Poznań, 7 marca 2016 Sprawozdanie z działań na rzecz jakości kształcenia na Wydziale Neofilologii w 2015 roku I. Wstęp Sprawozdanie uwzględnia ocenę działań w zakresie jakości kształcenia podjętych na Wydziale Neofilologii w 2015 roku na podstawie danych z trzech dokumentów: - raportu z badania jakości kształcenia na UAM prowadzonego wśród studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, doktorantów oraz nauczycieli akademickich w roku akademickim 2014/2015; - sprawozdań poszczególnych jednostek z realizacji rekomendacji wydziałowych za rok 2015; - wyników audytu przeprowadzonego w trzech jednostkach Wydziału Neofilologii: Katedrze Orientalistyki, Instytucie Filologii Rosyjskiej i Instytucie Filologii Romańskiej. Rekomendacje Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia na 2016 rok zostają przedłożone Radzie Wydziału osobnym dokumentem. Trwa także wewnętrzny audyt czterech jednostek Wydziału Neofilologii: Instytutu Filologii Germańskiej, Katedry Ekokomunikacji, Katedry Skandynawistyki oraz Wydziałowych Studiów Kształcenia Tłumaczy. Wyniki audytu zostaną przedstawione Dyrektorom jednostek w kwietniu br. II. Analiza wyników ankiet Raport dotyczy wyników szóstej edycji badania jakości kształcenia przeprowadzonego na UAM w okresie od kwietnia do lipca 2015 r. W badaniu wzięło udział 64 nauczycieli akademickich z WN, tj. 10% (w ubiegłym roku również 10 %) ogółu zatrudnionych na wydziale, 20 doktorantów, tj. 18% (u ubiegłym roku 15%), 374 studentów studiów stacjonarnych I. stopnia, tj. 14 % (w ubiegłym roku 18 %), 73 studentów II. stopnia, tj. 8% (w ubiegłym roku 10%) oraz 12 studentów studiów niestacjonarnych, tj. 8% (w ubiegłym roku 13%). Szczegółowy raport z badań umieszony jest na stronie Biura Rady ds. Jakości Kształcenia: http://brjk.amu.edu.pl/ data/assets/pdf_file/0004/286546/nauczyciele2015.pdf. Nauczyciele akademiccy: Najlepiej oceniany element: powiązanie badań naukowych z procesem dydaktycznym, ogólne bardzo wysokie zadowolenie z jakości kształcenia w jednostce (brak odpowiedzi umiarkowanych i negatywnych); najniżej: możliwość zgłoszenia nowego przedmiotu do
programu studiów, możliwość takiej organizacji zajęć, która sprzyja okresowemu skupieniu bądź na pracy naukowej, bądź na dydaktyce (są to jednak pojedyncze odpowiedzi). Doktoranci: Najlepiej oceniany element: kompetencje nauczycieli akademickich, opieka naukowa (indywidualne podejście). Doktoranci oczekują większej oferty kursów/instruktaży dydaktycznych przygotowujących do prowadzenia zajęć ze studentami (jest to potrzeba sygnalizowana na całym UAM). Studenci stacjonarni: Najlepiej oceniane elementy: organizacja egzaminów, dyżury zgodne z planem, funkcjonowanie strony internetowej. Jednak 15% studentów I. stopnia oraz 12% studentów II. stopnia, którzy wyrazili swoją opinię nie podjęłoby powtórnie studiów na naszym wydziale podając jako przyczynę w 20% nieciekawy program studiów. Poprawiła się dostępność opisów przedmiotów dla studenta (74% odpowiedzi pozytywnych). Studenci docenili jakość sylabusów dostępnych w USOSie (brak odpowiedzi negatywnych). Słabsze strony: mała liczba zajęć do wyboru (23% studentów I. stopnia i 30% studentów II. stopnia). W czasie studiów I. stopnia 66% i II. stopnia 63% studentów nie mają informacji o możliwości udziału w prowadzonych badaniach naukowych. Ponad 20% studentów I. i II. stopnia uważa, że punkty ETCS nie odzwierciedlają rzeczywistego wkładu pracy studenta. Studenci niestacjonarni: Najwyżej oceniane elementy: organizacja egzaminów, regularność i planowość odbywanych zajęć oraz dostępność nauczycieli akademickich. Zgłoszoną słabością jest niska oferta zajęć o charakterze praktycznym (aż 80% ocen negatywnych na studiach I. stopnia i 45% na studiach II. stopnia). Pozytywnie oceniono jakość sylabusów pod kątem stosowanych metod kształcenia oraz opisu treści przedmiotu (brak ocen negatywnych). Wnioski: Niepokoi ciągle bardzo niska frekwencja w badaniu zarówno nauczycieli akademickich, jak i studentów. W ocenie studentów stacjonarnych i niestacjonarnych poprawiła się dostępność i jakość opisów przedmiotów w systemie USOS. Znaczące jest niezadowolenie stosunkowo dużego odsetka ankietowanych w odniesieniu do programu studiów magisterskich, tj. możliwości wyboru zajęć oraz funkcjonalności i możliwości znalezienia zatrudnienia po ukończeniu studiów II. stopnia. Należy jednak nadmienić, że takiej dywersyfikacji programu zajęć sprzyja powoływanie nowych specjalności (w tym roku do opinii WZOJK przedstawiono 5 nowych propozycji specjalności). III. Wnioski ze sprawozdań cząstkowych odnośnie realizacji rekomendacji wydziałowych w 2015 roku Cel Podniesienie liczby respondentów biorących udział w badaniach ankietowych (zarówno nauczycieli Realizacja Przeprowadzenie akcji informacyjnych mających na celu zachęcenie studentów do udziału w badaniach ankietowych poprzez informacje wywieszone w gablocie oraz na stronie internetowej jednostek, interwencje opiekunów roku. Informacje są także przesyłane drogą elektroniczną oraz na zebraniach
akademickich jak i studentów). Weryfikacja treści ankiet oceniających nauczycieli akademickich (informacja zwrotna dla studentów). Poprawa postaw studentów pracowników jednostek. Studenci zachęcani są przez prowadzących zajęcia do wzięcia udziału w ankiecie (informacja bezpośrednia na zajęciach lub przez listy mailingowe). System ankiet wydziałowych oceniających zajęcia dydaktyczne działa zgodnie z zasadami ustanowionymi na poziomie uczelni. Przyjęto formę ankiety istniejącej w systemie USOS. Z prowadzącymi, których zajęcia zostały ocenione jednoznacznie negatywnie dyrekcje jednostek przeprowadzają rozmowy, szczególnie zwracając uwagę na podniesione przez studentów kwestie i zlecając przeprowadzenie kolejnej ankiety oraz dodatkowych hospitacji. Mechanizm ankiet polega przede wszystkim na zapewnieniu informacji zwrotnej dla wykładowcy. Informacja zwrotna dla studentów jest w związku z tym bardzo ogólna (bez podawania personaliów), lub podawana indywidualnie w odpowiedzi na otwarte (nieanonimowe) petycje lub pisma studentów. Opiekunowie roku pozostają w stałym kontakcie ze studentami, omawiając z nimi kwestie problematyczne. Problemy sygnalizowane przez studentów, czasem także pracowników są weryfikowane i analizowane przez wykładowców, opiekunów roku, kierowników zakładów, a jeśli to konieczne także przez dyrektora/kierownika jednostki. Poszczególne jednostki starają się reagować na wszelkie sygnały próbując znaleźć najlepsze i najkorzystniejsze rozwiązanie kwestii spornych/ problematycznych. Jeżeli sytuacja tego wymaga zapewniana jest poufność. Na zebraniach inaugurujących rok akademicki oraz podczas zajęć, a w szczególności w trakcie omawiania zasad pisania prac licencjackich i magisterskich, wykładowcy informują studentów o zasadach dotyczących praw autorskich i cytowania wyników innych badaczy, które stanowią część przygotowywanych przez nich prac. Studenci są też informowani o konsekwencjach popełnienia plagiatu. Większość jednostek wprowadziła listy tematów prac licencjackich i magisterskich na stronach internetowych, co zapobiega kopiowaniu pomysłów na prace. Zakładki odsyłające do wykazu tematów prac licencjackich i magisterskich na stronach internetowych niektórych jednostek znajdują się trakcie aktualizacji, jednak ogłaszanie na stronach internetowych tematów prac magisterskich i licencjackich budzi wciąż obiekcje niektórych prowadzących seminaria. W elektronicznym archiwum prac dyplomowych znajduje się informacja o prowadzonych i recenzowanych pracach licencjackich i magisterskich, informacja o ocenie, treść recenzji i wersja elektroniczna pracy. Pracownicy otrzymali również drogą e-mailową szczegółową instrukcję w sprawie zasad składania i archiwizacji prac dyplomowych z wykorzystaniem systemu Archiwum Prac Dyplomowych oraz wzoru oświadczenia o samodzielnym napisaniu pracy dyplomowej i zgodności wersji elektronicznej
Podniesienie rangi pracy dydaktycznej Weryfikacja programów kształcenia pracy dyplomowej z wersją drukowaną. W świetle nowych rozporządzeń promotor ma obowiązek za pośrednictwem APD przesłać i sprawdzić pracę w systemie OSA. W przesłanych informacjach znajdowały się również wskazówki w jaki sposób korzystać z tego systemu i jak analizować uzyskane w raporcie z OSA dane (podejrzane statystyki, białe znaki, stosowanie innego typu czcionek etc.). W najbliższym czasie należy zwrócić uwagę na to, czy program działa poprawnie i zgłosić ewentualne uwagi w razie trudności z korzystaniem z niego (np. problem związany z odrzucaniem przez system tekstu napisanego cyrylicą). Na Wydziale Neofilologii organizowane są spotkania informacyjne oraz warsztaty dotyczące metodyki nauczania oraz możliwości pozyskiwania grantów, pisania wniosków itp. Pracownicy uczestniczą w organizowanych przez Wydział Neofilologii, Uniwersytet oraz inne jednostki, również zagraniczne, szkoleniach projakościowych, mających za zadanie podniesienie jakości nauczania. W roku 2015 były to między innymi panel szkoleniowy dla pracowników UAM z zakresu dostępności materiałów cyfrowych do potrzeb studentów z niepełnosprawnością, gdzie omawiano m.in. kwestie przystosowywania procesu dydaktycznego, stron internetowych i innych zasobów materialowych. W poszczególnych jednostkach organizowane są warsztaty, w celu podnoszenia kwalifikacji nauczycieli akademickich. Działania te mają charakter ciągły, zapotrzebowanie określane jest w wyniku analizy ankiet oceniających zajęcia dydaktyczne oraz rozmowy z nauczycielami akademickimi. Pracownicy coraz częściej korzystają z platformy Moodle, brali także udział w kursach e-learningowych zrealizowanych w ramach projektu UAM: Unikatowy absolwent Możliwości. Wzrost potencjału dydaktycznego UAM poprzez innowacyjne kształcenie w języku angielskim, interdyscyplinarność, e- learning, inwestycje w kadry (UDA-POKL.04.01.01-00-019/10). Istotną inicjatywą na rzecz poprawy jakości kształcenia było też opracowanie nowego arkusza hospitacji zajęć w ramach projektu pt. "Upowszechnienie systemu hospitacji" w konkursie Prorektora ds. kształcenia UAM. Do wszystkich jednostek przesłano dokumentację pilotażową (Informator dobrych praktyk dydaktycznych na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, listę kryteriów oceny zajęć, protokół hospitacji, arkusz autoewaluacji, kryteria rozmowy ewaluacyjnej). W jednostkach odbyło się od 5 do 18 hospitacji z wykorzystaniem dokumentacji pilotażowej. Projektem kierowała p. prof. Beata Mikołajczyk, a głównym wykonawcą była p. dr Izabela Marciniak (IFG). Wydział opracował kryteria oceny pracy dydaktycznej i naukowej pracowników. W większości jednostek przed rozpoczęciem każdego semestru koordynatorzy modułów spotykają się z prowadzącymi zajęcia,
zgodnie z KRK omawiają sylabusy i przygotowują wspólne warunki zaliczenia zgodne z efektami kształcenia zawartymi w sylabusach. W trakcie roku odbywają się także zebrania koordynatorów zajęć na poszczególnych latach z dyrektorami ds. dydaktycznych i kierownikami pracowni PNJ. Pracownicy są także zapoznawani są z publikacją Vademecum Nauczyciela Akademickiego. IV. Wnioski z audytu wewnętrznego Na Wydziale Neofilologii przyjęto zasadę audytów wewnętrznych. W roku 2015 audyt objął następujące jednostki: Katedrę Orientalistyki, Instytut Filologii Rosyjskiej i Instytut Filologii Romańskiej. Dyrektorzy jednostek otrzymali uwagi i szczegółowe rekomendacje. Sformułowano następujące wnioski ogólne: - We wszystkich jednostkach brakowało niektórych informacji dodatkowych określonych w 9 uchwały nr 285/2011/2012, np. informacji, dotyczących uzasadnienia koncepcji i celu kierunku studiów w oparciu o prowadzone w jednostce badania naukowe, analizę możliwości kadrowych i finansowych, zgodności z misją uczelni i jej strategią rozwoju; odniesienia do wniosków z analizy potrzeb rynku pracy, wniosków z analizy wyników badania karier zawodowych absolwentów oraz doświadczeń i wzorców międzynarodowych; możliwości zatrudnienia i kontynuacji kształcenia przez absolwentów i in. Należy jednak zaznaczyć, że podanie niektórych z wymienionych informacji nie było dotąd możliwe. Zgodnie z informacją uzyskaną w Biurze Karier UAM, program badania karier absolwentów jest dopiero na etapie wdrażania. - Audyt w Katedrze Orientalistyki został przeprowadzony z udziałem pani Agnieszki Dykiert, przedstawicielki Samorządu Studentów. Do corocznego audytu warto zapraszać przedstawicieli Samorządu Studentów, gdyż prezentują oni nieco inny punkt widzenia na aspekty podlegające ocenie. Z uwag studenta można wyłonić rzeczywisty obraz oczekiwań uczących się wobec organizacji procesu kształcenia. prof. dr hab. Katarzyna Karpińska-Szaj Przewodnicząca Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia