PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2015

PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2015

Podsumowanie informacji o polskim rynku paliw ciekłych w oparciu o dane monitoringu Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 2

Najważniejsze dla sektora w roku 2015 Pierwszy od 3 lat wzrost oficjalnego popytu na paliwa ciekłe; Pierwszy od 5 lat wzrost oficjalnego popytu na benzyny silnikowe; Spadek notowań ropy i paliw gotowych obserwowany przez cały rok; Ceny detaliczne paliw silnikowych niższe, niż w roku poprzednim; Dobry poziom marży rafineryjnych; Wzrost oficjalnego importu paliw; Szara strefa nadal utrudniała funkcjonowanie legalnie działającym przedsiębiorcom i uszczuplała dochody budżetu państwa; Wzrost ilości stacji paliw - w tym autostradowych; TOTAL nowym operatorem stacji na polskim rynku; Wzrost sprzedaży w sklepach stacji paliw. Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 3

13 545 13 697 13 416 14 425 15 617 15 830 17 534 19 099 19 052 19 852 19 821 20 383 18 817 18 089 17 998 19 207 Konsumpcja krajowa paliw ciekłych (BS, ON, LOO, LPG) w latach 2000-2015 w tys. ton 20 000 15 000 2015 (+7%) 10 000 5 000 0 Źródło: dane własne POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 4

4 841 761 4 169 843 534 193 5 048 787 4 275 879 13 651 14 830 Szacunek konsumpcji krajowej paliw ciekłych w latach 2014 i 2015 [w tys. m 3 ] 16 000 14 000 12 000 +9% Udział importu w konsumpcji paliw: Benzyny 11% z 13% w 2014 ON 15% z 12% w 2014 LPG 85% z 87% w 2014 10 000 8 000 6 000 +4% +3% 2014 2015 4 000 +3% +4% -64% 2 000 0 BS ON JET LPG LOO COO Opracowano na podstawie monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 5

Popyt na paliwa ciekłe w latach 2006 2015 [w mln m 3 ] Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 6

103 103 103 103 105 106 105 105 107 109 115 113 110 Porównanie popytu na paliwa (BS, ON, LPG, LOO) 2015 do 2014 % 110 105 100 95 90 85 80 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 7

PRODUKCJA PALIW Produkcja i oficjalny import paliw ciekłych w 2015 IMPORT PALIW tys. m 3 tys. m 3 Zmiany w produkcji krajowej: Benzyny silnikowe +8% Olej napędowy +12% Gaz płynny LPG -5% Paliwo JET -5% Lekki olej opałowy -23% Ciężki olej opałowy -9% Razem +6% Import benzyn -16% Import ON +34% Import łącznie +9% Całkowita produkcja wyniosła 25,5 mln m 3 Całkowity import wyniósł 6,7 mln m 3 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 8

ON: Finlandia 1% ON: W. Brytania 3% Kierunki oficjalnego importu paliw ciekłych w 2015 BS: Niemcy 33% ON: Niemcy 51% BS: Litwa 3% ON: Litwa 3% ON: Łotwa 3% ON: Rosja 13% ON: Białoruś 12% Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN BS: Słowacja 51% BS: Węgry 5% ON: Słowacja 4% Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 9

Bilans obrotów międzynarodowych w 2015 Import netto Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 10

9000 8000 7000 tys. m 3 Bilans obrotów międzynarodowych w 2015 cd 6000 5000 4000 Import Eksport 3000 2000 2011 2012 2013 2014 2015 6000 5000 4766 tys. m 3 4000 3000 Import netto 2000 1604 1000 606 590 484 0 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 11

Udział w zaopatrzeniu rynku (BS, ON, LPG i LOO łącznie) w 2014 i 2015 90,0 80,0 70,0 % 76,5 73,4 80,6 77,7 60,0 50,0 40,0 rok 2014 rok 2015 30,0 20,0 19,4 22,3 10,0 0,0 Koncerny krajowe 4,1 4,3 Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni Razem firmy POPiHN Źródło: Monitoring POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 12

1,96 2,57 2,79 4,61 4,48 5,26 5,22 5,71 5,69 6,00 Ceny detaliczne EU95, ON i autogazu w latach 2006-2015 5,50 2006 5,00 4,50 4,00-12% -14% 2007 2008 2009 2010 3,50 3,00 2,50-24% 2011 2012 2013 2014 2,00 2015 1,50 EU 95 ON LPG Tankując miesięcznie 100 litrów paliwa, w 2015 przeciętny kierowca wydał: mniej o 780 PLN za benzynę EU95 mniej o 888 PLN za olej napędowy mniej o 732 PLN za autogaz w stosunku do 2014. Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl, WNP i ARE Różnica w cenie EU95 i ON [gr/l] 2010 2011 2012 2013 2014 2015 28 7 2 (-1) 4 13 Różnica w cenie EU95 i autogazu w PLN/l 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2,34 2,52 2,92 2,98 2,69 2,65 Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 13

2000-01-03 2000-06-03 2000-11-03 2001-04-03 2001-09-03 2002-02-03 2002-07-03 2002-12-03 2003-05-03 2003-10-03 2004-03-03 2004-08-03 2005-01-03 2005-06-03 2005-11-03 2006-04-03 2006-09-03 2007-02-03 2007-07-03 2007-12-03 2008-05-03 2008-10-03 2009-03-03 2009-08-03 2010-01-03 2010-06-03 2010-11-03 2011-04-03 2011-09-03 2012-02-03 2012-07-03 2012-12-03 2013-05-03 2013-10-03 2014-03-03 2014-08-03 2015-01-03 2015-06-03 2015-11-03 Dlaczego ceny paliw w Polsce maleją? 400,00 PLN/bbl Wskaźnik R*K (notowania ropy * kurs USD) 350,00 Obniżka notowań ropy Brent spot o 47% Wzrost kursu złotego do dolara US o 20% 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 14

Struktura rynku stacji paliw 2015 Stacje niezależne pozostałe Total IDS AS 24 SSS (dawne Neste) Stacje przymarketowe Lukoil Statoil Stacje w sieciach prywatnych Shell BP Grupa LOTOS PKN ORLEN 10 14 25 0 179 116 355 426 501 476 818 1 749 0 500 1 000 1 500 2 000 1 932 Liczba stacji paliw w Polsce: 2006 6 875 2007 6 904 2008 6 854 2009 6 715 2010 6 755 2011 6 764 2012 6 756 2013 6 745 2014 6 479 2015 6 601 Źródło: Opracowanie POPiHN 29,6% 2,7% 33,7% Koncerny krajowe 12,1% 21,9% Koncerny zagraniczne Sieci operatorów niezależnych Pozostali operatorzy niezależni Hipermarkety Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 15

Udział w rynku detalicznym (BS, ON, LPG łącznie) w 2015 [w %] 2015 6,3 35,9 35,2 Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni Hipermarkety 2014 22,5 6,2 36,5 Średnia roczna sprzedaż paliw na stacji: - w kraju 3,2 mln litrów - POPiHN 3,5 mln litrów - stacja niezależna 2,6 mln litrów 33,9 23,4 Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni Hipermarkety Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 16

16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 7,4 7,7 14,3 6,0 10,5 Sprzedaż na stacjach paliw Zmiany w sprzedaży paliw ciekłych w 2015 [%] 6,0 4,0 4,2 3,0 Sprzedaż poza stacjami paliw 2,0 0,0 0,5 BS ON LPG Razem paliwa 18,0 16,0 14,0 12,0 11,4 16,3 11,6 10,0 8,0 6,0 5,6 2,6 Sprzedaż na stacjach paliw poza POPiHN Sprzedaż na stacjach POPiHN 4,0 2,0 1,7 2,4 0,9 0,0 BS ON LPG Razem paliwa Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 17

BS Normal BS Premium ON Normal ON Premium LPG Zmiany [%] 2015 do 2014 w : - sprzedaży detalicznej paliw, - ilości stacji paliw, - sprzedaży w sklepach na stacjach paliw Liczba stacji Liczba stacji COCO i CODO Liczba stacji DOFO Liczba stacji DODO Sprzedaż w sklepach 9,0 8,0 7,0 % 8,3 6,0 5,0 5,6 5,3 4,0 3,0 3,3 2,4 2,8 2,0 1,0 1,5 1,4 1,5 1,0 0,0 Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 18

32,0 Przyszłość krajowego rynku paliw Scenariusz konsumpcji paliw ciekłych (BS, ON, LPG, LOO) do roku 2025 31,0 30,0 mln m3 Wariant bazowy Wariant opytymistyczny Wariant pesymistyczny 29,0 28,0 27,0 26,0 25,0 24,0 23,0 22,0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 19

232 112 ton Wzrost +2,36 % rdr -5% vs. 2007 Rynek olejów smarowych w 2015 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 20

Struktura polskiego rynku olejów smarowych Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 21

Oleje silnikowe dla pojazdów osobowych i ciężarowych Silnikowe dla pojazdów osobowych 59 931 ton +4,19% rdr, +19,21% vs. 2007 Od 2013: wzrost produkcji pojazdów, ograniczenie szarej strefy? Silnikowe dla pojazdów ciężarowych 37 536 ton +2,26% rdr, -0,06% vs. 2007 Jednosezonowe -62% vs. 2007 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 22

Segment motoryzacyjny i przemysłowy Motoryzacja 125 003 ton +2,54% rdr, -7,5% vs. 2007 Osobowe +4,2% rdr Ciężarowe +2,3% rdr Jednosezonowe - 2,96% 7 487 ton Silnikowe +2,9% 104 953 ton Trend spadkowy i dołek w 2013 r Przemysł 107 109 ton +2,3 % rdr, -2,8% vs. 2007 Hydrauliczne 37 972 ton, -14% vs. 2007 Inne przemysłowe 36 kt, +14% vs. 2007 Stabilizacja rynku po 2010 r. Źródło: dane z monitoringu POPiHN, GUS Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 23

Ewolucja na tle PKB Polski z prognozą Silna korelacja z PKB Polski i koniunkturą w strefie Euro Rekord w 2007 (245 kt), dołek w 2009 (207 kt) Zmienne reakcje na spowolnienia 2009 i 2012-2013 Prognoza: stabilizacja Zmienność: sytuacja w strefie Euro, stymulacja popytu Źródło: dane z monitoringu POPiHN, GUS Przemysł i Handel Naftowy 2015 / 24

Wybrane obszary zainteresowania - oleje smarowe 2015-16 MF przepisy akcyzowe stawka zero akcyzy szara strefa w obrocie olejami smarowymi i bazowymi DG TAXUD klasyfikacja Common Nomenclature (CN) Unijny Kodeks Celny (CCU) DG TAXUD, Komitet Akcyzowy KE objęcie systemem EMCS olejów smarowych i bazowych w UE postulat zharmonizowanej stawki zero akcyzy na oleje smarowe szara strefa w obrocie olejami smarowymi, bazowymi i ON MŚ ostateczne zniesienie obowiązku zbiórki i recyklingu wobec smarów KT 222 przy PKN normalizacja kilkadziesiąt projektów norm rocznie MŚ, GIOŚ, UOKIK, Polski Alarm Antysmogowy, Organizacje Odzysku Problem spalania olejów poużytkowych w nieprzystosowanych do tego piecach Przemysł i Handel Naftowy 2015/25

Główne problemy branży w 2015 Przestępczość w obrocie paliwami Oleje i smary: szara strefa + stawka zero na oleje i smary lub wprowadzenie efektywnej stawki na wszystkie oleje i smary na poziomie ok. 900 zł; Zapasy obowiązkowe; Bezpieczeństwo energetyczne w sektorze paliwowym i regulacja sektora naftowego: kompleksowa regulacja sektora paliwowego (prawo naftowe); Biopaliwa oraz jakość paliw; Sprzedaż alkoholu i parafarmaceutyków na stacjach paliw; Podatki/VAT w transakcjach kartami paliwowymi; Wydajność energetyczna budynków. Przemysł i Handel Naftowy 2015/26

Przestępczość w obrocie paliwami Od 2011 rozwój przestępczości w obrocie paliwami - wzrost liczby ofert sprzedaży paliwa głównie ON - w cenie, niemożliwej do zaoferowania przez firmy, wywiązujące się ze wszystkich zobowiązań podatkowych i publiczno-prawnych. 2013 raport EY, analizujący sytuację w 2012; strefa wyłudzeń podatku VAT na rynku ON w 2012 na poziomie przynajmniej 12,6% (ponad 2 mln. M3 ON). W 2013 r. dalszy wzrost do poziomu min. 18% rynku. Straty dla budżetu tylko z tytułu wyłudzeń VAT na ON rzędu 4,3-5,8 mld PLN. Nasze szacunki odnośnie do roku 2015: wyłudzenia rzędu 10 mld PLN. PwC oszacowała wyłudzenia VAT w 2014 roku na poziomie 50 mld PLN, z czego 20% w paliwach. 2015 kontrola skarbowa wykryła uszczuplenia w podatkach w wysokości 18,5 mld PLN, z czego ponad 90% wynosiły wyłudzenia VAT. 39,4% wykrytych uszczupleń dotyczyło handlu paliwami (wzrost z 26% w 2014) czyli w naszej branży kontrola skarbowa wykryła wyłudzenia VAT na kwotę 7 mld 289 mln PLN. Przemysł i Handel Naftowy 2015/27

Szara strefa vs. czarna strefa Czarna strefa systematyczne i zorganizowane wykorzystywania systemu VAT do nielegalnego czerpania dochodów. Ma charakter przestępczości zorganizowanej. W sektorze paliw dotyczy głównie handlu olejem napędowym, na mniejszą skalę benzyną i LPG. Szara strefa transakcje nierejestrowane na żadnym etapie tworzenia wartości dodanej. Dużą część stanowi przemyt towarów, podlegających akcyzie, w tym oleju napędowego i benzyny. Źródło: CASE Przemysł i Handel Naftowy 2015/28

Z otwartą przyłbicą Czarna strefa otwarcie reklamuje się w internecie. Wykorzystuje luki w prawie (fundacje, wirtualne biura), korzysta z tzw. słupów Jakość z niemieckich rafinerii Bez dodatków BIO Bezpośredni transport do klienta, upust nawet do 500 PLN/1000 m 3 Wpis do rejestru MF Wielu odbiorców hurtowych (firmy transportowe, sieci handlowe) rezygnuje z kontraktów z rzetelnymi firmami. Czarna strefa weszła do segmentu stacji paliw. Wzrost liczby stacji paliw w 2015 roku. Przestępczość zorganizowana Przemysł i Handel Naftowy 2015/29

Szara strefa - mechanizm Na mniejszą skalę niż czarna strefa: Uchylanie się od płatności akcyzy poprzez: zmianę przeznaczenia oleju opałowego zmianę przeznaczenia olejów smarowych i baz olejowych Przemyt paliw (unikanie akcyzy, VAT, opłaty paliwowej, NCW, opłaty zapasowej): transport paliwa cysternami ukrywanie cystern podczas akcji kontrolnych działania tzw. mrówek Również benzyna i LPG, aczkolwiek nie w takich ilościach, jak ON. Przemysł i Handel Naftowy 2015/30

Przestępczość skutki Mimo szeregu zmian prawa i działań operacyjnych problem nadal nie został rozwiązany. Oprócz strat dla budżetu powoduje zaburzenie konkurencji, obniżenie rentowności uczciwych firm. Niektóre wycofały się z rynku, inne to rozważają. Ponadto zmusza to polskie rafinerie do eksportu paliw co nie zawsze jest uzasadnione ekonomicznie (prawie tyle samo ON wyeksportowano, co oficjalne sprowadzono do kraju). Przestrzeń na rynku zajmowana jest przez paliwo z szarej strefy, brakuje miejsca dla paliwa z naszych rafinerii oraz importu dokonywanego przez rzetelne podmioty. W latach 2011-2014 następował spadek oficjalnej konsumpcji paliw w Polsce mimo wzrostu liczby pojazdów i olbrzymiego programu inwestycyjnego. W 2015 odwrócenie trendu spadkowego. Beneficjentem wydają się być podmioty, zaangażowane w przestępczą działalność, które dysponując wysokimi funduszami dostosowały się do nowych przepisów wykorzystując w tym procederze wysokobudżetowe kancelarie prawnicze. W 2015 r. nastąpił wzrost dostaw z importu i nabyć w-w ON o 30%, ale firmy POPiHN sprowadziły mniej o 14% niż w 2014 r. Niezależni sprowadzili więcej o 66% niż w roku poprzednim. Przemysł i Handel Naftowy 2015/31

Propozycje POPiHN Powołanie koordynatora działań międzyresortowych na poziomie pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów lub zlecenie całości nadzoru jednemu resortowi. Stworzenie elektronicznej bazy danych rejestru paliwowego (obowiązek samorejestracji podmiotów): dostęp dla służb ścigania, podległych MF i MSW dostęp dla innych organów kontrolnych (URE, ARM, UDT, IH etc.) otwarty dostęp dla przedsiębiorców i klientów Wykorzystanie mechanizmów związanych z zapasami obowiązkowymi i NCW (olbrzymie kary finansowe). Zmiana ustawy o VAT, zmiana ustawy Prawo energetyczne Przemysł i Handel Naftowy 2015/32

Przestępczość w obrocie paliwami - podsumowanie Paliwa z polskich rafinerii wypierane są z rynku przez paliwo z czarnej strefy i rafinerie zmuszone są do lokowania swojej produkcji poza granicami Polski. Mniejszy strumień paliw z rafinerii krajowych na rynek wewnętrzny to spadek wpływów do budżetu z tytułu podatków i innych opłat. Niewykluczone dezinwestycje koncernów zagranicznych komu sprzedadzą swoje aktywa? Konieczne szczególne potraktowanie branży paliwowej i pełna mobilizacja administracji. Wyzwanie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski Przemysł i Handel Naftowy 2015/33

Nowe zagrożenie - projekt ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej Nie uwzględnia specyfiki handlu paliwami, grozi pogorszeniem konkurencyjności przedsiębiorców branży paliwowej, działających zgodnie z prawem. Nowym podatkiem nie zostaną objęte podmioty działające w szarej strefie, co wzmocni ich przewagę nad firmami działającymi legalnie. Konieczne kompleksowe spojrzenie na problem, z pełną analizą skutków. Nasze propozycje: 1. Całkowite wyłączenie sprzedaży paliw spod podatku od sprzedaży detalicznej 2. W odniesieniu do stacji paliw likwidacja podwyższonej stawki podatku w weekendy i dni wolne od pracy 3. Uwzględnienie specyfiki branży paliwowej w definicji franczyzy (logo + powiązania kapitałowe z wyłączeniem samej dostawy towaru). Przemysł i Handel Naftowy 2015/34

Nowe zagrożenie porozumienie z Rosją w sprawie transportu drogowego Ewentualna likwidacja limitów wwozu paliwa dla rosyjskich ciężarówek to ryzyko gwałtownego wzrostu szarej strefy. Obecnie wolno wwieźć w zbiornikach 600 l paliwa bez cła i akcyzy. Likwidacja limitu oznacza, że rosyjskie ciężarówki będą wwozić co najmniej 1200 l paliwa/pojazd Straty dla budżetu około kilkaset milionów złotych Straty przedsiębiorców branży paliwowej Przemysł i Handel Naftowy 2015/35

Sukcesy w roku 2015 20. lecie Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Przyznanie POPiHN odznaki - Zasłużony dla Przemysłu Naftowego i Chemicznego ; Przeprowadzone przez ARC Rynek i Opinia badanie satysfakcji klientów z sektora usług: najwyższą ocenę uzyskały stacje paliw! Wsparcie akcji Nigdy nie jeżdżę po alkoholu na około 1500 stacji rozdano 816 000 naklejek. Przemysł i Handel Naftowy 2015/36

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego popihn@popihn.pl www.popihn.pl Przemysł i Handel Naftowy 2015/37