UCHWAŁA NR XXVII/155/12 RADY GMINY DOBROMIERZ. z dnia 28 grudnia 2012 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz

UCHWAŁA NR XXVII/155/12 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 28 grudnia 2012 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz Na podstawie art. 18 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) uchwala się, co następuje: 1. Zmienia się Uchwałę Nr XV/110/99 Rady Gminy Dobromierz z dnia 29 października 1999 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz, w ten sposób, że załącznik pn. Strategia Rozwoju Gminy Dobromierz do uchwały otrzymuje brzmienie zgodne z załącznikiem do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Dobromierz. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady (-) Danuta Świerk

Uzasadnienie do UCHWAŁY NR XXVII/155/12 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 28 grudnia 2012 r. zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz Zmiana uchwały podyktowana jest kończącym się okresem obowiązywania Strategii Rozwoju Gminy, w związku z czym zasadnym jest przedłużenie tego okresu do końca roku 2013. Istotnym czynnikiem mającym wpływ na wprowadzenie zmian w Strategii Rozwoju Gminy jest możliwość rozwoju lokalnego obszarów wiejskich, którą wprowadziła Ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 420 z późn. zm.). Zmodyfikowana Strategia pozwoli na podjęcie istotnych, akceptowanych powszechnie decyzji dotyczących całej społeczności lokalnej, poszczególnych grup społecznych oraz zawodowych, jak również zróżnicowanych podmiotów gospodarczych i różnorodnych instytucji w roku 2013. Przedłużenie obowiązywania Strategii jest uzasadnione ze względu na trwające uzgodnienia Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego, która będzie stanowiła wytyczne dla opracowania nowej Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz. Z up. Wójta (-) Edward Krumplewski Zastępca Wójta

Załącznik do Uchwały Nr XXVII/155/12 Rady Gminy Dobromierz z dnia 28 grudnia 2012 r. STRATEGIA ROZWOJU GMINY DOBROMIERZ DOBROMIERZ - grudzień 2012 roku

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE...4 AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO GMINY DOBROMIERZ4 1. WIZJA I STRATEGICZNE CELE ROZWOJU GMINY DOBROMIERZ DO ROKU 2013...6 1.1. WIZJA ROZWOJU GMINY...6 1.2. HIERARCHICZNA STRUKTURA CELÓW ROZWOJU GMINY...7 1.3 CELE OPERACYJNE ROZWOJU GMINY DOBROMIERZ...8 CELE OPERACYJNE...8 2. ZAGADNIENIA REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU GMINY DOBROMIERZ...10 2.1. ORGANIZACYJNE ASPEKTY REALIZACJI STRATEGII...10 2.2. FINANSOWE ASPEKTY REALIZACJI STRATEGII...11 2.3. MONITORING WDRAŻANIA STRATEGII...16 2.4. METRYKI PROJEKTÓW REALIZACYJNYCH...16 CELE OPERACYJNE I ZADANIA DO REALIZACJI...17 2.4.1. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU INFORMATYZACJA...20 2.4.2. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU STWORZENIE WARUNKÓW DLA ROZWOJU BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO...21 2.4.3. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU ROZWIĄZANIE PROBLEMU KANALIZACJI I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW...23 2.4.4. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU MODERNIZACJA SZKÓŁ GMINNYCH...24 2.4.5. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU OPRACOWANIE I WDROŻENIE PROGRAMU ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W GMINIE...26 2.4.6. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU ZMIANA TECHNOLOGII GRZEWCZYCH...28 2.4.7. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU PRZYGOTOWANIE TERENÓW POD ZABUDOWĘ PRODUKCYJNO-USŁUGOWĄ...30 2.4.8. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU ROZWIAZANIE PROBLEMÓW SKŁADOWANIA ODPADÓW...32 2

2.4.9. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU ROZWÓJ FUNKCJI TURYSTYCZNEJ GMINY...34 2.4.10. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU GODNE DZIECIŃSTWO...35 2.4.11. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU ZWODOCIĄGOWANIE MIEJSCOWOŚCI GMINY DOBROMIERZ...37 2.4.12. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU POPRAWA STANU DRÓG W GMINIE DOBROMIERZ...39 2.4.13. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU POPRAWA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA ROLNICTWA...40 2.4.14. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU ZAANGAŻOWANIE W DZIAŁANIA WIĘKSZYCH PODMIOTÓW...41 2.4.15. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU REWITALIZACJA OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH...43 2.4.16. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU REALIZACJA ZADAŃ WSKAZANYCH PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W RAMACH ŚRODKÓW FUNDUSZU SOŁECKIEGO...44 3

WPROWADZENIE Sprostanie wymogom dalszego efektywnego funkcjonowania gminy Dobromierz wiąże się nieodłącznie z koniecznością strategicznego podejścia do rozwoju lokalnego. Strategia rozwoju lokalnego stanowić winna bowiem kompleksową koncepcję długookresowej lokalnej polityki gospodarczej, społecznej, przestrzennej i finansowej, a nadto punktem odniesienia dla podejmowanych przez władze lokalne bieżących decyzji. Sformułowanie takiej strategii wymagało zastosowania odpowiedniej procedury, użytecznej w sytuacji, gdy niezbędne staje się podjęcie istotnych, akceptowanych powszechnie, decyzji dotyczących całej społeczności lokalnej, poszczególnych grup społecznych, zawodowych, zróżnicowanych podmiotów gospodarczych i różnorodnych instytucji. Jedną z metod pozwalających na zespolenie poglądów i unifikację stawianych ocen jest tzw. collaborative planning, czyli proces grupowego planowania i określania zakresu procesów decyzyjnych przez przedstawicieli wszystkich zainteresowanych rozwojem lokalnym stron. Procedura, właściwego i zgodnego z potrzebami i wymaganiami lokalnej społeczności, opracowania strategii rozwoju gminy Dobromierz wymagała efektywnej współpracy zmierzającej do połączenia umiejętności merytorycznych i metodycznych zespołu formułującego strategię oraz szczegółowej wiedzy o terenie i praktycznych doświadczeń mieszkańców gminy oraz jej samorządowych władz. Współpraca ta realizowana była przez udział liderów gminy, władz lokalnych oraz osób przygotowujących docelową wersję strategii rozwoju gminy w globalnych i poświęconych wyodrębnionej problematyce spotkaniach roboczych (warsztatach strategicznych), będących płaszczyzną wymiany poglądów, ujawniania konfliktów interesów, a nadto ustalenia wspólnej dla wszystkich grup mieszkańców gminy Dobromierz wiązki zadań strategicznych, określenia hierarchii ich ważności i kolejności realizacji. Właściwe i kompleksowe sporządzenie strategii rozwoju gminy Dobromierz wymagało także wykorzystania wielu różnorodnych źródeł informacji. Niezwykle pomocne w tym względzie okazały się materiały Urzędu Gminy w Dobromierzu i Urzędu Statystycznego w Wałbrzychu, a także wyniki badań ankietowych. Dążąc do uzyskania obiektywnego obrazu lokalnej rzeczywistości uwzględniono, zatem z jednej strony obiektywny zapis zjawisk i procesów, a z drugiej subiektywne odczucia i poglądy mieszkańców gminy Dobromierz. Należy podkreślić, iż podmiotem tegoż opracowania jest społeczność lokalna. Oznacza to, że potrzeby mieszkańców gminy są wyznacznikiem zakresu poczynań lokalnych władz samorządowych. To społeczność lokalna poprzez swoich przedstawicieli w organach gminy (radzie i wójtowi) decyduje o przyszłym stanie swego otoczenia. AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO GMINY DOBROMIERZ W sierpniu 2011 roku dokonano aktualizacji Strategii Rozwoju Lokalnego gminy Dobromierz na lata 2011 2012. W grudniu 2012 ponownie zaktualizowano dokument na lata 2012 2013. Potrzeba aktualizacji strategii wynika ze zbliżającego się końca okresu strategicznego dotychczas obowiązującego dokumentu. Ponadto, w okresie obowiązywania strategii pojawiły się nowe możliwości wspomagające rozwój lokalny, zwłaszcza rozwój obszarów wiejskich. Jednym z takich narzędzi jest Fundusz Sołecki, którego prawną podstawą funkcjonowania jest Ustawa o funduszu sołeckim z 20 lutego 2009 roku (Dz. U. Nr 52 poz. 420 z późn.zm.). Celem wprowadzenia Funduszu Sołeckiego jest wzmocnienie samorządu lokalnego oraz włączenie społeczności lokalnych do procesu decyzyjnego w gminie, co jest zgodne z 4

założeniem partycypacji społecznej i ideą demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego. Na Fundusz Sołecki składają się środki wyodrębnione z budżetu gminy, przeznaczone na zadania własne gminy, związane z poprawą jakości życia mieszkańców. Środki te, w gminach które zdecydują się wykorzystać Fundusz Sołecki w zarządzaniu strategicznym, przeznaczone są dla każdego sołectwa w gminie. Ich wysokość zależy od wielkości sołectwa oraz kondycji budżetowej gminy. Zadania, które będą zrealizowane w ramach Funduszu Sołeckiego określane są przez społeczność lokalną mieszkańców danego sołectwa, którzy podczas zebrania wiejskiego decydują, które ich potrzeby i problemy powinny zostać w ten sposób rozwiązane. Dzięki temu Fundusz Sołecki jest instrumentem pozwalającym lepiej wykorzystywać własną inicjatywę i zaangażowanie mieszkańców gminy, którzy najlepiej potrafią zdiagnozować potrzeby i problemy, jakie pojawiają się w ich miejscu życia. Gmina Dobromierz zamierza w praktyce wykorzystywać narzędzie, jakim jest Fundusz Sołecki. Konieczne stało się dokonanie aktualizacji gminnego dokumentu strategicznego o zapisy uwzględniające realizację zadań finansowanych w ramach Funduszu Sołeckiego, zgodnie z założeniami Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz do 2013 roku. 5

1. WIZJA I STRATEGICZNE CELE ROZWOJU GMINY DOBROMIERZ DO ROKU 2013 1.1. Wizja rozwoju gminy Aktywne uczestnictwo licznych przedstawicieli różnych grup wspólnoty gminy Dobromierz w warsztatach strategicznych oraz przeprowadzona przez nich głęboka analiza stanu istniejącego, silnych i słabych stron układu lokalnego oraz jego szans i zagrożeń rozwojowych pozwoliły na sprecyzowanie wizji przyszłości gminy. Dzięki konsekwentnemu ograniczaniu słabości i niedociągnięć rozwojowych oraz eliminowaniu potencjalnych zagrożeń, przy jednoczesnym wykorzystaniu wszystkich atutów i szans rozwoju tego terenu, istnieją realne szanse na urzeczywistnienie w perspektywie II dekady XXI wieku następującej wizji rozwoju: A. Gmina Dobromierz nadal będzie gminą o dominacji funkcji rolniczej. Jej istotnym uzupełnieniem będzie rozwinięta funkcja produkcyjna i funkcje o usługowym charakterze. B. Zmienią się lokalne warunki dla rozwoju rolnictwa m.in. dzięki wykorzystaniu preferencji tworzonych przez programy pomocowe Unii Europejskiej. Poprzez scalanie i wymianę użytków rolnych poprawiona zostanie struktura agrarna indywidualnych gospodarstw rolnych. Tradycyjne formy wielobranżowego rodzinnego gospodarstwa rolnego, spółdzielni produkcyjnych i handlowych będą zastępowane charakterystycznymi dla gospodarki rynkowej formami przedsiębiorczości, jak np. wyspecjalizowane gospodarstwa typu farmerskiego, spółki produkcyjne i usługowe oraz różne inne formy tzw. small businessu. Funkcjonować będą m.in. gospodarstwa, gdzie prowadzone będzie przetwórstwo wytwarzanych lokalnie produktów rolnych, produkcja ekologicznej (zdrowej) żywności, a także uprawa ziół i pszczelarstwo. C. Odpowiednie wykorzystanie walorów środowiska naturalnego sprawi, iż gmina Dobromierz będzie atrakcyjnym obszarem o funkcjach turystyczno-wypoczynkowych w miejscowościach wiejskich gminy funkcjonować będzie sieć gospodarstw agroturystycznych. Rozwojowi funkcji turystyczno-rekreacyjnej sprzyjać będzie rozwinięta sieć ogólnodostępnych obiektów noclegowych oraz placówek i urządzeń towarzyszących (gastronomia, rekreacja, usługi dla turystów, itd.) D. Atrakcyjny - w swej różnorodności będzie rynek pracy w gminie Dobromierz, oferujący nowe miejsca pracy i formy zatrudnienia powstałe dzięki rozwojowi sektora usług, wspieraniu małej i średniej przedsiębiorczości w dziedzinie produkcji oraz handlu. Wykorzystane zostaną przy tym znaczące walory położenia komunikacyjnego gminy (strefy wysokiej aktywności gospodarczej w sąsiedztwie drogi krajowej nr 5). E. Materialne warunki bytu wspólnoty gminnej ulegną zdecydowanej poprawie dzięki stworzeniu nowych miejsc pracy i wyraźnemu ograniczeniu zjawiska bezrobocia. F. Gmina Dobromierz, dzięki konsekwentnej realizacji polityki ekorozwoju, będzie rejonem o wysokiej jakości wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego. Wysoka jakość środowiska, znaczące obszary leśne (zwiększone powierzchniowo w wyniku zalesiania m.in. nieuprawianych użytków rolnych), rewitalizacja istniejącej zabytkowej zabudowy i założeń pałacowych, poprawa ładu przestrzennego i estetyki (m.in. dzięki prowadzeniu odpowiedniej polityki w zakresie gospodarki odpadami, itd.), wykorzystywanie różnorodnych, ekologicznych źródeł energii, uporządkowana gospodarka wodnościekowa oraz kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe stanowić będą istotne

impulsy rozwoju wielorakich aktywności gospodarczych, w tym funkcji turystycznowypoczynkowej oraz nieuciążliwej ekologicznie funkcji produkcyjnej. G. Standard warunków zamieszkiwania i obsługi ludności gmin gminy Dobromierz ulegnie zdecydowanej poprawie, a dzięki wzmocnieniu polifunkcyjnego charakteru lokalnej gospodarki stworzone zostaną stabilne podstawy ekonomiczne, by poprawa ta następowała systematycznie. Infrastrukturalne warunki bytu lokalnych społeczności cechować będzie wysoka powszechność korzystania z sieci wodociągowej, kanalizacji, gazowej, itd., a także dostępność wysokiej jakości usług społecznych (zdrowotnych, kulturalnych, oświatowych, rekreacyjnych). H. Przestrzennej i funkcjonalnej integracji (wewnętrznej i zewnętrznej) gminy Dobromierz, wynikającej ze zróżnicowanego potencjału społeczno-gospodarczego, sprzyjać będzie nowoczesna sieć dróg publicznych, przyjazna środowisku i ludności organizacja ruchu drogowego) oraz nowoczesny system telekomunikacji. I. Kapitał społeczny oraz aktywność i integracja społeczności ulegnie zwiększeniu, dzięki działaniom wspierającym zaangażowanie i samorządność mieszkańców, z wykorzystaniem dostępnych instrumentów, takich jak Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej oraz umożliwienie dysponowania środkami przeznaczonymi w budżecie gminy na Fundusz Sołecki. 1.2. Hierarchiczna struktura celów rozwoju gminy W wyniku rozległej dyskusji i analizy określonych uprzednio problemów i zagrożeń rozwojowych oraz atutów i szans tego terenu, uczestnicy warsztatów strategicznych sformułowali następujące cele strategiczne rozwoju gminy Dobromierz: 1. wysoki poziom warunków życia mieszkańców, 2. wzrost aktywności gospodarczej, 3. wysoka jakość środowiska naturalnego. Pierwszy z przedstawionych celów strategicznych rozwoju lokalnego (pole strategiczne [P 1 ]) ukierunkowany jest na istotną poprawę jakości życia lokalnej społeczności, dotyczącą m.in. stosunków społecznych, ekonomicznych, warunków mieszkaniowych i obsługi oraz wzmocnienie i wykorzystanie walorów użytkowych gminy (m.in. ładu przestrzennego zabudowy, obiektów rekreacji i wypoczynku, itp.). Cel zakłada również wspieranie oddolnych inicjatywach mieszkańców gminy, którzy będą podejmować działania służące poprawie jakości ich życia, korzystając ze środków dysponowanych w ramach Funduszu Sołeckiego. Drugi z wymienionych celów (pole strategiczne [P 2 ]) odnosi się do funkcji produkcyjnych i usługowych gminy, określa skalę i strukturę tzw. korzyści zewnętrznych oferowanych przez gminę Dobromierz dla inwestorów lokujących działalność gospodarczą na jej terenie. Skalę i strukturę tych korzyści wyznacza m.in. poziom rozwoju infrastruktury, dostępność zasobów naturalnych (np. wody), źródeł energii, dostępność rynku pracy, zaopatrzenia i zbytu, a także aktywność ekonomiczna społeczności oraz władzy lokalnej. Trzeci z celów strategicznych rozwoju gminy Dobromierz (pole strategiczne [P 3 ]) wyznacza natomiast konieczność eksploatacji elementów środowiska, przez podmioty gospodarcze działające na terenie gminy oraz społeczność lokalną, nie wywołującej niekorzystnych zmian w lokalnym ekosystemie. Istotne będzie wsparcie działań oddolnych, przejawianych przez mieszkańców gminy Dobromierz, mających na celu zachowanie oraz poprawę jakości środowiska naturalnego. Wspierane będą inicjatywy mieszkańców sołectw, poprzez wykorzystanie środków budżetowych zaplanowanych w ramach Funduszu Sołeckiego. 7

Celom strategicznym podporządkowane są tzw. cele operacyjne a tym ostatnim tzw. bieżące zadania strategiczne. Strategia rozwoju gminy Dobromierz zawiera, bowiem hierarchiczną strukturę celów i wynikających z nich zadań. Ponadto, osiągnięciu założonej wizji gminy Dobromierz sprzyjać będzie realizacja zadań planowanych przez społeczności lokalne, przy wykorzystaniu środków finansowych wyodrębnionych w budżecie gminy na Fundusz Sołecki. Środki te wykorzystywane są na zadania poprawiające życie mieszkańców danego sołectwa, które należą do zadań własnych gminy oraz są zgodne ze Strategią Rozwoju Gminy Dobromierz. Zadania strategiczne stanowią podstawę piramidy w hierarchicznej strukturze celów rozwoju gminy; ogniwem pośrednim są, bowiem cele operacyjne, zaś wierzchołkiem cele strategiczne. Każde z przedstawionych i zaakceptowanych przez uczestników warsztatów zadań strategicznych jest, zatem bezpośrednio ukierunkowane na realizację celów operacyjnych, a pośrednio - celów strategicznych. Cele operacyjne w strategii rozwoju lokalnego określają swego rodzaju scenariusz realizacji celów strategicznych. Wskazują one bowiem na elementy składowe zawierające się w syntetycznej formule celów strategicznych. Cele operacyjne Gminy Dobromierz precyzuje tabela zamieszczona poniżej. Dodatkowo zawarte w niej zostały również zadania do realizacji w okresie objętym planowaniem strategicznym. Realizowane będą również zadania wskazane przez mieszkańców sołectw w ramach Funduszu Sołeckiego. Każde z przedstawionych i zaakceptowanych przez uczestników warsztatów zadań strategicznych jest bezpośrednio ukierunkowane na realizację celów operacyjnych a pośrednio - celów strategicznych. Łącznie wskazano 18 zadań różniących się złożonością programową, cyklem ich realizacji oraz wysokością niezbędnych nakładów finansowych. Stąd też niezbędny staje się wybór grupy zadań, których realizacja nastąpić winna w pierwszej kolejności. Podstawowym kryterium w tym względzie jest siła wpływu efektów realizacji zadania na bezpośrednie i pośrednie otoczenie gospodarcze i społeczne, czyli zdolność do emanowania impulsów rozwojowych. Logiczna sekwencja zdarzeń uwzględniająca tzw. efekt domina oznacza, że w pierwszej kolejności realizowane powinny być zadania strategiczne, które uruchamiają lub tworzą warunki do uruchomienia zadań drugiej kolejności, te zaś umożliwią realizację zadań trzeciej kolejności, itd. Z tychże względów ogół zaprezentowanych zadań podzielono na trzy grupy, a mianowicie: A. zadania, których wykonanie lub rozpoczęcie nastąpić winno w latach 2004-2006 (zadania wysoce pilne - priorytetowe), B. zadania, których realizacja lub rozpoczęcie nastąpić winno w latach 2007-2010 (zadania pilne - istotne), C. zadania, których realizacja lub rozpoczęcie nastąpić winno w latach 2011-2013 (zadania mniej istotne). 1.3 Cele operacyjne rozwoju Gminy Dobromierz CELE OPERACYJNE RANGA ZADANIA A - LATA 2004-2006 B - LATA 2007-2010 C - LATA 2011-2013 1. INFORMATYZACJA A-C 2. STWORZENIE WARUNKÓW DLA ROZWOJU BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO A-C 8

CELE OPERACYJNE 3. ROZWIĄZANIE PROBLEMU KANALIZACJI I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW RANGA ZADANIA A - LATA 2004-2006 B - LATA 2007-2010 C - LATA 2011-2013 A-C 4. MODERNIZACJA SZKÓŁ GMINNYCH A-C 5. OPRACOWANIE I WDROŻENIE PROGRAMU ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W GMINIE A-C 6. ZMIANA TECHNOLOGII GRZEWCZYCH B-C 7. PRZYGOTOWANIE TERENÓW POD ZABUDOWĘ PRODUKCYJNO-USŁUGOWĄ B-C 8. ROZWIĄZANIE PROBLEMU SKŁADOWANIA ODPADÓW A-C 9. ROZWÓJ FUNKCJI TURYSTYCZNEJ GMINY A-C 10. GODNE DZIECIŃSTWO A-C 11. ZWODOCIĄGOWANIE MIEJSCOWOŚCI GMINY DOBROMIERZ A-C 12. POPRAWA STANU DRÓG W GMINIE DOBROMIERZ A-C 13. POPRAWA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA ROLNICTWA 14. ZAANGAŻOWANIE W DZIAŁANIA WIĘKSZYCH PODMIOTÓW 15. REWITALIZACJA OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH A-B 16. REALIZACJA ZADAŃ WSKAZANYCH PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W RAMACH ŚRODKÓW FUNDUSZU SOŁECKIEGO A-C A-C C Powodzenie w realizacji wskazanych celów operacyjnych rozwoju gminy Dobromierz oraz odpowiadających im zadań strategicznych - w perspektywie najbliższych lat - sprzyjać będzie niewątpliwie: przedsiębiorczości społeczności oraz władzy lokalnej, integracji społeczności lokalnej, wzrostowi poczucia identyfikacji terytorialnej mieszkańców gminy, aktywności społecznej w realizacji długofalowych celów strategii rozwoju gminy, inicjatywność mieszkańców sołectw i realizacja zadań w ramach Funduszu Sołeckiego. Zaangażowanie lokalnej społeczności w rozwiązywanie wspólnych problemów jest jednym z najbardziej istotnych warunków powodzenia realizacji strategii rozwoju gminy Dobromierz. To właśnie mieszkańcy gminy najszybciej dostrzegają potrzeby i obszary 9

wymagające interwencji, a także posiadają zasoby związane z kapitałem społecznym i ludzkim, które umożliwiają podjęcie działań na rzecz poprawy swojej jakości życia. Aktywność społeczności lokalnej najlepiej wyraża się w samodzielnym diagnozowaniu problemów w najbliższym otoczeniu, a także działaniu na rzecz ich zlikwidowania. Dlatego ważne jest strategiczne wspieranie działań pobudzających aktywność mieszkańców oraz wykorzystanie narzędzi umożliwiających włączenie ich do działań na rzecz wspólnego dobra, takich jak Fundusz Sołecki. 2. ZAGADNIENIA REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU GMINY DOBROMIERZ 2.1. Organizacyjne aspekty realizacji strategii Efektywna realizacja celów i zadań strategicznych jest ściśle związana z określeniem szczegółowej procedury efektywnego postępowania różnych podmiotów lokalnych, w tym i władz samorządowych. Z tychże względów konieczne stanie się utworzenie w Urzędzie Gminy wyodrębnionej organizacyjnie grupy pracowników samorządowych jako Zespołu ds. Koordynacji Wdrażania Strategii. Do zadań tegoż Zespołu należeć będzie, w szczególności: przygotowanie propozycji optymalnego sposobu wdrożenia oraz ich przedkładanie do zatwierdzenia przez Wójta Gminy, określanie, analizowanie i ocena uwarunkowań realizacyjnych (w tym warunków zewnętrznych, identyfikacja podmiotów współdziałających, wielkość niezbędnych środków finansowych i technicznych, harmonogram), nawiązanie i utrzymywanie kontaktów z podmiotami współpracującymi (w tym uzgadnianie form i zakresu współpracy), aplikowanie określonych zadań strategicznych do Strategii rozwoju powiatu świdnickiego oraz Strategii województwa dolnośląskiego, organizowanie i prowadzenie odpowiednich działań promocyjnych (w tym przygotowanie odpowiednich materiałów promujących Strategię), obserwacja i monitoring procesu wdrażania ustaleń Strategii, prowadzenie dokumentacji wdrażania Strategii, informowanie Rady i Wójta Gminy (a za pośrednictwem tych organów także lokalnej społeczności) o stanie realizacji wdrażanych zadań, ewentualnych problemach realizacyjnych. Zespół, ze względu na ważność powierzonych zadań, powinien być służbowo podporządkowany Wójtowi Gminy Dobromierz. Niezbędne jest ponadto powiązanie prac tego Zespołu z przewidywanym do utworzenia Wydziałem Rozwoju Gospodarczego. Osoby zatrudnione w Zespole powinny posiadać wysokie kwalifikacje, a przede wszystkim wykazywać się możliwie szeroką znajomością problematyki gminy, planowania strategicznego, warunków realizacji poszczególnych zadań, funkcjonowania struktur samorządowych, a także wiedzą o zasadach współpracy z różnorodnymi podmiotami (w tym z organizacjami pozarządowymi). Dla skutecznego i sprawnego wdrażania projektów Zespół prowadzić będzie współpracę z różnymi partnerami. Z jednej, bowiem strony konieczne jest efektywne współdziałanie z jednostkami organizacyjnymi (w tym w szczególności z odpowiednimi 10

wydziałami Urzędu Gminy), a z drugiej z podmiotami pozasamorządowymi (instytucjami, podmiotami gospodarczymi, osobami fizycznymi) funkcjonującymi na terenie gminy Dobromierz. Szczególnie istotna będzie również współpraca Zespołu z odpowiednimi merytorycznie komisjami Rady Gminy. Dla usprawnienia prac Zespołu konieczne jest wdrożenie regulacji ułatwiających współpracę pracowników Zespołu z wydziałami Urzędu oraz z innymi jednostkami organizacyjnymi. W sprawach tych Rada Gminy podejmie stosowną uchwałę, określającą zakres niezbędnej i koniecznej współpracy między różnymi jednostkami organizacyjnymi dla efektywnego wdrażania ustaleń Strategii. W pracy swej Zespół posiłkować się może opiniami i sugestiami ekspertów (doradców) tak lokalnych, jak i spoza gminy Dobromierz oraz powiatu świdnickiego. O potrzebie korzystania z pomocy eksperckiej decydować winien Wójt. Zakres podmiotów współdziałających w celu kompleksowego wdrażania strategicznych ustaleń wynikać będzie bezpośrednio z zawartości merytorycznej poszczególnych celów i zadań strategicznych. Dla każdego, zatem z zadań strategicznych przewidzianych do wdrożenia w określonym okresie, Zespół winien (samodzielnie bądź z udziałem ekspertów) sporządzić szczegółowe projekty realizacyjne, zawierające m.in. zasady zarządzania i realizacji projektu, jego harmonogram i budżet projektu oraz wskazanie podmiotów i instytucji wspierających projekt. 2.2. Finansowe aspekty realizacji strategii Efektywne wdrożenie ustaleń strategii rozwoju gminy Dobromierz wymaga silnego zintegrowania strony rzeczowej poszczególnych zadań strategicznych z finansowymi możliwościami ich realizacji. Rozwiązaniem w tym zakresie nie może być jedynie coroczne przeznaczanie części dochodów budżetu gminy na zadania wynikające z przyjętej Strategii. Niezbędne jest jednak przy tym opracowywanie i uchwalanie tzw. budżetu programowego (zadaniowego). Pozwoli to m.in. na obiektywizację decyzji podejmowanych w trakcie prac nad konstruowaniem budżetu gminy Dobromierz oraz prowadzenie odpowiedniej polityki budżetowej. Budżet programowy zawiera w sobie relatywnie większy zasób praktycznych informacji, niezbędnych dla strategicznego i operacyjnego zarządzania gminą. Uznaniowe niekiedy określanie środków finansowych na realizację określonych zadań jest w tym przypadku zastąpione zobiektyzowanym rachunkiem nakładów i efektów, związanych ze sposobem realizacji i posiadanymi możliwościami realizacyjnymi. Przyjęta metodyka formułowania Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz, w tym hierarchizacja celów oraz określenie stopnia ważności poszczególnych zadań strategicznych w pełni umożliwia budowę budżetu programowego (zadaniowego). Wymagane jest jednak określenie przez Zespół ds. Koordynacji Wdrażania Strategii zakresu zadań przewidzianych na dany rok realizacji Strategii, ich uwzględnienie w projekcie budżecie gminy, a następnie przedłożenie ich do zatwierdzenia przez Wójta oraz do uchwalenia przez Radę Gminy. Przygotowane w odmienny sposób zapisy przewidywanej realizacji poszczególnych zadań strategicznych, będą przedstawiane także wedle wymogów klasyfikacji budżetowej (ze względu na prawne uwarunkowania obowiązującego prawa budżetowego). Konstrukcja programowego budżetu gminy Dobromierz eksponować będzie jego funkcje: planistyczną oraz zarządczą, a dzięki większej pracochłonności związanej z prezentacją poszczególnych zadań strategicznych będą one relatywnie pełniej udokumentowane. Prace nad konstruowaniem budżetu programowego (zadaniowego) zaczynać się winny już w połowie roku poprzedzającego określony rok budżetowy. Sprzyjać to będzie niewątpliwie dokonaniu wnikliwych analiz, szerokim konsultacjom (w tym z mieszkańcami) i w konsekwencji wyborowi optymalnych do przyjęcia wariantów realizacyjnych zadań 11

strategicznych. Niezwykle istotne są opinie przedstawicieli lokalnej społeczności, gdyż tak konstruowany budżet zadaniowy winien odzwierciedlać kierunki polityki władz samorządowych gminy wobec mieszkańców. W budżecie gminy wyodrębnione zostaną również środki stanowiące Fundusz Sołecki, zgodnie z możliwościami jakie stwarza Ustawa o Funduszu Sołeckim z dnia 20 lutego 2009 roku (Dz. U. Nr 52 poz. 420 z późn. zm.). Realizacja części zadań własnych gminy według inicjatywy mieszkańców wsi jest zgodna z ideą partycypacji społecznej, pozwala na współdecydowanie społeczności o najważniejszych dla niej sprawach. Realizację celów i zadań strategicznych, bezpośrednio lub pośrednio, wspierać może finansowo wiele instytucji i programów pomocowych. Należy tu wskazać m.in.: Fundusze strukturalne Unii Europejskiej Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, fundusze celowe (np. EKOFUNDUSZ, NFOŚiGW, WFOŚiGW), banki (w tym Bank Ochrony Środowiska oraz Bank Gospodarstwa Krajowego poprzez udzielanie odpowiednich pożyczek i kredytów), Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych Banku Gospodarstwa Krajowego Fundację Rozwoju Komunalnego, Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej, sponsorów sektora prywatnego i publicznego. Szczególnie ważnym źródłem finansowania zadań strategicznych określonych w Strategii rozwoju gminy Dobromierz są fundusze strukturalne UE zwłaszcza zaś: Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest instrumentem europejskiej polityki spójności, ukierunkowanym na rozwój potencjału społecznego w krajach członkowskich. Z puli środków EFS finansowane są projekty o charakterze informacyjnym, doradczym, szkoleniowym i integracyjnym mające na celu wzrost zatrudnienia i rozwój przedsiębiorczości (głównie: aktywizacja osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo), zapobieganie dyskryminacji społecznej i na rynku pracy (wyrównywanie szans zawodowych kobiet i mężczyzn, integracja społeczno-zawodowa emigrantów, osób wykluczonych i osób niepełnosprawnych), poprawę warunków pracy (np. nowatorskie rozwiązania organizacyjne), podnoszenie poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych osób pracujących (szkolenia specjalizacyjne, programy nauki przez całe życie), poprawę systemu edukacji (reforma systemów kształcenia, rozwój alternatywnych form szkolnictwa), wspieranie budowy i rozwoju struktur publiczno-administracyjnych (głównie: wdrażanie tzw. zasad dobrego rządzenia) itp. Środki finansowe, jakie gmina pozyskuje z EFS dostępne są w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL). POKL jest to program, w ramach którego m.in. organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, instytucje rynku pracy, jednostki administracji samorządowej i rządowej mogą realizować projekty przyczyniające się do zwiększenia kompetencji osób pracujących i prowadzących działalność gospodarczą, aktywizacji osób bezrobotnych, zwiększenia poziomu kształcenia, rozwoju ekonomii społecznej, wspierające osoby znajdujące się w trudnej sytuacji 12

(np. niepełnosprawni, imigranci), czy ułatwiające rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. II. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) jest instrumentem europejskiej polityki spójności, ukierunkowanym na rozwój potencjału społeczno-gospodarczego krajów członkowskich oraz poszczególnych (przede wszystkim słabszych ekonomicznie) regionów Unii Europejskiej. Z puli środków EFRR finansowane są projekty, mające na celu zwiększanie zatrudnienia (tworzenie i ochrona stałych miejsc pracy), rozwój przedsiębiorczości (wspieranie inicjatyw samodzielnej i zbiorowej działalności gospodarczej), rozbudowę infrastruktury (inwestycje w zakresie transportu, telekomunikacji i energii), wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarczej (modernizacja przemysłu, wspieranie nowych technologii produkcyjnych, różnicowanie obszarów gospodarczych), poprawę ochrony środowiska (wprowadzanie ekologicznych rozwiązań w dziedzinie produkcji i usług), aktywizację współpracy pomiędzy sąsiednimi regionami państw członkowskich, a także pomoc techniczną w zakresie lepszego wdrażania dotacji na poziomie krajowym i regionalnym. Gmina pozyskuje środki EFRR głównie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, a także prowadzi projekt w ramach Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. RPO dokument planistyczny określający obszary a czasem szczegółowe działania, jakie organy samorządu województwa podejmują lub mają zamiar podjąć na rzecz wspierania rozwoju województwa lub regionu. Jak nazwa wskazuje jest to dokument o charakterze operacyjnym, a więc jest bardziej szczegółowy i podrzędny wobec strategii rozwoju. Podstawę prawną dla funkcjonowania RPO stanowi uchwalona 6 grudnia 2006 r. ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W perspektywie lat 2007-2013 w Polsce, RPO może być utożsamiany z programem, który stanowi element systemu wdrażania Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) i jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach polityki spójności Unii Europejskiej. Program ten jest podstawowym instrumentem rozwoju, jakim dysponują organy samorządu województwa. Utworzenie 16 RPO (po jednym w każdym województwie) w ramach systemu wdrażania NSRO jest przejawem częściowej decentralizacji polityki rozwoju w Polsce. Zarządzanie RPO (a więc zarówno przygotowanie, jak i wdrażanie) zostało powierzone zarządom poszczególnych województw - w odróżnieniu od programów krajowych (m.in. PO IG, PO KL, PO IŚ), które są zarządzane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Stanowi to istotną zmianę w stosunku do wdrażanego w latach 2004-2006 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, który choć z nazwy był programem regionalnym, zarządzany był przez Ministerstwo. PO IG dokument przyjęty przez Radę Ministrów dnia 19 grudnia 2006. Jego autorem jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. PO IG jest jednym z 6 programów krajowych Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (85%) oraz ze środków budżetu państwa (15%). Dokument wskazuje pięć głównych celów, jakie powinny zostać osiągnięte w najbliższych latach, zgodnie z założeniami tzw. Strategii Lizbońskiej i opisuje metody ich realizacji. Są to następujące cele: 1. Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw. 2. Wzrost konkurencyjności polskiej nauki. 3. Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym. 13

4. Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym. 5. Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy. Głównym zadaniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest wsparcie rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw oraz konkurencyjności polskiej gospodarki. W ramach Programu Operacyjnego wspierane są projekty o charakterze innowacyjnym w zakresie nowych technologii, produktów, usług czy organizacji. Maksymalny poziom dofinansowania (nie wliczając w to pomocy technicznej) może wynieść do 85%. III. Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) jest instrumentem Wspólnej Polityki Rolnej UE, ukierunkowanym na wsparcie regionów krajów członkowskich o strukturze typowo rolniczej. Z puli środków EFRROW finansowane są projekty, mające na celu zrównoważony rozwój sektorów rolnictwa i leśnictwa, poprawę konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej, wzrost zatrudnienia i rozwój przedsiębiorczości, poprawę stanu środowiska, rozwój turystyki, rozbudowę infrastruktury, ułatwienie dostępu do usług oraz podniesienie jakości życia na terenach wiejskich. Środki EFRROW przeznaczone gmina pozyskuje w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). PROW jest instrumentem realizacji polityki Unii Europejskiej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Dokument określa cele, priorytety i zasady dotyczące korzystania z działań wraz z przewidywanym budżetem przeznaczonym na ich realizację. Na tej podstawie wspierane są finansowo określone działania dotyczące wspierania rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich. PROW jest dokumentem przygotowanym zgodnie ze strategicznym podejściem zaproponowanym przez Komisję Europejską. Zgodnie z nim na poziomie unijnym opracowywany został dokument strategiczny identyfikujący silne i słabe strony obszarów wiejskich, wspólne dla krajów członkowskich osie priorytetowe oraz wskaźniki dla mierzenia postępu w osiąganiu unijnych priorytetów. W oparciu o strategię UE przygotowywana została strategia krajowa, która realizowana jest poprzez PROW. Dokumenty podobne do PROW przygotowywane są w każdym z krajów członkowskich UE. Program może odnosić się do terytorium całego kraju (tak jak to ma miejsce w Polsce) lub też przyjmowanych jest wiele różnych programów dla poszczególnych regionów (np. Wielkiej Brytanii). PROW posiada cztery tzw. osie priorytetowe: Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Oś 4: LEADER (wspiera tzw. Lokalne Grupy Działania partnerstwa terytorialne funkcjonujące na obszarach wiejskich) EKOFUNDUSZ natomiast ukierunkowany jest na finansowe wspieranie szczególnie ważnych przedsięwzięć dla ochrony środowiska. Środki EKOFUNDUSZU mogą być przeznaczane na przedsięwzięcia mieszczące się m.in. w następujących dziedzinach: Zmniejszenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi w szczególności poprzez: Zmniejszanie ilości spalanego węgla przez działania związane z oszczędnością energii, wykorzystaniem energii odpadowej i z zamianą węgla na gaz w systemach ciepłowniczych, 14

Gospodarcze wykorzystanie odnawialnych, czystych ekologicznie źródeł energii (energia geotermalna, energia wiatru, wody, itp.), Ograniczenie transgranicznego przepływu zanieczyszczeń atmosfery, Zachowanie różnorodności przyrodniczej, zwłaszcza poprzez proekologiczną gospodarkę leśną. Istnieją także możliwości dofinansowanie niektórych z wymienionych uprzednio zadań strategicznych rozwoju gminy Dobromierz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Działalność funduszów ma na celu finansowe wspomaganie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska wynikających z polityki regionalnej oraz zgodnych z kierunkami polityki ekologicznej państwa, w tym zadania o charakterze regionalnym i lokalnym, a dotyczące obszarów szczególnej ochrony środowiska. Poważnym źródłem finansowania niektórych zadań strategicznych ujętych w ramach Strategii rozwoju gminy Dobromierz mogą być także preferencyjne kredyty udzielane przez Bank Ochrony Środowiska. Kredyty te mogą być przeznaczane na ochronę wód i gospodarkę wodną (budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacji, budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody, modernizacja technologii mających na celu ograniczenie zużycia wody i zmniejszenie ilości odprowadzanych ścieków, inwestycje przeciwpowodziowe), ochronę atmosfery (budowę i modernizację instalacji ograniczających emisję zanieczyszczeń do powietrza, budowę i instalację odnawialnych źródeł energii małe elektrownie wodne, siłownie wiatrowe kolektory słoneczne) oraz na ochronę powierzchni ziemi (budowę wysypisk odpadów stałych oraz zakładów ich przetwarzania i utylizacji, rekultywację terenów zdegradowanych). Ważnym źródłem wsparcia finansowego dla inwestycji zawartych w Strategii rozwoju gminy Dobromierz mogą być również preferencyjne kredyty z Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych Banku Gospodarstwa Krajowego utworzonego w celu finansowania kosztów przygotowania projektów inwestycji komunalnych, przewidzianych do współfinansowania z funduszy Unii Europejskiej. Do projektów tych zalicza się studium wykonalności inwestycji, analizę kosztów i korzyści oraz pozostałą dokumentację projektową, analizy, ekspertyzy i studia niezbędne do przygotowania realizacji inwestycji. Bank Gospodarstwa Krajowego wspiera również działania związane z termomodernizacją budynków użyteczności publicznej wykorzystywanych przez jednostki samorządu terytorialnego Premia termomodernizacyjna jest formą pomocy państwa dla inwestora realizującego przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Jest ona przyznawana przez Bank Gospodarstwa Krajowego w wysokości 20% kwoty kredytu wykorzystanego na realizację przedsięwzięcia. Istotnym źródłem wspierania finansowego realizacji Strategii rozwoju gminy Dobromierz mogą być także środki Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Środki Fundacji przeznaczane mogą być bowiem m.in. na: Polsko Niemieckie przedsięwzięcia kulturalne, promocyjne i wydawnicze W realizacji zadań (w tym przedsięwzięć inwestycyjnych) o charakterze non-profit (m.in. w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, drogownictwa lokalnego, wielu instytucji infrastruktury społecznej, itd.), a także o komercyjnym charakterze (m.in. w sferze produkcji, handlu i usług) środki budżetu gminy Dobromierz stanowić będą uzupełniające źródło finansowania. Przedsięwzięcia komercyjne powinny, bowiem być finansowane przede wszystkim przez potencjalnych i rzeczywistych użytkowników (konsumentów). Rolą władz 15

lokalnych w tym zakresie będzie zaś aktywność w tworzeniu warunków do uruchomienia kapitałów z funduszy podmiotów gospodarczych (potencjalnych inwestorów), instytucji pozarządowych i społeczeństwa. Ukierunkowanie strumienia tychże środków zależeć będzie od przyjętej do realizacji listy zadań strategicznych. 2.3. Monitoring wdrażania strategii Kompleksowe, a przy tym efektywne kontrolowanie procesu wdrażania strategii rozwoju lokalnego jest odpowiedzialnym i ważnym zadaniem. Wymaga zatem niezwykle starannego przygotowania metodycznego. Propozycją w tym względzie dla gminy Dobromierz jest systematyczny monitoring jako metoda ciągłej oceny procesu wdrażania Strategii poprzez stałą obserwację, prezentację i prowadzenie analiz uzyskiwanych wyników. Monitoring prowadzony będzie przez Wójta, głównie w oparciu o informacje przygotowywane i przedkładane przez Zespół ds. Koordynacji Wdrażania Strategii. Niezmiernie ważnym źródłem informacji w tym względzie będą wyniki prowadzonych cyklicznie badań lokalnej opinii publicznej. Wójt, dla uzyskania obiektywnego obrazu zakresu wdrażania zadań strategicznych i ich rezultatów, powinien uwzględniać także opinie przedstawiane przez poszczególne wydziały Urzędu Gminy Dobromierz. Monitoringowe funkcje realizowane będą także przez Radę Gminy, która oceniać będzie okresowo bieżący stan i efekty realizacji Strategii, a ponadto skuteczność poczynań wdrożeniowych Wójta Gminy. Na bieżąco prowadzona będzie, zatem weryfikacja ustaleń Strategii, a w razie potrzeby także ich aktualizacja. W związku z tym Rada Gminy Dobromierz otrzymywać będzie okresowo odpowiednio przygotowane przez Wójta raporty. Szczególnie istotne będzie szerokie informowanie lokalnej społeczności o przebiegu realizacji Strategii. W tymże celu winny być wykorzystane wszelkie dostępne środki komunikacji społecznej (w tym spotkania z mieszkańcami, publikacje w lokalnej prasie, audycje w lokalnych rozgłośniach radiowych). 2.4. Metryki projektów realizacyjnych Odpowiednia realizacja celów strategicznych i operacyjnych wymaga właściwego podejścia do tzw. bieżących zadań strategicznych, które sformułowane są w postaci projektów przedsięwzięć gospodarczych, społecznych, przestrzennych, ekologicznych. Dla wybranych uprzednio zadań, których realizacja w okresie najbliższych 6 lat (2004-2013) uruchamiać będzie efekt domina w procesie rozwoju gminy Dobromierz konieczne staje się opracowanie tzw. projektów realizacyjnych (w formie pełnej bądź skróconej, metrykalnej) zawierających m.in.: cel i opis projektu, odniesienie do celów strategicznych, zasady zarządzania projektem (sposób realizacji projektu), harmonogram realizacji, ogólny budżet i źródła finansowania projektu oraz spodziewane skutki jego realizacji. W ramach rozwoju gminy realizowane będą również zadania, które nie są ujęte w poniższym zestawieniu, jednak wykazują zgodność ze strategią rozwoju i wynikają z potrzeb społeczności wsi, na które środki zostaną zabezpieczone w ramach Funduszu Sołeckiego. Zadania dotyczące poszczególnych sołectw, wskazywane będą do realizacji przez mieszkańców danych sołectw podczas zebrań wiejskich. Zadania, które realizowane będą ze środków wyodrębnionych w Funduszu Sołeckim wpisują się w cele strategiczne i operacyjne Strategii Rozwoju Gminy Dobromierz i służą poprawie jakości życia mieszkańców gminy. 16

L.p. CELE OPERACYJNE I ZADANIA DO REALIZACJI 1. INFORMATYZACJA Informatyzacja jednostek administracyjnych gminy, Komputeryzacja bibliotek, GOKSiR, szkół Informatyzacja społeczeństwa Wykorzystanie istniejącej bazy komputerowej dla podnoszenia kwalifikacji mieszkańców gminy 2. STWORZENIE WARUNKÓW DLA ROZWOJU BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO Uzbrojenie działek pod budownictwo mieszkaniowe w Dobromierzu 3. ROZWIĄZANIE PROBLEMU KANALIZACJI I OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Budowa systemu kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków 4. MODERNIZACJA SZKÓŁ GMINNYCH Modernizacja i doposażenie obiektów sportowych Remont obiektów szkolnych 5. OPRACOWANIE I WDROŻENIE PROGRAMU ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W GMINIE Organizacja inkubatora przedsiębiorczości i punktu informacji zawodowej Stworzenie obiektu i zaplecza technicznego dla potrzeb inkubatora przedsiębiorczości Organizacja szkoleń dla przedsiębiorców Opracowanie i wdrożenie programu aktywizacji zawodowej mieszkańców gminy Stworzenie Gminnego Centrum Informacji 6. ZMIANA TECHNOLOGII GRZEWCZYCH Analiza potrzeb i opłacalności budowy sieci gazowej Promocja ekologicznych paliw grzewczych Termomodernizacja i zmiana sposobu ogrzewania budynków użyteczności publicznej RANGA ZADANIA A - LATA 2004-2006 B - LATA 2007-2010 C - LATA 2011-2013 A-C A-C A-C A-C A-C B-C 17

L.p. CELE OPERACYJNE I ZADANIA DO REALIZACJI 7. PRZYGOTOWANIE TERENÓW POD ZABUDOWĘ PRODUKCYJNO-USŁUGOWĄ Tworzenie terenów inwestycyjnych (zmiany w planie zagospodarowania przestrzennego gminy) Stworzenie terenów inwestycyjnych Opracowanie programu promocji gospodarczej gminy 8. ROZWIĄZANIE PROBLEMU SKŁADOWANIA ODPADÓW Program segregacji, recyklingu i kompostowania odpadów oraz edukacji ekologicznej 9. ROZWÓJ FUNKCJI TURYSTYCZNEJ GMINY Rozwój sportu i rekreacji w gminie Wytyczanie i znakowanie i podnoszenie standardu szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych Wydanie informatora turystycznego (zasoby przyrodnicze, szlaki turystyczne, zabytki, ścieżki rowerowe) Opracowanie koncepcji wykorzystania zalewu w zgodzie z prawem unijnym 10. GODNE DZIECIŃSTWO Dożywianie dzieci Rozwój czytelnictwa 11. ZWODOCIĄGOWANIE MIEJSCOWOŚCI GMINY DOBROMIERZ Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej 12. POPRAWA STANU DRÓG W GMINIE DOBROMIERZ Naprawy i modernizacje infrastruktury drogowej Modernizacja oświetlenia ulicznego Budowa ekranów ograniczających hałas RANGA ZADANIA A - LATA 2004-2006 B - LATA 2007-2010 C - LATA 2011-2013 B-C A-C A-C A-C A-C A-C 18

L.p. CELE OPERACYJNE I ZADANIA DO REALIZACJI 13. POPRAWA WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA ROLNICTWA Regulacja melioracji rolnych Promocja i zwiększanie różnorodności w produkcji rolnej Zalesianie słabszych oraz podtopionych gruntów 14. ZAANGAŻOWANIE W DZIAŁANIA WIĘKSZYCH PODMIOTÓW Rozwój współpracy międzynarodowej i partnerskiej Współpraca z ościennymi gminami RANGA ZADANIA A - LATA 2004-2006 B - LATA 2007-2010 C - LATA 2011-2013 A-C A-C 15. REWITALIZACJA OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH A-B 16. REALIZACJA ZADAŃ WSKAZANYCH PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W RAMACH ŚRODKÓW FUNDUSZU SOŁECKIEGO Poprawa estetyki oraz zagospodarowanie terenu wsi Poprawa jakości środowiska naturalnego wsi Budowa i modernizacja obiektów o funkcjach rekreacyjnych (np. place zabaw, parkingi, skwery) Modernizacja i wyposażenie obiektów służących społeczności lokalnej (np. świetlice wiejskie, remizy strażackie, obiekty sportowe i kulturalne, przystanki autobusowe, oświetlenie uliczne) Remont i modernizacja infrastruktury drogowej i melioracyjnej Aktywizacja społeczna mieszkańców wsi Zapewnienie odpowiedniej oferty kulturalnej, edukacyjnej i sportowej dla dzieci, młodzieży, osób dorosłych i seniorów Promocja kultury wiejskiej Inne cele będące w kompetencjach gminy i jednostek pomocniczych (zadania własne), określone w ustawie o samorządzie gminnym. C 19

2.4.1. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU INFORMATYZACJA 1. OPIS ZADAŃ W dzisiejszym świecie podstawowe umiejętności związane z obsługą i wykorzystaniem komputerów i Internetu są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania na rynku pracy. Gmina Dobromierz nie posiada niezbędnej infrastruktury zapewniającej mieszkańcom dostęp do tego typu wiedzy. Aby zmienić ten stan rzeczy do planu strategicznego wprowadzono cel operacyjny Informatyzacja. Będzie on realizowany w najbliższym okresie planowania strategicznego przez realizację następujących zadań: Informatyzacja jednostek administracyjnych gminy, Komputeryzacja bibliotek, GOKSiR, szkół Informatyzacja społeczeństwa Wykorzystanie istniejącej bazy komputerowej dla podnoszenia kwalifikacji mieszkańców gminy Poszczególne zadania różnią się wielkością wymaganych nakładów i wysiłków organizacyjnych. Dwa pierwsze zadania wymagają poważnych nakładów finansowych, w przypadku pozostałych najważniejszy będzie wysiłek organizacyjny. 2. ODNIESIENIE DO CELÓW STRATEGICZNYCH Cel operacyjny dotyczący informatyzacji wiąże się ściśle z celem pierwszym [P1]. Dostęp do zasobów informacyjnych i ułatwienia w pracy związane z wykorzystaniem komputerów i Internetu dodatnio wpłyną na jakość życia mieszkańców. Jego realizacja ma równie duże znaczenia dla wzrostu aktywności gospodarczej na terenie gminy (cel [P2]). Istnienie infrastruktury telekomunikacyjnej jest jednym z warunków skutecznego przyciągania inwestycji, nie bez znaczenia jest również zasób wykwalifikowanej w tym kierunku siły roboczej. Umożliwienie dostępu do Internetu zwiększa również szanse konkurencyjne lokalnych podmiotów gospodarczych. 3. SPOSÓB REALIZACJI PROJEKTU Cel będzie realizowany przez realizacje następujących zadań: Informatyzacja jednostek administracyjnych gminy, Komputeryzacja bibliotek, GOKSiR, szkół Informatyzacja społeczeństwa Wykorzystanie istniejącej bazy komputerowej dla podnoszenia kwalifikacji mieszkańców gminy 4. OKRES REALIZACJI PROJEKTU Opisane zadania zostaną ukończone do 2013 roku. Przy czym zadania inwestycyjne będą w realizacji poprzedzać zadania związane z promowaniem podstawowych umiejętności obsługi komputera (digital literacy). 5. UCZESTNICY PROJEKTU Gmina Dobromierz Szkoły w Gminie Dobromierz Planowana organizacja rozwoju lokalnego GOKSiR Biblioteki w Gminie Dobromierz Organizacje zewnętrzne realizujące projekty promocji podstawowej wiedzy informatycznej 20

6. SPODZIEWANE EFEKTY REALIZACJI PROJEKTU Zwiększenie liczby mieszkańców gminy posiadających podstawową wiedzę informatyczną Zwiększenie liczby mieszkańców gminy posiadających dostęp do Internetu Zwiększenie liczby firm używających komputera i Internetu do prowadzenie interesów 7. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTU Budżet gminy Środki pomocowe UE Środki prywatnych inwestorów 2.4.2. METRYKA REALIZACYJNA DLA CELU STWORZENIE WARUNKÓW DLA ROZWOJU BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO 1. OPIS ZADAŃ Ruch budowlany w gminie Dobromierz jest od wielu lat niewielki. Potrzeby zaś w zakresie rozwoju budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza jednorodzinnego, są wyraźnie obserwowane. Władze lokalne winny, zatem na te potrzeby reagować tworząc odpowiednie warunki dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Możliwości jednak stymulowania rozwoju w tym zakresie są ograniczone. Stąd też władze lokalne podejmą kompleksowe prace związane z tworzeniem podstaw prawnych, geodezyjnych i infrastrukturalnych dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Warto przy tym nadmienić, że na obszarze gminy Dobromierz znajdują się wielce atrakcyjne tereny budowlane nie tylko dla miejscowej ludności, lecz także dla ludności spoza gminy. Szczególnie atrakcyjne tereny położone są w Dobromierzu w bliskim sąsiedztwie zbiornika wodnego. Wykorzystanie tychże możliwości (w tym zwłaszcza nieodzowny rozwój sieci infrastrukturalnych) wywoła impulsy rozwojowe także w innych sferach lokalnej gospodarki. Władze gminy podejmą szeroką akcję promocyjną w zaawansowanej fazie realizacji tegoż zadania strategicznego. 2. ODNIESIENIE DO CELÓW STRATEGICZNYCH Zadanie strategiczne dotyczące tworzenia warunków dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego odnosi się bezpośrednio do celu strategicznego określonego jako wysoki poziom warunków życia lokalnej społeczności (pole strategiczne [P1]), pośrednio zaś także do wzrostu aktywności gospodarczej (pole strategiczne [P2]) na terenie gminy (wykorzystanie lokalnych surowców budowlanych, stworzenie nowych miejsc pracy w dziedzinie budownictwa, itd.). 21