokobiałkowych, buraków cukrowych, ziemniaków skrobiowych, pomidorów, lnu i konopi włóknistych. Na płatności związane z produkcją przeznaczono ponad 500 mln EUR rocznie. 19
Płatności do zwierząt W nowym systemie płatności bezpośrednich realizowane są 4 płatności związane z produkcją, skierowane do sektora produkcji zwierzęcej: płatność do bydła, płatność do krów, płatność do owiec oraz płatność do kóz. Płatność do bydła - ok. 69 euro/szt. Płatność do bydła przysługuje rolnikom posiadającym co najmniej 3 sztuki młodego bydła w wieku do 24 miesięcy, płatność będzie przyznawana do wszystkich zwierząt od 1-szej do 30-tej sztuki. Płatnością będzie objęte bydło, niezależnie od płci. Wsparcie będzie przysługiwać maksymalnie 2 razy w ciągu życia zwierzęcia. W przypadku płatności do bydła okres przetrzymywania trwa od dnia złożenia wniosku do 30 czerwca roku złożenia wniosku, nie krócej jednak niż do dnia, w którym zwierzę osiągnie wiek 6 miesięcy. 20
Płatność do krów - ok. 69 euro/szt. Płatność do krów przysługuje rolnikom posiadającym co najmniej 3 krowy w wieku ponad 24 miesięcy, płatność wypłacana jest do krów od 1-szej do 30- tej sztuki. W przypadku płatności do krów okres przetrzymywania trwa od dnia złożenia wniosku do 30 czerwca roku złożenia wniosku. Płatność do owiec - ok. 25 euro/szt. Płatność do owiec przysługuje rolnikom posiadającym co najmniej 10 sztuk maciorek owczych w wieku co najmniej 12 miesięcy, płatność przyznawana jest do wszystkich sztuk tych zwierząt w gospodarstwie. W przypadku płatności do owiec okres przetrzymywania trwa od 20 października do dnia 20 listopada roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności. Ponadto, rolnik musi posiadać zadeklarowane owce w dniu złożenia wniosku. 21
Płatność do kóz - 15 euro/szt. Płatność do kóz przysługuje rolnikom posiadającym co najmniej 5 sztuk samic kozy w wieku co najmniej 12 miesięcy, płatność będzie wypłacana do wszystkich sztuk w gospodarstwie. W przypadku płatności do kóz okres przetrzymywania trwa od dnia złożenia wniosku do 30 czerwca roku złożenia wniosku. 22
Płatności do powierzchni upraw Płatność do owoców miękkich - ok. 250 euro/ha Płatność przysługuje do powierzchni uprawy truskawek lub malin. Nie jest wymagana umowa kontraktacji, co pozwoli na objęcie płatnością nie tylko powierzchni upraw owoców kierowanych do przetwórstwa, lecz również wysokiej jakości owoców konsumpcyjnych, w tym owoców przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej. Płatność do roślin wysokobiałkowych - ok. 240 euro/ha Płatność przysługuje do powierzchni uprawy roślin wysokobiałkowych w plonie głównym, nie większej niż 150 ha. 23
Płatność do chmielu - ok. 480 euro/ha Płatność do chmielu przysługuje do plantacji chmielu: 1) na których uprawiane są rośliny chmielu, 2) zajętych przez konstrukcję nośną i ograniczonych linią jej zewnętrznych odciągów kotwicznych. Jeżeli na tej linii znajdują się sadzonki chmielu, to dodaje się pasy brzeżne o szerokości odpowiadającej średniej szerokości międzyrzędzia wewnątrz działki, pod warunkiem że nie stanowią one części drogi publicznej. Ponadto dodaje się pasy przeznaczone na manewry maszynami rolniczymi, znajdujące się na zakończeniach rzędów roślin, pod warunkiem że szerokość żadnego z nich nie przekracza 8 m i nie stanowią one części drogi publicznej; 3) które zostały obsadzone z gęstością wynoszącą co najmniej 1 300 sadzonek na hektar. 24
Płatność przysługuje do powierzchni uprawy chmielu, zlokalizowanej w: 1) rejonie lubelskim obejmującym powiaty: biłgorajski, chełmski, hrubieszowski, kielecki, kozienicki, krasnostawski, kraśnicki, lipski, lubaczowski, lubartowski, lubelski, łańcucki, łęczyński, łukowski, opolski z siedzibą władz w Opolu Lubelskim, puławski, radzyński, starachowicki, świdnicki z siedzibą władz w Świdniku, tomaszowski z siedzibą władz w Tomaszowie Lubelskim, włodawski, zamojski i zwoleński; 2) rejonie wielkopolskim obejmującym powiaty: bydgoski, gorzowski, gostyński, grodziski z siedzibą władz w Grodzisku Wielkopolskim, kępiński, koszaliński, krotoszyński, nakielski, nowotomyski, poznański, rawicki, słupecki, wolsztyński, żagański, żarski i żniński; 3) rejonie dolnośląskim obejmującym powiaty: kłodzki, nyski, oleśnicki, piotrkowski, wrocławski i zawierciański. 25
Płatność do buraków cukrowych - ok. 400 euro/ha Płatność związana do powierzchni upraw buraków cukrowych jest przyznawana rolnikowi: 1) jeżeli zawarł z producentem cukru umowę dostawy, która określa również powierzchnię gruntów, na której rolnik jest zobowiązany uprawiać buraki kwotowe; 2) do powierzchni gruntów, na której są uprawiane buraki kwotowe, lecz nie większej niż powierzchnia gruntów, na której rolnik jest zobowiązany uprawiać te buraki, określona w umowie dostawy, zawartej przez tego rolnika. Płatność do ziemniaków skrobiowych - ok. 400 euro/ha Płatność przysługuje do powierzchni uprawy ziemniaków skrobiowych, lecz nie większej niż powierzchnia gruntów określona w umowie. Do umowy na uprawę ziemniaków skrobiowych stosuje się odpowiednio przepisy o kontraktacji. 26
Płatność do pomidorów - ok. 400 euro/ha Płatność przysługuje do powierzchni uprawy pomidorów, lecz nie większej niż powierzchnia gruntów określona w umowie. Do umowy na uprawę pomidorów stosuje się odpowiednio przepisy o kontraktacji. Płatność do lnu ok. 200 euro/ha Płatność przysługuje do powierzchni uprawy lnu na gruntach kwalifikujących się do płatności. W przypadku tej płatności nie jest wymagane posiadanie umowy. Płatność do konopi włóknistych - ok. 200 euro/ha 27
PROW 2014-2020 Sukces Pana Ministra Marka Sawickiego Wzmocnienie współpracy wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego. Kierowany głównie do małych i średnich gospodarstw o wielkości ekonomicznej SO 15 tys.-200 tys. Gospodarstwa małe mogą otrzymać 60 tys. zł wsparcia na restrukturyzację. Rolnicy rezygnujący do 2020 roku z działalności otrzymają jednorazowo premię 120% otrzymywanych rocznie płatności. Pieniądze na inwestycje usprawniające działalność otrzyma około 200 tys. gospodarstw. Według resortu Rolnictwa utworzonych zostanie 22 tys. nowych miejsc pracy. Powstanie też 2 tys. grup producenckich. Gospodarstwa ekologiczne o pow. do 50 ha otrzymają 100 % wsparcia, 50-100 ha 75%, o powierzchni powyżej 100 ha otrzymają 60 % wsparcia. 28
Gospodarstwa zainteresowane rozwojem mogą otrzymać na budowę lub modernizacje budynków inwentarskich wsparcie do 500 tys. zł. Na modernizację i budowę innych budynków wsparcie 200 tys. zł Do 900 tys. zł będą mogły otrzymać gospodarstwa na rozwój produkcji prosiąt. Grupy operacyjne na rzecz innowacji będą mogły otrzymać do 2 mln zł Grupy dodatkowo mogą otrzymać 10 mln zł na rozwój nowych produktów, praktyk, technologii oraz metod organizacji i marketingu w sektorze rolnym spożywczym i leśnym, a także na możliwość ich wdrożenia. Pomoc na rozwój produkcji mleka kierowana będzie do gospodarstw, które docelowo będą miały powyżej 25 krów. Młodzi rolnicy z gospodarstw 13 tys.-150 tys. wartości ekonomicznej mogą otrzymać 100 tys. zł na rozwój gospodarstw. Niestety ze wsparcia wyłączono gospodarstwa powyżej 300 ha lub 200 tys. wielkości ekonomicznej. 29
Plan finansowy dla PROW 2014-2020 (wg działań, poddziałań) Działanie/poddziałanie/typ operacji Budżet Transfer wiedzy i działalność informacyjna 58 001 302 Usługi doradcze, usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem i usługi z zakresu zastępstw 75 002 515 Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych 33 004 179 Modernizacja gospodarstw rolnych 2 401 064 486 Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000 61 500 000 Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN 37 500 000 30
Przetwórstwo i marketing produktów rolnych 693 070 461 Scalenia gruntów 138 994 740 Przywracanie potencjału produkcji rolnej i działania zapobiegawcze 414 981 968 Premia dla młodych rolników 717 997 734 Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej 413 939 978 Restrukturyzacja małych gospodarstw 882 980 666 Rozwój przedsiębiorczości rozwój usług rolniczych 64 999 372 Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa 130 000 317 Targowiska podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich 74 966 634 31
Odnowa wsi podstawowe usługi i odnowa miejscowości na 1 000 000 049 obszarach wiejskich Tworzenie grup i organizacji producentów 402 987 547 Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne 1 184 062 782 Rolnictwo ekologiczne 699 961 515 Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub 2 165 998 652 innymi szczególnymi ograniczeniami Zalesianie i tworzenie terenów zalesionych 300 997 069 Współpraca 57 999 730 LEADER 734 999 913 Pomoc techniczna 208 283 391 Renty strukturalne zobowiązania 560 000 000 RAZEM PROW 2014-2020 13 513 295 000 ogółem (euro) 32
ZAGROŻENIA DLA ROLNICTWA TOWAROWEGO 1) Międzynarodowa konkurencja żywności wytwarzanej bez europejskich norm i wymagań rolnośrodowiskowych. 2) Brak inwestycji wodnych. 3) Brak inwestycji na sieci energetyczne. 4) Choroby zwierząt o zasięgu ogólnoświatowym. 33
SZANSE DLA ROLNICTWA TOWAROWEGO 1) Środki finansowe na dostosowanie działalności do oczekiwań rynku. 2) Postęp techniczny i technologiczny. 3) Ułatwiony odpływ nadwyżki siły roboczej. 4) Nowe odmiany roślin. 5) Istotne obniżenie ceny pieniądza. 6) Szanse na obniżenie kosztów nośników energii. 7) Wzrost zapotrzebowania na żywność. 34
Dziękuję za uwagę 35
Podstawowe definicje Dywersyfikacja upraw (art. 44 rozporządzenia nr 1307/2013) obowiązek utrzymania zróżnicowanej struktury upraw na gruntach ornych w gospodarstwie rolnym w danym roku (nie wyklucza prowadzenia uprawy danego gatunku na tej samej powierzchni przez kilka lat). Działalność rolnicza (art. 4 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 1307/2013) (1) produkcja, hodowla lub uprawa produktów rolnych (w tym zbiory, dojenie, hodowla zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt do celów gospodarskich); (2) utrzymywanie użytków rolnych w stanie, dzięki któremu nadają się one do wypasu lub uprawy bez konieczności podejmowania działań przygotowawczych wykraczających poza zwykłe metody rolnicze i zwykły sprzęt rolniczy, w oparciu o kryteria określone przez państwo członkowskie. 36
Gospodarstwo rolne (art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 1307/2013) wszystkie jednostki wykorzystywane do działalności rolniczej i zarządzane przez rolnika znajdujące się na terenie Polski. Grunty orne (art. 4 ust. 1 lit. f rozporządzenia 1307/2013) oznaczają grunty uprawiane w celu produkcji roślinnej lub obszary dostępne dla produkcji roślinnej, ale ugorowane, w tym obszary odłogowane zgodnie z art. 22, 23 i 24 rozporządzenia (WE) nr 1257/1999, art. 39 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 oraz art. 28 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013, bez względu na to, czy grunty te znajdują się pod uprawą szklarniową lub pod stałym bądź ruchomym przykryciem. Jednolita płatność obszarowa (art. 36 rozporządzenia nr 1307/2013) roczna płatność do każdego zadeklarowanego hektara powierzchni kwalifikującej się do płatności. Stawka tej płatności obliczana jest corocznie poprzez podzielenie rocznej puli środków finansowych przez liczbę kwalifikujących się hektarów zadeklarowanych przez rolników w danym roku. 37
Obszary proekologiczne (art. 46 rozporządzenia nr 1307/2013) obszary przyczyniające się do ochrony i zwiększania różnorodności biologicznej w gospodarstwie, np. grunty ugorowane, elementy krajobrazu, strefy buforowe, obszary zalesione, powierzchnie z międzyplonami lub pokrywą zieloną. Płatność dodatkowa (art. 41 rozporządzenia nr 1307/2013) płatność do określonej powierzchni ustalonej przez państwo członkowskie nie większej jednak niż 30 ha. Płatności związane z produkcją (art. 52 rozporządzenia nr 1307/2013) płatności przyznawane z tytułu prowadzenia produkcji rolnej w sektorach lub regionach mających szczególne znaczenie ze względów gospodarczych, środowiskowych lub społecznych. Sektory, które mogą być objęte płatnościami związanymi z produkcją, to: zboża, nasiona oleiste, rośliny wysokobiałkowe, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniaki skrobiowe, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie i mięso kozie, wołowina i cielęcina, oliwa z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, buraki cukrowe, trzcina cukrowa i cykoria, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji. 38
Płatność dla młodych rolników (art. 50 rozporządzenia nr 1307/2013) roczna płatność, której celem jest dodatkowe wsparcie dochodów rolników posiadających status młodego rolnika (osoba w wieku do 40 lat po raz pierwszy rozpoczynająca działalność w gospodarstwie rolnym jako kierująca tym gospodarstwem lub która rozpoczęła już taką działalność w ciągu 5 lat przed pierwszym złożeniem wniosku w ramach jednolitej płatności obszarowej). Jest to płatność obszarowa, przysługująca przez okres maksymalnie 5 lat. Płatność za zazielenienie (art. 43 rozporządzenia nr 1307/2013) obowiązkowy element systemu płatności bezpośrednich z tytułu realizacji praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska. Praktyki te obejmują: dywersyfikację upraw, utrzymanie trwałych użytków zielonych (TUZ), utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA). Rolnik (art. 4 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 1307/2013) podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna, grupa osób fizycznych lub prawnych), którego gospodarstwo rolne jest położone na terenie Polski i który prowadzi działalność rolniczą. 39
System dla małych gospodarstw (art. 61 rozporządzenia nr 1307/2013) uproszczona forma wsparcia zastępująca wszystkie płatności, do otrzymania których rolnik byłby uprawniony, gdyby pozostał w systemie standardowym (jednolitą płatność obszarową i płatności z nią powiązane oraz płatności związane z produkcją). Kwota tego wsparcia nie może przekroczyć 1250 EUR na rok. Trawy lub inne zielne rośliny pastewne (art. 4 ust. 1 lit. i rozporządzenia 1307/2013) oznaczają wszystkie rośliny zielne, rosnące tradycyjnie na naturalnych pastwiskach lub zazwyczaj zawarte w mieszankach nasion przeznaczonych do zasiewania pastwisk lub łąk w państwie członkowskim, niezależnie od tego czy są wykorzystywane do wypasania zwierząt. Trwałe użytki zielone (art. 4 ust. 1 lit. h rozporządzenia nr 1307/2013) grunty wykorzystywane do uprawy traw lub innych pastewnych roślin zielnych rozsiewających się naturalnie (samosiewnych) lub uprawianych (wysiewanych), które nie były objęte płodozmianem danego gospodarstwa rolnego przez okres pięciu lat lub dłużej. 40
Uprawy trwałe (art. 4 ust. 1 lit. g rozporządzenia 1307/2013) oznaczają uprawy niepodlegające płodozmianowi, inne niż trwałe użytki zielone i pastwiska trwałe, które zajmują grunty przez okres pięciu lat lub dłużej i dają powtarzające się zbiory, w tym szkółki i zagajniki o krótkiej rotacji. Użytki rolne (art. 4 ust. 1 lit. e rozporządzenia 1307/2013) oznaczają każdy obszar zajmowany przez grunty orne, trwałe użytki zielone i pastwiska trwałe lub uprawy trwałe. Współczynniki przekształcenia i ważenia (art. 46 i załącznik X do rozporządzenia nr 1307/2013 (zmieniony załącznikiem II do rozporządzenia 639/2014 oraz art. 1 rozporządzenia nr 1001/2014)) współczynniki służące do przeliczania powierzchni różnych obszarów proekologicznych (liniowych i punktowych) według ich znaczenia dla zachowania bioróżnorodności. 41