Wykład: Bezrobocie a przestępczosć

Wykład: Bezrobocie a przestępczosć

Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników dotyczące ilości czasu, który chcą przeznaczyć na pracę. Płaca realna jest miarą bodźców do pracy. Płaca realna iloraz płacy nominalnej i poziomu cen, informuje o ilości dóbr, które można nabyć za daną płacę nominalną. Przy wyższych płacach ci, którzy są już zatrudnieni będą chcieli pracować więcej.

Indywidualna krzywa podaży pracy Realna stawka płacy W / P LS Indywidualna krzywa podaży pracy N Podaż pracy (czas pracy)

Efekt substytucyjny i dochodowy Efekt substytucyjny oznacza, że w miarę wzrostu stawek płac występują silniejsze bodźce do pracy cena czasu nie związanego z pracą (alternatywny koszt pracy) jest wyższa. Efekt dochodowy (na rynku pracy) wzrost płac realnych poprawia położenie pracownika i zwiększa jego konsumpcję różnych dóbr w tym wypoczynku.

Krótkookresowa krzywa podaży pracy Realna stawka płacy W / P Krótkookresowa krzywa podaży pracy SLS N Podaż pracy

Długookresowa krzywa podaży pracy Realna stawka płacy LLS W / P Długookresowa krzywa podaży pracy N Podaż pracy

Ogólna liczba godzin pracy w roku i średnie płace w latach 1870-1987 Kraj 1870 1913 1938 1987 Liczba godzin pracy w roku na jednego pracownika Francja 2945 2588 1848 1543 Niemcy 2941 2584 2316 1620 Wielka 2984 2624 2267 1557 Brytania USA 2964 2605 2062 1608 Szwecja 2945 2588 2204 1466 Płace realne (1870 = 100) Francja 100 205 335 1388 Niemcy 100 185 285 1227 Wielka 100 157 256 589 Brytania USA 100 189 325 643 Szwecja 100 270 521 1439

Liczba godzin pracy w Japonii, 1960-2002

Liczba godzin pracy (w ciągu roku), 2011 Kraj Liczba godzin pracy Dania 1522 Francja 1475 Niemcy 1413 Grecja 2032 Japonia 1728 Korea Płd. 2193 Holandia 1379 Polska 1937 Hiszpania 1690 Wielka Brytania 1625 USA 1787 Źródło: OECD, Employment Outlook 2012

Krótkookresowa funkcja produkcji Wielkość produkcji Y Krótkookresowa funkcja produkcji Y = f (K,L) Funkcja produkcji - opisuje związek pomiędzy wielkością produkcji a nakładami poniesionymi na jej uzyskanie. Prawo malejących produktów krańcowych N Wielkość zatrudnienia

Krzywa popytu na pracę Stawka płacy W=MP Krzywa popytu na pracę ND=MP N Wielkość zatrudnienia

Roczna płaca na pełnym etacie, 2011 Kraj Roczna płaca (w USD) Roczna płaca (w USD PPP) Dania 73 032 45 560 Francja 47 704 38 128 Niemcy 46 984 40 223 Grecja 28 434 26 295 Japonia 51 613 35 143 Korea Płd. 29 053 35 406 Holandia 57 001 47 056 Polska 13 811 20 069 Hiszpania 37 583 34 387 Wielka Brytania 50 366 44 743 USA 54 450 54 450 Źródło: OECD, Employment Outlook 2012

Średnia roczna płaca na pełnym etacie (w USD PPP), 2012

Płaca netto, płaca brutto i koszty pracodawcy (2001) Wyszczególnienie w zł Koszt pracodawcy 2408,20 Składki ZUS /pracodawca: emerytalna 9,76%, rentowa 357,60 6,50%, chorobowa 1,62%; razem = 17,88% płacy brutto/ Składka na Fundusz Pracy /2,45%/ 49,00 Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 1,60 /0,08%/ Płaca brutto 2000,00 Składki ubezpieczeń społecznych (płaci pracownik) 374,20 /emerytalna 9,76%, rentowa 6,5%, chorobowa 2,45%/ Ubezpieczenie zdrowotne /7,75%/ 126,00 Podatek dochodowy /zaliczka 19%/ 124,20 Płaca netto 1375,60

Czynniki decydujące o elastyczności rynku pracy Źródło: EMU and labour market Flexibility. HM Treasury, UK 2003.

Odsetek zatrudnionych z umowami na czas określony, grupa wiekowa 15-64, 2009 Źródło: Eurostat

Stopa zatrudnienia Źródło: OECD. Kraj 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Australia 72,9 73,2 72,0 72,4 72,7 72,3 Austria 71,4 72,1 71,6 71,7 72,1 72,5 Belgium 62,0 62,4 61,6 62,0 61,9 61,8 Canada 73,5 73,6 71,5 71,5 72,0 72,2 Chile 56,3 57,3 56,1 59,3 61,3 61,8 Czech Republic 66,1 66,6 65,4 65,0 65,7 66,5 Denmark 77,0 77,9 75,3 73,3 73,1 72,6 Estonia 69,2 69,7 63,5 61,0 65,2 67,2 Finland 70,5 71,3 68,4 68,3 69,2 69,5 France 64,3 64,8 64,0 63,9 63,9 63,9 Germany 69,0 70,2 70,4 71,2 72,6 72,8 Greece 61,4 61,9 61,2 59,6 55,6 51,3 Hungary 57,3 56,7 55,4 55,4 55,8 57,2 Iceland 85,7 84,2 78,9 78,9 79,0 80,2 Ireland 69,2 67,9 62,2 60,0 59,2 58,8 Israel 58,9 59,8 59,2 60,2 60,9 66,5 Italy 58,7 58,7 58,3 57,7 57,8 57,6 Japan 70,7 70,7 70,0 70,1 70,3 70,6 Korea 63,9 63,8 62,9 63,3 63,9 64,2 Luxembourg 64,2 63,4 65,2 65,2 64,6 65,8 Mexico 61,1 61,3 59,4 60,3 59,8 61,3 Netherlands 74,4 75,9 75,6 74,7 74,9 75,1 New Zealand 75,2 74,7 72,9 72,3 72,6 72,1 Norway 76,9 78,1 76,5 75,4 75,3 75,8 Poland 57,0 59,2 59,3 58,9 59,3 59,7 Portugal 67,8 68,2 66,3 65,6 64,2 61,8 Slovak Republic 60,7 62,3 60,2 58,8 59,5 59,7 Slovenia 67,8 68,6 67,5 66,2 64,4 64,1 Spain 66,6 65,3 60,6 59,4 58,5 56,2 Sweden 74,2 74,3 72,2 72,1 73,6 73,8 Switzerland 78,6 79,5 79,0 78,6 79,3 79,4 Turkey 44,6 44,9 44,3 46,3 48,4 48,9 United Kingdom 72,4 72,7 70,6 70,3 70,4 70,9 United States 71,8 70,9 67,6 66,7 66,6 67,1

Rynek pracy z uwzględnieniem związków zawodowych W / P Krzywa oferty związkowej (W / P)1 A B Krzywa indywidualnej podaży pracy (W / P)2 Krzywa popytu na pracę Bezrobocie przymusowe N1 N2 N

Liczba członków związków zawodowych oraz stopa uzwiązkowienia, Japonia 1947-2003

Stopa uzwiązkowienia w wybranych krajach Polska stopa uzwiązkowienia: 80% w 1980r.; 14% w 2001 r.

Wskaźniki uzwiązkowienia (density) oraz oddziaływania (coverage) umów związkowych

Średni koszt zatrudnienia pracownika na pełnym etacie (w euro za godzinę), 2009 Źródło: Eurostat

Wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie

Płaca minimalna w UE, 2012 (euro miesięcznie) PL: 1600 zł brutto (2013) 1280 zł (pierwsza praca) Źródło: Eurostat 2012.

Modele tłumaczące sztywność płac Nazwa Autorzy Opis Bailey, Gordon i Azariadis Model niepisanych kontraktów Modele płacy wydajnościowej Modele relacji uczestnik - osoba postronna Solow, Yellen, Katz, Haley i Weiss Lindbeck i Snower Przedsiębiorstwa zapewniają stałość płac w czasie, robotnicy ze swej strony akceptują płacę realną przeciętnie niższą od wielce zmiennych stawek, jakie dyktowałyby czynniki rynkowe. Wysiłek jest z założenia rosnącą funkcją płacy realnej; obniżenie płac realnych nie leży w interesie przedsiębiorstwa, ponieważ wydajność (wysiłek lub efektywność) robotnika zależy od płacy. Nie będziesz pozwalał na kradzież miejsca pracy przez składanie korzystniejszej oferty i wykradanie pracy swoim towarzyszom.

Modele płacy wydajnościowej Nazwa Autorzy Opis Weiss Model negatyw-nej selekcji Model rotacji siły roboczej Model bumelanta Model uczciwości Salop Shapiro i Stiglitz Akerlof Jeżeli zdolności robotnika są ściśle związane z zastrzeżoną płacą, to oferty wyższych płac przyciągną najbardziej wydajnych kandydatów, a każdy kandydat deklarujący gotowość pracy za płacę niższą od płacy wydajnościowej będzie uważany za potencjalnego frajera. Chęć porzucenia pracy przez robotnika można wydatnie zmniejszyć, płacąc mu więcej, niż wynosi aktualna płaca; porzucanie pracy jest malejącą funkcją płacy realnej; gdy wzrasta bezrobocie, dodatkowa płaca konieczna do ograniczenia rotacji kadr zmniejsza się. Wynagradzanie płacą wydajnościową działa jako antybodziec do bumelowania; zarabiając więcej, niż wynosi normalna płaca, robotnicy stają wobec groźby realnej kary, gdy zostaną przyłapani na bumelowaniu. Odczucia sprawiedliwości i uczciwości odgrywają rolę czynników odstraszających przedsiębiorstwa od oferowania zbyt niskich płac na rynku siły roboczej. Wysiłek robotników jest dodatnią funkcją ich morale, a najważniejszy wpływ na to morale wywiera wynagrodzenie.

Stopa bezrobocia Źródło: OECD. Kraj 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Australia 4,5 4,3 5,7 5,3 5,2 5,4 Austria 4,5 3,9 4,8 4,5 4,2 4,4 Belgium 7,5 7,0 8,0 8,4 7,2 7,6 Canada 6,1 6,2 8,4 8,1 7,5 7,3 Chile 7,4 8,0 10,0 8,4 7,4 6,7 Czech Republic 5,4 4,4 6,8 7,4 6,8 7,0 Denmark 3,8 3,5 6,1 7,6 7,7 7,7 Estonia 4,8 5,6 14,0 17,2 12,7 10,3 Finland 6,9 6,4 8,4 8,5 7,9 7,8 France 8,0 7,4 9,2 9,4 9,3 9,9 Germany 8,7 7,6 7,8 7,2 6,0 5,5 Greece 8,4 7,8 9,6 12,7 17,9 24,5 Hungary 7,4 7,9 10,1 11,2 11,0 11,0 Iceland 2,3 3,0 7,4 7,7 7,2 6,2 Ireland 4,9 5,9 12,5 14,1 14,9 15,3 Israel 7,4 6,2 7,7 6,8 5,7 7,0 Italy 6,2 6,8 7,9 8,5 8,5 10,8 Japan 4,1 4,2 5,3 5,3 4,8 4,6 Korea 3,4 3,3 3,8 3,8 3,5 3,3 Luxembourg 4,1 5,1 5,2 4,4 4,9 5,2 Mexico 3,5 3,6 5,4 5,4 5,4 5,0 Netherlands 3,6 3,0 3,7 4,5 4,4 5,3 New Zealand 3,8 4,3 6,3 6,7 6,7 7,2 Norway 2,6 2,6 3,2 3,7 3,3 3,3 Poland 9,7 7,2 8,3 9,7 9,8 10,2 Portugal 8,5 8,1 10,0 11,4 13,4 16,4 Slovak Republic 11,0 9,6 12,1 14,4 13,6 14,0 Slovenia 5,0 4,5 6,0 7,4 8,3 9,0 Spain 8,3 11,4 18,1 20,2 21,8 25,2 Sweden 6,2 6,3 8,5 8,7 7,9 8,1 Switzerland 3,7 3,4 4,2 4,6 4,1 4,3 Turkey 10,5 11,2 14,3 12,1 10,0 9,4 United Kingdom 5,3 5,4 7,8 7,9 8,0 8,1 United States 4,7 5,8 9,4 9,8 9,1 8,2

Stopa bezrobocia w UE, wrzesień 2013 We wrześniu 2013 r. w Europie (EU27) liczba bezrobotnych wynosiła 26,9 mln osób; W grupie wiekowej do 25 lat w Polsce stopa bezrobocia wynosiła 26,3%, w Hiszpanii 56,5%, a w Grecji 57,3%. Źródło: Eurostat, 2013

Stopa bezrobocia wśród osób młodych Źródło: OECD. Kraj 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Australia 9,4 8,8 11,5 11,5 11,3 11,7 Austria 8,7 8,1 10,0 8,8 8,3 8,7 Belgium 18,8 18,0 21,9 22,4 18,7 19,8 Canada 11,2 11,6 15,2 14,8 14,2 14,3 Chile 17,8 19,7 22,6 18,6 17,5 16,3 Czech Republic 10,7 9,9 16,6 18,3 18,0 19,5 Denmark 7,5 8,0 11,8 14,0 14,2 14,1 Estonia 9,8 11,7 26,8 32,0 21,6 19,9 Finland 15,7 15,7 21,6 20,3 18,9 17,8 France 19,1 18,6 23,2 22,8 22,0 23,8 Germany 11,7 10,4 11,0 9,7 8,5 8,1 Greece 22,9 22,1 25,8 32,9 44,4 55,3 Hungary 18,0 19,9 26,5 26,6 26,1 28,1 Iceland 7,2 8,2 16,0 16,2 14,6 13,6 Ireland 10,3 12,4 25,5 28,3 29,9 33,0 Israel 16,1 12,6 14,6 13,7 11,6 12,1 Italy 20,3 21,3 25,4 27,9 29,1 35,3 Japan 7,7 7,2 9,1 9,2 8,0 7,9 Korea 8,8 9,3 9,8 9,8 9,6 9,0 Luxembourg 15,2 17,9 17,2 14,2 16,8 18,8 Mexico 6,7 7,0 10,0 9,4 9,8 9,4 Netherlands 7,0 6,4 7,7 8,7 7,7 9,5 New Zealand 10,1 11,4 16,6 17,1 17,3 17,7 Norway 7,3 7,5 9,2 9,3 8,6 8,6 Poland 21,7 17,3 20,7 23,7 25,8 26,5 Portugal 16,6 16,4 20,0 22,3 30,1 37,7 Slovak Republic 20,1 18,8 27,3 33,6 33,2 34,0 Slovenia 10,1 10,4 13,6 14,7 15,7 20,6 Spain 18,2 24,6 37,9 41,6 46,4 53,2 Sweden 19,2 20,2 24,9 24,8 22,8 23,7 Switzerland 7,1 7,0 8,4 7,8 7,7 8,4 Turkey 20,0 20,5 25,3 21,7 18,4 17,5 United Kingdom 14,2 14,1 19,0 19,3 20,0 21,0 United States 10,5 12,8 17,6 18,4 17,3 16,2

Wpływ bezrobocia na przestępczość - podstawy teoretyczne Teoria ekonomii sugeruje, że potencjalni przestępcy porównują korzyści i koszty związane z przestępczością, stąd przekonanie, że wyższy poziom bezrobocia powinien prowadzić do wyższych wskaźników przestępczości. Socjologowie sugerują, że osoby bezrobotne (wykluczone) będą bardziej skłonne popełniać przestępstwa wymierzone przeciwko systemowi / społeczeństwu.

Bezrobocie a przestępczość wyniki badań empirycznych Chiricos (1987), który przeanalizował 63 badania, odkrył, że w 40% przypadków odnotowano dodatni wpływ bezrobocia na przestępczość związaną z mieniem oraz w 22% na przestępczość związaną z przemocą. W nowszych badaniach Raphael i Winter-Ebmer (2001), Agell i Nilsson (2003), Levitt (2004) oraz Fougère i inni (2006), dotyczących USA, Szwecji i Francji, znaleziono podobne dodatnie zależności pomiędzy bezrobociem i przestępczością związaną z mieniem, natomiast słabą zależność lub brak zależności pomiędzy bezrobociem i przestępczością związaną z przemocą.

Stopa bezrobocia i wskaźniki przestępczości w Nowej Zelandii

Stopa bezrobocia i wskaźniki przestępczości w Nowej Zelandii

Stopa bezrobocia i wskaźniki przestępczości w Nowej Zelandii

Stopa bezrobocia i napady rabunkowe w Kanadzie

Stopa bezrobocia i wskaźniki przestępczości związanej z przemocą w USA

Stopa bezrobocia a napady rabunkowe i włamania w 82 dużych miastach w USA

Status zawodowy więźniów na miesiąc przed aresztowaniem w USA, 1997

Źródła dochodów więźniów na miesiąc przed aresztowaniem w USA, 1997

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a strach przed przestępczością Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Strach przed przestępczością (w %) Netherlands 7,9 18 Austria 9,0 19 Denmark 9,3 17 Germany 11,8 30 United Kingdom 14,4 31 Ireland 14,4 27 Portugal 17,2 34 Finland 18,7 14 Sweden 20,1 19 France 20,3 21 Belgium 20,8 26 Italy 23,8 35 Spain 25,6 33 Współczynnik korelacji 0,432 Uwaga: dla 22 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: 0,435

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a koszty przestępczości dla biznesu Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Koszty przestępczości dla biznesu (WEF)* (w pkt.) Netherlands 7,9 5,1 Austria 9,0 5,9 Denmark 9,3 6,1 Germany 11,8 5,9 United Kingdom 14,4 5,2 Ireland 14,4 5,8 Portugal 17,2 5,6 Finland 18,7 6,2 Sweden 20,1 5,8 France 20,3 5,5 Belgium 20,8 5,8 Italy 23,8 4,5 Spain 25,6 5,2 Greece 26,1 4,6 Współczynnik korelacji -0,490 * skala 7-punktowa; im wyższe wskaźniki, tym mniejsze koszty przestępczości dla biznesu Uwaga: dla 33 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: -0,117

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a przestępczość zorganizowana Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Przestępczość zorganizowana (WEF)* (w pkt.) Netherlands 7,9 6,0 Austria 9,0 6,6 Denmark 9,3 6,6 Germany 11,8 6,3 United Kingdom 14,4 6,0 Ireland 14,4 6,5 Portugal 17,2 6,2 Finland 18,7 6,7 Sweden 20,1 6,7 France 20,3 5,8 Belgium 20,8 6,3 Spain 25,6 5,6 Greece 26,1 5,6 Współczynnik korelacji -0,495 * skala 7-punktowa; im wyższe wskaźniki, tym niższy poziom przestępczości zorganizowanej Uwaga: dla 33 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: -0,176

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a kradzieże samochodów Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Kradzieże samochodów (na 100 tys. mieszkańców) Netherlands 7,9 80,3 Austria 9,0 31,6 Germany 11,8 51,3 Sweden 20,1 146,0 France 20,3 184,1 Belgium 20,8 118,9 Italy 23,8 208,8 Spain 25,6 71,0 Greece 26,1 101,4 Współczynnik korelacji 0,549 Uwaga: dla 20 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: 0,236

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a napady rabunkowe Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Napady rabunkowe (na 100 tys. mieszkańców) Netherlands 7,9 92,4 Austria 9,0 48,3 Denmark 9,3 58,7 Germany 11,8 58,4 Ireland 14,4 64,6 Portugal 17,2 190,6 Finland 18,7 30,1 Sweden 20,1 102,9 France 20,3 191,6 Belgium 20,8 1 806,2 Italy 23,8 95,8 Spain 25,6 866,8 Greece 26,1 58,3 Współczynnik korelacji 0,343 Uwaga: dla 32 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: 0,199

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a liczba włamań Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Liczba włamań (na 100 tys. mieszkańców) Netherlands 7,9 971,4 Austria 9,0 1 001,7 Denmark 9,3 1 667,8 Germany 11,8 494,3 Ireland 14,4 610,0 Portugal 17,2 487,3 Finland 18,7 356,2 Sweden 20,1 999,0 France 20,3 541,6 Belgium 20,8 952,8 Spain 25,6 364,6 Greece 26,1 764,8 Współczynnik korelacji -0,479 Uwaga: dla 30 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: -0,249

Stopa bezrobocia wśród młodzieży a liczba kradzieży Kraj Stopa bezrobocia wśród młodzieży /średnia z lat 2003-10/ (w %) Liczba kradzieży (na 100 tys. mieszkańców) Netherlands 7,9 4 018,5 Austria 9,0 1 715,4 Denmark 9,3 3 543,8 Germany 11,8 2 335,8 Ireland 14,4 1 471,0 Portugal 17,2 920,5 Finland 18,7 2 299,4 Sweden 20,1 4 031,0 France 20,3 1 250,9 Belgium 20,8 2 311,0 Italy 23,8 1 709,0 Spain 25,6 380,3 Greece 26,1 1 133,9 Współczynnik korelacji -0,532 Uwaga: dla 30 krajów OECD współczynnik korelacji wynosi: -0,406

Odsetek bezrobotnych korzystających z zasiłków, 2008 Źródło: OECD Employment Outlook 2011