Sekrety medycyny alternatywnej Praktyczny przewodnik, jak się leczyć inaczej WARSZAWA 2010
Secrets des médecines alternatives est une réalisation de Sélection du Reader s Digest PREMIÈRE ÉDITION Premier tirage 2009 Sélection du Reader s Digest, SA, 5 à 7, avenue Louis-Pasteur, 92220 Bagneux Site Internet : www.selectionclic.com NOUS REMERCIONS TOUS CEUX QUI ONT COLLABORÉ À CET OUVRAGE. CONSULTANTS Jean-Ernest Altherr, docteur en médecine, gynécologue, acupuncteur AUTEURS Jean-Ernest Altherr, docteur en médecine, gynécologue, acupuncteur Jean-Luc Bermond, ostéopathe DOMROF Patricia Chairopoulos, journaliste scientifique Clara Delpas, journaliste scientifique Fredéric Denhez, journaliste scientifique Corinne Drault, journaliste scientifique Christine Maillet-Thiout, masseurkinésithérapeute DE, méziériste Marielle Mayo, journaliste scientifique Daniel Scimeca, docteur en médecine, président du Syndicat de la médecine homéopathique Bénédycte Transon Capone, journaliste scientifique ILLUSTRATIONS Éric Josie NOUS REMERCIONS ÉGALEMENT Valérie Lecoeur (secrétariat de rédaction) Colman Cohen (effets graphiques) Marie-Claude Germain, Brigitte Nérou (rédaction) POUR LA PRÉSENTE ÉDITION Réalisation éditoriale : Bookmaker Iconographie : Anne Silve ÉQUIPE DE SÉLECTION DU READER S DIGEST Directeur éditorial : Éric Jouan Directrice éditoriale adjointe : Elizabeth Glachant Directrice artistique : Dominique Charliat Responsable éditorial : José Antoine Cilleros Couverture : Didier Pavois Maquette : Françoise Boismal, Didier Pavois Iconographie : Danielle Burnichon Sekrety medycyny alternatywnej Pierwsze polskie wydanie, Copyright 2009 Wydawca Reader s Digest Przeglàd Sp. z o.o. Marynarska Business Park ul. TaÊmowa 7, 02-677 Warszawa tel. 022 319 32 00, fax 022 319 32 99 www.digest.com.pl Redaktor naczelny Redakcji Ksià ek Jacek Fronczak Dyrektor artystyczny Maciej Marchewicz Redakcja Barbara Karpiƒska T umaczenie Joanna Dylejko-Tkaczyk, Nika Iniewicz Konsultacja Ewa Czerwiƒska, El bieta Potocka Korekta Gra yna Nawrocka Indeks El bieta Potocka amanie i redakcja techniczna POINT PLUS i Tatiana KwaÊniewska Produkcja Janina Do owa Druk Leo Paper Products LTD, China ISBN 978-83-60530-85-6 Reader s Digest jest prawnie zastrzeżonym znakiem The Reader s Digest Association, Inc. Żadna część niniejszej publikacji nie może być w żadnej formie reprodukowana lub przedrukowywana bez pisemnej zgody Reader s Digest Przegląd Sp. z o.o. FR 1955/G
Wst p Z roku na rok coraz wi cej osób korzysta z porad specjalistów medycyny niekonwencjonalnej. Tak e przedstawiciele medycyny konwencjonalnej (tradycyjnej) sà wobec niej mniej sceptyczni. Od roku 1982 prowadzone sà wyk ady z medycyny alternatywnej na Uniwersytecie Paris-XIII w Bobigny we Francji. W Stanach Zjednoczonych wydzia y medycyny alternatywnej funkcjonujà w dwudziestu oêrodkach akademickich, równie w tak presti owych, jak Uniwersytet Harwarda, a tego rodzaju us ugi znajdujà si w ofercie oko o 15% szpitali. Czym wyt umaczyç sukces medycyny alternatywnej, skoro jest ona nadal s abo znana? Cz sto doêç tajemnicza, eby nie powiedzieç mroczna. Jak jà traktowaç, skoro jej za o enia sà z regu y niesprawdzalne, a mechanizmy dzia ania nieznane? Jak jà stosowaç, gdy Êrodowiska naukowe jà odrzucajà, poniewa jej istota oraz metody uniemo liwiajà naukowe potwierdzenie jej skutecznoêci, na przyk ad wed ug schematu podwójnie Êlepej próby, niezb dnej do oficjalnego uznania? Zapewne pierwotnà przyczynà sukcesu medycyny alternatywnej mo e byç ludzka ciekawoêç, pociàg do tajemniczoêci i egzotyki, lecz jej obecny rozkwit t umaczy si przede wszystkim coraz wi kszà dojrza oêcià wspó czesnego cz owieka, podwy szonym poziomem ÊwiadomoÊci i odpowiedzialnoêci za swoje ycie oraz koƒcem Êlepej wiary w z o ony Êwiat nauki i techniki. Wziàç zdrowie w swoje r ce, uczestniczyç aktywnie w procesie zdrowienia, nauczyç si zachowaƒ, które zapobiegajà chorobom oto najwa niejsze przes anie tej ksià ki. To dlatego czytelnik znajdzie tu obiektywne informacje o g ównych nurtach medycyny alternatywnej, od pewnych i sprawdzonych po bardziej dyskusyjne. Otrzyma te obszernà informacj o g ównych za o eniach medycyny alternatywnej, o sposobach leczenia, wskazaniach i przeciwwskazaniach, opiniach naukowych na ten temat, polecanych specjalistach i praktycznych zaleceniach. Niniejsza pozycja wydawnicza obejmuje oko o 100 najcz Êciej wyst pujàcych chorób i przypisanych im propozycji leczenia metodami medycyny alternatywnej: od pierwszych kroków, jakie mo na podjàç, czekajàc na konsultacj ze specjalistà, poprzez szczegó owe porady, jak szybciej wyzdrowieç, po zalecenia, co zrobiç, by uniknàç nawrotu choroby. Uwaga! Trzeba zachowaç wyjàtkowà ostro noêç w samodzielnym leczeniu. Nasza diagnoza nie musi byç w aêciwa, a ponadto trudno samemu oceniç zaawansowanie choroby. Pami tajmy, e kuracje, które sami podejmujemy, stosujemy wy àcznie na w asnà odpowiedzialnoêç i na ogó dotyczà one wy àcznie leczenia objawów, a nie przyczyn choroby. Je eli nie zaobserwujemy szybkiej i wyraênej poprawy stanu zdrowia (od 24 do 48 godzin), to jak najszybciej konsultujemy si z lekarzem specjalistà. Zwracamy si do niego za ka dym razem, kiedy konsultacj zalecamy w tej ksià ce. Medycyna konwencjonalna i alternatywna nie wykluczajà si, ale z za o enia powinny si uzupe niaç. Pierwsza mo e tylko naprawiaç to, co ju uleg o uszkodzeniu, druga - pomaga yç. JEAN-ERNEST ALTHERR, lekarz medycyny ginekolog, specjalista od akupunktury
Spis treêci 1 Homeopatia..................................70 Terapie Hydroterapia.................................76 Sauna i aênia turecka.........................78 od A do Z.......8 Balneoterapia................................78 Irydologia...................................79 Akupresura...................................10 Joga.........................................81 Jin shin do..................................13 Kinezjologia.................................87 Akupunktura.................................14 Aromaterapia................................20 Arteterapia 25 Terapia taƒcem..............................27 Terapia s owem..............................27 Aurikuloterapia...............................28 Akupunktura uszna............................31 Masa uszu...................................31 Aurikulomedycyna............................32 Chiropraktyka................................33 Biorytmy....................................34 Chromoterapia................................36 Refleksochromia.............................38 Dentystyczna medycyna holistyczna.............39 Cià a.......................................42 Dietetyka i porady ywieniowe..................44 Diety zdrowia i d ugowiecznoêci...............49 Diety niskokaloryczne i wykluczajàce...........50 Diety rozdzielne..............................51 PodejÊcia globalne............................52 Alternatywne metody od ywiania..............53 Dodatki spo ywcze............................54 Elektroterapia................................58 Galwanizacja................................59 Gimnastyka rekreacyjna.......................60 Gimnastyka holistyczna doktor Lily Ehrenfried...62 Kinezjologia edukacyjna.......................88 Litoterapia dechelatujàca......................89 Magnetoterapia...............................91 Magnetyzm..................................91 Masa e energetyczne..........................92 Masa e ÊwiadomoÊci cia a.....................95 Masa kalifornijski............................97 Metoda metamorficzna........................97 Masa szwedzki..............................98 Medycyna ajurwedyjska........................99 Medycyna antropozoficzna....................103 Od ywianie antropozoficzne..................106 Lecznicza eurytmia..........................106 Gimnastyka Bothmera........................106 Masa rytmiczny............................106 Medycyna ludowa............................107 Medytacja....................................111 Metoda Batesa...............................114 Metoda Feldenkraisa..........................115 Metoda Mézières 117 Antygimnastyka Thérèse Bertherat.............118 Metoda Pilatesa..............................119 Metoda Tomatisa............................121 Mezoterapia (intradermoterapia)...............122 Muzykoterapia...............................123 Naturopatia.................................125 Technika Alexandra...........................62 G odówka..................................128 Eutonia Gerdy Alexander....................63 Metoda wyzwolenia od pancerza, czyli MLC, Marie-Lise Labonté.................63 Haptonomia..................................64 Hipnoza.....................................66 Metoda Coué................................68 Hipnoza ericksonowska.......................69 Metoda Silvy.................................69 Sezonowa kuracja............................129 Kuracja odtruwajàca.........................130 Jonizacja powietrza.........................130 Miód........................................131 Glinka......................................132 Neuralterapia................................133 Od ywianie..................................134 Nutroterapia i mikrood ywianie................144
Witaminoterapia.............................147 Megawitaminoterapia........................148 Organoterapia...............................149 Osteopatia...................................151 Osteopatia czaszkowa........................155 Terapia kr gów..............................156 Etiopatia....................................156 Psychosomatoterapia.........................157 Bioenergoterapia............................158 Psychologia biodynamiczna...................159 Skupianie (focusing).........................160 Terapia wg Dürckheima.......................160 Rebirthing (Êwiadome oddychanie).............160 Zintegrowana terapia psychosomatyczna.......160 Psychoterapia systemowa......................161 Efekt placebo................................162 Psychoterapie behawioralne i poznawcze........164 Terapie behawioralne 164 Terapie poznawcze (kognitywne)...............165 Programowanie neurolingwistyczne (NLP)......167 Trening.....................................167 Biofeedback biologiczne sprz enie zwrotne.. 168 Terapia EMDR leczenie ruchem ga ek ocznych..168 Enneagram.................................168 Psychoterapie egzystencjalno-humanistyczne....169 Psychosynteza...............................171 Analiza transakcyjna (AT)......................171 Terapia regresywna...........................171 Terapia zorientowana na osob................172 Qigong......................................173 Refleksoterapia podeszwowa...................177 Refleksoterapia d oni.........................181 Reiki........................................183 Relaksacja mi Êni............................185 Metoda Schultza, czyli trening autogenny.......187 Metoda Jacobsona, czyli relaksacja progresywna 188 Metoda Bensona, czyli metoda odzewu relaksacyjnego..........188 Shiatsu.....................................189 Do-in.......................................191 Sofrologia...................................193 Pozytywna wizualizacja i metoda Simontona....196 Sole Schüsslera..............................197 Âwiat olecznictwo............................199 Tai chi chuan (taijiquan).......................201 Talasoterapia................................205 Algoterapia.................................207 Terapia dotyku energetycznego................208 Auroterapia................................211 Pranoterapia.................................211 Aura-soma-terapia lub Aura-Soma............212 Johrei......................................212 Polaryzacja.................................213 Terapia Gestalt...............................214 Terapia kwiatowa.............................216 Terapia mikroelementami.....................224 Terapia mikroelementami w od ywianiu lub utracie/przybieraniu na wadze..............228 Terapia metalami............................228 Terapia powi zi..............................229 Technika Bowena...........................231 Drena limfatyczny..........................232 Rolfing...................................232 Hellerwork................................232 Terapia Êmiechem............................233 Termalizm..................................234 Klimatoterapia..............................236 Helioterapia.................................237 Terapia b otem..............................237 Tradycyjna medycyna chiƒska.................238 Farmakopea................................239 Dietetyka energetyczna......................242 Medycyna tybetaƒska........................244 Feng shui...................................245 Zio olecznictwo..............................246 Gemmoterapia..............................252 Zio oaromaterapia predyspozycyjna...........253 Metoda Beljanskiego.........................253 2 Choroby od A do Z.....254 Alergiczny nie yt nosa.......................256 Alergie pokarmowe..........................258 Alergie skórne alergia na promienie s oneczne..............259
Anemia.....................................260 Antykoncepcja...............................261 Astma......................................262 BezsennoÊç problemy z zasypianiem, nocne przebudzanie...264 Biegunka biegunka podró nych, nie yt o àdka lub jelit...266 Ból.........................................268 Bóle g owy migrena, uporczywy ból g owy...............270 Brodawki (kurzajki)...........................272 Bulimia.....................................273 Cellulit......................................274 Cholesterol (nadmiar) mia d yca t tnic..........................275 Choroba lokomocyjna........................277 Choroba Raynauda...........................278 Choroba zwyrodnieniowa bioder, d oni, kolan, kr gos upa, stóp..........279 Choroby wieku dzieci cego krztusiec, odra, ospa wietrzna, ró yczka, szkarlatyna, Êwinka, zapalenie oskrzelików....282 Chrypka zapalenie krtani...........................284 Cià a (schorzenia i objawy towarzyszàce).......286 CiÊnienie t tnicze krwi (zaburzenia) nadciênienie, niedociênienie.................289 Cukrzyca insulinoniezale na.........................291 Czkawka....................................292 Depresja chandra, sezonowe obni enie nastroju........293 Drgawki padaczka.................................295 Gard o (bóle) angina, pleêniawki, ropieƒ pozagard owy, zapalenie gard a....................................296 Gojenie si ran..............................298 Goràczka...................................299 Grypa.......................................301 Grzybice....................................303 Hemoroidy..................................304 Hipoglikemia................................306 Jelita (k opoty z) kolka, wiatry, wzd cia, zapalenie okr nicy, zespó jelita dra liwego.....................307 Kac........................................309 Karmienie piersià (k opoty z ).................310 Kaszel zapalenie op ucnej, zapalenie oskrzeli, zapalenie p uc, zapalenie tchawicy.....................312 Katar zapalenie jamy gard owo-nosowej.............314 Krà enie (zaburzenia) choroby naczyniowe, ci kie nogi, zaburzenia krà enia mózgowego, zapalenie y, ylaki.....316 Kr cz karku.................................318 Krwawienie z nosa............................319 L k niepokój, trema............................320 Menopauza uderzenia goràca...........................323 Menstruacja (zaburzenia).....................325 Nerki (choroby) kamica, kolka nerkowa......................328 Nerwoból...................................329 NiestrawnoÊç................................331 Nowotwór...................................332 NudnoÊci wymioty..................................334 Oczy (schorzenia) jaskra, j czmieƒ, zapalenie spojówek..........336 Oddech (nieêwie y)..........................338 Operacja stan przed i po operacji.....................339 Opryszczka opryszczka narzàdów p ciowych, zimno.....340 Osteoporoza.................................341 Oty oêç nadwaga.................................343 Palenie papierosów..........................345 Pami ç (zaburzenia).........................346 Paznokcie (choroby) amiàce si paznokcie, wrastajàcy paznokieç, zastrza...................................347 P cherz moczowy i cewka (schorzenia) infekcje dróg moczowych, zapalenie p cherza..348 P cherzyk ó ciowy (dolegliwoêci) kolka wàtrobowa...........................350 Piersi (choroby)..............................352 Plecy (ból)..................................353 Pocenie si (nadmierne wydzielanie potu).......356 Pochwa (schorzenia) infekcje, pochwica..........................357
Pó pasiec...................................359 Przerost gruczo u krokowego..................360 Przygotowanie do egzaminów, do zawodów sportowych.......361 Rany poparzenia, przemarzni cie, skr cenie, udar s oneczny, ukàszenie, z amanie..............362 Rekonwalescencja...........................364 Reumatoidalne zapalenie stawów..............365 Robaczyce paso yty jelitowe..........................368 Serce (schorzenia) dusznica bolesna, ko atanie serca, zawa......369 Skóra (schorzenia) czyrak, liszaj, liszajec, uszczyca, plamki, rozszerzone naczynka.......................371 Skurcz......................................374 S uch dzwonienie w uszach, problemy z szumem w uszach...............375 Spazmofilia.................................376 Starzenie si................................378 Stopy (problemy z) haluks, nagniotek (odcisk), zapalenie k bu du ego palucha............................380 Stres.......................................381 Tiki........................................383 Ârodowisko i zdrowie.........................384 Tràdzik.....................................388 Uk ad odpornoêciowy (os abienie)..............389 Uzale nienia alkoholizm.................................391 Uzupe nienie leczenia ci kich chorób..........392 Wàtroba (schorzenia) marskoêç, zapalenie wàtroby, ó taczka.......394 W osy (choroby) upie, w osy: t uste, suche, amliwe; wypadanie w osów...................................396 Wrzód......................................398 Wyprysk...................................399 Zaburzenia psychiczne........................401 Zaburzenia seksualne........................403 Zaka enie (jak si zachowaç).................406 Zapalenie Êci gien okieç tenisisty............................408 Zapalenie ucha..............................409 Zapalenie zatok..............................410 Zaparcia....................................412 Zatrucie otrucie...................................414 Zawroty g owy choroba Ménière a..........................416 Z by i dziàs a (bóle)..........................418 Zm czenie przewlek e zm czenie, zaburzenia nerwu b dnego.................................420 o àdek bóle, niestrawnoêç, refluks, zgaga............422 3 4 RoÊliny od A do Z.... 424 Suplementy diety od A do Z.... 456 Przydatne adresy.................. 470 Indeks....................................... 472 Spis ilustracji.......................... 479
Terapie od A do Z
Cz Êç
a Akupresura Wywodzàca si z tradycyjnej medycyny chiƒskiej, akupresura (nazwa zbudowana na wzór akupunktury) u ywa techniki stymulacji punktów akupunkturowych poprzez uciskanie ich palcami. Dzia a przede wszystkim objawowo: pomaga ul yç skutkom choroby, ale najcz Êciej nie potrafi wyleczyç jej przyczyn. Zob. także Akupunktura, s. 14, Shiatsu, s. 189, Tradycyjna medycyna chiƒska, s. 238 Akupresura opiera si na koncepcji energetycznej ycia i zdrowia cz owieka. Zdrowiu sprzyja swobodny przep yw energii w ciele. Z chwilà, kiedy obieg tej energii jest utrudniony, spowolniony, a w efekcie zablokowany, organizm choruje, a choroba mo e si pog biaç. CIEKAWOSTKI Wiele nazw Proces stymulacji przez ucisk palcami na punkty akupunkturowe nie ma ustalonej nazwy. Wed ug autorów nosi on nazw digitopunktury, digitopresury albo akupresury. Nazwa akupresura dominuje w krajach anglosaskich. Równie w Polsce stosuje si jà najcz Êciej. ZASADY OGÓLNE Stymulacja niektórych punktów cia a usuwa przeszkod w swobodnym przep ywie energii i sprzyja wyleczeniu. Tak w aênie dzia a akupunktura, pos ugujàca si ig ami (zob. s. 14). Akupresura nale y do zespo u praktyk manualnych tradycyjnej medycyny chiƒskiej (zob. s. 238) i ma wiele punktów wspólnych z shiatsu (zob. s. 189) oraz do-in (zob. s. 191) lub te jin shin do (zob. s. 13). Praktykuje si jà w prosty sposób, poniewa nie wymaga u ycia przyrzàdów i mo e byç stosowana w ka dym miejscu i czasie. Ta prostota ma te drugà stron : poza lekkimi i miejscowymi dolegliwoêciami akupresura nie wystarcza. Zazwyczaj trzeba jà po àczyç z innà metodà leczenia (zio olecznictwem chiƒskim lub zachodnim, homeopatià, medycynà konwencjonalnà, klasycznà itp.). CO LECZY AKUPRESURA Akupresura pozwala zmniejszyç dawki Êrodków przeciwbólowych i/lub przeciwzapalnych, poniewa dzia a, g ównie zmniejszajàc i likwidujàc ból. Mo emy jà stosowaç, jeêli odczuwamy dolegliwoêci bólowe pleców, karku lub g owy oraz jeêli cierpimy na bóle stawów czy miejscowe bóle mi Êniowe. Metoda ta mo e byç pomocna w leczeniu skutków urazów, problemów z oddychaniem lub trawiennych (nudnoêci, wymioty, zatwardzenia, wzd cia itp.), a tak e w przypadku alergii. Jest te u yteczna w ramach leczenia paliatywnego. Regularnie praktykowana akupresura mo e wzmocniç uk ad odpornoêciowy i polepszyç ogólny stan zdrowia; np. jeêli cierpimy na goêciec przewlek y, akupresura pomo e nam ograniczyç leczenie klasyczne. JeÊli musimy skonsultowaç si z akupunkturzystà, a obawiamy si stosowania igie, mo e on zaproponowaç nam leczenie akupresurà. PRZECIWWSKAZANIA Brak jest konkretnych przeciwwskazaƒ do stosowania akupresury. Jest to przede wszystkim praktyka, która uzupe nia stosowane leczenie i polepsza samopoczucie. OSTRZE ENIA Odczucie polepszenia stanu zdrowia powinno nastàpiç dosyç szybko. JeÊli po 3 zabiegach nie stwierdzimy poprawy, zaprzestajemy akupresury i konsultujemy si z lekarzem. Konieczna jest ostro noêç w leczeniu tà metodà dzieci i kobiet w cià y. Sprawdzamy, czy terapeuta ma doêwiadczenie w tej dziedzinie. 10 Terapie od A do Z