BIURO PROJEKTOWE OLWIT Artur Szewczyk ul. Chmielna 34/4, Zielona Góra tel ,

BIURO PROJEKTOWE OLWIT Artur Szewczyk ul. Chmielna 34/4, 65-261 Zielona Góra tel. 517-580-660, e-mail: olwit.zg@prokonto.pl INWESTYCJA LOKALIZACJA INWESTOR STADIUM Budowa instalacji gazów medycznych na poziomie przyziemia w budynku "U" oraz tranzytowej instalacji sprężonego powietrza między budynkami "U" i "L" w ramach realizacji zadania pn.: "Modernizacja Zakładu Radioterapii" ul. Podgórna, Zyty dz. nr 61/9, obręb 0017-Zielona Góra jednostka ewidencyjna: Zielona Góra Wojewódzki Szpital Kliniczny im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze Spółka z o. o. 65-046 Zielona Góra, ul. Zyty 26 Projekt budowlano-wykonawczy KATEGORIA OBIEKTU XI Zgodnie z art. 20 ust. 4 Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994r. (Dz.U. z 2003r. nr 207, poz.2016 tekst jednolity z późniejszymi zmianami) oświadczam, iż sporządziłem projekt budowlany Budowa instalacji gazów medycznych na poziomie przyziemia w budynku "U" oraz tranzytowej instalacji sprężonego powietrza między budynkami "U" i "L" w ramach realizacji zadania pn.: "Modernizacja Zakładu Radioterapii" zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Funkcja Imię i nazwisko Uprawnienia Podpis Data PROJEKTANT mgr inż. Artur Szewczyk LBS/0013/POOS/07 03-08-2016 SPRAWDZAJĄCY mgr inż. Bożena Markowska 16/2000/GW 03-08-2016 Spis zawartości opracowania zamieszczono na stronie nr 2 Zielona Góra, 03 sierpień 2016 r 1

Zawartość Projektu Budowlanego str. I Strona tytułowa + oświadczenie projektanta 1 II Zawartość projektu 2 III Uprawnienia i zaświadczenia z IIB 3 Kopia uprawnień projektanta i sprawdzającego oraz zaświadczenie o 1. 3 przynależności do Izby Inżynierów Budownictwa IV Opis techniczny 7 1. Przedmiot opracowania 7 2. Inwestor 7 3. Podstawa opracowania 7 4. Obszar oddziaływania obiektu 8 5. Dane ogólne 8 6. Projektowane rozwiązanie 9 7. Warunki wykonania i odbioru 13 8. Wytyczne obsługi 15 9. Uwagi końcowe i zalecenia BHP 17 V Rysunki 19 nr rys. 1. Mapa zasadnicza, skala 1:500 19 S-01 2. Rzut piwnicy budynku "L" instalacja sprężonego powietrza, skala 1:100 20 S-02 3. Rzut piwnicy budynku "U" instalacja gazów technicznych, skala 1:100 21 S-03 4. Profil podłużny instalacji doziemnej sprężonego powietrza 22 S-04 5. Aksonometria instalacji sprężonego powietrza w budynku L 23 S-05 6. Aksonometria instalacji gazów medycznych w budynku U 24 S-06 2

OPIS TECHNICZNY 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest projekt budowlano-wykonawczy instalacji gazów medycznych na poziomie przyziemia w budynku U oraz tranzytowej instalacji sprężonego powietrza między budynkami U i L w ramach realizacji inwestycji pn.: Modernizacja Zakładu Radioterapii w Wojewódzkim Szpitalu Klinicznym im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze Spółka z o. o. położonym przy ul. Zyty 26 (61/9, obręb 17) w Zielonej Górze. Zakres opracowania obejmuje: a) budowę instalacji niepalnych gazów medycznych: tlenu, próżni, sprężonego powietrza, odciągu gazów anestetycznych w pomieszczeniach Zakładu Radioterapii na poziomie piwnic budynku U oraz piwnic budynku L (jedynie instalacja sprężonego powietrza medycznego), b) budowę tranzytowej (doziemnej) instalacji sprężonego powietrza między budynkami U i L. 2. Inwestor: Wojewódzki Szpital Kliniczny im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze Spółka z o. o. ul. Zyty 26 65-046 Zielona Góra 3. Podstawa opracowania Podstawą opracowania są: 3.1. Umowa z Inwestorem, 3.2. Podkłady architektoniczno budowlane piwnic budynku L i U 3.3. Wizja lokalna, 3.4. Uzgodnienia z Inwestorem, 3.5. Obowiązujące przepisy i normatywy, w tym: Dyrektywa Rady 93/42/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. dotyczącej wyrobów medycznych, Ustawa o Wyrobach Medycznych z dnia 20.05.2010 r. (jednolity tekst Dz.U. 2015 poz. 876 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2016 r. w sprawie wymagań zasadniczych oraz procedur oceny zgodności wyrobów medycznych (Dz.U.2016.211), Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2012 poz. 462 wraz z późn. zm), Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru 7

robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. Nr 202 poz. 2072 ze zm. wraz z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 2002 poz. 75 ze zm. wraz z późn. zm.), Norma PN-EN ISO 7396-1:2007 Systemy rurociągowe do gazów medycznych - Część 1: Systemy rurociągowe do sprężonych gazów medycznych i próżni, Normy PN-EN ISO 7396-2:2007 Systemy rurociągowe do gazów medycznych - Część 2: Systemy odprowadzające zużyte gazy anestetyczne, Normy PN-EN 13348:2004 Miedź i stopy miedzi -- Rury miedziane okrągłe bez szwu do gazów medycznych lub próżni - normy PN-EN ISO 9170-1:2008 Punkty poboru dla systemów rurociągowych do gazów medycznych - Część 1: Punkty poboru do użycia ze sprężonymi gazami medycznymi i próżnią, Normy PN-EN ISO 9170-2:2008 Punkty poboru dla systemów rurociągowych do gazów medycznych -- Część 2: Punkty poboru do systemów odciągu gazów anestetycznych, Farmakopea Polska (parametry gazów dla celów medycznych), Rozporządzenie Min. Zdrowia z dnia 26.06.2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U.12.739). 4. Obszar oddziaływania obiektu Przewidywany rodzaj robót nie stwarza uciążliwości projektowanych obiektów na tereny przyległe. Obszar oddziaływania inwestycji mieści się w całości na działce, na której zlokalizowano obiekt. Inwestycja nie wpływa na zagospodarowanie terenów przyległych, a ponadto nie utworzono i nie planuje się utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania. 5. Dane ogólne Zakład Radioterapii zlokalizowany jest na poziomie piwnic w środkowej części budynku "U" Szpitala Wojewódzkiego SPZOZ w Zielonej Górze. Budynek położony jest przy ulicy Podgórnej na działce nr 61/9, obręb 17. Jest całkowicie podpiwniczony; w rzucie przypomina kształt znaku +. Część A dwuskrzydłowa, prostopadła do ul. Podgórnej jest czterokondygnacyjna; części B i C równoległe do ul. Podgórnej, są trzykondygnacyjne. W ramach modernizacji Zakładu Radioterapii do trzech pomieszczeń (A104, A112 i A106) projektuje się doprowadzenie gazów medycznych: tlenu, próżni, sprężonego powietrza, oraz wykonanie dwóch odciągów gazów anestetycznych. Do przedmiotowych pomieszczeń tlen oraz próżna medyczna doprowadzone będą z istniejących instalacji: tlen z rurociągu Ø22 Cu zlokalizowanego pod stropem korytarza w piwnicy budynku U, próżnia medyczna z rurociągu DN20 przy zbiorniku próżni zlokalizowanego w węźle cieplnym budynku U. 8

Rurociąg gazów anestetycznych projektuje się wyprowadzić z pomieszczenia A104 i A112, poprzez pomieszczenie A105 i A111a na zewnątrz budynku ponad dach. Sprężone powietrze natomiast doprowadzone będzie z sąsiedniego budynku "L" również z istniejącej instalacji zlokalizowanej na korytarzu w piwnicy. Powietrze do tej instalacji podawane jest z dwóch sprężarek typu C10LR-500 (dwie pracują) o parametrach: Q=1,100m 3 /min, p max =8bar, P=7,50kW zlokalizowanych w pomieszczeniu sprężarkowni. Za sprężarkami powietrze jest filtrowane oraz redukowane jest jego ciśnienie. Sprężarkownia nie jest objęta przedmiotowym opracowaniem. W chwili obecnej sprężone powietrze dostarczane jest na Oddział Noworodkowy. Włączenie rurociągu sprężonego powietrza zaprojektowano w łączniku korytarzy budynku L w miejscu wyprowadzonego odgałęzienia średnicy Ø22Cu zakończonego zaworem odcinającym (przewidzianego pod rozbudowę instalacji w budynku L ). Przewiduje się dodatkowo wykonanie odejścia instalacji sprężonego powietrza zakończonego zaworem odcinającym do pomieszczenia obecnego archiwum w bud. U. Powyższe pomieszczenie zostanie docelowo zaadaptowane na sprężarkownię dla budynku U. W Zakładzie Radioterapii projektuje się po 3 punkty poboru gazów medycznych (sprężonego powietrza, tlenu i próżni) - w pomieszczeniach nr A104 i A112; w pomieszczeniu nr A106 2 punkty (tlen). Punkty poboru gazów projektuje się w systemie instalacyjnym AGA (łączenie za pomocą karbowanych rur ze stali nierdzewnej). Do połączenia rury karbowanej z innymi systemami instalacyjnymi należy używać łączników z szerokimi płaskimi czołami, które zapewniają bezpieczne uszczelnienie oraz nie uszkadzają uszczelki. Nominalne ciśnienie gazów w instalacji (w odniesieniu do ciśnienia atmosferycznego) wynosi: tlen (O 2 ): 5 bar (0,5 MPa) sprężone powietrze medyczne (AIR): 5 bar (0,5 MPa) próżnia (VAC) -0,6 bar (-0,06 MPa) 6. Projektowane rozwiązanie 6.1 Instalacje wewnętrzne gazów medycznych Systemy rurociągowe powinny być używane wyłącznie do celów opieki nad pacjentem. Nie powinny być wykonane żadne połączenia z systemem rurociągowym przeznaczonym do innych celów. Rurociągi należy uziemić jak najbliżej miejsca, gdzie wchodzą do budynku. Same rurociągi nie mogą być używane do uziemiania urządzeń elektrycznych. Rurociągi należy zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi, na przykład przed uszkodzeniami, które mogą być spowodowane przez poruszający się przenośny sprzęt w korytarzach i innych lokalizacjach. Przejścia przeciwpożarowe przez ściany, stropy należy uszczelnić masą przeciwpożarową na długości 15 mm po obu stronach przejścia. Przestrzeń między uszczelnieniami wypełnić wełną mineralną. Na rurach przy wyjściu z przejść zamontować opaskę z wełny mineralnej na długości 50 cm. 9

6.1.1. Rurociągi Szczegółowe opisy średnic rurociągów znajdują się na rysunkach dołączonych do projektu. Na rurociągi instalacji gazów medycznych należy stosować rury miedziane, bez szwu, ciągnione spełniające wymagania normy PN-EN 13348:2004 Miedź i stopy miedzi. Rury miedziane okrągłe bez szwu do gazów medycznych lub próżni. Do wyrobu takich rur stosuje się wyłącznie miedź beztlenową o zawartości miedzi minimum 99,90 % wag. oraz o dopuszczalnej zawartości fosforu od 0,015 do 0,040% wag. Ten gatunek miedzi oznaczany jest symbolem Cu-DHP lub CWO24A. Instalacje w obrębie stropów podwieszanych należy układać w przestrzeni międzystropowej, a w przypadku ścianek kartonowo - gipsowych wewnątrz ich konstrukcji. W tym celu należy zdemontować istniejące podwieszane sufity na korytarzach oraz obudowę z płyt kartonowo-gipsowych w pomieszczeniu archiwum (bez ściągania konstrukcji). Po zainstalowaniu rurociągów sufity i obudowę należy odtworzyć, pomalować. W budynku "L" w pomieszczeniu sanitarnym (w łazience) projektowany rurociąg sprężonego powietrza należy obudować płytami kartonowo-gipsowymi na konstrukcji stalowej na długości 7,5 m i o szerokości 0,2 m. W porozumieniu z wykonawcą instalacji w miejscach montażu elementów gazów medycznych w ściankach kartonowo-gipsowych należy wykonać odpowiednie wzmocnienia. Instalacje w pomieszczeniach bez stropów podwieszanych (korytarz) należy mocować do stropu. Podejście do skrzynki kontrolno-informacyjnej SZKG oraz punktów poboru gazów medycznych należy układać w ścianie pod tynkiem. Po wycięciu w ścianie wnęki i osadzeniu skrzynki wykonać zabudowę tyłu szafki płytą gipsowo-kartonową i pomalować. Odległość rurociągów od instalacji elektrycznej w przypadku równoległego prowadzenia nie może być mniejsza niż 10 cm. Dopuszczalne jest krzyżowanie się przewodów; należy wówczas zastosować tuleję ochronną z PCV. Odległość rurociągów gazów medycznych od rurociągów gazów palnych nie może być mniejsza niż 25 cm. Rurociągi muszą być podparte w odstępach wystarczających dla uniemożliwienia ich ugięcia lub odkształcenia. Zalecane maksymalne odstępy między podparciami wynoszą: Średnica zewnętrzna (mm) Maksymalne odstępy (m) do 15 1,5 od 22 do 28 2,0 od 35 do 54 2,5 > 54 3,0 Podpory rurociągów muszą być wykonane z materiałów odpornych na korozję i muszą być odizolowane od rurociągów. Rurociągi powinny być zaopatrzone w zacisk uziemiony usytuowany możliwie jak najbliżej miejsca, w którym rurociąg wchodzi do budynku. Łączenie rurociągów Połączenia nierozłączne rurociągów winny być wykonane lutem srebrnym LS-45 (skład wg DIN 8513) przy użyciu odpowiednich złączek lub kształtek. Do połączeń lutowanych w procesie lutowania zasadniczo należy używać wyłącznie lutowania kapilarnego wg PN-EN 1254-1. Kielichowanie rur w celu ich łączenia jest zabronione. Połączenia lutowane należy wykonywać jako lutowane w osłonie gazu ochronnego - np. azotu. 10

Podczas lutowania twardego lub spawania połączeń rurociągów powinny być one w sposób ciągły płukane od wewnątrz gazem osłonowym. Osoby wykonujące łączenia lutowane rurociągów muszą posiadać stosowne uprawnienia w tym zakresie. Połączenia mechaniczne (np. połączenia kołnierzowe lub gwintowane) mogą być użyte do podłączenia do rurociągu takich elementów jak zawory odcinające, punkty poboru, reduktory ciśnienia, elementy sterowania i monitorowania oraz czujniki systemów alarmowych. 6.1.2. Armatura W instalacjach gazów medycznych tj. instalacjach tlenu, próżni, sprężonego powietrza medycznego i odciągu gazów poanestetycznych, należy stosować armaturę wykonaną z mosiądzu o zawartości miedzi minimum 58 % - MO58. Materiały zastosowane do produkcji armatury powinny spełniać kryteria określone w normie EN ISO 15001. Zawory do tlenu powinny posiadać deklarację określającą zgodność z wymaganiami normy PN-EN ISO 15001:2004 Urządzenia anestezjologiczne i respiratory - Przydatność do stosowania z tlenem, pod względem kompatybilności z tlenem i wymagań czystości rurociągu. Zastosowane zawory kulowe, pełnoprzelotowe, powinny mieć średnice nominalne jak średnice przewodów, na których będą zainstalowane. Kula i trzpień powinny być uszczelnione PTFE (teflonem). Zawory w wykonaniu na ciśnienie nominalne 2,5 MPa (PN 25). Zawory powinny być gwintowane i należy je łączyć z przewodami instalacji za pomocą śrubunków. Wszystkie określone w projekcie zawory odcinające muszą być oznakowane. Oznakowanie powinno określać rodzaj gazu oraz przeznaczenia zaworu (tzn. czy jest to zawór główny, odcinający pion, odgałęzienie czy też strefę instalacji). Konstrukcja zaworu powinna jednoznacznie określać czy zawór jest otwarty czy też zamknięty i pozwalać na jego blokadę w wybranym położeniu. 6.1.3. Punkty poboru Ilość i lokalizację punktów poboru tlenu, próżni medycznej i sprężonego powietrza medycznego pokazano na załączonym rysunku nr S-2 i S-3. Projektowane punkty poboru gazów medycznych będą instalowane w jednostkach zasilających takich jak: panele naścienne. Panel powinien składać się z: - podtynkowej puszki, w której umieszczone są punkty poboru gazów, - maskującej płyty czołowej. Punkty poboru muszą odpowiadać wymaganiom określonym w: PN-EN 737-1 Punkty poboru dla sprężonych gazów medycznych i próżni. Ponieważ produkowany w kraju osprzęt dostosowany jest do systemu AGA (kompatybilne z istniejącym systemem w szpitalu) zalecany jest montaż punktów poboru AGA typ MC70 lub równoważnych. 6.1.4. Skrzynka kontrolno-informacyjna Strefowy zespół kontrolno - informacyjny montowany w skrzynce i umożliwiają: - szybkie zamykanie i otwieranie przepływu gazów będących pod ciśnieniem, - pomiar i wskazanie ciśnienia lub podciśnienia gazów, 11

- generowanie sygnałów dla potrzeb sygnalizacji awaryjnej, - fizyczne oddzielenie instalacji, - awaryjne otwarcie bez użycia kluczyka, - awaryjne zasilanie gazów sprężonych. Strefowe zespoły kontrolne posiadają również wbudowane punkty poboru, pozwalające na awaryjne zasilanie gazami medycznym (z butli poprzez reduktor) obsługiwanego fragmentu instalacji. Skrzynkę kontrolno - pomiarową zlokalizowano w miejscu dostępnym i dobrze widocznym, w pomieszczeniu A101 (śluza) na ścianie przy wejściu do pracowni HDR. Monitor braku gazów należy zasilić z instalacji elektrycznej niskonapięciowej 12V, 500 ma. Zasilacz do zasilania czujników i sygnalizacji alarmowej powinien być zainstalowany na stałe i umiejscowiony w takim miejscu, aby uniemożliwiać dostęp i odłączenie przez osoby niepowołane. Zasilacz zamontować w przestrzeni sufitu podwieszanego i podłączyć do niezależnego obwodu instalacji elektrycznej (niezależny obwód instalacji elektrycznej został doprowadzony w miejsce lokalizacji zasilacza na etapie remontu oddziału). Monitor braku gazów powinien być oznakowany zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 7396-1:2007. Ponadto powinna być określona strefa, w jakiej działa oraz informacja: nie należy wyłączać zaworów za wyjątkiem awarii. Każdy gaz powinien być opisany nazwą i kolorem oraz musi posiadać wskazanie ciśnienia gazu lub próżni. Zespół kontrolno - informacyjny zamontowany zostanie w zamykanej szafce. Dostęp do niej powinien mieć tylko personel zajmujący się eksploatacją instalacji. Urządzenie musi posiadać znak CE oraz wpis do rejestru wyrobów medycznych. Niniejsze dokumenty należy przedstawić zamawiającemu przed rozpoczęciem robót. Dla powyższego urządzenia należy wykuć otwór w ścianach i doprowadzić do niej instalację gazów medycznych. Wielkość otworu określona jest przez producenta urządzenia. WYTYCZNE SYGNALIZACJI STANU GAZÓW MEDYCZNYCH Zgodnie z wymaganiami normy EN ISO 7396-1, projektowane instalacje gazów medycznych będą wyposażone w system alarmowy automatycznej sygnalizacji stanu gazów medycznych. System alarmowy automatycznej sygnalizacji stanu gazów medycznych składa się ze strefowych zespołów kontrolnych - SZK oraz analogowych sygnalizatorów gazów medycznych -SA. System ten przeznaczony jest do kontroli parametrów pracy instalacji gazów medycznych i sygnalizowania służbom medycznym Szpitala stanów awaryjnych tych instalacji. W skrzynce SZK zabudowane są czujniki ciśnienia, podłączone do przewodów instalacji gazów medycznych, na których zamontowane są awaryjne zawory odcinające - kulowe. Zakresy ciśnienia i podciśnienia po przekroczeniu, których następuje alarm świetlny i akustyczny: ciśnienie tlenu poniżej 0,4 MPa i powyżej 0,6 MPa, ciśnienie sprężonego powietrza 0,5 MPa poniżej 0,4 MPa i powyżej 0,6 MPa, podciśnienie próżni powyżej 0,065 MPa i poniżej 0,095 MPa. Sygnał o przekroczeniu wielkości ciśnienia i podciśnienia nastawionych na czujnikach ciśnienia, przesyłany będzie przewodami elektrycznymi z panelu sygnalizacji gazów zainstalowanego w skrzynce kontrolno - informacyjnej do sygnalizatorów. Sygnały alarmowe trwają dopóki ciśnienie lub podciśnienie w instalacjach nie wróci do normy. Sygnalizatory sygnalizują alarmem zarówno przekroczenie o 20%, jak i spadek o 20% ciśnienia roboczego. 12

6.1.5. Odciągi gazów anestetycznych Wydmuch z panelu zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 7396-1 musi być zlokalizowany na zewnątrz budynku tak, aby nie narażał pacjentów, personelu i innych instalacji na kontakt ze zużytym gazem. Odciąg gazów anestetycznych projektuje się z rur miedzianych o średnicy Ø22 mm. Zaleca się wyprowadzenie ponad poziom dachu, w miejscu z dala od okien i czerpni powietrza. Na końcówce rurociągu (nad dachem) należy zamontować kolano skierowane w dół. W żadnym wypadku nie wolno podłączać instalacji odciągu do instalacji wentylacyjnych itp. Odciąg gazów anestetycznych zasilić z instalacji sprężonego powietrza medycznego. Układ inżektorowy odciągu gazów anestetycznych napędzany sprężonym powietrzem składa się z przyłącza zasysającego połączonego ze wskaźnikiem pracy, zintegrowanego z nim inżektora oraz pokrywy zamykającej. Zbędny gaz anestetyczny, występujący pulsacyjnie, mieszany jest z powietrzem napędowym i odprowadzany jest bezpośrednio do atmosfery (na zewnątrz budynku). 6.2. Doziemna instalacja gazów medycznych Projektowany rurociąg sprężonego powietrza z budynku "L" do budynku "U" ułożony będzie w terenie zielonym. Trasę rurociągu przedstawiono na rys. nr S-1 i S-4. Instalację doziemną prowadzić ze spadkiem w kierunku budynku U. Na wejściu do budynku na pionie instalacji zamontować korek odwadniający (odwadniacz). Zewnętrzną instalację zaprojektowano z rur miedzianych w gatunku Cu DHP odtłuszczonych wg PN-EN 13348 z miedzi odtlenionej i dostosowanej dla potrzeb instalacji gazów medycznych. Połączenia należy wykonać za pomocą złączek miedzianych (wg EN 1254) lutem twardym przy zastosowaniu elektrod miedzianych (wg DIN 8513). Rury powinny zostać odtłuszczone a zanieczyszczenia mechaniczne usunięte przez przedmuchanie strumieniem gazu obojętnego (azotu). Rurociąg sprężonego powietrza należy ułożyć w ziemi w wykopie wąskoprzestrzennym umocnionym o szerokości 90 cm i głębokości 150 cm. Rurociąg w ziemi należy ułożyć w rurze osłonowej Ø50 PVC. Rurę osłonową zabezpieczyć przed napływem do jej wnętrza wód gruntowych. Przewód należy ułożyć na podsypce z piasku o grubości podsypki 20 cm. Zasypywanie wykopu warstwami 20 cm ze starannym zagęszczeniem warstw zasypowych. Pierwszą warstwę zasypową do wysokości 20 cm nad wierzch rury należy wykonać ręcznie z piasku. Piasek dokładnie zagęścić. Następnie ułożyć taśmę znacznikową (żółtą) o szerokości 10 cm na całej długości przewodu podziemnego. Następnie zasypać wykop rodzimym gruntem (bez kamieni, korzeni itp.) o grubości 20 cm. Po zmontowaniu rurociągów a przed zasypaniem należy wykonać próby ciśnieniowe. W miejscach krzyżowania się projektowanej instalacji z istniejącą infrastrukturą wykonać wykopy kontrolne ustalające dokładną lokalizację istniejącej infrastruktury. 7. Warunki wykonania i odbioru Instalacje gazów medycznych należy wykonać zgodnie z wymaganiami zawartymi w: - PN-EN ISO 7396-1:2010/A3:2013-07 - Systemy rurociągowe do gazów medycznych -- Część 1: Systemy rurociągowe do sprężonych gazów medycznych i próżni, - Wytycznych Projektowania Szpitali Ogólnych zeszyt III rozdz. 7 i 8 wydanymi przez MZiOS w 1981 r. 13

- Warunkach technicznych wykonania i odbioru robót budowlano - montażowych. Tom II wydanych w 1988 roku. Szczegółowe warunki i tryb postępowania przy wykonywaniu i odbiorze wg PN-EN ISO 7396-1. 7.1. Oznakowanie Wszystkie piony, zawory, skrzynki zaworowe, manometry muszą być oznaczone w sposób czytelny i trwały. Również rurociągi prowadzone po ścianach, w kanałach instalacyjnych oraz nad sufitami podwieszonymi powinny być oznakowane barwnie. Kierunek przepływu gazu medycznego winien być oznaczony strzałką wzdłuż osi rurociągów. Oprócz oznakowania barwnego na rurociągach należy opisać w sposób trwały prowadzone medium nazwę gazu i zaznaczyć kierunek jego przepływu. Opis powinien być wykonany za pomocą liter o wysokości nie mniejszej niż 6 mm. W tym celu można zastosować np. barwne naklejki zawierające wyżej przedstawione informacje. Naklejki lub napisy powinny być naniesione na rurociągi przy zachowaniu odstępów nie większych niż 10 m. Dodatkowo, oznaczenia powinny zostać naniesione przed ścianami i przegrodami oraz w pobliżu punktów poboru. Rurociągi muszą być oznakowane w sąsiedztwie zaworów odcinających, rozgałęzień przed i za przegrodami (ścianki) itp. oraz na prostych odcinkach nie dłuższych niż 10 m. W przypadku gdy na obiekcie nie ma jeszcze oznakowanych rurociągów należy przyjąć oznakowanie barwne w oparciu o PN-EN 1089 z opisaną nazwą gazu lub jego symbolem. - tlen - biała, - sprężone powietrze - biało-czarna, - próżnia - żółta, - pozostałe gazy - wg oznaczeń neutralnych. W przypadku gdy na obiekcie istnieją jakiekolwiek oznaczenia rurociągów (różne od przyjętych w PN-EN 1089), należy zastosować nowe oznaczenia neutralne. Na czarnym tle białe napisy z nazwą gazu. Wszystkie zawory muszą być oznakowane jak niżej: - nazwa lub symbol gazu, - ponadto strefa, obszar, odcinek przynależny do danego zaworu. Oznakowanie to musi być umocowane do zaworu lub do skrzynki. Instalacje należy przekazać użytkownikowi pod ciśnieniem roboczym ustalonym w trakcie rozruchu instalacji gazów medycznych. 7.2. Wykaz prób jakie należy wykonać przed oddaniem instalacji do eksploatacji 7.2.1. Próby po zakończeniu montażu instalacji rurociągowych i wyposażeniu ich co najmniej we wszystkie korpusy punktów poboru, lecz przed ich ukryciem. Powinno się wykonać następujące próby i czynności kontrolne: a) próba wytrzymałości mechanicznej, b) próba szczelności, c) próba na obecność przeszkód w przepływie, d) kontrola oznakowania i wsporników rurociągowych, 14

e) kontrola wzrokowa, czy wszystkie elementy zamontowane na tym etapie spełniają wymagania techniczne określone w projekcie. 7.2.2. Próby i procedury po całkowitym zakończeniu montażu a przed oddaniem instalacji do eksploatacji. Powinno się przeprowadzić następujące próby i procedury : a) próba szczelności, b) próba szczelności i kontrola zaworów odcinających pod kątem ich zamknięcia, przynależności do określonej strefy i ich identyfikacji, c) próba na obecność przeszkód w przepływie, d) sprawdzenie mechanicznego działania punktów poboru, ich dostosowania do ściśle określonego gazu i możliwości identyfikacji, e) sprawdzenie przepustowości instalacji, f) próba działania zaworów nadmiarowych ciśnieniowych, g) próby funkcjonalne wszystkich źródeł zasilania, h) próby instalacji regulacyjnych, kontrolnych i alarmowych, i) przedmuchanie instalacji gazem próbnym, j) próba na obecność zanieczyszczeń stałych w rurociągach, k) napełnienie określonym gazem, l) próba na tożsamość gazu. 8. Wytyczne obsługi Niniejsze wytyczne mają charakter informacyjny i pomocniczy przy eksploatacji instalacji oraz źródeł zasilania gazów medycznych i stanowią jedynie wprowadzenie do instrukcji użytkowania, którą zgodnie z p. 13.2. normy EN ISO 7396-1, musi dostarczyć Użytkownikowi Wykonawca (Wytwórca) instalacji. Celem tej części opisu jest określenie zakresu podstawowych czynności eksploatacyjnych instalacji gazów medycznych i źródeł zasilania, gwarantujących niezakłóconą ciągłość ich działania, a tym samym bezpieczeństwo pacjentów. 8.1. Personel obsługujący instalacje oraz źródła zasilania gazów medycznych Obsługę instalacji gazów medycznych oraz źródeł zasilania, mogą wykonywać wyłącznie pracownicy przeszkoleni w zakresie BHP przy użytkowaniu i eksploatacji instalacji, urządzeń kriogenicznych oraz butli z gazami sprężonymi, posiadający wymagane i aktualne uprawnienia. 8.2. Czynności obsługowe instalacji gazów medycznych Czynności obsługowe i eksploatacyjne, ze względu na częstość ich wykonywania zostały podzielone na: czynności codzienne, czynności tygodniowe, 15

czynności miesięczne, czynności półroczne, czynności roczne. 8.2.1. Czynności obsługowe codzienne Czynności obsługowe codzienne obejmują: sprawdzenie stanu instalacji na podstawie telefonicznych informacji z poszczególnych oddziałów szpitala od osób pisemnie wyznaczonych do współpracy, uzyskanie informacji dotyczące wskazań manometrów gazów i próżni oraz stanu sygnalizacji awaryjnej na poszczególnych oddziałach; uzyskane wyniki porównać z ciśnieniami w źródłach zasilania poszczególnych gazów. 8.2.2. Czynności obsługowe tygodniowe Czynności obsługowe tygodniowe obejmują: dokonanie przeglądu instalacji przez kontrolę wskazań manometrów i wakuometrów oraz sygnalizatorów na poszczególnych oddziałach szpitala; uzyskane wyniki porównać z odczytami w tlenowni, stacji sprężarek powietrza i pomp próżni, sprawdzenie stanu technicznego oraz ilości gazów w alternatywnych miejscowych źródłach zasilania instalacji. 8.2.3. Czynności obsługowe miesięczne Czynności obsługowe miesięczne obejmują: odwodnienie instalacji przez korki odwadniające (odwadniacze), sprawdzenie czystości odwadniaczy. 8.2.4. Czynności obsługowe półroczne Czynności obsługowe półroczne obejmują: przeprowadzenie prób szczelności instalacji (lub w razie stwierdzenia nieproporcjonalnego zużycia gazów), przeprowadzenie próby szczelności zaworów. 8.2.5. Czynności obsługowe roczne Czynności obsługowe roczne obejmują: przeprowadzenie prób szczelności instalacji (lub w razie stwierdzenia nieproporcjonalnego zużycia gazów); przeprowadzenie próby szczelności. UWAGA: Wszystkie nie wymienione czynności należy wykonywać zgodnie z zaleceniami zawartymi w DTR urządzeń oraz Instrukcjami obsługi opracowanymi przez Wytwórcę (Wykonawcę) instalacji gazów medycznych. 16

8.3 Dokumenty jakie powinien dostarczyć wykonawca Instrukcja obsługi Zgodnie z wymaganiami Ustawy o wyrobach medycznych należy przygotować instrukcję obsługi dla wyrobu medycznego jakim jest kompletna instalacja gazów medycznych z sygnalizacją awaryjną oraz źródłami zasilania wraz z automatyką. Wytyczne do stworzenia instrukcji obsługi znajdują się zarówno w ustawie jak i w załączniku F i G normy PN-EN ISO 7396-1. Harmonogram czynności konserwacyjnych Wykonawca powinien dostarczyć właścicielowi informacje co do zalecanych czynności konserwacyjnych i ich częstości oraz wykaz zalecanych części zapasowych. Dokumentacja powykonawcza Oddzielny zestaw powykonawczych" rysunków instalacji, pokazujących rzeczywisty przebieg i średnice rurociągów, zawory odcinające (wraz z ich identyfikacją, jeśli to ma zastosowanie) oraz wszystkich pozostałych elementów powinien być wykonywany równolegle z montażem instalacji, a także powinien być każdorazowo aktualizowany w przypadku wykonania zmian. Rysunki te powinny zawierać szczegóły dotyczące elementów znajdujących się pod ziemią lub przykrytych, tak aby mogły być później łatwo zlokalizowane. Kompletne zestawy rysunków powykonawczych" systemu rurociągowego, powinny być przedstawione Zamawiającemu do włączenia do stałej dokumentacji systemu rurociągowego, jako integralna jej część. Dokumenty odbioru Po całkowitym zakończeniu prób, a przed oddaniem instalacji do eksploatacji komisja odbierająca musi potwierdzić na odpowiednich formularzach wyniki przeprowadzonych prób, oraz stwierdzić, że wszystkie wymagania zostały spełnione. Obsługa i nadzór Osoby obsługujące instalację gazów medycznych (w tym źródeł zasilania) muszą posiadać uprawnienia eksploatacyjne, a osoba pełniąca nadzór uprawnienia dozorowe zgodnie z Wytycznymi eksploatacji źródeł zasilania oraz instalacji niepalnych gazów medycznych w jednostkach służby zdrowia wprowadzonymi do stosowania Decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (znak: TIN-26-4-22/93) z dnia 14 września 1993r. Zgodnie z obowiązującymi Wytycznymi Projektowania praca centralnych źródeł zasilania odbywać się będzie automatycznie. W związku z tym nie jest wymagane stałe przebywanie pracowników obsługi w budynku źródeł zasilania. 9. Uwagi końcowe i zalecenia BHP 1. PROWADZENIE ROBÓT NIE MOŻE KOLIDOWAĆ Z BIEŻĄCĄ DZIAŁALNOŚCIĄ SZPITALA W TRYBIE CIĄGŁYM. 2. Całość robót wykonać zgodnie z Wytycznymi projektowania szpitali ogólnych, Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych cz. II oraz obowiązującymi przepisami BHP, ppoż. i wytycznymi producentów wyrobów medycznych. 17

3. Z uwagi na prowadzenie prac w obiekcie istniejącym i użytkowanym należy zachować szczególną ostrożność. 4. Instalację gazów medycznych należy połączyć z przewodem wyrównawczym głównym. 5. Wszystkie materiały instalacyjne powinny mieć atest PZH, oraz dopuszczenie do stosowania w obiektach Opieki Zdrowotnej. 6. Wszystkie inne roboty nie ujęte w niniejszym opisie należy wykonać zgodnie ze sztuką budowlaną i obowiązującymi normami. 7. Wszystkie urządzenia konkretnych producentów zawarte w dokumentacji zostały dobrane tylko dla potrzeb kosztorysowo-projektowych, 8. Ostateczny wybór urządzeń zostanie rozstrzygnięty na drodze przetargu publicznego. 9. Roboty ziemne wykonywać zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ze szczególnym uwzględnieniem właściwego oznakowania i prowadzenia robót ziemnych. 10. Przed zasypaniem instalacje zainwentaryzować geodezyjnie. INFORMACJE O PLANIE BIOZ Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126) wykonawca robót budowlanych przed przystąpieniem do ich wykonania zobowiązany jest do sporządzenia Planu Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia wg pkt. opisu j.n.. zakres robót: - wg pkt.1 kolejność realizacji poszczególnych obiektów: - wg harmonogramu sporządzonego przez wykonawcę wykaz istniejących obiektów budowlanych: - nie dotyczy elementy zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi: - elementami zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi przy instalacji gazów medycznych są wykopy wąskoprzestrzenne umocnione. przewidywane zagrożenia występujących podczas realizacji robót budowlanych: - roboty elektryczne pomiarowe i rozruchowe, - roboty technologiczne prowadzone w pobliżu istniejących czynnych instalacji elektrycznych wskazanie sposobu prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych: - instruktaż bezpośredni (BHP, ppoż) wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie: - wg aktualnych przepisów BHP i ppoż. Ze względu na to, iż w trakcie prowadzenia prac instalacyjnych podczas budowy instalacji gazów medycznych nie wystąpią przypadki ujęte w 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120 z dnia 10 lipca 2003 r, poz, 1126), w związku z czym należy odstąpić od obowiązku opracowania planu bioz. 18