PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Anatomia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3 Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Święcickiego 6, 61-781 Poznań Tel. /Fax 61 854 65 64 / 61 854 65 68 Strona WWW www.kzap.ump.edu.pl E-mail kzap@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. Małgorzata Bruska 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. Małgorzata Bruska 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko Prof. dr hab. Małgorzata Bruska Tel. kontaktowy: 61 854 65 64, 61 854 65 65 Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce) codziennie godz. 12:00 E-mail: mbruska@ump.edu.pl Osoba zastępująca Prof. dr hab. Witold Woźniak, dr Piotr Kromer Kontakt wwozniak@ump.edu.pl, pkromer@wp.pl 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: Pierwszy Semestr: pierwszy i drugi
8. Liczba godzin ogółem : 200 liczba pkt.ects: 16 Semestr zimowy liczba godzin Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu W Ć Ćwiczenia S kategoria Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej 36 102 A Razem: 36 102 A Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej 14 48 A S Razem: 14 48 A 9. Zakres wiedzy ( zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków Studiów: lekarskiego A.W.1 zna minownictwo anatomiczne, histologiczne i embriologiczne w języku polskim i angielskim; A.W.2 zna budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna); A.W.3 opisuje stosunki topograficzne między poszczególnymi narządami; A.W.6 zna stadia rozwoju zarodka ludzkiego, oraz etapy rozwoju poszczególnych narządów.
10. Umiejętności ( zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków Studiów: lekarskiego A.U.3. wyjaśnia podstawy badania przedmiotowego A.U.4. wnioskuje o relacjach między strukturami anatomicznymi na podstawie przyżyciowych badań diagnostycznych, w szczególności z zakresu radiologii (zdjęcia przeglądowe, badania z użyciem środków kontrastowych, tomografia komputerowa oraz magnetyczny rezonans jądrowy); A.U.5. posługuje się w mowie i w piśmie mianownictwem anatomicznym, histologicznym oraz embriologicznym. 11. SYLABUS 12. Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy Wykład 1. Wykład 2. Wykład 3. Wykład 4. Wykład 5. Wykład 6. Wykład 7. Wykład 8. Wykład 9. Wykład 10. Wykład 11. Wykład 12. Wykład 13. Tematyka wykładów Wprowadzenie do zajęć z anatomii. Układ narządów ruchu Rozwój układu szkieletowego Układ sercowo-naczyniowy Rozwój układu sercowo-naczyniowego Zawartość kanału kręgowego. Budowa rdzenia kręgowego oraz nerwów rdzeniowych Splot ramienny, anatomia powierzchniowa kończyny górnej Części składowe układu oddechowego oraz rozwój układu oddechowego Rozwój układu pokarmowego Rozwój układu moczowego i rozrodczego Splot lędźwiowo-krzyżowy, anatomia powierzchniowa kończyny dolnej Nerwy czaszkowe Nerwy czaszkowe c.d. + objawy uszkodzeń Oko i układ wzrokowy Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Prof. Małgorzata Bruska Prof. Witold Wożniak Dr med. Piotr Kromer
Wykład 14. Narząd słuchu i równowagi Wykład 15. Wykład 16. Wykład 17. Wykład 18. Wykład 19. Wykład 20. Wykład 21. Wykład 22. Wykład 23. Wykład 24. Wykład 25. Wykłady - Semestr letni Tematyka wykładów Podział czynnościowy i topograficzny układu nerwowego. Części składowe mózgowia oraz rola poszczególnych części. Unaczynienie tętnicze i żylne układu ośrodkowego. Objawy niedokrwienia części układu ośrodkowego. Układ komorowy oraz wydzielanie, rola i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Budowa kory mózgu. Lokalizacje ośrodków w korze. Objawy uszkodzeń ośrodków korowych. Układ czuciowy przednio-boczny i grzbietowo-wstęgowy. Układ trójdzielny. drogi aferentne z narządów wewnętrznych. Bóle rzutowane. Układ przedsionkowy, droga smakowa i węchowa. Części składowe układu ruchowego. Drogi korowo - rdzeniowe. Jądra podstawy + móżdżek Jądra pnia mózgu. Dolny neuron ruchowy. Podwzgórze. Układ autonomiczny i siatkowaty. Rozwój, plastyczność i starzenie się układu nerwowego. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Prof. Małgorzata Bruska Prof. Witold Wożniak Dr med. Piotr Kromer
Ćwiczenia - Semestr zimowy Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Ćwiczenie 4. Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Ćwiczenie 8. Ćwiczenie 9. Ćwiczenie 10. Ćwiczenie 11. Ćwiczenie 12. Ćwiczenie 13. Ćwiczenie 14. Ćwiczenie 15. Ćwiczenie 16. Ćwiczenie 17. Ćwiczenie 18. Tematyka ćwiczeń Wprowadzenie do ćwiczeń z anatomii. Regulamin zajęć. Podręczniki. Szkielet osiowy i szkielet dodatkowy oraz budowa, rodzaje i funkcje kości. Anatomia topograficzna grzbietu- kręgosłup, cechy charakterystyczne kręgów oraz krzywizny kręgosłupa. Połączenia kręgosłupa oraz połączenia żeber i mostka. Mięśnie powierzchowne grzbietu i trójkąt lędźwiowy i osłuchiwania. Mięśnie głębokie grzbietu i trójkąt podpotyliczny. Zawartość kanału kręgowego. Punkcje lędźwiowe i znieczulenie nadoponowe. Rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe Szkielet kończyny górnej. Połączenia kości kończyny górnej. Anatomia rentgenowska. Klatka piersiowa- szkielet, rzutowanie narządów na ściany klatki piersiowej. Gruczoł sutkowy. Mięśnie klatki piersiowej. Ograniczenia, podział, zawartość i połączenia śródpiersia Śródpiersie środkowe- serce, krążenie małe, duże i płodowe. Tchawica, płuca, opłucna, jama opłucnej i jej zachyłki (pneumothorax, hydrothorax, hemothorax). Zawartość śródpiersia tylnego. Mięśnie odcięte kończyny górnej, mięśnie obręczy barkowej. Splot ramienny. Ograniczenia i zawartość jamy pachowej. Mięśnie ramienia, przestrzenie Osoba odpowiedzialna Prof. Małgorzata Bruska
topograficzne, naczynia i nerwy, Ćwiczenie 19. Ćwiczenie 20. Ćwiczenie 21. Ćwiczenie 22. Ćwiczenie 23. Ćwiczenie 24. Ćwiczenie 25. Ćwiczenie 26. Ćwiczenie 27. Ćwiczenie 28. Ćwiczenie 29. Ćwiczenie 30. Ćwiczenie 31. Ćwiczenie 32. Ćwiczenie 33. Ćwiczenie 34. Ćwiczenie 35. Ćwiczenie 36. Ćwiczenie 37. Ćwiczenie 38. Przedramię i ręka- mięśnie, naczynia, nerwy- objawy uszkodzenia nerwów. Przedramię i ręka cd. Stawy: łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki. Budowa, połączenia oraz wymiary miednicy. Przednia ściana jamy brzusznej. Mięśnie ściany przednio-bocznej i tylnej brzucha. Topografia narządów jamy brzusznej. Jama otrzewnowa i jej zawartość. Wątroba i drogi żółciowe. Jelito cienkie i jelito grube oraz trzustka i śledziona. Unerwienie i unaczynienie trzew jamy brzusznej. Przestrzeń zaotrzewnowa- ograniczenie i zawartość. Aorta brzuszna i jej gałęzie; żyła główna dolna i jej dopływy. Węzły chłonne jamy brzusznej oraz sploty nerwowe. Narządy płciowe wewnętrzne żeńskie. Narządy płciowe wewnętrzne męskie. Naczynie i sploty nerwowe miednicy mniejszej oraz narządy (pęcherz moczowy, odbytnica, moczowody). Krocze oraz mięśnie dna miednicy. Narządy płciowe zewnętrzne żeńskie i męskie. Cewka moczowa. Kości oraz połączenia kości kończyny dolnej. Mięśnie obręczy biodrowej, naczynia biodrowe zewnętrzne, węzły chłonne pachwinowe. Unerwienie skórne oraz żyły powierzchowne kończyny dolnej. Mięśnie uda, naczynia i nerwy oraz przestrzenie (dół biodrowo-łonowy, trójkąt udowy, kanał przywodzicieli, kanał udowy). Mięśnie obręczy biodrowej. Splot krzyżowy i jego gałęzie. Grupa tylna mięśni uda. Dół podkolanowy. Podział mięśni goleni i stopy. Grupa przednia i boczna mięśni goleni i mięśnie
grzbietu stopy. Naczynia i nerwy goleni. Ćwiczenie 39. Ćwiczenie 40. Ćwiczenie 41. Ćwiczenie 42. Ćwiczenie 43. Ćwiczenie 44. Ćwiczenie 45. Ćwiczenie 46. Ćwiczenie 47. Ćwiczenie 48. Ćwiczenie 49. Ćwiczenie 50. Ćwiczenie 51. Ćwiczenie 52. Grupa tylna mięśni goleni. Naczynia piszczelowe tylne i podeszwowe, nerw piszczelowy i nn. podeszwowe. Sklepienie stopy. Sprawdzian z zakresu I semestru. Ogólna budowa i podział kości czaszki. Kości czaszki cd. Doły czaszki. Kości twarzoczaszki. Jama nosowa i oczodół. Zatoki przynosowe. Doły: skroniowy, podskroniowy, skrzydłowo-podniebienny. Połączenia kości czaszki. Staw skroniowożuchwowy. Okolice topograficzne głowy i szyi. Unerwienie skóry głowy i szyi. Żyły powierzchowne. Splot szyjny. Mięśnie powierzchowne szyi. Trójkąt boczny szyi. Nerw dodatkowy. Przestrzenie powięziowe i trójkąt okolicy przedniej szyi. Mięśnie środkowe szyi. Mięśnie pochyłe i przedkręgowe. Nerwy: błędny, podjęzykowy, językowy oraz odcinek szyjny pnia współczulnego. Tętnica szyjna wspólna i zewnętrzna. Ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa oraz gruczoł tarczowy i gruczoły przytarczowe. Mięśnie wyrazowe twarzy oraz naczynia twarzy. Nerw twarzowy. Komora przyusznicy i ślinianka przyuszna. Nerw trójdzielny. Ćwiczenia - Semestr letni Ćwiczenie 53. Ćwiczenie 54. Ćwiczenie 55. Ćwiczenie 56. Tematyka ćwiczeń Przestrzeń przygardłowa. Nerwy: IX, X, XI i XII. Stawy: szczytowo-potyliczny oraz szczytowo-obrotowy. Gardło. Krtań. Narządy głowy i szyi na przekroju strzałkowym. Dół skrzydłowo-podniebienny. Osoba odpowiedzialna Prof. Małgorzata Bruska
Ćwiczenie 57. Ćwiczenie 58. Ćwiczenie 59. Ćwiczenie 60. Ćwiczenie 61. Ćwiczenie 62. Ćwiczenie 63. Ćwiczenie 64. Ćwiczenie 65. Ćwiczenie 66. Ćwiczenie 67. Ćwiczenie 68. Ćwiczenie 69. Ćwiczenie 70. Ćwiczenie 71. Ćwiczenie 72. Ćwiczenie 73. Ćwiczenie 74. Ćwiczenie 75. Jama nosowa. Zatoki przynosowe. Zwój skrzydłowo-podniebienny. Jama ustna. Dół podskroniowy. Zwój uszny. Mięśnie sklepienia czaszki. Opony mózgoia. Zatoki opony twardej. Naczynia mózgowia. Urazy głowy oraz rodzaje krwotoków wewnątrzczaszkowych. Ogólna budowa mózgowia. Komory mózgowe. Krążenie płynu mózgowordzeniowego (wodogłowie). Identyfikacja poszczególnych części mózgowia na powierzchni podstawnej i przekrojach strzałkowych, poziomych i czołowych. Narząd wzroku. Ograniczenia i zawartość oraz połączenia oczodołu. Aparat ochronny i ruchowy gałki ocznej. Budowa gałki ocznej. Droga wzrokowa. Odruchy źreniczne. Narząd słuchu i równowagi. Ucho zewnętrzne i środkowe. Ucho wewnętrzne. Droga słuchowa i przedsionkowa. Nerw VIII. Kresomózgowie. Struktury układu limbicznego i węchomózgowia. Międzymózgowie i komora III. Pień mózgowia (śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony), Wodociąg mózgu i komora IV. Móżdżek. Części składowe i podział filogenetyczny móżdżku. Jądra móżdżku. Połączenia. Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego. Lokalizacja ośrodków i dróg. Objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego. Sprawdzian z zakresu II semestru. Sprawdzian z całości anatomii I i II semestru. Poprawka sprawdzianu z całości anatomii I i II semestru. Seminaria - Semestr zimowy
Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Tematyka seminariów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminaria - Semestr letni Tematyka seminariów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia 13. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki : www.kzap.ump.edu.pl REGULAMIN ZAJĘĆ: Załącznik 2. PROGRAM ZAJĘĆ: Załącznik 3. PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne Przygotowanie do zajęć wg załączonego programu zajęć.
Wymagania końcowe: testowe sprawdziany semestralne i egzamin końcowy testowy lub pisemny oraz praktyczny. 14.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy) Testowy lub pisemny Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia: test 60 % i egzamin praktyczny. 15.Literatura: Zalecana literatura: 1. W. Woźniak (red) Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wyd. II popr. i uzupeł. Wyd. Med. Urban&Partner, Wrocław 2005 2. Sobota, Atlas anatomii człowieka, tom I i II. Wyd. Urban&Partner, Wrocław 2006 Literatura uzupełniająca: 1.R. L. Drake, A. Wayne Vogl, A. W. M. Mitchell. Red Wyd. I Polskiego: M. Bruska, B. Ciszek, P. Kowiański, W. Woźniak.: Gray. Anatomia. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010 16.Studenckie koło naukowe Opiekun koła Lek. dent. Mateusz Krajecki Tematyka Anatomia człowieka. Anatomia rozwojowa- organogeneza. Miejsce spotkań Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej 17.Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 18.Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych)