Ekonomia instytucjonalna - czym są a czym nie są instytucje? J.Tyrowicz

Ekonomia instytucjonalna - czym są a czym nie są instytucje? J.Tyrowicz

2 Rola instytucji Tempo pracy niewidzialnej ręki rynku można zwiększyć: The invisible hand, if unaided by supporting institutions, tends to work slowly and at high costs (Furuboth & Richter) W istocie, instytucje określają: ryzyko (pamiętacie różnice między amerykańskim i kanadyjskim systemem bankowym?) koszty transakcyjne Niektóre wyliczenia wskazują, że koszty transakcyjne to 50% of GDP w krajach rozwiniętych => co to znaczy?

Institutional economics - początki Instytucjonalizm amerykański główni przedstawiciele: T. Veblen (1857-1929) The Theory of Leisure Class and The Theory of Business Enterprise W.C. Mitchell (1874-1948) Business Cycles, The Rationality of Economic Activity J.R. Commons (1862-1945) Legal Fundations of Capitalism, Institutional Economics J.K. Galbraith (1908-2006) The Affluent Society, The New Industrial State G. Myrdal (1898-1987) An American Dillema, Asian Drama: An Inquiry into Poverty of Nations 3

Nowa ekonomia instytucjonalna R. Coase The Nature of the Firm (1937) O. Williamson Markets and Hierachies (1975), Economic Institutions of Capitalism (1985) D.C. North Structure and Change in Economic History (1981), Institutions, Institutional Change and Economic Performance (1990) 4

Podstawowe pojęcia/kierunki w IE Ekonomia kosztów transakcyjnych Ekonomia praw własności Teoria wyboru publicznego Nowa historia gospodarcza Law and economics Itp. 5

6 To czym są te instytucje? Instytucjonalizm amerykański: Intitutions regular patterned behaviour of people in a society and the ideas and values associated with these regularities, widely prevalent highly standardized social habits, way of thought or action embedded in the habits of a group of customs of people. Rules: who may, who must, who may not do something

7 Instytucje Nowa ekonomia instytucjonalna: - Norms, markets, organizations - D. North: Institutions are the rules of the game in a society or, more formally, are the humanly devised constraints that shape human interaction. In consequence they structure incentives in human exchange, whether political, social, or economic. Institutionional change shapes the way societies evolve through time and hence is the key to understanding historical change. - Institutions reduce uncertainty by providing a structure to everyday life.

8 Dlaczego to nie wystarcza? Ludzie mówią: institutions matter. Super! Ale skoro instytucje to nic poza (sformalizowanymi bądź nie) uzgodnieniami między ludźmi (explicit, intentional devices), dlaczego mało rozwinięte gospodarki nie mogą sobie po prostu wykształcić dobrych instytucji? Bo zmieniają się bardzo powoli... Ale jak w istocie zmieniają się instytucje? Albo raczej dlaczego nie zmieniają się tak, jak ludzie by tego chcieli? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czym są instytucje. W jaki sposób history matters dla rozwoju?

9 W jaki sposób history matters? Nie da się określić Northowskich zasad gry wolnych od jakichkolwiek instytucji: Skąd się biorą zasady gry? Ciągłe cofanie się w czasie Zazwyczaj określa się instytucje jako: the humanly devised constraints that structure political, economic and social interaction informal constraints (sanctions, taboos, customs, traditions, and codes of conduct), and formal rules (constitutions, laws, property rights) Ale skąd one się wzięły? Face it: antropologia, socjologia, historia, itp. nie posuwają do przodu ekonomii Może jest jakieś EKONOMICZNE zrozumienie instytucji? Game-theoretic approach

W jaki sposób history matters? Northowcy mówią: Instytucje formalne (prawa) muszą się zinstytucjonalizować (mieć sankcję) by faktycznie funkcjonować Dychotomia na instytucje formalne i nieformalne) Przykład: ile wynoszą wody terytorialne? A ile wynosi ochrona praw autorskich w Europie i w USA? Wybór rozwiązania (instytucji) z wielu dostępnych alternatyw może zależeć (dynamicznie) od wielu wzajemnie powiązanych domen Ostatecznie, rozwiązanie: musi być spójne i wdrażalne, będzie się różnić między krajami pewnie nie będzie optymalne (Pareto-suboptymalne lub nie rankowalne w sensie Pareto) 10

W jaki sposób history matters? Domena jest uwarunkowana stanem umysłowym i emocjonalnym graczy, kompetencjami/wiedzą przez nich pozyskanymi, rolą różnych organizacji (też graczy!). Każdy ma jakąś funkcję celu, która jest ograniczona dostępną technologią, przepisami prawa oraz innymi ograniczeniami History matters w każdym z tych obszarów 11

12 Ujęcie teorii gier Gra: Jednostka analizy: zbiór graczy oraz dostępny dla nich zbiór opcji = domena; Zasady gry: funkcja celu, która przekłada wybory na skutki (w postaci funkcji wypłat dla graczy) Czym w takim razie są instytucje?

13 MASAHIKO AOKI - INSTYTUCJE WSPÓLNIE TWORZĄ GRA STRATEGIE RÓWNOWAGA UMOŻLIWIAJĄ OGRANICZAJĄ PODSUMOWUJE POTWIERDZA INSTYTUCJE PRZEKONANIA ENDOGENICZNE ZASADY GRY KOORDYNUJĄ DOMENA GRACZA DOMENA GRY

14 Definicja instytucji równowagi Institution is a summary representation of invariant and salient features of a (Nash) equilibrium path, held as shared beliefs of the players about how the game is being repeatedly played.

Dlaczego tak? Krytyka i obrona Kto określa grę? Nikt albo wszyscy. Podejście niczego nie ogranicza! Dlaczego wymuszać równowagę Nasha? Nie jest to szczególnie wymagające i zapewnia, że mówimy tylko o tym, co samo się wdraża! Skąd wiemy, że powstaną tylko efektywne instytucje? A kto powiedział, że celem graczy jest efektywność? Równowaga Nasha nie musi być optymalna w sensie Pareto, a nawet to nie mówiło by nic o efektywnosci! 15

Dlaczego tak? Krytyka i obrona Ludzie mogą wierzyć w różne rzeczy, a co gorsza mogą się nie umieć jasno wyrażać: Słowo przekonania wyraża oczekiwania, a tych nie trzeba komunikować, tylko aktualizować w miarę postępujących następnych gier! Skoro instytucje są w równowadze, dlaczego miałyby się zmieniać? Po pierwsze: większość równowag nie trwa wiecznie Równowaga jest w dochodzeniu a nie w ostatecznym rozwiązaniu! 16

17 Dwa przykłady, by lepiej zrozumieć o co chodzi Limit prędkości na drogach Reputacja Zachowanie wierności w związku

Jak dochodzi do zmiany instytucji? Wszystko zależy od przeszłości Nieczęsto się zmieniamy ( sticky ) ludzie lubią gry, które się powtarzają, więc część równowag może być stabilna To co wiemy, ogranicza naszą percepcję dostępnych alternatyw (i przekonań co do funkcji celu/wypłat). Dopóki nie zmieni się stan wiedzy nie ma powodu do odejścia od poprzedniego rozwiązania Ale Schumpeterowsko czasem ktoś coś wymyśli. Z niekontrolowalnych przyczyn Zmienia się dynamika gry => NOWA INSTYTUCJA 18