RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189249 (21) Numer zgłoszenia: 325582 (22) Data zgłoszenia: 25.03.1998 (13) B1 (51) IntCl7 E21C 41/22 (54)Sposób wybierania złóż rud miedzi (73) Uprawniony z patentu: KGHM POLSKA MIEDŹ S A., Lubin, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: 27.09.1999 BUP 20/99 (45) o udzieleniu patentu ogłoszono: 29.07.2005 WUP 07/05 (72) Twórcy wynalazku: Kajetan Bargieł, Głogów, PL Mirosław Biliński, Polkowice, PL Mariusz Bilikowski, Polkowice, PL Zbigniew Bryja, Głogów, PL Jan Butra, Wrocław, PL Zbigniew Naporowski, Wrocław, PL Andrzej Stankiewicz, Lubin, PL Adam Switoń, Chocianów, PL Stanisław Wisłowski, Wrocław, PL Ryszard Zimocha, Lubin, PL (74) Pełnomocnik: Bućko Tomasz, KGHM POLSKA MIEDŹ S.A PL 189249 B1 (57) 1. Sposób wybierania złóż rud miedzi, w których stropie występuje płonna warstwa piaskowca o podwyższonej wytrzymałości wynoszącej powyżej 50 MPa, polegający na rozcince złoza wyrobiskami chodnikowymi, znamienny tym, że najpierw w górnej warstwie okruszcowanej wykonuje się rozcinkę złoża na pasy eksploatacyjne (1) i komory eksploatacyjne (2), a następnie z każdej komory eksploatacyjnej (2) bezpośrednio przyległej do strefy występującego nad złozem płonnego zwięzłego piaskowca (12), wykonuje się przecinki (3), w stropie których pozostawia się piaskowiec o podwyższonej wytrzymałości, przy czym długość przecinek (3) oraz filarów (9) pomiędzy przecinkami (3) dobiera się w zależności od wielkości strefy (12) występowania nad złożem płonnego zwięzłego piaskowca, a ponadto z pasów eksploatacyjnych (1) prowadzi się pochylnie zjazdowe (8) do dolnej warstwy złoża w komorze eksploatacyjnej (2). Fig 1
2 189 249 Sposób wybierania złóż rud miedzi Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wybierania złóż rud miedzi, w których stropie występuje płonna warstwa piaskowca o podwyższonej wytrzymałości wynoszącej powyżej 50 MPa, polegający na rozcince złoża wyrobiskami chodnikowymi, znamienny tym, że najpierw w górnej warstwie okruszcowanej wykonuje się rozcinkę złoża na pasy eksploatacyjne (1) i komory eksploatacyjne (2), a następnie z każdej komory eksploatacyjnej (2) bezpośrednio przyległej do strefy występującego nad złozem płonnego zwięzłego piaskowca (12), wykonuje się przecinki (3), w stropie których pozostawia się piaskowiec o podwyższonej wytrzymałości, przy czym długość przecinek (3) oraz filarów (9) pomiędzy przecinkami (3) dobiera się w zależności od wielkości strefy (12) występowania nad złożem płonnego zwięzłego piaskowca, a ponadto z pasów eksploatacyjnych (1) prowadzi się pochylnie zjazdowe (8) do dolnej warstwy złoża w komorze eksploatacyjnej (2). 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze komory eksploatacyjne (2) bezpośrednio przyległe do strefy zalegania płonnego zwięzłego piaskowca (12) eksploatuje się równolegle, przy czym korzystnie w jednej strefie poszerza się komorę eksploatacyjną (2), w drugiej spąguje się przyległy do tej poszerzanej komory eksploatacyjnej pas eksploatacyjny (1), w trzeciej strefie obiera się filary (9) rozdzielające przecinki (3), a także spąguje się złoże (13) między filarami (9), a ponadto po wyspągowaniu złoża (13). 3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że pochylnie zjazdowe (8) do komory eksploatacyjnej (2) wykonuje się w każdym pasie eksploatacyjnym (1) albo w co drugim pasie eksploatacyjnym (1). 4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że pochylnie zjazdowe (8) do komory eksploatacyjnej (2) wykonuje się w każdym pasie eksploatacyjnym (1) albo w co drugim pasie eksploatacyjnym (1), a ponadto korzystnie strop i ociosy zabezpiecza się w znany sposób obudową kotwiową. 5. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że filary (9) rozdzielające przecinki (3) obiera się az do uzyskania szerokości 1,0 metr przy stropie. * * * Przedm iotem wynalazku jest sposób wybierania złóż rud miedzi znajdujący zastosowanie w przypadku złóz, zwłaszcza o miąższości do 15 metrów i upadzie do 8, w których stropie występuje płonny piaskowiec o podwyższonej wytrzymałości wynoszącej powyżej 50 MPa. Znany jest sposób wybierania złoża rud miedzi - w stropie którego występuje piaskowiec o podwyższonej wytrzymałości wynoszącej powyżej 50 MPa stanowiący zwięzły płonny piaskowiec, polegający na tym, że partię złoża rozcina się wyrobiskami chodnikowymi na wielkogabarytowe filary przy czym urabia się płonny piaskowiec zalegający w stropie, który transportowany jest poza rejon eksploatacji w pustki przeznaczone do likwidacji w oddziałach wydobywczych albo wydobywany jest na powierzchnię. Następnie wielkogabarytowe filary eksploatuje się znanym sposobem. Wadą tego sposobu jest to, ze urobienie i przemieszczenie dużych ilości płonnego piaskowca pochodzącego ze stropu, powoduje zmniejszenie postępu frontu eksploatacji, a w konsekwencji: wzrost ciśnienia górotworu na upodatnionej krawędzi calizny, zwiększenie aktywności sejsmicznej w strefie roboczej, poważne osłabienie stateczności stropu wyrobisk górniczych. Taki stan stwarza bezpośrednie zagrozenie dla załogi górniczej. Sposób według wynalazku polega na tym, że złoze, w stropie którego występuje zwięzły płonny piaskowiec o podwyższonej wytrzymałości wynoszącej powyżej 50 MPa, wybiera się
189 249 3 z pozostawieniem tego płonnego piaskowca w stropie, przy czym najpierw w górnej warstwie okruszcowanej wykonuje się rozcinkę złoża na komory eksploatacyjne, następnie z każdej komory eksploatacyjnej wykonuje się przecinki z pozostawieniem filarów pomiędzy mmi. Długość przecinek oraz wymiary filarów dobiera się w znany sposób w zalezności od szerokości zalegania strefy złoza w stropie którego występuje płonny piaskowiec. Następnie równolegle poszerza się komorę eksploatacyjną obiera się filary pomiędzy przecinkami oraz, w zalezności od potrzeb, spąguje się przyległy do poszerzanej komory eksploatacyjnej pas eksploatacyjny. Spągowanie przyległego do poszerzanej komory eksploatacyjnej pasa eksploatacyjnego stosuje się w celu uzyskania pochyleń zjazdowych do dolnej warstwy złoża. Korzystnie pochylnie zjazdowe do komory eksploatacyjnej wykonuje się w każdym pasie lub w co drugim pasie eksploatacyjnym. Filary rozdzielające przecinki obiera się aż do uzyskania ich szerokości równej 1,0 metra przy stropie. Złoże między filarami spąguje się na pełną miązszość. Wyeksploatowaną przestrzeń systematycznie wygradza się tamami, a następnie wypełnia się ją podsadzką hydrauliczną. Korzystnie strop i ociosy wyrobisk zabezpiecza się w znany sposób obudową kotwiową. W sprzyjających warunkach stropowych, w których zwięzły płonny piaskowiec charakteryzuje się bardzo wysokimi parametrami wytrzymałościowymi tj. Rc, 100 MPa, obudowę można pominąć lub stosować w ograniczonym zakresie. Przedmiot wynalazku wyjaśniony jest przy pomocy rysunku, na którym fig. 1 przedstawia fragment pola eksploatacyjnego, w strefie której występuje nad złozem płonny zwięzły piaskowiec, fig. 2 przekrój A-A fig. 1 wzdłuż komory eksploatacyjnej wchodzącej w strefę płonnego zwięzłego piaskowca występującego nad złożem, fig. 3 przekrój B-B fig. 1 w poprzek przecinki przygotowanej do podsadzania, fig. 4 przedstawia przekrój C-C fig. 1 w poprzek przecinki w fazie spągowania złoża. Na przykładowym fragmencie pola eksploatacyjnego zaznaczone są pasy eksploatacyjne 1, wchodząca w strefę występującego nad złożem płonnego zwięzłego piaskowca komora eksploatacyjna 2, przecinka 3, przecinka w fazie poszerzania 4, przecinka w fazie spągowania 5, wyeksploatowana przestrzeń 6, zlikwidowana przestrzeń 7, pochylnia zjazdowa 8, filary 9, podsadzka hydrauliczna 10, tamy podsadzkowe 11, obszar występującego nad złozem płonnego zwięzłego piaskowca 12, złoże 13. Sposób wg wynalazku w przykładowym procesie wybierania stosowany jest następująco: złoże zalegające bezpośrednio w strefie występowania nad złozem płonnego zwięzłego piaskowca 12, rozcinane jest w górnej warstwie okruszcowanej na pasy eksploatacyjne 1, i komory eksploatacyjne 2. Z komory eksploatacyjnej 2, bezpośrednio przylegającej do strefy występującego nad złożem płonnego zwięzłego piaskowca 12, wykonywane są przecinki 3 o długości równej strefie 12 z filarami 9, pomiędzy nimi. W stropie przecinek 3 pozostawia się płonny zwięzły piaskowiec. Następnie każda komora eksploatacyjna 2 bezpośrednio przylegająca do strefy występującego nad złożem płonnego zwięzłego piaskowca 12 poszerzana je st z rów noległym spągowaniem przyległego pasa eksploatacyjnego 1 oraz obieraniem filarów 9 - co obrazuje przestrzeń w fazie poszerzania 4. Spągowanie każdego pasa eksploatacyjnego lub, co drugiego 1 stosuje się w celu uzyskania pochylni zjazdowych 8 do dolnej warstwy złoza. Filary 9 pomiędzy przecinkami 3 obiera się do uzyskania szerokości równej 1,0 metr przy stropie. Złoże między filarami 9 spąguje się na pełną miąższość - co obrazuje fig. 4. Wyeksploatowaną przestrzeń 6 - między filarami 9 - systematycznie wygradza się tamami podsadzkowymi 11, a następnie wypełnia się ją podsadzką hydrauliczną 10. Strop i ociosy zabezpiecza się w znany sposób obudową kotwiową. Roboty wybierkowe są prowadzone w sposób niezależny na każdym odcinku technologicznym. Wszystkie prace przodkowe wykonywane są przy pomocy znanych maszyn górniczych.
4 189 249
189 249 5 Fig. Z Fig 3 Fig 4.
6 189 249 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP Nakład 50 egz Cena 2,00 zł