PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GŁUBCZYCACH Stan sanitarny powiatu głubczyckiego w roku 2010 Głubczyce luty 2011
Spis treści Wstęp str. 3 I. Ocena sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych str. 5 II. Jakość wody przeznaczonej do spożycia str. 30 III. Zapobiegawczy nadzór sanitarny str. 33 IV. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i kąpieliska str. 36 V. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej str. 37 VI. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy str. 39 VII. Warunki sanitarne w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych oraz warunki pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach str. 44 VIII. Stan sanitarny obiektów żywności i żywienia str. 48 IX. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia str. 54 X. Zakończenie str. 61 Strona 2
Wstęp Państwowa Inspekcji Sanitarna została powołana w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Zgodnie z Ustawą z dnia 14 marca 1985r o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) zajmuje sie nadzorem w bardzo szerokim zakresie nad warunkami; higieny środowiska, higieny pracy higieny procesów nauczania i wychowania higieny wypoczynku i rekreacji zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku higieniczno sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Głubczycach realizuje w/w zadania na terenie powiatu głubczyckiego sprawując zapobiegawczy i bieżący nadzór sanitarny oraz prowadząc działalność zapobiegawczą i przeciwepidemiczną w zakresie chorób zakaźnych, a także działalność w zakresie promocji zdrowia. Podejmowane są działania propagujące zasady zdrowego stylu życia oraz pobudzające aktywność prozdrowotną ludzi na rzecz indywidualnej odpowiedzialności za zdrowie. Struktura organizacyjna, coraz nowocześniejsze wyposażenie laboratoriów oraz fachowa, stale podnosząca swoje kwalifikacje zawodowe kadra, pozwalają Państwowej Inspekcji Sanitarnej na obiektywną, dotyczącą całego terytorium powiatu ocenę stanu sanitarnego. Systematyczny nadzór nad obiektami, prowadzenie analizy sprawozdań z badań oraz dokonywanie okresowych ocen stanu sanitarnego umożliwia monitorowanie sytuacji epidemiologicznej i sanitarnej oraz podejmowanie niezbędnych działań interwencyjnych celem likwidacji nieprawidłowości i zagrożeń. Skala realnych i potencjalnych zagrożeń decyduje o tym, jakie czynniki środowiskowe powinny być przedmiotem systematycznego nadzoru i wynikających z nich działań represyjnych i interwencyjnych. Dla oceny warunków zdrowotnych ludności znaczenie mają te elementy otoczenia, które związane Strona 3
są z masową i długotrwałą ekspozycją na czynniki patogenne, jak. np.: żywność, której zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne implikują istotne skutki zdrowotne; woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, która może być źródłem groźnych zakażeń lub zatruć; środowisko pracy, w którym występują czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia; stan sanitarny obiektów żywnościowo-żywieniowych, zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania i innych obiektów użyteczności publicznej. Na terenie powiatu w roku 2010 w obiektach będących pod nadzorem, przeprowadzono ogółem 1569 kontroli sanitarnych, wydano 242 decyzje merytoryczne dotyczące likwidacji stwierdzanych uchybień, 187 decyzji płatniczych oraz 28 postanowień. Nałożono 64 mandaty karne na kwotę 14.000 zł. W zakresie urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody oraz prowadzonego nadzoru epidemiologicznego chorób zakaźnych pobrano 707 próbek do badań. Przedstawiony Stan sanitarny powiatu w roku 2010 opracowano na podstawie informacji i materiałów zebranych w rocznych sprawozdaniach opisowych z działalności poszczególnych oddziałów Stacji. Prezentowane dane liczbowe pochodzą ze sprawozdań statystycznych za rok 2010 jak również z systemu monitoringu PIS. Niniejsze opracowanie przedstawia stan sanitarny powiatu głubczyckiego na dzień 31 grudnia 2010r. i stanowi porównanie ze stanem na koniec roku 2009. Strona 4
I. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 1.1. Sytuacja epidemiologiczna w powiecie Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych należy: dokonywanie ocen i analiz epidemiologicznych w zakresie profilaktyki i zwalczania chorób zakaźnych. stały monitoring sytuacji epidemiologicznej, przeprowadzanie wywiadów epidemiologicznych, opracowywanie ognisk chorób zakaźnych w tym zbiorowych zatruć pokarmowych. nadzór w zakresie realizacji Programu Szczepień Ochronnych, prowadzenie prawidłowej gospodarki nad preparatami szczepionkowymi, właściwym wykorzystaniem szczepionek wielodawkowych oraz poprawnym i terminowym składaniem sprawozdań z realizacji szczepień ochronnych, przeprowadzanie kontroli sanitarnych w placówkach ochrony zdrowia mających na celu poprawę jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych w lecznictwie otwartym i zamkniętym, przestrzeganie obowiązujących procedur medycznych, zabezpieczenie przed szerzeniem się zakażeń zakładowych, prawidłowym przeprowadzaniem procesów sterylizacji i dezynfekcji oraz właściwym postępowaniem z odpadami pochodzenia medycznego. 1.1.1 Sytuacja w zakresie chorób zakaźnych W 2010r. w porównaniu z rokiem 2009r. sytuacja epidemiologiczna powiatu głubczyckiego w zakresie chorób zakaźnych nie uległa istotnym zmianom. Odnotowano wzrost zapadalności na 100 tys. mieszkańców następujących jednostek chorobowych: nieżyt jelitowy wywołany przez rotawirusy (2010r. - 153,5; 2009r. -32,1); lamblioza (2010r. - 30,0; 2009r. - 20,1); Strona 5
wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 (2010r. -70,0; 2009r. -42,2); biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 (2010r. - 24,2; 2009r. - 8,1); wirusowe zapalenie wątroby typu B (2010r. -12,1; 2009r. -2,0); wirusowe zapalenie wątroby typu C (2010r. -16,1; 2009r. - 6,0); Spadek zapadalności/ 100 tys. mieszkańców odnotowano w następujących chorobach: salmoneloza (2010r. -12,1; 2009r. -24,1); borelioza (2010r. - 34,3; 2009r. - 46,2); ospa wietrzna (2010r. - 187,9; 2009r. - 406,7); świnka (2010r. - 0; 2009r. - 8,0) Strona 6
W przypadku pozostałych jednostek chorobowych współczynnik zapadalności kształtował się na zbliżonym poziomie jak w roku ubiegłym. Szczegółowy wykaz zachorowań i wskaźnik zapadalności na poszczególne choroby zakaźne zarejestrowane na terenie powiatu głubczyckiego w 2010r. w porównaniu z rokiem 2009r. przedstawia poniższa tabela. Dane dot. zachorowań na choroby zakaźne przedstawione zostały na podstawie zgłoszeń dokonanych przez lekarzy z placówek Ochrony Zdrowia. Strona 7
Tab. 1. Liczba zachorowań na choroby zakaźne oraz zapadalność /na 100 000 / w roku sprawozdawczym 2010 w porównaniu z rokiem 2009. rok 2009 rok 2010 L.p. Jednostka chorobowa zapadalność zapadalność razem razem na 100 tys. na 100 tys. 0 1 2 3 4 5 1. Salmonelozy zatrucia pokarmowe 12 24,1 6 12,1 2. Czerwonka bakteryjna (szigeloza) 0 0 0 0 3. wywołane przez E. coli biegunkotwórczą 0 0,0 1 2,0 Inne bakteryjne 4. zakażenia jelitowe inne określone i nie określone 1 2,0 2 4,0 (ogółem) wywołane przez Yersinia enterocolitica lub 5, pseudotuberculosis UE 0 0,0 1 2,0 6. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 1 2,0 3 6,0 7. Inne bakteryjne zatrucia 8. pokarmowe (ogółem) nie określone 0 0,0 1 2,0 9. Lambioza (giardioza) 10 20,1 15 30,3 10. Wirusowe i inne określ. nieżyt jelitowy wywołany przez rotawirusy 16 32,1 76 153,5 11. zakażenia jelitowe (ogółem) inne wirusowe zakażenia jelit 9 18,1 10 20,2 12. Wirusowe i inne określ. zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 21 42,2 35 70,7 13. Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 4 8,1 12 24,2 14. Jersinioza pozajelitowa 1 2,0 0 0,0 15. Krztusiec 0 0,0 0 0,0 16. Płonica (szkarlatyna) 2 4,0 3 6,0 17. Choroba meningokokowi inwazyjna 0 0,0 0 0,0 18. ogółem 3 6,0 5 10,1 19. Choroba wywołana przez róża 3 6,0 5 10,1 20. Streptococcus zespół wstrząsu tokscznego 0 0 0 0,0 21. pyogenes, gorączka połogowa 0 0 0 0,0 inwazyjna PL 9 22. inna określona i nie określona 10) 0 0 0 0,0 23. Borelioza (choroba z Lyme) 23 46,2 17 34,3 24, Encefalopatie gąbczaste - choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) PL 0 0,0 1 2,0 25. Styczność i narażenie na wściekliznę / (potrzeba szczepień) 2 4,0 2 4,0 26. Kleszczowe zapalenie mózgu 1 2,0 0 0,0 27. Wirusowe zapalenie enterowirusowe 0 0,0 0 0,0 28. opon mózgowych inne określone i nie określone 0 0,0 2 4,0 29. Ospa wietrzna 203 406,7 93 187,9 30. Odra 0 0,0 0 0,0 31. Różyczka 5 10,0 2 4,0 32. Typu A - ostre 0 0,0 0 0,0 33. Wirusowe zapalenie Typu B - ostre 1 2,0 2 4,0 34. wątroby Typu B - przewlekłe 1 2,0 6 12,1 35. Typu C 3 6,0 8 16,1 36. Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 4 8,0 0 0,0 37. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae (inwazyjna) 0 0,0 0 0,0 Strona 8
38. Choroba wywołana przez Haemophilius influenzae (inwazyjna) 0 0,0 0 0,0 39. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i /lub mózgu inne określone, nie określone 1 2,0 1 2,0 40. Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 0 0,0 1 2,0 41. Zapalenie mózgu inne i nie określone 0 0,0 1 2,0 42. Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat 0 0,0 0 0,0 Analizując sytuację epidemiologiczną w latach 2009 2010 w powiecie głubczyckim można zauważyć wzrost zachorowań na niektóre choroby zakaźne m. in. biegunki u dzieci do lat 2, nieżyty jelitowe wywołane przez rotawirusy, lambliozę oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B i typu C. Wzrost tych zachorowań nie ma jednak istotnego wpływu na ogólną sytuację epidemiologiczną i zdrowotną w powiecie, a wynika z prowadzenia wzmożonego nadzoru nad zgłaszalnością chorób zakaźnych, egzekwowania tego obowiązku wobec lekarzy, a także wykonywania przez lekarzy większej liczny badań diagnostycznych. 1.1.2 Zatrucia i zakażenia pokarmowe Salmonelozy W omawianym okresie sprawozdawczym spadła zapadalność na salmonelozy. Zarejestrowano o połowę mniej przypadków zatruć pokarmowych wywołanych przez pałeczki Salmonella niż w roku ubiegłym (współczynnik zapadalności wyniósł 12,1 w 2009r. -24,1). Najczęstszym czynnikiem etiologicznym wywołującym zachorowania w 83,3% była pałeczka Salmonella Enteritidis. W 1 przypadku wyizolowano pałeczki Salmonella Virchow. W 2010r. nadzorem epidemiologicznym objęto 8 bezobjawowych nosicieli pałeczek Salmonella (w 2009r.- 4) Podczas prowadzonych dochodzeń epidemiologicznych podejmowano działania zmierzające do ustalenia źródła zakażenia oraz udzielano instruktażu dot. zapobiegania chorobom przenoszonym droga pokarmową. Biegunka dzieci do lat 2 W 2010 roku zarejestrowano 12 przypadków biegunki o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 (współczynnik zapadalności wyniósł 24,2) w porównaniu z rokiem 2009r. odnotowano znaczny wzrost tych zachorowań (współczynnik zapadalności wyniósł 8,1). Strona 9
Prawie wszystkie dzieci były hospitalizowane. Wirusowe zakażenia jelitowe Ogółem w roku sprawozdawczym zarejestrowano 86 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych (współczynnik zapadalności wyniósł 173,7). W porównaniu z 2009r. liczba zachorowań znacznie wzrosła, wówczas odnotowano 25 przypadków (wsp. zapadalności 50,2). Czynnikiem etiologicznym wywołującym zachorowania w 88,4% był Rotawirus. Należy podkreślić, że tak znaczny wzrost zachorowań na biegunki o etiologii rotawirusowej wynika z rzetelnego powiadamiania PIS w tym zakresie, w porównaniu do lat poprzednich. Jest to również wynik większej dostępności do wykonania badań w tym kierunku. Wirusowe zakażenia jelitowe Podobnie jak w latach ubiegłych w 2010r. nie odnotowano zachorowań na: dur brzuszny; dury rzekome A,B,C; czerwonkę bakteryjną (szigelozę); wirusowe zapalenie wątroby typu A. W 2010r. nie odnotowano również ogniska zbiorowego zatrucia zbiorowego, /w 2009r. 1 ognisko./ Strona 10
1.1.3 Zakażenia krwiopochodne Wirusowe Zapalenie Wątroby typu B W okresie sprawozdawczym na terenie powiatu zanotowano 8 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B ( 2 o przebiegu ostrym, 6 o przebiegu przewlekłym). W stosunku do 2009r. nastąpił znaczny wzrost ilości zachorowań, kiedy zanotowano 1 przypadek o ostrym przebiegu oraz 1 o przebiegu przewlekłym. W przypadku bezobjawowego nosicielstwa antygenu Hbs odnotowano spadek zgłoszeń w porównaniu z rokiem ubiegłym. W 2010r. zarejestrowano 6 nowo wykrytych nosicieli HBV w 2009r. 11. Nosicielstwo wykryto u 4 mężczyzn i 2 kobiet. Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C W dalszym ciągu w grupie zachorowań szerzących się drogą krwi oraz naruszenia ciągłości tkanek skórnych największy udział miały zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C. W 2010r. odnotowano 8 przypadków zachorowania na WZW typu C (współczynnik zapadalności wyniósł 16,1) natomiast w 2009r. 3 przypadki ( współczynnik zapadalności wyniósł 6,0). Narastającym problemem staje się również nosicielstwo wirusa żółtaczki typu C. W porównaniu z 2009r. odnotowano wzrost ilości nosicieli. Wskaźnik zapadalności na infekcje HCV kształtował się na poziomie 12,1 i jest zdecydowanie wyższy od notowanego w roku ubiegłym 4,0. Ujawniono i opracowano 6 ognisk zakażeń HCV, w roku poprzednim 2. Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom, np. w drodze szczepień ochronnych, jedynie działania nieswoiste, polegające na wdrażaniu i utrzymywaniu wysokich standardów higieniczno- sanitarnych wykonywania świadczeń medycznych, mogą zapobiec nowym zakażeniom tym wirusem. 1.1.4 Choroby odzwierzęce Pokąsania W ramach współpracy z Państwową Inspekcją Weterynaryjną, prowadzono monitoring nad występowaniem zoonoz. W 2010 roku na terenie powiatu nie zarejestrowano zachorowań na Strona 11
wściekliznę wśród ludzi i nie zgłoszono ognisk wścieklizny u zwierząt. Natomiast odnotowano wzrost przypadków pokąsania przez zwierzęta 85 (w 2009r. -52) w tym 6 pogryzień przez kota i 1 pokąsanie przez żmije. W 2 przypadkach konieczne było zastosowanie u ludzi szczepień p/wściekliźnie ( w 2009r. -2). Większość pogryzień spowodowana była przez zwierzęta, których właściciele wypuszczali je bez nadzoru, smyczy i kagańców. Poważnym problemem w sprawowaniu nadzoru epidemiologicznego nad osobami narażonymi na wściekliznę w dalszym ciągu jest brak szczepienia psów p/wściekliźnie oraz niechęć właścicieli zwierząt, do poddawania ich obserwacji weterynaryjnej w przypadku pogryzienia. Borelioza W roku sprawozdawczym odnotowano spadek ilości zachorowań na Boreliozę z Lyme. W 2010r. zarejestrowano 17 przypadków Boreliozy (wsp. zapadalności wyniósł 34,3), natomiast w 2009r. 23 przypadki (wsp. zapadalności 46,2). Zachorowania dotyczyły zarówno kobiet (53%) jak i mężczyzn (47%). Borelioza rozpoznawana była częściej u mieszkańców miast niż wsi. Charakterystyczny dla tej choroby objaw skórny w postaci rumienia wędrującego wystąpił u 7 osób, w pozostałych przypadkach rozpoznanie potwierdzone było badaniami serologicznymi. Do zakażenia dochodziło w trakcie pobytów w lesie, podczas wykonywania prac w ogródkach przydomowych lub na działkach rekreacyjnych. 1.1.5 Choroby wieku dziecięcego W zakresie chorób wieku dziecięcego, przeciwko którym prowadzi się obowiązkowe szczepienia ochronne sytuacja w 2010r. była korzystna. Nie odnotowano zachorowań na krztusiec, odrę, tężec, błonicę oraz poliomyelitis. W odniesieniu do pozostałych chorób wieku dziecięcego, odnotowano spadek liczby zachorowań na świnkę i różyczkę. Spadek ten może być spowodowany wprowadzeniem do kalendarza szczepień ochronnych szczepień, ale może być również wynikiem cyklicznej zmienności liczby zachorowań na te choroby. Od 2003 roku prowadzone są szczepienia przypominające przeciw krztuścowi u dzieci w 6 roku życia szczepionką DTPa (błoniczo-tężcową z bezkomórkowym składnikiem krztuścowym) oraz obowiązkowe szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce z użyciem szczepionki trójwalentnej (MMR). Dokładna analiza będzie możliwa dopiero po zaszczepieniu szczepionkami MMR oraz DTPa kolejnych roczników dzieci podlegających obowiązkowym szczepieniom. Strona 12
Zjawisko cyklicznej zmienności liczby zachorowań dotyczy również takich chorób jak ospa wietrzna. Ilość zachorowań na ospę wietrzną utrzymuje się corocznie na wysokim poziomie, bowiem sytuacja epidemiologiczna tej choroby nie jest kształtowana przez masowe szczepienia ochronne. Zapadalność na ospę wietrzną podlega cyklicznym wzrostom w odstępach kilkuletnich, wówczas gdy wzrasta populacja dzieci nieuodpornionych w sposób naturalny przez przechorowanie. W 2008 r. wprowadzono szczepienia p/ospie wietrznej u dzieci z grup ryzyka. W roku 2010 odnotowano 93 przypadki zachorowań na ospę wietrzną (wsp. zapadalności 187,9), w porównaniu z rokiem 2009 liczba zachorowań zdecydowanie zmalała, wówczas odnotowano 203 przypadki (wsp. zapadalności 406,7). Liczbę zachorowań na choroby wieku dziecięcego przedstawia poniższy wykres. Zapadalność na wybrane choroby wieku dziecięcego w latach 2009-2010 1.1.6 Choroby inwazyjne Wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego obligują organy Inspekcji Sanitarnej do szczególnego nadzoru nad przypadkami inwazyjnych chorób określanych jako posocznice, zapalenie opon mózgowordzeniowych lub zapalenie mózgu wywołanych przez N. meningitidis, S. pneumonia i Haemiphilus Influenzae typ B. W 2010r. podobnie jak w roku ubiegłym w powiecie nie wystąpiły przypadki inwazyjnej choroby meningokokowej i pneumokokowej. Strona 13
Podobnie jak w roku ubiegłym odnotowano 1 przypadek bakteryjnego zapalenia opon mózgowych. Nie odnotowano kleszczowego zapalenia mózgu (w 2009r. -1). Ponadto w 2010r. zarejestrowano: - 2 przypadki wirusowego zapalenia opon mózgowych (w 2009r. -0). - 1 przypadek zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii nieokreślonej (w 2009r -0) oraz - 1 przypadek zapalenia mózgu o nieokreślonej etiologii (w 2009r. -0). 1.1.7 Inne choroby zakaźne Gruźlica W 2010r. odnotowano spadek zachorowań na gruźlicę. Zarejestrowano 7 przypadków gruźlicy (współczynnik zapadalności 14,1)), natomiast w 2009r. odnotowano 13 przypadków (współczynnik zapadalności wyniósł 26,2). W roku sprawozdawczym zarejestrowano 1 zgon z powodu choroby zakaźnej, gdzie przyczyną była gruźlica płuc. Grypa sezonowa i infekcje grypopodobne W dniu 10 sierpnia 2010r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła koniec pandemii grypy A/H1N1. Obecnie znajdujemy się w okresie post - pandemii, co nie oznacza, że wirus grypy całkowicie zniknął, można się spodziewać, że przyswoi on sobie zachorowania grypy sezonowej i przez kilka najbliższych lat będzie stale krążył wywołując nowe zachorowania. Podobnie jak w latach ubiegłych w miesiącach zimowych obserwowano sezonowy wzrost zachorowań grypopodobnych. Większość rozpoznań ustalana była na podstawie wywiadu oraz badania fizykalnego, co z uwagi na powszechność występowania zachorowań na inne wirusowe infekcje układu oddechowego o podobnych objawach klinicznych, powodowało stosunkowo niską wiarygodność diagnozy. W 2010 roku odnotowano 890 zachorowań grypopodobnych (w 2009r. - 953), nie odnotowano potwierdzonych przypadków zachorowań na grypę wywołanej wirusem A/H1N1. Liczbę zachorowań w poszczególnych kwartałach z podziałem na grupy wiekowe przedstawia tabela nr 2. Tab.2. Liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę/ Strona 14
infekcje grypopodobne w poszczególnych kwartałach 2010r. Grupy wiekowe Liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał 0-4 3 0 0 121 5-14 11 0 15 135 15-64 52 0 54 416 65 i więcej 6 0 8 69 Razem 72 0 77 741 Zachorowania na infekcje grypopodobne stanowiły największy problem epidemiologiczny w IV kwartale 2010 r. Najwięcej zachorowań 522 zgłoszono w grupie wiekowej od 15-64rż. Nie odnotowano przypadków skierowania do szpitala z powodu zachorowań na grypę. Podobnie jak w latach ubiegłych w sezonie 2009/2010 prowadzono nadzór epidemiologiczny i wirusologiczny nad grypą oparty na systemie SENTINEL. W programie uczestniczyły dwie placówki POZ, w których oprócz rejestracji przypadków grypy, pobierano od chorych materiał do badań wirusologicznych (wymazy z gardła i nosa). W sezonie 2009/2010 na terenie powiatu pobrano 2 wymazy, w pobranym materiale nie wyizolowano wirusa grypy. Ponadto w ramach działalności profilaktycznej w placówkach służby zdrowia oraz w placówkach oświatowych przeprowadzono akcję informacyjną dotyczącą zapobiegania i zwalczania grypy sezonowej i grypy A (H1N1). Skutecznym sposobem ochrony przed grypą jest unikanie dużych skupisk ludzkich w okresie epidemii, utrzymanie właściwego poziomu higieny osobistej i środowiska oraz poddanie się szczepieniom ochronnym. Rozpowszechnianie szczepień p/ grypie nadal jest niewielkie i nie ma wpływu na sytuacje epidemiologiczną choroby (tabela nr 3). Tab. 3. Szczepienia przeciwko grypie w latach 2009-2010 Rok Przedział wiekowy 0-4 lat 5-14 lat 15-64 lat 65 lat i < Razem 2010 13 69 954 678 1714 2009 23 154 1068 704 1949 Strona 15
Liczba zaszczepionych stan sanitarny powiatu w roku 2010 Spadek wyszczepialności p/grypie prawdopodobnie spowodowany jest zeszłorocznym szumem medialnym wokół grypy AH1N1. Szczepienia p/grypie 1200 1000 800 600 400 200 0 0-4 5-14, 15-64 65 i wiecej Wiek 2010 2009 1.2. Nadzór nad realizacją szczepień W oparciu o sprawozdanie MZ-54 za 2010r. sporządzono analizę uodpornienia uzyskanego w poszczególnych Punktach Szczepień na terenie powiatu, co daje możliwość oceny jak kształtuje sie odsetek uodpornienia dzieci i młodzieży w placówkach POZ w wybranych jednostkach chorobowych. Wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych na dany rok stanową załączniki do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego czyli Programy Szczeń Ochronnych. Program Szczepień Ochronnych aktualizowany jest raz do roku. Na rok kolejny wydawany jest w IV kwartale roku bieżącego. Program szczepień ochronnych składa się z następujących części: I. Szczepienia obowiązkowe kalendarz szczepień. A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku. (WZW typu B, gruźlica, błonica, tężec, krztusiec, Haemophilus influenzae, poliomyelitis, odra, świnka, różyczka). Strona 16
II. III. B. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie. (WZW typu B, Haemophilus influenzae typu B, Streptococcus pneumoniae, błonica, ospa wietrzna, dur brzuszny, wściekliźna, tężec, Neisseria meningitidis). Szczepienia zalecane nie finansowane ze środków znajdujących się w budżecie ministra właściwego do spraw zdrowia. (WZW typu B, WZW typu A, odra, świnka, różyczka, grypa, kleszczowe zapalenie mózgu, Haemophilus influenzae typu B, błonica i tężec, Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, żółta gorączka, ospa wietrzna, wścieklizna, biegunka rotawirusowa, wirus brodawczaka ludzkiego). Informacje uzupełniające. 1.2.1 Szczepienia obowiązkowe Dzieci do ukończenia 2 roku życia stale podlegają szczepieniom. Stan ich zaszczepienia zmienia się z dnia na dzień. W związku z tym, iż są w trakcie szczepień nie zostały one ujęte w poniższych zestawieniach. W celu przedstawienia stanu zaszczepienia dzieci i młodzieży posłużono się danymi z roku 2010 w porównaniu z danymi do roku 2009. Tab. 4. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży za 2009r. Rocznik 2004 p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Rocznik 1996 p/tężcowi i błonicy Rocznik 1991 p/tężcowi i błonicy Rocznik 2000 p/odrze, śwince i różyczce Ogółem średnia w powiecie 87,2 % 66,2% 70,3% 87,4% 77,8% Tab. 5. Stan uzupełnienia szczepień dzieci i młodzieży w 2010r. Rocznik 2004 p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Rocznik 1996 p/tężcowi i błonicy Rocznik 1991 p/tężcowi i błonicy Rocznik 2000 p/odrze, śwince i różyczce Ogółem średnia w powiecie 99,5 % 99,4% 98,5% 100% 99,35% Strona 17
Tab. 6. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w 2010r. Rocznik 2005 p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Rocznik 1997 p/tężcowi i błonicy Rocznik 1992 p/tężcowi i błonicy Rocznik 2001 p/odrze, śwince i różyczce Ogółem średnia w powiecie 92,3 % 95,6% 91,9% 96,5% 94,1% Wyjaśnienia: DTaP pediatryczna szczepionka p/ błonicy i tężcowi z 18szczepial komponentem krztuśca, OPV doustna, żywa szczepionka p/wirusowi poliomyelitis Td szczepionka p/błonicy i tężcowi Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży podlegających obowiązkowym szczepieniom w roku 2010 uległ polepszeniu w stosunku do roku 2009. Ponadto w roku 2010 uzupełniono zaległe szczepienia z 2009r. osiągając stopień zaszczepienia na poziomie 98,5% do 100%!!! Poprawa wyszczepialności wynika głównie ze ścisłej współpracy przychodni z Inspekcją Sanitarną. Zasługą tego jest ulepszenie pracy przychodni w zakresie wezwań do szczepień oraz przestrzegania terminów szczepień, a także bieżącym zgłaszaniu osób uchylających się od obowiązku szczepienia. Problemem w osiągnięciu wysokiego poziomu wszczepialności jest także migracja ludzi. Jedni wyjeżdżają za granicę państwa, inni zaś z niej powracają. Za granicą obowiązują inne kalendarze szczepień ochronnych. Rodzice często nie szczepią tam swoich dzieci i po powrocie do kraju konieczne jest uzupełnienie brakujących szczepień według indywidualnego kalendarza szczepień. Strona 18
liczba zaszczepionych stan sanitarny powiatu w roku 2010 Podobny problem stanowi migracja w obrębie naszego kraju. Przez częste przeprowadzki rodzice zapominają o zgłoszeniu zmiany opcji lekarskiej i karty szczepień dzieci pozostają w archiwach pierwszej placówki przez miesiące a nawet lata. Problem ten jednak z roku na rok ulega poprawie. Jeżeli chodzi o szczepienia osób dorosłych w roku sprawozdawczym p/tężcowi zaszczepiono więcej osób niż w roku 2009. Spowodowane to może być większą liczbą zgłoszeń pacjentów do lekarzy po skaleczeniach, ranach, pokąsaniach przez psy i inne zwierzęta. Tab. 7. Stan zaszczepienia p/tężcowi Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20-29 lat 30 lat i powyżej Razem 2010 1 101 777 879 2009 9 86 525 620 Szczepienia p/tężcowi 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 0-19 20-29 30 i więcej wiek 2010 2009 1.2.2 Szczepienia zalecane W związku z faktem, iż szczepienia zalecane są odpłatne i często bardzo drogie, pacjenci z nich rezygnują. W dobie kryzysu gospodarczego wiążącego się z dużymi podwyżkami, a tym samym wzrostem kosztów życia, ludzi nie stać na zakup szczepionek. Szczepionki te zakupywane są przeważnie wtedy gdy występuje konieczność ich podania, bądź to z powodu choroby, bądź wykonywanej pracy i innych. W porównaniu z rokiem 2009 wyszczepialność szczepionkami Strona 19
Liczba zaszzcepionych Liczba zaszczepionych stan sanitarny powiatu w roku 2010 zalecanymi spadła co przedstawia zamieszczone poniżej tabele. Wzrostowi uległ poziom zaszczepienia dzieci p/pneumokokom co jest spowodowane kampanią promującą te właśnie szczepienia, a co za tym idzie zwiększoną świadomością rodziców. Tab. 8. Stan zaszczepienia p/durowi brzusznemu: Rok Przedział wiekowy 20-29 lat 30 lat i powyżej Razem 2010 2 21 23 2009 0 24 24 Szczepienia p/durowi brzusznemu 30 25 20 15 10 5 0 20-29 30 i więcej Wiek 2010 2009 Tab. 9. Stan zaszczepienia p/kleszczowe zapalenie mózgu Rok Przedział wiekowy 20-29 lat 30 lat i powyżej Razem 2010 7 5 12 2009 14 15 29 Szczepienia p/kleszczowemu zapaleniu mózgu 20 15 10 5 2010 2009 0 20-29 30 i wiecej Wiek Strona 20
Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych stan sanitarny powiatu w roku 2010 Tab. 10. Stan zaszczepienia p/ospie wietrznej Rok Przedział wiekowy 20-29 lat 30 lat i powyżej Razem 2010 6 0 6 2009 8 0 0 Szczepienia p/ospie wietrznej 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 20-29 30 i więcej Wiek 2010 2009 Tab. 11. Stan zaszczepienia p/neisseria Meningitidis: Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20 lat i powyżej Razem 2010 11 0 11 2009 20 0 20 Szczepienia p/meningokokom 25 20 15 10 2010 2009 5 0 0-19 20 i wiecej Wiek Strona 21
Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych stan sanitarny powiatu w roku 2010 Tab.12. Stan zaszczepienia p/zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20 lat i powyżej Razem 2010 1 2 3 2009 7 2 9 Szczepienia p/wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV 8 6 4 2 2010 2009 0 0-19 20 i więcej Wiek Tab. 13. Stan zaszczepienia p/wirusowe zapalenie wątroby typu A: Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20 lat i powyżej Razem 2010 0 30 30 2009 3 33 36 Szczepienia p/wzw A 35 30 25 20 15 10 5 0 0-19 20 i wiecej Wiek 2010 2009 Strona 22
Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych stan sanitarny powiatu w roku 2010 Tab. 14. Stan zaszczepienia p/streptococcus Pneumoniae: Rok Przedział wiekowy 0-4 lat 5-14 lat 15-64 lat 65 lat i < Razem 2010 45 3 0 0 48 2009 33 2 0 0 35 Szczepienia p/pneumokokom 50 40 30 20 10 0 0-4 5-14, 15-64 65 i wiecej Wiek 2010 2009 Tab. 15. Stan zaszczepienia p/rotavirusom. Rok Ilość zaszczepionych 2010 29 2009 30 Szczepienia p/rotawirusom 30,2 30 29,8 29,6 29,4 29,2 29 28,8 28,6 28,4 od 6 do 24 tygodnia życia Wiek 2010 2009 Strona 23
1.3. Działalność Zespołów Kontroli Zakażeń Zakładowych (ZKZZ) i Komitetu Kontroli Zakażeń Zakładowych (KKZZ). Z epidemiologicznego punktu widzenia najważniejsze jest zapobieganie zakażeniom zakładowym. We wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołane zostały: Zespoły i Komitety ds. Kontroli Zakażeń Zakładowych. Do zadań w/w zespołów należy stałe nadzorowanie sytuacji epidemiologicznej w szpitalach, opracowywanie i przestrzeganie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi, analizowanie występujących zakażeń zakładowych, opracowywanie raportów o występowaniu zakażeń zakładowych oraz szkolenia personelu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych. Wszystkie placówki, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne, prowadzą rejestry zakażeń zakładowych. W 2010r. podobnie jak w roku ubiegłym w żadnym ze szpitali znajdujących się w powiecie głubczyckim nie rejestrowano występowania ognisk epidemicznych. Bardzo poważnym problemem jest niska liczba badań mikrobiologicznych wykonywanych u hospitalizowanych pacjentów, średnio około 5-10 krotnie niższa od średnich wskaźników w Unii Europejskiej. W Polsce wykorzystanie diagnostyki mikrobiologicznej jest małe zarówno z powodu niechęci lekarzy do pobierania materiału do badań, jak również źle pojętych oszczędności. W Unii Europejskiej standardem jest dążenie do wykonywania 50 badań/na łóżko/na rok, w USA to liczba 100 badań/na łóżko/na rok. W Polsce średnio wykonuje się 14 takich badań. W województwie opolskim liczba badań/na łóżko/ na rok wynosiła ok.10. W powiecie głubczyckim liczba badań /na łóżko/ na rok wynosiła średnio 2!!! Strona 24
Tab. Liczba wykonanych badań na łóżko w roku 2010r. w szpitalach powiatu głubczyckiego Nazwa placówki Liczba łóżek Liczba hospitalizacji SPZOZ Szpital Powiatowy w Głubczycach Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w Branicach Liczba badań Liczba badań/ łóżko/rok 150 5521 403 2,68 477 3635 1087 2,3 75 107 117 1,6 W roku 2010 ilość badań laboratoryjnych wykonywanych u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach szpitalnych nie uległa znacznemu wzrostowi i utrzymywała się na poziomie zbliżonym jak w roku ubiegłym. Liczba wykonywanych badań w dalszym ciągu jest stosunkowo mała, żeby móc dobrze nadzorować, monitorować i zapobiegać występowaniu zakażeń szpitalnych. Jeśli chodzi o liczbę wykonanych badań w Szpitalu Powiatowym w Głubczycach w roku 2010r. to sytuacja przedstawia się następująco: oddział wewnętrzny - w 2010r. na 2260 hospitalizacji wykonano tylko 86 badań laboratoryjnych, (liczba badań/łóżko/na rok -1,72), w 2009 -wykonano 0,72 badań) oddział chirurgiczny - w 2010r. na 1217 hospitalizacji wykonano 29 badań laboratoryjnych (liczba badań/łóżko/na rok -0,96), w 2009r.-0,5 oddział noworodkowy w 2010r. na 348 hospitalizacji wykonano zaledwie 13 badań laboratoryjnych (liczba badań/łóżko/na rok -1,3), w 2009 -wykonano 0,6 badań oddział położniczo ginekologiczny w 2010r. na 992 hospitalizacje wykonano 27 badań laboratoryjnych (liczba badań/łóżko/na rok -0,4), w 2009 -wykonano 0,25 badań. Najlepsza sytuacja pod względem ilości wykonywanych badań była na oddziale dziecięcym w 2010r. na 585 hospitalizacji wykonano 263 badania laboratoryjne (liczba badań/łóżko/na rok - 11,95), w 2009 -wykonano 8,5 badań). Strona 25
Najczęściej występującymi drobnoustrojami alarmowymi w szpitalu powiatowym w Głubczycach w 2010r. były pałeczka Salmonelli oraz Rotawirus. W roku 2010 podobnie jak w roku ubiegłym zespół kontroli zakażeń szpitalnych ze szpitali powiatu głubczyckiego nie zarejestrował zakażenia szpitalne Stosunek liczby hospitalizacji do liczby badań wykonanych w 2010 roku W dalszym ciągu Utrzymuje się niekorzystne zjawisko wykonywania małej liczby badań mikrobiologicznych. Takie postępowanie wzbudza niepokój, ze względu na występujące w konsekwencji trudności w doborze antybiotykoterapii celowanej, przy braku wyniku posiewu. Zagraża to również bezpieczeństwu szpitala, ponieważ brak jest informacji na temat czynników etiologicznych zakażeń oraz ognisk epidemicznych. 1.4. Ocena w zakresie działalności kontrolnej i nadzorowej W 2010r. przeprowadzono 64 kontrole sanitarne w placówkach ochrony zdrowia. Kontrole dotyczyły oceny stanu sanitarno technicznego i porządkowego obiektów, przeprowadzania procesów dezynfekcji i sterylizacji, wykonawstwa szczepień ochronnych oraz w zakresie gospodarki odpadami medycznymi. Z roku na rok obserwuje się poprawę stanu sanitarnego Strona 26
placówek świadczących usługi zdrowotne. Pomieszczenia są remontowane, wyposażenie jest sukcesywnie wymieniane, wnętrza gabinetów unowocześniane. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami podobnie jak w roku 2009 wydano 4 decyzje administracyjne oraz 3 decyzje finansowe (w 2009r. -5). Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli dotyczyły najczęściej nieprawidłowego sposobu postępowania z odpadami pochodzenia medycznego (brak właściwego oznakowania pojemnika i worków jednorazowego użycia, zbyt długi czas gromadzenia odpadów w miejscu wytwarzania, brak zapewnienia prawidłowych warunków chłodniczych do magazynowania odpadów). Stan sanitarno - techniczny większości kontrolowanych obiektów nie budził zastrzeżeń. Dla nowo otwierających się gabinetów lekarskich oraz dla zakładów opieki zdrowotnej rozszerzających działalność, wydano 5 postanowień (w 2009r. -1) oceniających spełnienie wymogów sanitarno-technicznych zawartych w obowiązujących przepisach prawnych. Tak jak w latach poprzednich nadzorowano przebieg powszechnej akcji deratyzacyjnej. W związku z tym przeprowadzono 7 kontroli w wybranych obiektach i posesjach należących do spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, skontrolowano 101 klatek schodowych i pomieszczeń piwnicznych. Powszechne akcje deratyzacyjne przeprowadzane były 2 razy w roku (wiosną i jesienią), zabiegi przeprowadzane były przez specjalistyczne zakłady zajmujące się deratyzacją. W ramach prowadzonego nadzoru w zakresie realizacji szczepień ochronnych przeprowadzono 73 wizytacje w środowiskach domowych osób uchylających się od obowiązku szczepień. Pracownik stacji odwiedzał rodziców tych dzieci w domach i przeprowadzał pogadankę nt. istotności szczepień ochronnych i ich roli w życiu dziecka i całego społeczeństwa. Po takiej wizycie większość rodziców uzupełnia zaległe szczepienia, jednak w dalszym ciągu zdarzają się środowiska, które mimo obowiązku nie chcą szczepić swoich dzieci. Nie poddawanie dzieci szczepieniom często spowodowane jest błędnymi poglądami na temat szkodliwości szczepień oraz mylnymi przekonaniami o ich nieskuteczności. Niestety brak jest instrumentów prawnych za pomocą których można by było zobligować rodziców do wstawienia się na zaległe szczepienia. Strona 27
W ciągu całego roku na bieżąco prowadzono działania dotyczące profilaktyki i zapobiegania chorobom zakaźnych. Do badań mikrobiologicznych pobrano łącznie 1427 prób materiału do badań laboratoryjnych (w 2009r. -1443) w tym od osób zdrowych 1301, (w 2009r. -1287) oraz 126 prób od osób podejrzanych o nosicielstwo, chorych na salmonellozy, ozdrowieńców oraz osób zdrowych ze styczności z chorym (w 2009r. -156). Przeprowadzono 138 dochodzeń epidemiologicznych dotyczących chorób zakaźnych oraz podejrzeń zachorowań na choroby zakaźne (w 2009r. - 136). Dochodzenia te przeprowadzane były w tych jednostkach chorobowych, w których wymagane było: ustalenie źródła zakażenia, wykrycie czynnika etiologicznego powodującego zachorowanie, objęcie nadzorem osób kontaktujących się z chorym, przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia się zakażenia, ustalenie stanu zdrowia zwierzęcia podejrzanego o zakażenie wścieklizną w celu podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej szczepienia osoby pogryzionej przez to zwierzę. Podsumowanie 1. W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych podlegających obowiązkowemu zgłoszeniu nie uległa istotnym zmianom. Odnotowano wzrost zachorowań na biegunkę u dzieci do lat 2, nieżyt jelitowy wywołany przez rotawirusy, lambliozę oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B i typu C. Spadek zachorowalności odnotowano w przypadku salmonellozy, boreliozy, ospy wietrznej i świnki. 2. Stan zaszczepia dzieci i młodzieży podlegających obowiązkowym szczepieniom w roku 2010 uległ polepszeniu w stosunku do roku 2009. Ponadto w roku 2010 uzupełniono zaległe szczepienia z 2009r. osiągając stopień zaszczepienia od 98,5% do 100%. 3. Stan sanitarno techniczny placówek ochrony zdrowia ulega z roku na rok poprawie. Właściciele placówek wykonują w terminie zalecenia pokontrolne oraz decyzje nakazowe. Strona 28
Sukcesywnie przeprowadzane remonty i modernizacje wpływają korzystnie na estetykę obiektów oraz ich funkcjonalność. W kontrolowanych obiektach nie stwierdzono zaniedbań w zakresie utrzymania bieżącego porządku. 4. Z niekorzystnych zjawisk zaobserwowanych w 2010r. jest utrzymująca się tendencja wykonywania zbyt małej liczby badań laboratoryjnych. W roku 2010 ilość wykonywanych badań u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach szpitalnych nie uległa wzrostowi i utrzymywała się na poziomie zbliżonym do roku ubiegłego i wynosiła średnio 2 badania/łóżko/rok. Strona 29
II. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA 2.1. Wstęp Nadzór nad jakością wody pitnej opiera się głównie na wymaganiach określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417, ze zmianami). Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nadzorują jakość wody oraz stan sanitarnotechniczny urządzeń wodociągowych. Roczny harmonogram pobierania próbek wody oraz plan kontroli wodociągów opiniowany jest przez Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Opolu. W 2010 roku woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrzenia ludności była pozyskiwana z ujęć głębinowych oraz ujęcia powierzchniowego. Próbki wody do badań laboratoryjnych pobierane były systematycznie z około 160 stałych punktów monitoringowych. 2.2 Infrastruktura zaopatrzenia ludności w wodę Wodociągi są podstawowymi urządzeniami zaopatrzenia ludności miast i obszarów wiejskich w wodę przeznaczoną do spożycia. W 2010r. nadzorem sanitarnym objętych było 37 wodociągów. Skontrolowano 31 urządzeń wodociągowych. Wydano 3 decyzje nakazujące poprawę stanu sanitarno- technicznego obiektu. Blisko 70% obiektów stanowiły małe wodociągi o produkcji poniżej 100m 3 na dobę, położone na terenach wiejskich. Obiektami produkującymi ponad 1000m 3 wody na dobę były wodociągi w Głubczycach i Kietrzu. Jakość ich wody podlega raportowaniu do Unii Europejskiej. Strona 30
Liczba wodociagów stan sanitarny powiatu w roku 2010 Ilość wodociągów na terenie powiatu głubczyckiego w zależności od produkcji wody 30 25 20 15 10 5 0 Wodociągi o produkcji <100m3/dobę Wodociągi o produkcji 100-1000 m3/dobę Wodociągi o produkcji >1000m3/dobę 2.3.Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia Analizy pobranych próbek wody wykonywane przez stacje sanitarno-epidemiologiczne pozwalają na ocenę instalacji wodociągowych pod względem sanitarnym. Badania jakości wody pitnej są regularnie wykonywane w trakcie całego roku. W 2010r. pobrano do badań laboratoryjnych 455 próbek, w tym 232 do badań fizykochemicznych i 223 do badań bakteriologicznych. W skali powiatu zakwestionowano pod względem jakości 8% próbek. Jakość wody była najczęściej kwestionowana ze względu na odbiegający od wymagań skład mikrobiologiczny (bakterie grupy coli, escherichia coli, paciorkowce kałowe) oraz fizykochemiczny (mętność, azotany, mangan), co związane było ze złym stanem instalacji wewnętrznej w budynkach, powstawaniem zastoin spowodowanych niewielkim zużyciem wody, zanieczyszczeniem sieci wodociągowej, nieodpowiednią pracą urządzeń uzdatniających. Taki odsetek prób kwestionowanych nie przełożył się na istotne zagrożenie dla zdrowia konsumentów. W przypadku stwierdzenia przekroczeń dopuszczalnych norm zdrowotnych podejmowano działania zmierzające do poprawy jakości wody oraz ponownie pobierano próbki wody z punktów, w których występowały kwestionowane parametry. Obecnie 84% ludności powiatu głubczyckiego zaopatrywane jest w wodę spełniającą wymagania sanitarne. Pozostały procent ludności otrzymuje wodę warunkowo przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Strona 31
Ilość mieszkańców powiatu głubczyckiego zaopatrywanych w wodę o różnej jakości Woda spełniająca wymagania sanitarne Woda o ponadnormatywnej zawartości manganu Woda o ponadnormatywnej mętności Woda o ponadnormatywnej mętności i zawartości manganu 2.4 Podsumowanie i wnioski W skali powiatu najwyższy odsetek wodociągów stanowiły urządzenia o małej lub bardzo małej produkcji, zaopatrujące głównie obszary wiejskie. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi czerpana była w 99% z ujęć podziemnych. W grudniu 2010r. wyłączono z eksploatacji ujęcie powierzchniowe w Lubotyniu. Możliwość korzystania z wody wodociągowej posiadało w powiecie głubczyckim około 48 tys. mieszkańców. Zaobserwowano pogorszenie się jakości wody pitnej. Z powodu ponadnormatywnej mętności i zawartości manganu dla 4 wodociągów wydano decyzje stwierdzające warunkową przydatność wody do spożycia przez ludzi. Woda spełniającą wymagania sanitarne dostarczana była do 84% mieszkańców. W celu dokonania oceny jakości wody pobrano do badań 455 próbek. W wyniku prowadzonego nadzoru wydano 7 decyzji na poprawę jakości wody, 3 decyzję na poprawę stanu sanitarno- technicznego oraz 18 decyzji opłatowych. Podobnie jak w latach poprzednich Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Głubczycach za pośrednictwem lokalnych władz i mediów przekazywał informacje o wynikach badań wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Strona 32
III. Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny Zapobiegawczy nadzór sanitarny w roku 2010 realizował zadania, których celem było zapewnienie właściwego stanu sanitarno-zdrowotnego w nadzorowanych obiektach, takich jak placówki służby zdrowia, obiekty żywieniowo-żywnościowe, zakłady pracy, a także zagwarantowanie, aby projektowane obiekty, a w szczególności obiekty przemysłowe nie oddziaływały szkodliwe i w sposób uciążliwy na ludzi zamieszkałych i przebywających w ich sąsiedztwie oraz na otaczające je środowisko przyrodnicze. Zapobiegawczy nadzór sanitarny był realizowany w szczególności poprzez opiniowanie lub uzgadnianie pod względem sanitarno-higienicznym: warunków realizacji przedsięwzięć, dokumentacji projektowych inwestycji, w szczególności projektów budowlanych, wniosków dotyczących konieczności wykonania raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko i jego zakresu na etapie środowiskowych uwarunkowań, projektów planów zagospodarowania przestrzennego. Ponadto organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej uczestniczyły w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych jak również stwierdzały spełnienie wymagań higienicznych i zdrowotnych w obiektach, które nie wymagały uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Do inwestycji opiniowanych, czy uzgadnianych w 2010 r. pod względem sanitarnozdrowotnym lub oddawanych do użytkowania na terenie naszego powiatu przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej należały m.in.: obiekty handlowe, obiekty przemysłowe, budowle rolnicze, sieci kanalizacji wodociągowej, sanitarnej, deszczowej, obiekty ochrony zdrowia (przychodnie, pomieszczenia indywidualnej praktyki lekarskiej, stacje dializ), obiekty usługowe, obiekty gastronomiczne, Mając na uwadze konieczność zapewnienia ludziom zdrowych warunków życia w miejscu Strona 33
ich zamieszkania i pobytu, przy uzgadnianiu warunków realizacji inwestycji lub modernizacji istniejących obiektów, Państwowa Inspekcja Sanitarna zwracała także uwagę na projektowane rozwiązania techniczne w aspekcie: zabezpieczenia ludzi przed uciążliwością związaną z hałasem poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych, zabezpieczenia ludzi przed wpływem zanieczyszczonego powietrza emitowanego przez zakłady przemysłowe poprzez zastosowanie odpowiednich urządzeń, zagwarantowania odpowiednich zdrowotnych warunków pobytu ludzi w budynkach poprzez zastosowanie m.in. materiałów budowlanych, a także zapewnienia prawidłowej funkcji oraz programu pomieszczeń z punktu widzenia wymagań sanitarno-higienicznych. Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, poz. 1227 ze zmianami), Państwowa Inspekcja Sanitarna uzgadniała warunki realizacji dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W 2010 r. wydano 5 opinii przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a także 19 opinii, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby, co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W procesie inwestycyjnym, na etapie uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zmiany sposobu użytkowania organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej opiniowali na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 ze zmianami) projekty budowlane związane z realizacją nowych inwestycji lub modernizacją istniejących obiektów; w zakresie tym wydano 9 opinii sanitarnych, w tym pozytywnych 9. W trakcie uzgadniania lub opiniowania dokumentacji budowlanej zwracano szczególną uwagę na takie zagadnienia, jak zapewnienie właściwych warunków sanitarno-zdrowotnych w miejscach pobytu ludzi (zamieszkania i przebywania), a także zapewnienie odpowiednich warunków pracy osobom zatrudnionym w zakładach pracy. W roku 2010 pion zapobiegawczego nadzoru sanitarnego uczestniczył w oddawaniu do użytku obiektów budowlanych, działając w oparciu o ustawę z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006r., Nr 156, poz. 1118 ze zmianami), wydając w tym Strona 34
zakresie 6 stosownych decyzji, w tym 6 pozytywnych. Ponadto uczestniczył w 5 kontrolach dot. stwierdzenia wymagań higienicznych i zdrowotnych w obiektach, które nie wymagały uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Strona 35
IV. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ I KĄPIELISKA W roku 2010 skontrolowano 151 obiektów użyteczności publicznej, co stanowi 83% obiektów będących w ewidencji. Były to: domy pomocy społecznej, obiekty noclegowe, zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, solaria, ustęp publiczny, baseny kąpielowe, kąpielisko, ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy, domy kultury, cmentarze, zakłady pogrzebowe, parki, place zabaw, itp. W obiektach tych przeprowadzono 191 kontroli sanitarnych. Wydano 8 decyzji administracyjnych na poprawę stanu sanitarno- technicznego, 13 decyzji finansowych oraz 1 decyzję przedłużającą termin wykonania nakazu, nałożono 2 mandaty karne na kwotę 200zł. W porównaniu do roku poprzedniego pogorszył się stan sanitarno-techniczny zakładów fryzjerskich, kosmetycznych i odnowy biologicznej. W związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym większość nieprawidłowości została usunięta. Do placówek niewłaściwych pod względem sanitarno- technicznym zakwalifikowano 4% ze skontrolowanych obiektów użyteczności publicznej. Stwierdzono w nich uchybienia związane głównie z brakiem odpowiedniego wyposażenia lub złym stanem technicznym obiektu. W trakcie sezonu letniego pobrano próbki piasku z 6 piaskownic. W badanych próbkach nie wykryto obecności pasożytów jelitowych oraz bakterii salmonella. Regularnie kontrolowana jakość wody w kąpielisku i basenach kąpielowych nie budziła zastrzeżeń. Łącznie pobrano 73 próbki wody do badań mikrobiologicznych oraz 18 próbek wody do badań fizykochemicznych. W 6 obiektach zamieszkania zbiorowego badano jakość wody pod kątem zawartości bakterii legionella. W 1 obiekcie stwierdzono średnie skażenie wody. Wydano decyzje administracyjną. Jakość wody została doprowadzono do obowiązujących norm. Nadzór sanitarny, sprawowany nad obiektami użyteczności publicznej nie wykazał zagrożeń o zasadniczym znaczeniu dla zdrowia ludności. Strona 36
V. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej W 2010 roku kontrolę stanu sanitarnego przeprowadzono w 95 obiektach służby zdrowia, co stanowi 86% obiektów ujętych w ewidencji. Obiekty te można podzielić na trzy zasadnicze grupy: zakłady opieki zdrowotnej (szpitale, publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej), praktyki lekarskie i pielęgniarskie (indywidualne, specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie lub pielęgniarskie), inne obiekty nie będące zakładami opieki zdrowotnej, świadczące usługi medyczne. W ocenie stanu sanitarnego powyższych obiektów brano pod uwagę zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie nieczystości płynnych, warunki sanitarno-techniczne pomieszczeń i ich funkcjonalność, w tym wykończenie ścian i podłóg, sprawność wentylacji i oświetlenia, wyposażenie środki higieny. Istotnym problemem było zwrócenie uwagi na postępowanie z bielizną czystą i brudną, segregację odpadów, a także postępowanie z odpadami komunalnymi i medycznymi. Kontrola obejmowała również sprawdzenie instrukcji i procedur stosowanych w placówkach oraz prawidłowość przeprowadzania procesów dezynfekcji i sterylizacji. Stan sanitarny skontrolowanych placówek w porównaniu do roku poprzedniego uległ poprawie. Negatywnie oceniono tylko w 3% ogółu skontrolowanych obiektów. Główną przyczyną zakwalifikowania obiektów do niewłaściwych pod względem sanitarnotechnicznym był zły stan sanitarny ścian, sufitów, podłóg, stolarki okiennej, drzwiowej i wyposażenia. W roku 2010 w ramach nadzoru bieżącego w obiektach służby zdrowia przeprowadzono 74 kontrole sanitarne, wydano 7 decyzji administracyjnych, 6 decyzji opłatowych, 3 decyzje przedłużające termin wykonania nakazu, 18 postanowień dla celów rejestracji, nałożono 1 mandat karny na kwotę 100zł. W związku z nowelizacją rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 02 lutego 2011r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, zakłady opieki zdrowotnej muszą zostać dostosowane pod względem technicznym do wymagań określonych rozporządzeniu do końca 2016 roku. Wymagania te są wielostronne i zmierzają do zapewnienia wysokiego standardu warunków Strona 37