22 października 2013 r. odbyła się IX edycja Inżynierskich Targów Pracy na Politechnice Krakowskiej. Odwiedziło nas w tym dniu 35 wystawców (w tym 26 firm z całej Polski) oraz ponad 1000 studentów i absolwentów. W ramach wydarzenia, tradycyjnie przeprowadziliśmy badanie zapotrzebowania pracodawców oraz ich oczekiwań wobec potencjalnych kandydatów. Jego wyniki przedstawiamy w tym krótkim opracowaniu. Wszystkie firmy, które wzięły udział w badaniu planują zwiększyć zatrudnienie w przyszłym roku. Poszukują przede wszystkim specjalistów, ale także pracowników średniego i niższego szczebla: techników oraz operatorów maszyn i urządzeń. Na wykresie 1. przedstawiono odpowiedzi 18 firm 1. Ze względu na wielokrotne odpowiedzi, wartości te nie sumują się. Wykres 1 Kategorie zawodowe poszukiwane przez pracodawców Podobnie jak w poprzednich latach badani pracodawcy najczęściej poszukują kandydatów za pomocą internetowych źródeł. Pracodawcy zostali poproszeni o wskazanie trzech najczęściej stosowanych metod rekrutacji pracowników - odpowiedzi przedstawia wykres 2. Spośród 18 firm większość (15) umieszcza oferty na portalach pracy - najbardziej popularny to Pracuj.pl, inne wskazywane: Gazeta Praca, Infopraca, Strefa Inżyniera, Technicaljobs. Równie często pracodawcy wykorzystują firmowe strony internetowe. Rzadziej stosują metodę direct search, korzystając m.in. z portali specjalistycznych jak GoldenLine czy LinkedIn. 1 Z uwagi na małą próbę, dane na wykresach i w tabelach zostały przedstawione w postaci liczebności.
Wykres 2 Najczęściej stosowane metody rekrutacji (liczebności) Co drugi badany wskazał, że firma organizuje staże i praktyki, po których zatrudnia najlepszych specjalistów. Dość często pracodawcy wykorzystują również kontakty biznesowe (tzw. zatrudnianie z polecenia). Ponadto wyszukują kandydatów w wewnętrznej bazie podań, za pośrednictwem akademickich biur karier lub na targach pracy. Rzadziej korzystają z pośrednictwa pracy oferowanego przez prywatne agencje czy urzędy pracy. Spośród badanych firm 2/3 przyznało, że ma trudności ze znalezieniem odpowiednich kandydatów na stanowiska specjalistyczne. Ponadto, każda kiedyś natknęła się na problemy rekrutacyjne, wynikające z niedopasowania profilu kandydata do oczekiwań pracodawcy, jak i z przyczyn niezależnych. Jak zobaczymy na wykresie 3. część badanych przyznała, że na rynku panuje silna konkurencja o dobrych specjalistów i czasami firma otrzymuje mało zgłoszeń. Niemniej, większość pracodawców zwróciło uwagę na niedociągnięcia po stronie kandydatów. Są to przede wszystkim: słaba znajomość języków obcych (2/3 odpowiedzi), niewystarczające umiejętności praktyczne, niskie kompetencje interpersonalne (1/3 wskazań) oraz małe doświadczenie zawodowe. Dane przedstawia wykres 3. - podobnie jak poprzednio wartości nie należy sumować, gdyż było to pytanie wielokrotnego wyboru. Generalnie pracodawcy określają przygotowanie absolwentów uczelni technicznych do zawodu na poziomie średnim. Według badanych absolwenci najlepiej wypadają pod kątem wiedzy teoretycznej oraz obsługi komputera, natomiast co drugi źle ocenia ich praktyczne umiejętności zawodowe. Większość uważa również, że przydałoby się podnieść ich kompetencje interpersonalne.
Wykres 3 Najczęstsze problemy podczas rekrutacji Wykres 4. przedstawia opinie pracodawców na temat tego, jakich kompetencji najczęściej brakuje absolwentom uczelni technicznych. Widzimy, że przeważają wśród nich właśnie umiejętności związane z komunikacją międzyludzką, a także zdolności zarządzania czasem. Wykres 4 Braki kompetencyjne absolwentów uczelni technicznych Najbardziej poszukiwane przez pracodawców cechy/umiejętności dotyczyły: pracy w grupie (2/3 firm), analitycznego myślenia (3/5 firm), komunikatywności, samodzielności i motywacji do pracy (2/5 pracodawców). Dla 1/3 badanych znaczenie ma również innowacyjność oraz umiejętność pracy w środowisku międzykulturowym. W procesie rekrutacji specjalistów kluczową rolę odgrywa: obsługa komputera i znajomość języków obcych (wskazało tak 3/4 firm), praktyczne umiejętności (2/3 firm),
kompetencje specjalistyczne oraz zaawansowane umiejętności komputerowe (wskazywane głównie przez firmy z branży IT). Jeśli chodzi o znajomość oprogramowania czy języków programowania, pracodawcy wymieniali przede wszystkim: AutoCAD, C/C++, Java, a także znajomość: SAP, Catia, Unigraphics oraz.net. Wśród języków obcych najczęściej wymagano znajomości niemieckiego, francuskiego i oczywiście angielskiego. Tabela 1 Czynniki wskazane jako bardzo ważne i kluczowe w rekrutacji specjalistów Czynniki bardzo ważne/kluczowe Liczba wskazań doświadczenie zawodowe 6 doświadczenie na podobnym stanowisku 6 umiejętności praktyczne 11 kierunkowe wykształcenie 4 dyplom magisterski 1 renoma uczelni 1 specjalistyczne umiejętności zawodowe 10 wiek 0 płeć 0 znajomość branży 2 umiejętności interpersonalne 8 obsługa komputera 14 zaawansowane umiejętności komputerowe 10 znajomość języków obcych 14 dodatkowe uprawnienia i certyfikaty 2 Czynnikami ważnymi dla większości pracodawców są ponadto: kompetencje interpersonalne, specjalistyczne umiejętności zawodowe, doświadczenie zawodowe (niekoniecznie na stanowisku) oraz kierunkowe wykształcenie. Warto podkreślić, że dyplom magisterski ma znaczenie tylko dla połowy badanych. Wyniki z innych badań pokazują, że pracodawcy coraz częściej akceptują u kandydatów ukończenie tylko studiów I stopnia, rośnie natomiast rola doświadczenia zawodowego (dotyczy to zwłaszcza specjalistów IT, często również innych branż inżynierskich). Z drugiej strony tendencja ma swoje odbicie w decyzjach studentów, którzy coraz częściej kończą edukację na poziomie studiów inżynierskich. 2 2 Z badań w ramach projektu Bilans Kapitału Ludzkiego wynika, że ponad 20% absolwentów szkół wyższych nie kontynuuje edukacji po uzyskaniu dyplomu studiów I stopnia. Źródło: Górniak J. (red.): Kompetencje jako klucz do rozwoju Polski. Raport z badań Bilans Kapitału Ludzkiego. Warszawa 2012, dostępny na: http://bkl.parp.gov.pl. Wśród absolwentów PK również rośnie odsetek osób, które kończą edukację na poziomie studiów inżynierskich (wg badań przeprowadzonych w Biurze Karier w 2010 r. było to 4%, w 2013 r. już 7%).
Z punktu widzenia pracodawców kształcenie na uczelniach technicznych nie jest dostosowane do potrzeb rynku pracy. Większość spośród badanych stwierdziło, że absolwenci nie są przygotowani praktycznie, a wiedza przekazywana na studiach jest zbyt ogólna. Jednocześnie dostrzegają różnice w przygotowaniu absolwentów w zależności od ukończonej uczelni. Większość przebadanych firm zatrudnia absolwentów Politechniki Krakowskiej, a przynajmniej połowa z nich na wysokim szczeblu zarządzania (absolwenci PK są Prezesami Zarządu, Menedżerami, Kierownikami). Wszystkie spośród przebadanych firm organizują pracownikom różne formy podnoszenia kwalifikacji (np. szkolenia, kursy, seminaria, studia podyplomowe). Większość z nich regularnie oferuje szkolenia również nowoprzyjętym pracownikom. Najczęściej są to szkolenia z zakresu wiedzy branżowej, informatyczne oraz kursy językowe. Całościowe dane dotyczące rodzajów szkoleń organizowanych przez firmy przedstawia wykres 5. W kategorii inne pracodawcy wskazali: stanowiskowe, wdrożenie dot. realizowanych projektów lub uprawnienia do wykonywania zawodu. Połowa spośród przebadanych firm zatrudnia osoby z niepełnosprawnością. Wykres 5 Zakres szkoleń oferowanych nowym pracownikom Firmy uczestniczące w badaniu to przede wszystkim duże przedsiębiorstwa (5 na 6 zatrudnia więcej niż 250 pracowników). Zdecydowana większość z nich działa w więcej niż jednym
regionie, natomiast 5 z nich to firmy z województwa małopolskiego. Są to najczęściej firmy z takich branż, jak: IT, mechaniczna, energetyczna, przemysł, lotnictwo czy transport i w związku z tym poszukujące absolwentów: - automatyki i robotyki, - informatyki, - mechaniki i budowy maszyn, - inżynierii materiałowej oraz elektrotechniki. Wystawcy dobrze ocenili tegoroczną edycję targów i większość z nich planuje uczestniczyć w kolejnej, planowanej na październik 2014 r. Najbardziej zadowoleni byli ze współpracy z Biurem Karier przy ich organizacji oraz z przebiegu imprezy i postawy organizatorów. Większość chwaliła również promocję wydarzenia 3 na 4 oceniła ją dobrze lub bardzo dobrze. Z opinii ankietowanych pracodawców wynika, że należałoby popracować nad frekwencją studentów. Pojawiła się również uwaga o braku dostępu do Internetu. Większość wystawców uczestniczyło w poprzednich edycjach Inżynierskich Targów Pracy na PK. Z odpowiedzi ankietowanych wynika, że dla firm jest to przede wszystkim okazja do informowania studentów i absolwentów o procesach rekrutacyjnych oraz przedstawienia im oferty firmy i oczekiwań wobec kandydatów. Jednocześnie jest elementem budowania wizerunku i promocji firmy. Warto przyjść na targi z dokumentami aplikacyjnymi, gdyż większość pracodawców gromadzi CV. Można wykorzystać ten moment do zaprezentowania się przed potencjalnym pracodawcą, gdyż firmy prowadzą często wstępną rekrutację zarówno pracowników, jak i praktykantów i stażystów. Firmy uczestniczące w targach chętnie współpracują z Biurem Karier PK przy poszukiwaniu pracowników. Przede wszystkim oferują zamieszczanie na stronie Biura Karier ogłoszeń o pracy, praktykach i stażach dla studentów i absolwentów Politechniki Krakowskiej. Są również zainteresowani organizacją bezpłatnych prezentacji firmy na uczelni oraz realizacją dni otwartych w firmie dla studentów PK. Ponadto, pracodawcy w procesie rekrutacji chętnie korzystają z bazy w serwisie Biura Karier, gdzie studenci i absolwenci umieszczają swoje CV. Coraz większym zainteresowaniem firm cieszą się również wyniki z badań prowadzonych w Biurze Karier. Opracowała: mgr Karolina Turbasa Biuro Karier Politechniki Krakowskiej