Faza: Temat: Adres inwestycji Nr działki Branża: Inwestor: Opracował PROJEKT WYKONAWCZY Termomodernizacja budynku w zakresie ocieplenia ścian zewnętrznych, ocieplenia stropu nad ostatnią kondygnacją oraz wymiany stolarki okiennej wraz z wykonaniem prac konserwatorskich na elewacji frontowej bocznej i tylnej dla budynku przy ul. Jagiellońskiej 52 w Nowym Sączu Ul. Jagiellońska 52 33-300 Nowy Sącz 62/2, 62/3, 63/2, obręb 76 jedn.ewid. 18, Nowy Sącz BUDOWLANA Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie 31-154 Kraków, ul. Basztowa 22 Mgr inż. Olga Kaczmarek (termomodernizacja) audytor energetyczny KAPE nr 144 Inż. Jacek Majka(termomodernizacja) audytor energetyczny KAPE nr 105 Projektował: Mgr Natalia Soran Maluty (prace konserwatorskie) Nr dyplomu 3705 WKDS ASP w Krakowie Mgr inż. architekt Zdzisław Banaś upr. nr 9/68 Sprawdził: Mgr inż. architekt Piotr Balik upr. nr MPOIA/075/2009 Kraków, dnia Marzec 2012 r. 1
CZĘŚĆ OPISOWA OPIS TECHNICZNY str. CZĘŚĆ A - TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU W ZAKRESIE OCIEPLENIA ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH, OCIEPLENIA STROPU NAD OSTATNIĄ KONDYGNACJĄ ORAZ WYMIANY STOLARKI OKIENNEJ 1. Podstawa opracowania:... 4 2. Przedmiot i zakres opracowania... 4 3. Projekt zagospodarowania... 4 4. Ekspertyza techniczna stanu konstrukcji nośnej budynku... 5 4.1. Ocena stanu technicznego konstrukcji budynku.... 5 4.2. Wnioski i zalecenia ogólne... 5 5. Opis ocieplenia przegród zewnętrznych... 6 5.1. Ściany zewnętrzne - termomodernizacja... 6 5.2. Ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją budynku głównego. Prace na dachu.... 16 6. Obróbki blacharskie... 17 7. Odbiór robót... 18 8. Proponowana kolorystyka elewacji... 18 9. Średnie zakładane zużycie materiałów... 18 10. Wymiana stolarki okiennej... 19 CZĘŚĆ B KONSERWACJA ELEWACJI FRONTOWEJ, BOCZNEJ I TYLNEJ BUDYNKU GŁÓWNEGO... 21 1B Wnioski i założenia konserwatorskie... 22 2B Szczegółowy zakres prac (wyciąg z programu prac konserwatorskich)... 27 CZĘŚĆ RYSUNKOWA 1. Projekt zagospodarowania terenu rysunek nr 1 2. Rzuty poszczególnych kondygnacji rysunki 2 do 7 3. Elewacje kolorystyka rysunki 8 do 10 4. Zestawienie stolarki okiennej zestawienie zbiorcze rysunek 11 5. Szczegóły ocieplenia rysunki 12 do 22 ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1 Uprawnienia i izby 2
CZĘŚĆ A TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU W ZAKRESIE OCIEPLENIA ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH, OCIEPLENIA STROPU NAD OSTATNIĄ KONDYGNACJĄ ORAZ WYMIANY STOLARKI OKIENNEJ 3
1. Podstawa opracowania: 1.1. Umowa z Inwestorem. 1.2. Wizja lokalna obiektu wykonywana w lutym 2012 r. 1.3. Inwentaryzacja elewacji w zakresie koniecznym do wykonania zakresu prac ociepleniowych. 1.4. Audyt energetyczny budynku położonego przy ul. Jagiellońskiej 52 w Krakowie dla przedsięwzięcia realizowanego z wykorzystaniem pożyczki WFOŚiGW, opr. Olga Kaczmarek i Jacek Majka 2012 r. 1.5. Wytyczne Zamawiającego. 1.6. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz. U. z dnia 25 sierpnia 1994 r.) z późniejszymi zmianami. 1.7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 r, (Dz. U. nr 109 z 2004 r. poz. 1156) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, z późniejszymi zmianami oraz z uwzględnieniem zmian wprowadzonych RMI z dnia 6 listopada 2008 wchodzącym w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. 1.8. RMI z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 120 poz. 1133 z dnia 10 lipca 2003 r.) wraz z późniejszymi zmianami. 1.9. PN 91/B 02020 Ochrona cieplna budynków. 1.10. PN EN ISO 6946: 2002 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania. 1.11. Instrukcja ITB nr 334/2002 Bezspoinowy system ocieplenia ścian zewnętrznych budynków autorstwa Z. Rydza, J.A. Pogorzelskiego, M. Wójtowicza. Warszawa 2002. 1.12. Instrukcja ITB nr 418/2007 Bezspoinowy system ocieplenia ścian zewnętrznych budynków. Warszawa 2007. 1.13. Ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z dnia 17 września 2003r. nr 162 poz. 1568 z późniejszymi zmianami). 2. Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt termomodernizacji budynku zlokalizowanego w Nowym Sączu przy ul. Jagiellońskiej 52 obejmujący swym zakresem ocieplenie ścian zewnętrznych budynku do poziomu gruntu (poza elewacją frontową budynku głównego, która zostanie poddana naprawie i konserwacji wg programu konserwatorskiego szczegóły patrz część B opracowania), ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją budynku głównego, oraz wymianę istniejących starych okien zewnętrznych na nowe. 3. Projekt zagospodarowania Przedmiotowy obiekt znajduje się w Nowym Sączu przy ul. Jagiellońskiej 52, na działkach nr 62/2, 62/3, 63/2, obręb 76 jedn.ewid. 18, Nowy Sącz. Budynek główny został wybudowany w technologii tradycyjnej pod koniec XIX w. Do budynku głównego w latach 70-ych dobudowano część nowszą, która również zostanie poddana termomodernizacji. 4
- Kubatura części starej 16 060 m 3 - Kubatura części nowej 5 346 m 3 - Powierzchnia zabudowy części starej 965 m 2 - Powierzchnia zabudowy części nowej 233,5 m 2 - Powierzchnia całkowita 3 380,87 m 2 - Liczba kondygnacji 3 i 5 4. Ekspertyza techniczna stanu konstrukcji nośnej budynku (odnosząca się do wpływu ocieplenia na posadowienie budynku) Zakres ekspertyzy technicznej dotyczy elewacji zewnętrznych z pominięciem oceny stanu technicznego przegród wewnętrznych. Ocena zawęża się do wpływu na konstrukcję ciężaru warstwy ocieplającej przegrody zewnętrzne i dla tego rodzaju prac jest wystarczająca. Ocena stanu przegród zewnętrznych dokonana została na podstawie ogólnej analizy zarysowań na elewacjach. 4.1. Ocena stanu technicznego konstrukcji budynku. Budynek główny został wybudowany pod koniec XIX w. w technologii tradycyjnej mur z cegły, natomiast dobudowana na przełomie lat 80/90 część nowsza zbudowana jest w technologii ściany trójwarstwowej. Ściany piwnic w budynku głównym wykonano z cegły, natomiast w budynku dobudowanym z żelbetonu. Stropy w budynku głównym wykonano jako żelbetowe i drewniane, strop ostatniej kondygnacji drewniany, stropy budynku dobudowanego wykonano jako żelbetowe. Więźba dachowa drewniana, dach kryty blachą. Na podstawie dokonanej wizji lokalnej oraz informacji zebranych od Zamawiającego, można powiedzieć, że przedmiotowy budynek posiada wady charakterystyczne dla tego typu budownictwa i dla obiektów w tym wieku. Wspomniane powyżej wady dotyczą licznych odspojeń tynków i niewielkich rys widocznych na ścianach zarówno od strony zewnętrznej jak i wewnętrznej budynku. Pozostałe wady o ile istnieją są ukryte pod tynkiem i nie jest możliwa ich identyfikacja i ocena bez wykonania odkrywek warstwy tynku. 4.2. Wnioski i zalecenia ogólne Na podstawie przeprowadzonych oględzin, stwierdza się, że: Stan konstrukcji przedmiotowego budynku jest dobry i pozwala na dalsze użytkowanie. Obiekt posiada wady wykonawcze typowe dla tego typu budownictwa i nie wpływają one na możliwość wykonania ocieplenia budynku. W przypadku przystąpienia do ocieplenia ścian zewnętrznych budynku metodą BSO, nie ma obecnie potrzeby wykonywania wzmocnienia konstrukcji budynku. 5
5. Opis ocieplenia przegród zewnętrznych Podstawą do rozpoczęcia robót ociepleniowych jest projekt techniczny i pozwolenie na budowę. Roboty te mogą wykonywać tylko wyspecjalizowane firmy, mające uprawnienia uzyskane od właścicieli systemów ociepleniowych. Inwestor powinien zażądać od wykonawcy robót ociepleniowych certyfikatu (wydanego przez ITB) lub deklaracji zgodności (wystawionej przez producenta systemu) z aprobatą techniczną na zestaw wyrobów do wykonywanego ocieplenia zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami. Niedopuszczalne jest stosowanie elementów składowych z różnych systemów ociepleniowych. Roboty ociepleniowe należy wykonać w temperaturze nie niższej niż 5 o C i nie wyższej niż 25 o C. Niedopuszczalne jest prowadzenie prac ociepleniowych w czasie opadów atmosferycznych, na elewacjach silnie nasłonecznionych, w czasie silnego wiatru oraz jeżeli zapowiadany jest spadek temperatury poniżej 0 o C w przeciągu 24h. UWAGA: Przedmiotowy obiekt jest wpisany do rejestru zabytków i znajduje się pod ochroną konserwatorską, a w związku wszystkie prace wykonywane na tym obiekcie należy wykonywać ze szczególną starannością, w oparciu o sprawdzone i dobrej jakości materiały. Przy wykonywaniu prac należy bezwzględnie stosować się do zapisów Ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z dnia 17 września 2003r. nr 162 poz. 1568 z późniejszymi zmianami). 5.1. Ściany zewnętrzne - termomodernizacja Uwaga: Ociepleniu zgodnie z niniejszym projektem podlegają wszystkie ściany zewnętrzne z wyjątkiem elewacji frontowej i bocznej budynku głównego. Te podlegają pracom konserwatorskim zgodnie z zapisami w części B niniejszego opracowania. Warstwa wierzchnia tynk + farba winna zostać wykonana na elewacjach ocieplanych zgodnie z wytycznymi zawartymi w drugiej części opracowania. W niniejszym projekcie przyjęto technologię ocieplenia ścian zewnętrznych zwaną bezspoinowym systemem ocieplenia BSO (ETICS), czyli tzw. metodę "lekką-mokrą". Metoda ta jest obecnie najbardziej rozpowszechniona i dominująca w kraju. Metoda ta polega na ociepleniu ścian od zewnątrz warstwą izolacji termicznej, którą umocowuje się bezpośrednio do oczyszczonej i wyrównanej powierzchni elewacji. Całość ocieplenia powinna zostać wykonana w jednym systemie dociepleń. Zaleca się wykonanie ocieplenia w technologii firmy Sto. Dla przedmiotowego obiektu założono ocieplenie metodą lekką mokrą za pomocą płyt z wełny mineralnej w systemie np. StoTherm Mineral. 6
Dopuszcza się zastosowanie innego systemu ocieplenia pod warunkiem, iż będzie on charakteryzował się zbliżonymi parametrami do tego, który przyjęto w projekcie. Całość prac musi być wykonana w jednym systemie ociepleń. Dopuszcza się również zastosowanie materiałów innych producentów dla takich materiałów jak np. wełna mineralna, styropian ekstrudowany, kołki itp. pod warunkiem, że będą one spełniały wymagania podane w projekcie. Przyjęty do ocieplenia system jest przeznaczony do termoizolacji ścian zewnętrznych z użyciem płyt z wełny mineralnej. W skład systemu wchodzą: elewacyjne płyty z wełny mineralnej (zaleca się stosować płyty firmy np. Rockwool o nazwie FRONTROCK MAX E o gr. 120 mm), zaprawa klejowo-szpachlowa np. Sto Baukleber, warstwa zbrojąca wykonana w oparciu o siatkę z włókna szklanego np. Sto- Glasfasergewebe F i mineralną, zbrojoną włóknami zaprawę zbrojącą np. Sto- Ausgleichmortel F, podkład gruntujący uniwersalny (powłoka pośrednia) StoPrep Miral, tynk wierzchni, gruntowanie oraz farbę elewacyjną Sto zastosować zgodnie z wytycznymi w drugiej części opracowania. Przed przystąpieniem do mocowania warstwy izolacji cieplnej należy odpowiednio przygotować podłoże, do którego płyty izolacyjne będą mocowane. Na etapie projektu, w oparciu o wizje lokalną, założono skucie wszystkich tynków na elewacji budynku głównego od strony parkingu oraz oczyszczenie i niewielkie naprawy i uzuzpełnienia tynków na budynku dobudowanym. Na tynki stare, nie skuwane zastosować StoPrimGrundex rozcieńczony 1 : 2 StoFluid AF. Odspojone fragmenty tynku należy usunąć, ubytki, nierówności i ewentualne spękania wypełnić odpowiednimi do tego celu materiałami, a następnie obrzucić zaprawą cementową ew. zastosować tynk sczepny. Przy nierównościach podłoża do 10 mm można wykorzystać szpachlówkę systemową lub zaprawę cementową 1:3 z dodatkiem dyspersji akrylowej w ilości ok. 4-5% (wag.). Przy nierównościach podłoża powyżej 10 mm należy zastosować takie same rozwiązania jak powyżej, ale wykonać je w kilku warstwach. Stanowczo odrzuca się możliwość wyrównywania podłoża poprzez stosowanie lokalnych podklejek z płyt termo izolujących. Powierzchnia przygotowana pod wykonanie ocieplenia musi być oczyszczona zgodnie z wymaganiami technologicznymi. Zaleca się przed przystąpieniem do prac ociepleniowych, oczyszczenie całej powierzchni budynku poprzez zmycie wodą pod ciśnieniem. Doczyszczenie elewacji np. Sto Fassadenabbeizer. Powierzchnie zagrzybione należy zdezynfekować preparatem np. StoPrim Fungal dwukrotnie. Płyty z wełny mineralnej płyta elewacyjna FRONTROCK MAX E firmy Rockwool- należy przykleić do istniejącego tynku za pomocą masy klejącej metodą obwodowo-punktową i dodatkowo specjalnymi łącznikami (tzw. grzybkami). Należy zastosować termokołki. Płyty należy tak przyklejać, aby styki między nimi nie pokrywały się ze złączami ścian. Spoiny między płytami nie mogą też przebiegać 7
w narożach otworów (np. okien), ani na rysach i pęknięciach w ścianie. Powierzchnia przyklejanych płyt powinna być równa i bez szpar między poszczególnymi płytami. Podłoże, do którego będą mocowane płyty powinno być stabilne, nośne, suche, pozbawione luźnych, niezwiązanych z podłożem fragmentów podłoża, wypraw tynkarskich, powłok malarskich i zanieczyszczeń (oczyszczone z kurzu, pyłów, tłuszczu itp.) oraz wyrównane (wystające nierówności podłoża powinny być skute lub zeszlifowane, a ubytki powinny być uzupełnione zaprawą). Silnie chłonące wilgoć podłoża powinny być zagruntowane preparatami zmniejszającymi ich chłonność. Przed przystąpieniem do układania płyt, na podłożu należy wyznaczyć kierunki poziome i pionowe, pomagające prawidłowo ułożyć płyty i umożliwiające kontrolowanie wykonywanej pracy. Układanie płyt należy rozpocząć od dołu ściany, poziomymi pasmami na mijankę, z przesunięciem pionowych krawędzi płyt w kolejnych pasmach o co najmniej 15 cm, z przewiązaniem w narożu budynku. Układanie płyt przy ościeżach zamknięć otworów pokazano na poniższym rysunku: 8
Zaprawę klejącą należy zawsze nakładać na płytę z wełny mineralnej, a nie na podłoże. Płyty powinny być przyklejane do podłoża metodą tzw. obwodowo - punktową (patrz rysunek poniżej). W pierwszym etapie zaprawę klejącą należy nanieść za pomocą kielni trapezowej na płytę przy jej krawędziach wzdłuż obwodu oraz dodatkowo w trzech miejscach jednakowo oddalonych (jak na rysunku) i przeszpachlować ją. W drugim etapie należy nałożyć kolejną warstwę zaprawy wzdłuż obwodu płyty na szerokości 6 cm oraz plackami o średnicy 15 cm w trzech wcześniej przygotowanych miejscach tak, aby powierzchnia przyklejenia płyty do podłoża wynosiła co najmniej 40% powierzchni płyty. 9
Natychmiast po naniesieniu zaprawy klejącej, płytę należy osadzić 2 cm nad płytami wcześniej przyklejonymi, przesunąć ją za pomocą drewnianej pacy tak, aby uzyskać szczelny styk pomiędzy płytami i następnie docisnąć do podłoża. Nadmiar wyciekającej zaprawy ze styków płyt należy dokładnie usunąć, aby nie dopuścić do powstania mostków termicznych. Po przyklejeniu płyt, nie wcześniej niż po 24 godzinach, w celu wyrównania ewentualnych nierówności, powierzchnię płyt należy przeszlifować gruboziarnistym papierem ściernym nałożonym na pacę tynkarską lub specjalną tarką przeznaczoną do tego celu, aż do uzyskania wystarczająco gładkiej powierzchni. Jest to istotny element w procesie wykonywania ocieplenia metodą BSO/ETICS, gdyż decyduje on o równości ocieplenia oraz zużyciu wyrobów w dalszych etapach wykonywania prac. Ze względu na warunki BHP i ochronę środowiska, szlifowanie płyt należy przeprowadzać w taki sposób, aby unikać zanieczyszczania otoczenia pyłem, najlepiej stosując urządzenia zasysające pył do szczelnych pojemników. Łączniki mechaniczne powinny być tak zamontowane, aby nie powodowały wichrowania się i lokalnego podnoszenia się płyt z wełny mineralnej. Projektuje się mocowanie izolacji do podłoża z użyciem termokołków ( z zaślepką termoizolacyjną z wełny mineralnej) z trzpieniem metalowym. Mocowanie płyt do podłoża za pomocą mechanicznych łączników powinno być wykonywane nie wcześniej niż po 24 godzinach od przyklejenia ich zaprawą klejącą. Rodzaj łączników mocujących (wkręcane lub wbijane) oraz ich długości powinny być dostosowane do podłoża, grubości warstwy termoizolacyjnej układu ociepleniowego i występujących obciążeń statycznych. 10
Długość łączników mocujących L powinna wynosić nie mniej niż wyliczona według wzoru: L h ef + a 1 + a 2 + d a gdzie: h ef minimalna głębokość osadzenia łącznika w podłożu, a 1 łączna grubość starych warstw związanych z podłożem (np. tynku), a 2 grubość warstwy kleju, d a grubość warstwy termoizolacyjnej. Jeżeli Aprobaty Techniczne lub Europejskie Aprobaty Techniczne dotyczące łączników nie stanowią inaczej, to minimalna głębokość zakotwienia łączników w podłożu h ef powinna wynosić co najmniej: 5 cm w przypadku podłoża z betonu zwykłego lub z cegły pełnej, 8 cm w przypadku podłoża z betonu komórkowego lub z cegły kratówki, Przy narożach budynku, w tzw. strefie narożnej, oraz w warstwie cokołowej (ze względu na mocowany do izolacji kamień elewacyjny) liczbę łączników należy zwiększyć. Szerokość strefy narożnikowej powinna wynosić jedną ósmą szerokości budynku (węższej części budynku), jednak nie mniej niż 1 m i nie więcej niż 2 m. Odległość pomiędzy skrajnymi łącznikami a krawędzią budynku powinna wynosić co najmniej: 5 cm w przypadku podłoża z betonu, 10 cm w przypadku ściany murowanej. W pierwszej kolejności należy osadzać łączniki w narożach płyt. Średnica talerzyków stosowanych z łącznikami powinna wynosić co najmniej 60 mm. Przykładowe rozmieszczenie łączników mocujących pokazano na poniższym rysunku. 11
Następnie w celu wykonania warstwy zbrojonej na odpylonych i przeszlifowanych płytach z wełny mineralnej, powierzchnię izolacji należy pokryć cienką warstwą zaprawy z wtopioną w nią tkaniną z siatki szklanej, która zwiększa wytrzymałość układu ociepleniowego. W miejscach szczególnie narażonych na uszkodzenia mechaniczne należy wtopić dwie warstwy siatki (co najmniej od poziomu piwnic do wysokości 2 m), a narożniki wzmocnić specjalnymi kątownikami. Do wykonania warstwy zbrojonej należy przystąpić nie wcześniej niż po 3 dniach od przyklejenia płyt, ale nie później niż po 3 miesiącach, jeżeli przyklejenie nastąpiło w okresie wiosenno-letnim. W tym przypadku należy dokonać bardzo starannego przeglądu stanu technicznego styropianu, ze zwróceniem szczególnej uwagi na przyklejenie do podłoża i ich zwichrowanie. Po takim czasie wymagane jest również przeszlifowanie powierzchni i jej odpylenie oraz ewentualne dodatkowe przymocowanie do podłoża za pomocą łączników. Warstwę zbrojoną należy wykonać w jednej operacji, rozpoczynając od góry ściany. Po nałożeniu masy klejącej należy natychmiast bardzo dokładnie wtopić w nią napiętą siatkę zbrojącą, stosując zalecane przez systemodawcę narzędzia. Siatka 12
zbrojąca powinna być całkowicie niewidoczna i nie może w żadnym wypadku leżeć bezpośrednio na płytach izolacyjnych. Łączniki mechaniczne muszą być zamontowane pod warstwą zbrojoną. Pasy siatki zbrojącej powinny być przyklejane na zakład, szerokości ok. 10 cm. Zakłady siatki nie mogą pokrywać się ze spoinami między płytami. Na narożnikach otworów w elewacji (np. okien, drzwi) należy umieścić ukośne dodatkowe kawałki siatki (ok. 20 30 cm). Tak przygotowane podłoże należy pokryć warstwą wyprawy elewacyjnej, składającej się z podkładu gruntującego i tynku cienkowarstwowego. Wyprawę tę należy wykonywać nie wcześniej niż po 3 dniach od wykonania warstwy zbrojonej i nie później niż po 3 miesiącach od wykonania tej warstwy. W celu uniknięcia widocznych płaszczyzn styku między wyschniętą a świeżo nakładaną masą tynkarską, należy zapewnić wystarczającą liczbę pracowników, co pozwoli na płynne wykonanie wyprawy. Materiały: 1) Płyty z wełny mineralnej FRONTROCK MAX E firmy Rockwool lub inne o identycznych właściwościach techniczno- użytkowych podanych w aprobacie technicznej nr RT ITB-1054/2010 dla tego typu płyt. Płyty ze styropianu ekstrudowanego, tylko w części cokołowej od ul. Jagiellońskiej. Płyty o wymiarach 1000(1250) x 600 mm. Projektuje się ocieplenie ścian zewnętrznych gr.120 mm. Typowe ościeża wokół okien i drzwi należy wykonać warstwą płyt z wełny mineralnej o grubości 30 mm. Płyty powinny posiadać strukturę zwartą i spoistą, powierzchnię szorstką, płyty nie powinny posiadać żadnych uszkodzeń. Współczynnik przewodzenia ciepła = 0,037 W/mK lub mniejszy. Uwaga: W warstwie cokołowej piwnic od ul. Jagiellońskiej zamiast płyt z wełny mineralnej zastosować płyty ze styropianu ekstrudowanego o grubości dostosowanej tak aby zrównać lico cokołu i ściany zewnetrznej (ok. 12 cm). Do mocowania płyt styropianowych (klej, łączniki) używać materiałów firmy Sto przeznaczonych do styropianu. 2) Masy i zaprawy klejące stosowane do mocowania płyt ocieplających i formowania warstwy zbrojonej mogą stanowić jedną substancję w postaci gotowej fabrycznej masy dyspersyjnej lub zaprawy klejącej, jako proszku do zarobienia wodą na budowie. Do mocowania płyt izolacyjnych zastosować zaprawę systemu Sto- Baukleber, którą nanosi się na płyty metodą obwodowo-punktową. 3) Siatka zbrojeniowa - siatka z włókna szklanego np. Sto-Glasfasergewebe układanego w warstwie ochronnej na izolacji ocieplającej. Siatka szklana np. Sto-Glasfasergewebe F o splocie uniemożliwiającym przesuwanie się oczek siatki, o oczkach 4 x 4 mm, powinna być zaimpregnowana alkalioodpornym dyspersyjnym tworzywem sztucznym i posiadać określoną wytrzymałość na zrywanie paska o szerokości 5 cm, siłą nie mniejszą niż 1700 N. Na całej wysokości ściany zewnętrznej do wysokości 3 m należy zastosować podwójną warstwę siatki zbrojeniowej. 13
4) Podkład gruntujący np. StoPrep Miral stosowany jako warstwa podtynkowa: gotowy do użycia środek gruntujący wyrównujący chłonność podłoża i poprawiający przyczepność cienkowarstwowych tynków strukturalnych. 5) Tynk wierzchni i farba Sto Silco - stanowi wierzchnią warstwę ochronnodekoracyjną układu ocieplającego. Tynk ten powinien być odporny na starzenie naturalne, zmienną temperaturę, działanie światła i promieni słonecznych oraz oddziaływania erozyjne i mechaniczne. Tynk należy nanieść na warstwę zbrojoną tkaniną szklaną, zagruntowaną po wyschnięciu. wykonać zgodnie z wytycznymi w części drugiej opracowania: zaprawa wykończeniowa Sto Faserputz z mikrowłóknami, gruntowanie całości elewacji pod malowanie preparatem np. Sto HydroGrund i malowanie dwa do trzech razy farbą silikonową np. StoSilco Color. Kolorystyka zgodnie z wytycznymi i rysunkami zamieszczonymi do opracowania. 6) Łączniki mechaniczne do płyt z wełny mineralnej stosować zgodnie z wytycznymi systemodawcy z uwzględnieniem uwag zawartych aprobacie technicznej nr RT ITB-1054/2010 a przytoczonych w niniejszym projekcie w pkt. 5.1. 7) Akcesoria uzupełniające Listwy narożnikowe zastosować na krawędziach ocieplających na narożnikach ściennych. Elementy dylatacyjne zastosować do zamknięcia i uszczelnienia szczelin dylatacyjnych. Uwaga: Łączniki mechaniczne, elementy dylatacyjne, listwy do boniowania i siatka pancerna muszą posiadać dokumenty dopuszczające do stosowania. Profile kończące powinny być wykonane z materiału odpornego na korozję oraz działanie alkaliów. Również elementy zabezpieczeń krawędzi powinny posiadać te cechy. Ściany zewnętrzne kondygnacji nadziemnych (poza bogato zdobioną elewacją frontową) należy ocieplić płytami z wełny mineralnej o grubości 12 cm, Ściany zewnętrzne parteru części dobudowanej analogicznie do stanu istniejącego będą boniowane- bonie malowane (szczegóły patrz rysunki kolorystyki). W części dobudowanej zakłada się również skucie pilastrów nad oknami i odtworzenie tego detalu jedynie w postaci odpowiednio dobranej kolorystyki patrz rysunki kolorystyki. Typowe ościeża, tam gdzie jest to tylko możliwe ocieplić 3 cm warstwą izolacji. W przypadku, gdy nie jest możliwe ocieplenie ościeży 3 cm warstwą dopuszcza się ocieplenie cieńszą warstwą np. 1-o lub 2-u cm. Elewację pokryć tynkiem wierzchnim i farbą dwu, trzy-krotnie. Dylatacje należy uszczelnić poprzez zastosowanie profili dylatacyjnych, które należy zatopić w masie klejącej nałożonej wcześniej na płyty z wełny mineralnej, siatka 14
wzmacniająca powinna nachodzić na siatkę profili dylatacyjnych do samych krawędzi dylatacji. Dodatkowo: - należy również ocieplić zewnętrzne stropy nad parterem budynku dobudowanego zarówno stropy balkonów (płyty stropowe) jak i strop ryzalitu (położony pod kątem ok. 45 o w stosunku do elewacji). - uzupełnić ubytki tynku i wykończyć analogicznie do pozostałej części budynku zarówno strop jak i ściany boczne przejazdu (nie ocieplać, aby nie zawężać światła przejazdu). Uwaga! Roboty towarzyszące i wykończeniowe Istniejące rynny i rury spustowe, wpusty kanalizacji deszczowej i obróbki blacharskie okapów należy zdemontować i wymienić na nowe z blachy tytan-cynk. Jednocześnie zakłada się również wymianę tzw. sztendrów (dolny element rury odpływowej z czyszczakiem) na nowe. Elementy metalowe, balustrady itp. należy przeszlifować oczyścić z rdzy i pokryć odpowiednią farbą. Parapety zewnętrzne należy zdemontować i wymienić na nowe wykonane z blachy tytan-cynk. Parapety należy wypuścić poza lico ocieplonej ściany co najmniej 5 cm. Prace te należy wykonywać równocześnie wymianą stolarki okiennej (część okien została przewidziana do wymiany na nowe). Na obiekcie zamontowane są kraty antywłamaniowe w oknach. Od strony podwórka należy przewidzieć ich demontaż. Kraty od strony frontowej zostaną odnowione i zakonserwowane zgodnie z zaleceniami w części drugiej opracowania. Na ścianach zewnętrznych znajdują się oprawy oświetleniowe, tablice informacyjne, uchwyty na flagi, numery parkingowe itp. Należy je zdemontować, a po wykonaniu prac ociepleniowych zamontować powtórnie po dostosowaniu zamocowań do wykonanego ocieplenia oraz po uprzednim wyczyszczeniu i pomalowaniu (tablice informacyjne zabezpieczyć od spodu). Na elewacji prowadzone są okablowania. W uzgodnieniu z Inwestorem kable te należy pochować w korytkach lub w rurach peszla pod warstwą ocieplenia. Podczas wykonywania prac ociepleniowych, wszystkie mocowane do fasady zadaszenia należy zdemontować. Nowe kotwienia zadaszeń do elewacji osadzić przed wykonaniem ocieplenia. Po wykonaniu warstwy termoizolacji, zamontować nowe wykonane z płyt poliwęglanowych w ramie z aluminium malowanego proszkowo w kolorze zbliżonym do koloru rynien i rur spustowych szczegóły uzgodnić z inwestorem. Zwody instalacji odgromowej należy zdemontować i wymienić na nowe. 15
Przy gzymsach i innych miejscach gromadzenia się gołębi (dokładne miejsca ustalić z użytkownikiem budynku) zamontować zabezpieczenia przed ptactwem (np. ekopiki). Na elewacji widoczne są otwory wentylacyjne w uzgodnieniu z Inwestorem należy je pozostawić po uprzednim sprawdzeniu drożności i zabezpieczyć od zewnątrz odpowiednimi kratkami. W związku z wykonaniem ocieplenia ścian zewnętrznych ulegną znacznemu zawężeniu schody od strony podwórza. W związku z powyższym należy rozebrać istniejące schody wraz z podestem i wykonać nowe żelbetowe na ławie i ścianie fundamentowej. Wykończenie schodów płytami z kamienia naturalnego gr. 5 cm( piaskowiec ) w kolorze cokołu kamiennego budynku głównego. Ze względu na zły stan podjazdu dla niepełnosprawnych od strony ul. Jagiellońskiej, należy istniejącą nawierzchnie z płyt chodnikowych wraz z podbudową rozebrać i wykonać nową konstrukcję z tłucznia wraz nawierzchnią z kostki kolorowej gr. 6 cm. Przed drzwiami wejściowymi do budynku osadzić wycieraczkę ( krata metalowa ) do obuwia. Na części elewacji od strony północnej budynku dobudowanego oraz od strony wschodniej budynku głównego aktualnie zamontowana jest gazowa skrzynka przyłączeniowa oraz prowadzony jest rurociąg gazowy. Podczas wykonywania prac termo modernizacyjnych należy przewidzieć przeróbkę rurociągu w uzgodnieniu z Inwestorem i właściwym zakładem gazowniczym, tak aby rurociąg prowadzony był po wierzchu ocieplonej elewacji. 5.2. Ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją budynku głównego. Prace na dachu. Założono ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją budynku głównego matami z wełny mineralnej o grubości 20 cm. W tym celu należy usunąć warstwę cegieł i polepy do wierzchniej warstwy deskowania. Po oczyszczeniu i konserwacji deskowania oraz ewentualnej wymianie zbutwiałych, zniszczonych elementów deskowania na nowe należy: - wykonać izolację z folii paroszczelnej a następnie ruszt raster (drewnianą konstrukcję wsporczą) z desek (ew. dźwigarów) i łat o rozstawie desek w świetle co 100 cm. Deski układać prostopadle do ściany wzdłużnej. Zastosować deski o grubości 3,2 cm i wysokości 20 cm, łaty o wymiarach 4 x 5 cm. - między deskowaniem ułożyć warstwę wełny mineralnej o szerokości 100 cm grubości 20 cm i λ = 0,39 [mk/w], np. MEGAROCK firmy Rockwool. Maty z wełny mineralnej należy układać szczelnie. Wykonać izolację z filii paroprzepuszczlnej. - na deskach rusztu nabić kontrłaty, tak aby pomiędzy wierzchnią warstwą wełny a podłogą wykonaną z płyt OSB powstała szczelina powietrzna o wysokości ok. 2-3 cm. - na powstałą konstrukcję nabić podłogę z płyt OSB, np. OSB3 Kronopol piórowpust 4 stronne o grubości co najmniej 22 mm. Łączenie płyt OSB musi odbywać się na deskach pionowych rusztu niedopuszczalne jest łączenie kolejnych płyt OSB pomiędzy deskami. 16
Na obwodzie całego stropu na ścianach zewnętrznych (kolankowych) poddasza należy ułożyć pionową opaskę z pojedynczej płyty o gr min. 5 cm na wysokość jednej płyty tj. 60 cm stosując np. płyty ROCKMIN firmy Rockwool. Ocieplenie wykonać zgodnie ze szczegółem nr 11 zamieszczonym w części rysunkowej niniejszego opracowania. Zastosowane do ocieplenia materiały: MEGAROCK i ROCKMIN zgodnie z klasyfikacją ogniową w zakresie niepalności zostały zakwalifikowane jako niepalne. Prace termoizolacyjne należy wykonać zgodnie z wytycznymi producenta płyt z wełny mineralnej. Termoizolacja z wełny mineralnej powinna spełniać następujące wymagania: - gęstość ułożonej termoizolacji powinna być zgodna z wymaganiami producenta, - wilgotność materiału termoizolacyjnego powinna odpowiadać wymaganiom producenta, - termoizolacja powinna być ułożona równą warstwą, bez przerw i ubytków, - całość robót musi być wykonana w taki sposób, aby w czasie eksploatacji umożliwić prawidłową wentylację warstwy izolacyjnej oraz, aby uniemożliwić zawilgacanie izolacji. Na wysokości dachu, na poziomie krokwi wystających poza obrys ścian wykonać konstrukcję wsporczą do nabicia podbiciówki z desek felcowanych. W tym celu należy obciąć i zlicować wszystkie końcówki krokwi pod nabicie deski nadrynnowej, do której mocowana będzie rynna. Z użyciem łat mocowanych do krokwi i muru (za pomocą wkrętów do profili drewnianych) konstrukcję wsporczą wykonać z łat mocowanych do krokwi (patrz szczegóły nr 11). Zabezpieczenie drewna przed szkodnikami biologicznymi i ogniem wykonać wg normy PN-82/D 89021 i PN-B-03150:2000/Az1:2001. Blachę na dachu należy oczyścić, w miejscach gdzie blacha przecieka lub jest zniszczona dokonać niezbędnych napraw względnie usunąć fragment i zastąpić nowym. Należy wykonać renowację (malowanie) poszycia dachowego całego kompleksu farbą na rdzę typu Hammerite. Przed położeniem farby blachę należy starannie oczyścić, z użyciem szczotek drucianych z odspojonych części istniejącego lakieru. Kolorystykę dachu dobrać w kolorze zbliżonym do blachy tytan-cynk zastosowanej na rynny i rury spustowe. 6. Obróbki blacharskie Projektowane docieplenie wymaga wykonania następujących obróbek blacharskich: a) obróbka blacharska na poziomie ścian zewnętrznych i dachu. b) Przy montażu okapników podokiennych (parapetów zewnętrznych) występujące szczeliny, na styku pionowym ramy okna z ościeżem należy zlikwidować poprzez dokładne wyspoinowanie szczelin np. masą akrylową, po uprzednim wyczyszczeniu i przygotowaniu podłoża zgodnie z wymaganiami. Pustki między 17
parapetem a murem podokiennym należy wypełnić masą pęczniejącą, np. pianką poliuretanową lub silikonem. 7. Odbiór robót Przedmiotem odbioru powinny być poszczególne fazy robót: przygotowanie powierzchni przymocowanie płyt styropianowych wykonanie warstwy zbrojonej wykonanie wyprawy tynkarskiej obróbka blacharska wykonanie warstwy elewacyjnej Poszczególne fazy robót zanikających powinny być odebrane przez kierownika budowy i inspektora nadzoru oraz wpisane do Dziennika budowy. Po zakończeniu całości robót ociepleniowych łącznie z obróbkami blacharskimi, należy dokonać końcowego odbioru robót i sporządzić protokół odbioru. Przy odbiorze końcowym należy ocenić następujące ocieplenia: równość powierzchni jednolitość faktury jednolitość koloru prawidłowość wykonania wszystkich szczegółów ociepleń i ich zgodność z dokumentacją prawidłowość połączenia ocieplenia z innymi rozwiązaniami elewacji. Wykonanie ocieplenia powinno być jednolite, bez spękań, rys, pofalowań, zagłębień, ubytków oraz widocznych połączeń między poszczególnymi fragmentami wypraw. 8. Proponowana kolorystyka elewacji Kolorystykę elewacji należy wykonać zgodnie z rysunkami zamieszczonymi do niniejszego projektu oraz z opisem zawartym w drugiej części opracowania. Kolorystyka wg systemu Sto Ispo. 9. Średnie zakładane zużycie materiałów - zaprawa klejowo-szpachlowa Sto-Baukleber 3,5 5,5 kg/m 2 - płyty z wełny mineralnej 1,02 1,05 m 2 /m 2 - siatka z włókna szklanego Sto-Glasfasergewebe F 1,1 mb/m 2 - powłoka pośrednia 0,25 0,4 kg/m 2 - farba elewacyjna (1 warstwa) 0,17 0,20 l/m 2 - łączniki mechaniczne 6 8 szt/m 2 18
10. Wymiana stolarki okiennej Inwestor przewiduje wymianę pozostałej starej stolarki okiennej na nową stolarkę drewnianą. Zamieszczone do opracowania rysunki podają typ i liczbę okien przewidzianych do wymiany. W zakres prac związanych z wymianą stolarki okiennej wchodzi: 1. Demontaż istniejących starych okien wraz z parapetami. 2. Dostawa okien wg załączonego zestawienia, po uprzednim wykonaniu pomiarów własnych na obiekcie przez Wykonawcę. 3. Dopasowanie ościeży zewnętrznych (większa część okien jest skrzynkowa) celem zlicowania z ościeżami wewnętrznymi: wykonanie obróbki szpalet wewnętrznych i zewnętrznych uzupełnienie tynku i przygotowanie pod malowanie wraz z estetycznym wykończeniem i pomalowaniem po zamontowaniu nowych okien. 4. Montaż okien w miejsce zdemontowanych. 5. Montaż parapetów wewnętrznych. 6. Przywrócenie do stanu początkowego wszystkich elementów elewacji, które podczas montażu okien musiałyby zostać zdemontowane. 7. Prace budowlane demontażu i montażu należy wykonać zgodnie ze sztuką budowlaną, przepisami szczegółowymi, zasadami BHP oraz pod nadzorem osoby uprawnionej. Wymagania techniczne dla okien: Okna drewniane wykonane z klejonki drewna sosnowego. Impregnowane i dwukrotnie pokryte warstwą ochronną w postaci specjalnych farb wg palety RAL 8017. Okna na parterze wyposażone w bolce antywłamaniowe. Każda konstrukcja okienna powinna posiadać efektywny system odprowadzania wody i wentylacji z komory szybowej oraz z komory pomiędzy skrzydłem a ościeżnicą. Okapniki zewnętrzne na ramie okna oraz przyszybowe wykonane z kształtowników aluminiowych oksydowanych. Wypełnienie okien z szyb zespolonych o współczynniku przenikania maksymalnie U = 1,1 W/m 2 K z ramką dystansową aluminiową. Parapety wewnętrzne PCV [gr. 2 cm, pokryte okleiną PCV gładka w kolorze białym RAL 9016]. Parametry cieplne winny być potwierdzone certyfikatem przez notyfikowane laboratorium budowlane. Okucia obwiedniowe. UWAGA: Zestawienie wymiarów zamieszczonych na rysunkach ma charakter orientacyjny, przed przystąpieniem do wymiany stolarki okiennej wymiary należy sprawdzić na budowie. Przed przystąpieniem do wykonywania robót należy uzgodnić z Inwestorem funkcje rozwieralno-uchylne w każdym z okien. Okna powinny być wyposażone w higrosterowalne nawiewniki powietrza o regulowanym stopniu otwarcia. Strumień objętości powietrza przepływającego przez 19
całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnienia po obu jego stronach 10 Pa, powinien zawierać się w granicach od 20 do 50 m 3 /h. Na załączonych do opracowania rysunkach zamieszczono szczegółowe rozwiązania poszczególnych typów okien. 20
CZĘŚĆ B KONSERWACJA ELEWACJI FRONTOWEJ, BOCZNEJ I TYLNEJ BUDYNKU GŁÓWNEGO 21
1B Wnioski i założenia konserwatorskie Budynek zlokalizowany przy ul. Jagiellońskiej 52 w Nowym Sączu, od 1999r. będący pod trwałym zarządem Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, istnieje od ok. 120 lat w niezmienionej formie. W latach 70 tych, kiedy dobudowano nowe skrzydło od strony ul. Jagiellońskiej, zaistniały konieczne zmiany w organizacji posesji przed budynkiem np. murek pokryty okładziną z płytek granitowych został zachowany tylko przed elewacją frontową. Mimo wielokrotnych napraw i malowania elewacji, oraz drobnych zmian wprowadzonych w swojej strukturze, obiekt pozostał niezmieniony w swojej pierwotnej, architektonicznej formie. Dlatego zakłada się wykonanie remontu konserwatorskiego na obiekcie w taki sposób, aby przywrócić mu wszystkie parametry techniczne, zgodnie z współczesnymi wymogami oraz wartości estetyczne, zgodnie z autorskimi założeniami twórcy budynku. Ze względu na brak dostępu do elewacji na wyższych kondygnacjach, koniecznością jest dobadanie tynków dla ustalenia układu stratygraficznego warstw na elewacji oraz potwierdzenia wstępnych ustaleń dotyczących kolorystyki. Przed rozpoczęciem prac na elewacji należy rozebrać balustradę balkonu na elewacji frontowej oraz zbadać stan detalu architektonicznego jak gzymsu koronującego i sterczyn na attyce, zakutych w blacharce, ponieważ bez dostępu z rusztowań nie jest to możliwe. Uzyskane informacje będą podstawą do dalszego postępowania przy tych elementach. Zaleca się powołanie konstruktora, aby zaopiniował istniejące rysy w murach budynku, wiele z nich może ujawnić się po usunięciu wtórnych nawarstwień. Wszystkie działania na obiekcie powinny być przeprowadzane pod nadzorem dyplomowanego konserwatora zabytków, a dla każdego etapu prac powinna być wykonana dokładna rejestracja fotograficzna i opisowa z ich przebiegu. TYNKI Elewacja frontowa od ul. Jagiellońskiej i boczna od ul. A. Mickiewicza: są to najbardziej dekoracyjne elewacje budynku, dlatego założeniem jest tutaj zachowanie jak największej ilości substancji zabytkowej przez wykonanie właściwych zabiegów konserwatorskich. Przed przystąpieniem do prac należy usunąć ofasowania blacharskie z obu elewacji, ponieważ planuje się jej wymianę na blacharkę z blachy tytanowo - cynkowej, spełniającej współczesne parametry jakości i estetyki. Jednocześnie zakłada się wymianę tzw. sztendrów ( dolny element rury odpływowej z czyszczakiem) na nowe, chociaż tylko dwa są uszkodzone, jednak przy reprezentacyjnej elewacji bardzo istotne jest zachowanie jednorodności tych samych elementów. Ze względu na brak izolacji przeciwwilgotnościowej zarówno poziomej jak i pionowej, nastąpiła degradacja tynków oraz okładziny z piaskowca w strefie przyziemia. Dlatego należy usunąć osypujący się tynk z elewacji na wysokość ok. 1 m nad cokołem kamiennym i zrekonstruować boniowanie i inne elementy dekoracyjnego wystroju w zaprawie typu szerokoporowa, solochłonna. Mur pod tynk szerokoporowy należy właściwie przygotować przez usunięcie zasolonych fug w cegle, nawet do 3 cm i zdezynfekować odpowiednim preparatem np. Sto Prim Fungal produkowanym przez firmę StoIspo. Dla wykonania tynków szerokoporowych zaleca się zastosowanie 22
zapraw renomowanych firm, których produkty zostały już sprawdzone na obiektach zabytkowych np. Sto Ispo lub Deitermann. Faktyczny stan zachowania narzutu ujawni się po usunięciu nawarstwień i oczyszczeniu powierzchni pokażą się niewidoczne wcześniej spękania, ubytki i uzupełnienia. Zaleca się zastosowanie metody piaskowania na sucho przy nieustannej kontroli ciśnienia wyrzucanego ścierniwa oraz jego grubości, tak, aby nie uszkodzić wierzchniej warstwy zabytkowych tynków i detali architektonicznych. Doczyszczanie należy wykonać metodami chemicznymi przy użyciu preparatów powodujących odspojenie od podłoża wtórnych nawarstwień głównie farb elewacyjnych. Po zastosowaniu preparatu powierzchnie obficie spłukać wodą, najlepiej metodą hydrodynamiczną agregatem Karcher stale kontrolując ciśnienie wody. Zaleca się wykonanie prób metodą hydrodynamiczną przed piaskowaniem, aby ewentualnie wykluczyć tę metodę. Niewłaściwe, wtórne uzupełnienia oraz obluzowane fragmenty tynków na elewacji należy usuwać przez odkucie ręczne. Wymiany wymagają również tynki kładzione za rynnami na styku ryzalitu i ścian obwodowych elewacji frontowej, które ze względu na stałe zawilgocenie z powodu nieszczelności rur były wielokrotnie naprawiane. Istniejące szczeliny i pęknięcia należy infekować pod ciśnieniem zaprawą wapienną z dodatkiem trassu. Wszystkie uzupełnienia należy wykonać w jednym systemie. Na łączeniach starej i nowej zaprawy należy zastosować siatkę. Szczeliny tynku wypełnić masą plastyczną Sto Risfuller Fein, mającą właściwość tworzenia dylatacji. Zaleca się zastosowanie jako warstwy wierzchniej tynku z dodatkiem włókna szklanego, które zapobiegnie ujawnianiu się drobnych spękań. Sposób położenia tynku należy dostosować do otoczenia, zaleca się położenie na zacier. Granulacje zaprawy do uzupełnień należy dobrać do odsłoniętego, pierwotnego tynku. Detale architektoniczne wymagają w wielu miejscach odtworzenia. Szczególnie dotyczy to gzymsów. Należy je naprawiać gotowymi masami sztukatorskimi in situ w przypadku mniejszych ubytków. W przypadku większych, należy przygotować formę i wykonać w pracowni właściwe odlewy, a następnie dopasować je i montować na elewacji. Impregnować i malować jak pozostałą część elewacji, stosując kolor zgodnie z założeniami. Dla zachowanych elementów należy przeprowadzić impregnację strukturalną, a przed malowaniem gruntować jak ściany obwodowe. Wszystkie ściany należy gruntować preparatem jak np. Sto-HydroGrund f- my Sto Ispo, aby zapewnić należytą konsolidację z warstwami wierzchnimi. Produkt ten reguluje także chłonność podłoża. Do malowania ścian zaleca się użycie farby silikonowej (krzemoorganicznej) jak StoSilco f-my Sto Ispo, posiadającej najwyższe parametry przepuszczalności pary wodnej. Należy rozważyć położenie koloru kamienia, dobranego drogą prób na dekoracji sztukatorskiej elewacji frontowej tj. na głowicach pilastrów, bazach i ich trzonach. Należy zastosować kolor wybrany komisyjnie z kolornika Keim Naturstein i użyć farby firmy Keim, może być z dodatkiem piasku dla zwiększenia efektu optycznego pozorującego kamień. Aby uzyskać właściwy efekt estetyczny, należy farbę kłaść dwukrotnie, a nawet trzykrotnie. Na podstawie badań odkrywkowych przeprowadzonych na elewacjach budynku, proponuje się wstępnie kolor nr 16 111 dla ścian obwodowych i 16112 dla detalu architektonicznego, ewentualnie jako trzeci, mógłby tu zostać użyty kolor zbliżony do kremowej bieli nr 16000 w kolorniku Sto Ispo ( StoDesign Architectural Colours). 23
Bardzo zbliżonym rozwiązaniem, ale o bardziej nasyconej kolorystyce, jest zestaw kolorów nr 16117, dla ścian obwodowych i nr 1612 dla detalu architektonicznego. Przed malowaniem należy wykonać próby pasowe, pionowe na elewacji, które uwzględnią jak najwięcej detali. Ostateczną decyzję podejmie komisja konserwatorska w trakcie wizji lokalnej. Murki tynkowane i wnętrze suteryny należy postępować jak przy pozostałych elementach murowanych, w tym wypadku kolorystyka murku powinna być jaśniejsza jak detal architektoniczny, a ściany suteryny jak ściany obwodowe budynku. Poręcz murku w kolorze żółtym ( zjazd dla inwalidów) powinna zostać zmatowiona i ponownie pomalowana olejną farbą w takim samym kolorze. Elewacja tylna: należy skuć w 100% wszystkie tynki, dokonać zabiegu dezynfekcji jak na pozostałych elewacjach, a następnie wykonać ocieplenie ściany (ścian tworzących elewacje tylną) zgodnie z opracowanym projektem budowlanym. Aby przygotować ściany do prac związanych z ociepleniem, należy usunąć istniejący cokół z piaskowca, który w tej sytuacji nie będzie konserwowany. Po wykonaniu ocieplenia, powierzchnia ścian zostanie wytynkowana tynkiem nawierzchniowym zgodnie z przyjętą technologią i sposobem zacierania jak dla elewacji frontowej i bocznej oraz malowaniem farbą silikonową, jak dla ścian obwodowych (ciemniejszą w tonacji). Istniejący cokół z piaskowca należy zastąpić imitacją cokołu, w sposób naśladowczy do pierwotnego, czyli z zachowaniem istniejących podziałów, fugowania i obróbki. Zaleca się zastosowanie piaskowca plastycznego typu Guardi. Podobnie jak w miejscu cokołu, tak i na bokach betonowych schodów do budynku, należy wykonać okładzinę z piaskowca plastycznego, a na podeście i powierzchni stopni płytki gresowe, antypoślizgowe, o kolorze dobranym do koloru piaskowca. Te same płytki należy zastosować jako próg, przy drugich drzwiach wejściowych, jednoskrzydłowych. Należy zaznaczyć, że dobudowana w latach 70 tych XX w. nowa część budynku zostanie także wyremontowana (poddana termomodernizacji) i pomalowana wg koncepcji kolorystycznej, zaproponowanej dla elewacji budynku zabytkowego. Na elewacji tylnej, na ścianie południowej, w oknach holu głównego I i II piętra znajdują się przeszklenia witrażowe zachowane w dobrym stanie. Wymagają jednak oczyszczenia od strony wewnętrznej i zewnętrznej oraz ujednolicenia stolarki, która jest zbyt jasna w kontekście ogólnej kolorystyki elewacji. Dlatego proponuje się zabejcowanie od strony zewnętrznej opraw drewnianych witraży w kolorze zbliżonym do koloru stolarki okiennej. KAMIENIARKA Elewacja frontowa i boczna cokół z piaskowca: z powierzchni kamienia należy usunąć przez odkucie ręczne nachodzący na niego tynk, obluzowane fugi i niewłaściwe uzupełnienia i wyeksponować tak, jak pierwotnie. Oczyścić przez piaskowanie agregatem Ce Pe, przy pełnej kontroli granulacji ścierniwa i ciśnienia. W miejscach nasilonego powstawania zasoleń wykonać zabieg odsalania metodą swobodnej migracji do rozszerzonego środowiska. Kamień impregnować preparatem np. f-my Remmers KSE 300, a ubytki uzupełnić gotową zaprawą o nazwie Funkosil Restauriermortel. Kolor uzupełnień najlepiej dobierać w masie, ponieważ uzyskuje się lepszą trwałość 24
kolory styki na przestrzeni czasu. Powierzchnię kitów należy opracować do otoczenia, fugować zaprawą gotową bądź przygotowaną samodzielnie wapienno piaskową, która daje dobry efekt plastyczny. W razie konieczności scalać kity na bazie impregnatu i pigmentów w proszku stosowanych w konserwacji zabytków np. f-my Kremer. Hydrofobizować preparatem o nazwie SNL produkowanego przez firmę Remmers. Murki z okładziny granitowej wraz z nakrywami z młotkowanego granitu oraz schody i podest z płyt granitowych na elewacji frontowej - całość należy umyć i oczyścić przez szlifowanie; odpadające płytki podkleić, a brakujące uzupełnić nowymi dociętymi do wymiarów i dobranymi pod względem koloru. Od strony trawnika skuć zmurszały tynk oraz wszystkie uzupełnienia płytek zaprawami cementowymi. Odsłoniętą cegłę należy wyczyścić przez piaskowanie, wszystkie fugi wymienić na nowe, wykonać zbieg dezynfekcji przez dwukrotne nasączenie odpowiednim preparatem np. Sto Prim Fungal Następnie tynkować murek gotową zaprawą tak, jak elewacje. Malować na kolor zgodny z kolorystyką granitowych płytek murku. Płytki granitowe, podobnie jak schody i podest, należy szlifować, aż do uzyskania właściwego połysku, fugować i zabezpieczyć powierzchniowo preparatem np. f-my Akemi. Na gładko polerowanych powierzchniach schodów i podestu zaleca się zastosowanie preparatu Antypoślizg R9 firmy Akemi, wodnego roztworu związków nieorganicznych, posiadający 9 klasę odporności poślizgowej. Po lewej stronie drzwi wejściowych, głównych, należy zastąpić wylewkę betonową płytkami granitowymi. Dlatego wylewkę należy skuć, teren pogłębić i uzupełnić płytkami granitowymi dobranymi kolorystycznie do pozostałych. PŁYTA BALKONOWA Zlokalizowana na elewacji frontowej budynku należy zdemontować zabezpieczającą warstwę papy. W przypadku spękań świadczących o naruszeniu konstrukcji skonsultować sposób naprawy z konstruktorem; całość odczyścić metodą piaskowania, wykonać niezbędne naprawy dotyczy to także konsol wykonanych prawdopodobnie w masie sztukatorskiej (należy poddać je konserwacji, tak jak detale sztukatorskie na elewacji); elementy metalowe konstrukcyjne balkonu zabezpieczyć antykorozyjnie np. preparatem f-my Kerakoll lub StoIspo, wykonać uzupełnienia w miejscach ubytków gotową zaprawa naprawczą z dodatkiem włókien wzmacniających, a następnie końcowo opracować powierzchnię produktem f-my Kerakoll lub StoIspo. Wykonać nową wylewkę ze spadkiem i odprowadzeniem wody, zamontować nowe obróbki blacharskie, wykonać izolację poziomą z papy zgrzewalnej SBS modyfikowanej, o grubości 5,2 mm (wierzchnie krycie). Następnie wykonać nową wylewkę, zbrojoną siatką stalową z prętów i zatrzeć na gładko z dodatkiem polimerowej albo lateksowej emulsji modyfikującej. Następnie należy zabezpieczyć powierzchnię i spód płyty balkonowej: od góry szlamem izolacyjnym, od dołu - gruntem krzemianowym. Konsole i brzegi płyty balkonowej malować tak jak detale architektoniczne na elewacji frontowej. ELEMENTY METALOWE 1. Elewacja frontowa i boczna: balustrada balkonu należy ją zdemontować, odczyścić z nawarstwień malarskich i rdzy, uzupełnić brakujące fragmenty, a uszkodzone naprawić, zabezpieczyć np. minią i malować farbą do metalu balustrada wokół zejścia do suteryny należy odczyścić z nawarstwień malarskich i rdzy, zabezpieczyć minią i malować w kolorze ustalonym dla elementów metalowych 25
kraty w oknach piaskowanie (przy starannie zabezpieczonych otworach okiennych), ewentualne doczyszczenie ręczne preparatami typu Scansol, Vitaf, zabezpieczenie podkładem antykorozyjnym typu minia i dwukrotne malowanie na kolor brązowy, zbliżony do pierwotnego proponuje się kolor z kolornika wzorcowego NCS np. nr NCS S 6020-Y80R, dobrze komponujący się z proponowanym rozwiązaniem kolorystycznym elewacji. Kolor ten należy zastosować do wszystkich elementów metalowych na opisywanych elewacjach. okna metalowe w suterynie należy je wyczyścić, sprawdzić stan przeszkleń uszkodzone wymienić; metalowe ramiaki oczyścić, odrdzewić i pomalować jak elementy metalowe na elewacji czyli w proponowanym kolorze brązowym 2. Elewacja tylna : należy usunąć wszystkie kraty w oknach; barierkę schodów malować jak elementy metalowe na elewacji frontowej i bocznej tj. w kolorze brązowym. STOLARKA DRZWIOWA Drzwi drewniane występują na elewacji frontowej dwie pary drzwi dwuskrzydłowych, wtórnych oraz drzwi jednoskrzydłowe na elewacji tylnej. W drzwiach dwuskrzydłowych należy wymontować kraty znajdujące się w przeszkleniach. Należy usunąć warstwy lakieru bezbarwnego z powierzchni drewna przez nałożenie preparatu Scansol lub Vitaf. Wykonać uzupełnienia drobnych ubytków kitem do drewna w kolorze dobranym do drewna istniejącego, szlifować, zastosować podkładowy i półmatowy przeźroczysty lakier nawierzchniowy do wymalowań zewnętrznych, odporny na promienie UV. Szyby wyczyścić, w razie potrzeby wymienić. Kraty odnowić i pomalować na kolor ciemnego grafitu farbą do metalu. Należy poddać zabiegom konserwatorskim całą galanterię metalową przy drzwiach jak zawiasy, klamki i szyldy. Należy rozważyć wykonanie nowych drzwi prowadzących na balkon od strony elewacji frontowej. Zostały one w trakcie eksploatacji zlikwidowane i zastąpione oknem, zapewne ze względu na zły stan balkonu i płynące stąd zagrożenie. Po remoncie balkon będzie nadawał się do użytkowania. W związku z tym należy wykonać projekt oparty na materiałach archiwalnych- starych fotografiach, rysunkach względnie analogiach i zatwierdzić. OFASOWANIA BLACHARSKIE Należy wymienić wszędzie ofasowania z blachy tytanowo cynkowej i założyć zabezpieczenia przeciwko ptakom tzw. ekopiki. Ze względu na bardzo dużą ilość wysuniętych detali architektonicznych, zabezpieczonych blachą, co w trakcie remontu będzie utrzymane, przewiduje się bardzo dużą ilość zabezpieczeń, miejscami ułożonych także dwurzędowo, aby uniemożliwić gniazdowanie ptakom. Wraz z uszczelnieniem dachu, zapobiegnie to zbieraniu się dużych ilości guana ptasiego na elewacji oraz na strychu budynku. ZABEZPIECZENIA PRZECIW PTAKOM Ze względu na dużą ilość mocno wysuniętych fragmentów elewacji frontowej i tylnej, zabezpieczenie ich przed ptakami jest zadaniem ważnym i niełatwym. Proponuje się użycie w szerokim zakresie siatki polipropylenowej w kolorze jasnego beżu, która z odległości jest prawie niewidoczna, a bardzo skuteczna. Tak proponuje się osłonić odremontowany balkon na elewacji frontowej oraz niektóre elementy na elewacji, jak szersze parapety i detale architektoniczne w ryzalicie. Dla pozostałych należy zastosować tradycyjne ekopiki: dwu lub jednorzędowe. 26