BIOLOGIA studia stacjonarne pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki KARTY PRZEDMIOTÓW

UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI WYDZIAŁ NAUK BIOLOGICZNYCH BIOLOGIA studia stacjonarne pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki KARTY PRZEDMIOTÓW Zielona Góra, rok akademicki 2015/2016

A N A T O M I A F U N K C JJ O N A L N A C Z Ł O W I E K A Kod przedmiotu: 13.9-WB-BP-AFCz Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: dr Ewa Nowacka-Chiari Prowadzący: dr Ewa Nowacka-Chiari zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECTS stacjonarne W ykład 30 2 3 egzamin Laboratorium 15 2 niestacjonarne 6 W ykład 18 3 egzamin Laboratorium 9 CEL PRZEDMIOTU: poznanie ogólnej budowy ciała ludzkiego oraz poszczególnych jego układów; poznanie właściwości funkcjonalnych układów i wybranych narządów; zdefiniowanie cech dymorficznych ciała ludzkiego; określanie wieku osobnika w oparciu o wybrane cechy anatomiczne; poznanie słownictwa anatomicznego w języku polski i łacińskim. WYMAGANIA WSTĘPNE: Wiedza z zakresu biologii człowieka - poziom szkoły średniej ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wykład: biologiczne i pozabiologiczne cechy typowo ludzkie; wielokierunkowe zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka odmiany ludzkie; budowa wszystkich układów oraz wybranych narządów ciała ludzkiego z uwzględnieniem ich właściwości funkcjonalnych. Ćwiczenia laboratoryjne: opis przestrzenny ciała ludzkiego - osie i płaszczyzny, kierunki i położenie - podstawowe nazewnictwo łacińskie; szczegółowa budowa i funkcjonowanie układu ruchu: część bierna układ kostny i połączeń, część czynna układ mięśniowy; główne cechy dymorficzne czaszki i szkieletu postcranalnego; zmiany związane z wiekiem w obrębie szkieletu. METODY KSZTAŁCENIA: Wykład konwencjonalny; ćwiczenia: prelekcja, pogadanka, pokaz, praca z modelami anatomicznymi oraz atlasami, karty pracy (indywidualna dokumentacja zajęć). 2

EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU Student objaśnia podstawy histologii oraz anatomii człowieka rozpoznaje cechy anatomiczne zmieniające się w czasie kojarząc je z wiekiem osobniczym i płcią korzysta ze źródeł literaturowych oraz innych źródeł (strony internetowe), potrafi interpretować i łączyć w spójną całość uzyskane informacje uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany stosuje metodę samokształcenia i dostrzega potrzebę uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności z anatomii człowieka. działa w grupie i organizuje pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń. SYMBOLE EFEKTÓW K1A_W01 K1A_W02 K1A_U01 K1A_U02 K1A_K01 METODY WERYFIKACJI Sprawdziany i cząstkowe kolokwia, egzamin Bieżąca kontrola na zajęciach, cząstkowe sprawdziany, egzamin Bieżąca kontrola na zajęciach, sprawdziany, kolokwia, Bieżąca ocena samodzielnie wykonywanych zadań. Bieżąca ocena przygotowania do zajęć oraz wykonywania zadań FORMA ZAJĘĆ lab. wykład lab. i wykład lab. lab. lab. K1A_K02 Bieżąca ocena aktywności studenta lab. IWARUNKI ZALICZENIA: Wykład - egzamin końcowy w formie pisemnej, do którego student jest dopuszczony na podstawie uprzedniego zaliczenia ćwiczeń. Egzamin trwający 60 minut zawiera 33 zadania: zdania do uzupełnienia oraz rysunki do opisu. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie 17 pkt. na 33 pkt. możliwe do zdobycia (52%). Ćwiczenia laboratoryjne - warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, przewidzianych do realizacji w ramach programu. Ocenie podlegają: karty pracy - rysunki do opisu, pisemne sprawdziany i kolokwia cząstkowe. Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie wszystkich ocen pozytywnych; Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie dokumentacji odbytych lab. -zeszyt ćwiczeń) stacjonarne niestacjonarne 77 50 90 120 Łącznie 167 170 Punkty ECTS stacjonarne niestacjonarne Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 3 2 Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 3 4 Łącznie 6 6 3

LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa, 1997. 2. Gołąb B., Traczyk W.: Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa, 1998. 3. Lippert H.: Anatomia, Urban & Partner, Wrocław, 1998. 4. Putz R., Pabs R.: Sobota Atlas anatomii człowieka, wyd. polskie pod red.: W. Woźniaka i K.S. Jędrzejewskiego, Urban &, Wrocław, 2006. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Malinowski A.: Auksologia, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2004. Zielona Góra, 2. Wolański N.: Rozwój biologiczny człowieka, PWN, Warszawa, 2005 PROGRAM OPRACOWAŁA: dr Ewa Nowacka-Chiari B I O C H E M I A 11 Kod przedmiotu: 13.6-WB-BP-Bioch1 Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: prof. dr hab. Aleksander Sikorski prof. dr hab. Aleksander Sikorski Prowadzący: dr Dżamila Bogusławska zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECTS stacjonarne W ykład 30 2 3 egzamin Laboratorium 30 2 niestacjonarne 6 W ykład 18 3 egzamin Laboratorium 18 CEL PRZEDMIOTU: Poznanie i zrozumienie chemicznych podstaw budowy i funkcji organizmu. 4

WYMAGANIA WSTĘPNE: Wiedza z zakresu chemii nieorganicznej i organicznej oraz biofizyki ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Biochemia - wyjaśnienie pojęć i zakresu tematycznego. Aminokwasy i białka. Wiązanie peptydowe. Białka - budowa, klasyfikacja, złożoność i różnorodność strukturalna i funkcjonalna. Parametry charakteryzujące właściwości białek. Enzymy - podstawy funkcji. Inhibitory enzymów. Kwasy nukleinowe - budowa, różnorodność, funkcja, biosynteza. Kod genetyczny. Biosynteza białek. Cukry - struktura. Lipidy złożoność i klasyfikacja lipidów. Roztwory - obliczenia. Przeliczanie stężeń. Wirowanie, wysalanie i dializa. METODY KSZTAŁCENIA: WYKŁAD - metoda podająca: wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych, przykłady rozwiązywania problemów ĆWICZENIA LABORATORYJNE - metoda podająca: pogadanka na temat stosowanych metod analitycznych, Analiza wyników doświadczeń - metoda praktyczna : laboratoryjna, praca analityczna z wykorzystaniem wybranych metod biochemicznych EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU Student wyjaśnia molekularne podstawy funkcjonowania żywego organizmu, a w szczególności funkcje komórki oraz całego organizmu. student tłumaczy podstawy molekularnych zmienności i ewolucji organizmów oraz globalne znaczenie niektórych procesów metabolicznych, takich jak fotosynteza, czy przyswajanie azotu cząsteczkowego dla biosfery. student rozwiązuje proste problemy z dziedziny biochemii i biologii molekularnej i przygotowuje udokumentowane opracowanie, posługuje się podstawowym sprzętem laboratoryjnym (pipety, wirówki, phmetry itd.), przeprowadza doświadczenia według procedur. student stosuje metodę samokształcenia i rozumie, że posiadana wiedza i zdobyte doświadczenie w omawianym zakresie są niezbędne w rzetelnej realizacji doświadczeń biologicznych student działa w grupie i organizuje pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń. SYMBOLE EFEKTÓW K1A_W03 K1A_W04 K1A_U03 K1A_U04 K1A_U05 K1A_K01 K1A_K02 METODY WERYFIKACJI Kolokwium pisemne, Egzamin pisemny Kolokwium pisemne, Egzamin pisemny Zadania laboratoryjne Sprawozdania z wykonanych zadań eksperymentalnych Zajęcia laboratoryjne FORMA ZAJĘĆ Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne WARUNKI ZALICZENIA: Wykład: Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnego wyniku z pisemnego egzaminu. Ćwiczenia laboratoryjne: warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, przewidzianych do realizacji w ramach programu laboratorium,tj.:7 zaliczeń pisemnych (3-5 pytań - ocena pozytywna powyżej 50% uzyskanych punktów), samodzielnie przygotowane sprawozdania laboratoryjne i jedno zaliczenie umiejętności praktycznych. Ocena końcowa to średnia arytmetyczna ocen cząstkowych. Wykłady: Egzamin 5

trwający 60 minut zawiera 3 otwarte pytania. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie minimum 50% punktów. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie: pracy pisemnej, projektu, prezentacji, raportu, wystąpienia; itp.) stacjonarne niestacjonarne 76 52 75 101 Łącznie 151 153 Punkty ECTS stacjonarne niestacjonarne Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 3 2 Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 3 4 Łącznie 6 6 LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2005, wydanie IV zmienione. 2. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, wydanie VI zmienione. 3. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, wydanie VI zmienione. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. P. Kafarski & B. Lejczak, Chemia bioorganiczna, PWN, Warszawa, 1994. 2. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, wydanie VI zmienione. PROGRAM OPRACOWAŁ: Prof. dr hab. Aleksander F. Sikorski B I O C H E M I A 22 Kod przedmiotu: 13.6-WB-BP-Bioch2 Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: prof. dr hab. Aleksander Sikorski Prowadzący: prof. dr hab. Aleksander F. Sikorski dr Dżamila Bogusławska 6

zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECTS stacjonarne W ykład 15 1 4 egzamin Laboratorium 30 2 niestacjonarne 3 W ykład 18 4 egzamin Laboratorium 18 CEL PRZEDMIOTU: Poznanie i zrozumienie chemicznych podstaw budowy i funkcji organizmu. WYMAGANIA WSTĘPNE: Wiedza z zakresu chemii nieorganicznej i organicznej oraz biofizyki ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Cukry - funkcja w organizmie. Lipidy - biosynteza i katabolizm niektórych lipidów. Witaminy - charakterystyka i podział witamin. Metabolizm podstawowe pojęcia. Procesy anaboliczne i kataboliczne. Reakcje sprzężone. Glikoliza. Cykl Krebsa. Fotosynteza. Fosforylacja oksydatywna. Wprowadzanie azotu do biosfery. Techniki chromatograficzne. Elektroforeza. Podstawy spektrofotometrii. METODY KSZTAŁCENIA: WYKŁAD - metoda podająca: wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych, przykłady rozwiązywania problemów ĆWICZENIA LABORATORYJNE - metoda podająca: pogadanka na temat stosowanych metod analitycznych,analiza wyników doświadczeń - metoda praktyczna: laboratoryjna,praca analityczna z wykorzystaniem wybranych metod biochemicznych EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU student wyjaśnia molekularne podstawy funkcjonowania żywego organizmu, a w szczególności funkcje komórki oraz całego organizmu. student tłumaczy podstawy molekularnych zmienności i ewolucji organizmów oraz globalne znaczenie niektórych procesów metabolicznych, takich jak fotosynteza, czy przyswajanie azotu cząsteczkowego dla biosfery. SYMBOLE EFEKTÓW P1A_W01, P1A_W04 K1A_W03 P1A_W04, P1A_W08 K1A_W04 METODY WERYFIKACJI Kolokwium pisemne, Egzamin pisemny Kolokwium pisemne, Egzamin pisemny FORMA ZAJĘĆ Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne student rozwiązuje proste problemy z P1A_U01, Zajęcia laboratoryjne ćwiczenia 7

dziedziny biochemii i biologii molekularnej i przygotowuje udokumentowane opracowanie, posługuje się podstawowym sprzętem laboratoryjnym (urządzenia do elektroforezy i chromatografii, spektrofotometry itd..), przeprowadza doświadczenia według procedur. student stosuje metodę samokształcenia i rozumie, że posiadana wiedza i zdobyte doświadczenie w omawianym zakresie są niezbędne w rzetelnej realizacji doświadczeń biologicznych student działa w grupie i organizuje pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń. P1A_U04 P1A_U06 P1A_U09 K1A_U03 K1A_U04 K1A_U05 P1A_K01, P1A_K05 K1A_K01 P1A_K02 K1A_K02 Sprawozdania z wykonanych zadań eksperytmentalnych Sprawozdania z wykonanych zadań eksperytmentalnych Zajęcia laboratoryjne laboratoryjne ćwiczenia laboratoryjne ćwiczenia laboratoryjne WARUNKI ZALICZENIA: Wykład: Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnego wyniku z pisemnego egzaminu. Ćwiczenia laboratoryjne: warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, przewidzianych do realizacji w ramach programu laboratorium,tj.:4 zaliczeń pisemnych (3-5 pytań - ocena pozytywna powyżej 50% uzyskanych punktów), samodzielnie przygotowane sprawozdania laboratoryjne i jedno zaliczenie umiejętności praktycznych. Ocena końcowa to średnia arytmetyczna ocen cząstkowych. Wykłady: Egzamin trwający 60 minut zawiera 3 otwarte pytania. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie minimum 50% punktów. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie: pracy pisemnej, projektu, prezentacji, raportu, wystąpienia; itp.) stacjonarne niestacjonarne 50 40 20 30 Łącznie 70 70 Punkty ECTS stacjonarne niestacjonarne Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 2 2 Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 1 1 Łącznie 3 3 LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2005, wydanie IV zmienione. 2. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, wydanie VI zmienione. 8

3. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, wydanie VI zmienione. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. P. Kafarski & B. Lejczak, Chemia bioorganiczna, PWN, Warszawa, 1994. 2. Berg, J.M, Tymoczko, J.L., Stryer, L., Biochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, wydanie VI zmienione. PROGRAM OPRACOWAŁ: Prof. dr hab. Aleksander F. Sikorski B I O F I Z Y K A Kod przedmiotu: 13.1-WB-B1-BIOF Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: prof. dr hab. Lidia Latanowicz Prowadzący: prof. dr hab. Lidia Latanowicz, dr Anna Timoszyk zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECT S stacjonarne I stopnia W ykład 15 1 2 Egzamin Laboratorium 15 1 Zaliczenie z oceną niestacjonarne I stopnia 3 W ykład 18 2 Egzamin Laboratorium 18 Zaliczenie z oceną CEL PRZEDMIOTU: Celem kształcenia jest nabycie przez studentów zdolności powiązania wiedzy teoretycznej z umiejętnościami praktycznymi w zakresie opisu zjawisk zachodzących w przyrodzie. WYMAGANIA WSTĘPNE: Podstawowa wiedza z zakresu biologii, chemii, fizyki i matematyki przewidziana w programie studiów na kierunku Biotechnologia (1 semestr). ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wykład: budowa materii: własności cieczy, gazów i ciał stałych, termodynamika procesów zachodzących w organizmach żywych: procesy makroskopowe i mikroskopowe, procesy transportu masy i energii, wpływ promieniowania elektromagnetycznego na żywe organizmy, promieniotwórczość naturalna i sztuczna. 9

Laboratorium: termodynamika, m.in. entalpia układu, entalpia molowa, entropia układu, równowaga fazowa; termoregulacja organizmu stałocieplnego. METODY KSZTAŁCENIA: Wykład: podająca prezentacja multimedialana. Laboratorium: praktyczna doświadczenia wykonywane z wykorzystaniem różnych metody kalorymetrycznej. EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU Student definiuje pojęcia i procesy fizyczne zachodzące w organizmie człowieka i środowisku Student potrafi zdefiniować, opisać i wytłumaczyć podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze z zakresu budowy materii, termodynamiki i promieniowania. Student potrafi scharakteryzować podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze na podstawie posiadanej wiedzy, np. bilans cieplny i termoregulacja organizmów stałocieplnych. Student objaśnia zasady stosowania zróżnicowanych metod badawczych, zasady obserwacji naukowej, metody eksperymentalne, interpretację wyników, wnioskowanie, dowodzenie, definiowanie Student potrafi zastosować podstawowe metody badawcze w zakresie przewidzianym przez program zajęć oraz potrafi wykorzystać dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne. Student posługuje się najnowszymi technikami stosowanymi w laboratorium, przeprowadza poprawną analizę i interpretację uzyskanych wyników, formułuje odpowiednie wnioski; wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie wyników przeprowadzonych prostych analiz Student stosuje podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy laboratoryjnej Student wykonuje proste pomiary biofizyczne i interpretuje uzyskane dane, przeprowadza obserwacje podczas wykonywania doświadczenia oraz potrafi zastosować podstawowe metody statystyczne do analizy danych. Student potrafi uczyć się samodzielnie w sposób ukierunkowany Student docenia istotność przedmiotowej wiedzy, widzi możliwości wykorzystania wiedzy w praktyce, dostrzega interdyscyplinarny charakter przedmiotu SYMBOLE FORMA METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW ZAJĘĆ K1A_W08 Test, wejściówka, sprawozdanie wykład laboratorium K1A_W13 Test, wejściówka, sprawozdanie wykład laboratorium K1A_W14 Test, wejściówka, sprawozdanie wykład laboratorium K1A_W36 Test, wejściówka, sprawozdanie wykład laboratorium K1A_U01 Praktyczna, dyskusja, sprawozdanie laboratorium K1A_U03 K1A_U07 Praktyczna, dyskusja, sprawozdanie laboratorium K1A_U05 Praktyczna, dyskusja, sprawozdanie laboratorium K1A_U08 K1A_U19 K1A_U09 K1A_U15 Praktyczna, dyskusja, sprawozdanie Test, wejściówka, dyskusja, sprawozdanie Test, wejściówka, dyskusja, sprawozdanie laboratorium wykład laboratorium wykład laboratorium 10

Student działa w grupie i organizuje pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń Student stosuje metodę samokształcenia i dostrzega potrzebę uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności K1A_K02 Praca w grupie laboratorium K1A_K09 Test, wejściówka, dyskusja, sprawozdanie wykład laboratorium WARUNKI ZALICZENIA: Wykład: egzamin test otwarty z progami punktowymi. Warunkiem zdania egzaminu jest otrzymanie minimum 50% poprawnych odpowiedzi. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z laboratorium. Laboratorium: warunkiem zaliczenia jest przygotowanie teoretyczne do wykonywanych doświadczenia (wejściówki), wykonanie pięciu doświadczeń przewidzianych w programie laboratorium oraz wykonanie sprawozdania z każdego z nich, zgodnie z zaleceniami prowadzącego. Sprawozdania obejmują cel doświadczenia, opis przeprowadzanego doświadczenia, obliczenia na podstawie otrzymanych wyników, analizę wyników (zastosowanie rozkładu normalnego) oraz wykreślanie wykresów. Ocenie podlegają: wejściówki (teoria) pisane przed wykonaniem każdego z doświadczeń oraz sprawozdania. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie średniej arytmetycznej z wszystkich ocen z wejściówek oraz z wszystkich ocen ze sprawozdań na poziomie 3,0. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie: pracy pisemnej, projektu, prezentacji, raportu, wystąpienia; itp.) stacjonarne zajęcia dydaktyczne 30 konsultacje i egzamin 25 niestacjonarne Zajęcia dydaktyczne 36 konsultacje i egzamin 10 20 29 Łącznie 75 75 Punkty ECTS stacjonarne niestacjonarne Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 2 2 Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 1 1 Łącznie 3 3 LITERATURA PODSTAWOWA: [1] Red. Bryszewska M. i Leyko W., Biofizyka dla biologów, PWN, Warszawa, 1998. [2] Red. Terlecki J., Ćwiczenia laboratoryjne z biofizyki i fizyki podręcznik dla studentów, PZWL, Warszawa, 1999. [3] Red. Hendrich A. i Michalak K., Ćwiczenia laboratoryjne z biofizyki skrypt dla studentów medycyny, Wydawnictwo AM we Wrocławiu, Wrocław, 2005. [4] Red. Trębacz K., Ćwiczenia z biofizyki dla studentów biologii i biotechnologii UMCS w Lublinie, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 2002. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 11

[1] Red. Jóźwiak Z. i Bartosz G., Biofizyka wybrane zagadnienia wraz z ćwiczeniami, PWN, Warszawa, 2005. PROGRAM OPRACOWAŁA: Dr Anna Timoszyk B I O L O G I A K O M Ó R K I Kod przedmiotu: 13.9-WB-BP-BiKom Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: prof. dr hab. Aleksander Sikorski prof. dr hab. Aleksander Sikorski Prowadzący: dr Elżbieta Heger zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECTS stacjonarne W ykład 15 1 5 egzamin Laboratorium 45 3 niestacjonarne 4 W ykład 18 5 egzamin Laboratorium 27 CEL PRZEDMIOTU: Celem kształcenia jest umożliwienie zrozumienia zjawisk zachodzących w komórce eukariotycznej na poziomie molekularnym. Istotnym celem jest przedstawienie struktur komórkowych i funkcji i dynamiki na poziomie ultrastrukturalnym oraz molekularnym. WYMAGANIA WSTĘPNE: Biologia, biochemia, biofizyka, genetyka ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Elementy ewolucji komórki oraz struktur subkomórkowych, Podstawy ultrastrukturalne i molekularne oraz funkcja poszczególnych organelli komórkowych oraz ich funkcje. Rola "przepływu błon". Struktura, dynamika i funkcje szkieletu komórkowego. Przekazywanie sygnałów na poziomie komórki. Cykl komórkowy i niektóre systemy jego regulacji. Nowotworzenie. 12

METODY KSZTAŁCENIA: WYKŁAD - metoda podająca: wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych, przykłady rozwiązywania problemów ĆWICZENIA LABORATORYJNE - metoda podająca: pogadanka na temat stosowanych metod analitycznych, analiza wyników doświadczeń, - metoda praktyczna: laboratoryjna, praca analityczna z wykorzystaniem wybranych metod analizy budowy i funkcji życiowych komórek. EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU Student w interpretacji zjawisk i procesów przyrodniczych opiera się na podstawach empirycznych, rozumiejąc w pełni znaczenie metod matematycznych i statystycznych, Student wyjaśnia podstawy molekularnej zmienności i ewolucji organizmów, posiada wiedzę o aktualnie dyskutowanych w literaturze problemach kierunkowych w dziedzinie biologii komórki, student używa podstawowych technik (frakcjonowanie, separacja, analiza ilościowa i jakościowa) i narzędzi badawczych (wirówki, ph-metry, spektrofotometry itp.) w dziedzinie biologii komórki, student rozwiązuje proste problemy w dziedzinie biochemii i biologii molekularnej, przygotowuje raporty na podstawie wykonanych doświadczeniach laboratoryjnych, przeprowadza badania, zgodnie z procedurami. student stosuje metodę samokształcenia i rozumie, że posiadana wiedza i zdobyte doświadczenie w omawianym zakresie są niezbędne w rzetelnej realizacji doświadczeń biologicznych student działa w grupie i organizuje pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń. SYMBOLE EFEKTÓW K1A_W18 K1A_W18 K1A_W36 K1A_W36 K1A_U03 K1A_U04 K1A_U05 K1A_K01 K1A_K02 METODY WERYFIKACJI Kolokwium pisemne Egzamin pisemny Kolokwium pisemne Egzamin pisemny Zadania laboratoryjne Sprawozdania pisemne Sprawozdania pisemne Zadania laboratoryjne FORMA ZAJĘĆ Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne ćwiczenia laboratoryjne ćwiczenia laboratoryjne ćwiczenia laboratoryjne WARUNKI ZALICZENIA: Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnego wyniku z zajęć laboratoryjnych oraz pozytywnego wyniku z egzaminu. Ćwiczenia laboratoryjne: warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, przewidzianych do realizacji w ramach programu laboratorium, tj.: 3 zaliczeń pisemnych (3-5 pytań - ocena pozytywna powyżej 50% uzyskanych punktów), samodzielnie przygotowane sprawozdania laboratoryjne. Ocena końcowa to średnia arytmetyczna ocen cząstkowych. Wykłady: Egzamin trwający 60 minut zawiera 3 otwarte pytania. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie minimum 50% punktów. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. 13

OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie: pracy pisemnej, projektu, prezentacji, raportu, wystąpienia; itp.) stacjonarne niestacjonarne 70 45 30 55 Łącznie 100 100 Punkty ECTS stacjonarne niestacjonarne Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 3 2 Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 1 2 Łącznie 4 4 LITERATURA PODSTAWOWA: 5. Harvey Lodish i in., Molecular Cell Biology, 6th Edition, Freeman 2008. 6. Bruce Alberts i in., Molecular Biology of the Cell, 5th Edition, Garland Sci. 2007. 7. Gerald Karp, Cell and Molecular Biology: Concepts and Experiments, Study Guide, 5th Edition, Wiley 2007. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 3. Bruce Alberts i in., Podstawy Biologii Komórki, PWN 2009 (copyright 2005). 4. Wincenty M. Kilarski, Strukturalne Podstawy Biologii Komórki, PWN 2012 (copyright 2005). 5. red. Zofia Bielańska-Osuchowska Słownik Biologii Komórki, wyd. II, PAU 2008. PROGRAM OPRACOWAŁ: Prof. dr hab. Aleksander Sikorski B O T A N I K A O G Ó L N A Kod przedmiotu: 13.1-WB-BP-BtOg Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: dr Krystyna Walińska Prowadzący: dr Krystyna Walińska zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECT S 14

stacjonarne W ykład 30 2 1 egzamin Laboratorium 45 3 niestacjonarne 6 W ykład 18 egzamin 1 Laboratorium 27 CEL PRZEDMIOTU: Celem zajęć z botaniki ogólnej jest nabycie przez studenta wiedzy teoretycznej i praktycznej, w wyniku czego student powinien opisać budowę komórkową i tkankową organizmów roślinnych, objaśnić proces wzrostu, rozwoju i różnicowania się roślin naczyniowych, scharakteryzować budowę organów wegetatywnych i generatywnych roślin, rozpoznać i scharakteryzować ekologiczne formy roślin naczyniowych. W ramach zajęć laboratoryjnych student powinien poznać podstawowe zasady bezpiecznej pracy w laboratorium biologicznym, opanować techniki mikroskopowania oraz samodzielnie wykonywać preparaty mikroskopowe. Student powinien nauczyć się analizować preparaty gotowe i sporządzone samodzielnie i wykonywać poprawnie rysunki spod mikroskopu. WYMAGANIA WSTĘPNE: Znajomość podstaw biologii, w tym cytologii, histologii oraz podstaw systematyki roślin na poziomie szkoły średniej. ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wykład: Przedmiot i zakres botaniki. Historia botaniki. Metody badawcze stosowane w botanice. Skład chemiczny komórki roślinnej. Budowa komórki roślinnej. Symplast i apoplast. Ewolucja budowy ciała roślin: formy jednokomórkowe, wielokomórkowe plechowce, rośliny telomowe. Klasyfikacja i budowa tkanek roślinnych. Funkcjonalne układy tkankowe. Teoria stelarna. Wzrost, rozwój i różnicowanie się roślin naczyniowych. Organy wegetatywne roślin. Budowa pierwotna i wtórna korzenia i pędu. Morfologia, anatomia i modyfikacje korzenia i pędu. Formy życiowe roślin. Rozmnażanie płciowe i przemiana pokoleń. Budowa organów generatywnych u roślin. Budowa kwiatu roślin okrytonasiennych. Typy kwiatostanów. Rodzaje nasion i owoców. Zajęcia laboratoryjne: Budowa mikroskopu optycznego. Podstawy mikroskopowania. Komórka roślinna. Podstawy cytologii. Budowa chemiczna organizmów żywych. Cykl życiowy komórki. Podziały komórkowe. Tkanki merystematyczne i stałe roślin. Budowa morfologiczna i anatomiczna korzenia, łodygi i liścia. Budowa kwiatu i rodzaje kwiatostanów. Budowa i rodzaje nasion i owoców. METODY KSZTAŁCENIA: - podająca (wykład w formie prezentacji multimedialnej ppt), - praktyczna (ćwiczenia laboratoryjne z wykorzystaniem mikroskopów i binokularów, zestawów preparatów i zgromadzonego materiału biologicznego). EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU SYMBOLE EFEKTÓW METODY WERYFIKACJI FORMA ZAJĘĆ zna i rozumie podstawy botaniki ogólnej (cytologia i histologia roślin, anatomia i morfologia roślin, cykl rozwojowy roślin) K1A_W07 Testy sprawdzające, egzamin wykład, laboratorium objaśnia zasady stosowania technik K1A_W08 Test umiejętności laboratorium 15

mikroskopowych i preparacyjnych oraz ma wiedzę w zakresie stosowania sprzętu laboratoryjnego w pracowni biologicznej. korzysta ze źródeł literaturowych oraz innych źródeł (e-learning), potrafi interpretować uzyskane informacje. stosuje zasady ergonomii w pracy laboratoryjnej i stosuje przepisy BHP, planuje i przeprowadza eksperyment, potrafi wykorzystać poznane techniki badawcze (preparacja materiału biologicznego, analiza z wykorzystaniem mikroskopu), interpretuje wyniki. posługuje się kluczami do oznaczania roślin. stosuje metodę samokształcenia i dostrzega potrzebę uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności z botaniki. działa w grupie i stosuje się do zaleceń prowadzącego zajęcia. K1A_U01 K1A_U04, K1A_U06 K1A_K03 K1A_U08 K1A_K01 K1A_K02 praktycznych Testy sprawdzające, egzamin wykład, Test umiejętności praktycznych laboratorium laboratorium Test umiejętności laboratorium praktycznych Testy sprawdzające, egzamin wykład, Test umiejętności praktycznych laboratorium laboratorium WARUNKI ZALICZENIA: Wykład - egzamin końcowy, do którego student jest dopuszczany na podstawie uprzedniego zaliczenia ćwiczeń, przeprowadzony w formie pisemnej. Egzamin trwający 60 minut zawiera 70 zamkniętych pytań. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie 42 pkt (60%) na 70 pkt. możliwych do zdobycia. Ćwiczenia laboratoryjne - warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu botanika ogólna. Ocenie podlegają: testy sprawdzające wiedzę (zamknięte i otwarte) ocena pozytywna powyżej 60% uzyskanych punktów, samodzielnie wykonany zielnik dendrologiczny, dziennik laboratoryjny i test praktycznych umiejętności. Ocena końcowa to średnia arytmetyczna ocen cząstkowych. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie: pracy pisemnej, projektu, prezentacji, raportu, wystąpienia; itp.) Liczba godz. stacjonarne Zajęcia dydaktyczne (75 godz.), - konsultacje (15 godz.) - przygotowanie do zajęć (60 godz.) Liczba godz. niestacjonarne Zajęcia dydaktyczne (45 godz.), - konsultacje (15 godz.) - przygotowanie do zajęć (90 godz.), Łącznie 150 godzin 150 godzin Rodzaj zajęć Punkty ECTS Punkty ECTS 16

Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 4 punkty ECTS 2 punkty ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 2 punkt ECTS 4 punkt ECTS Łącznie 6 punktów ECTS 6 punktów ECTS LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Szweykowscy A i J., Botanika. Tom 1, PWN, Warszawa, 2008 2. Solomon, Berg, Martin, Villee, Biologia. Multico Oficyna Wydawnicza, 3. Warszawa, 2000 4. Gorczyński T., Ćwiczenia z botaniki. PWN, Warszawa, 1978 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Tołpa S., Botanika. WP. Warszawa, 1993 PROGRAM OPRACOWAŁA: Dr Krystyna Walińska B O T A N I K A S Y S T E M A T Y C Z N A Kod przedmiotu: 13.9-WB-BP-BotSys Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: prof. dr hab. Marian Giertych Prowadzący: prof. dr hab. Marian Giertych dr Dmytro Iakushenko zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECTS stacjonarne W ykład 20 2 2 egzamin Laboratorium 30 2 niestacjonarne 4 W ykład 18 2 egzamin Laboratorium 27 17

CEL PRZEDMIOTU: Celem kształcenia jest przekazanie wiedzy dotyczącej podziału systematycznego świata roślin, z uwzględnieniem grup systematycznych historycznie zaliczanych do królestwa roślin. Zapoznanie studenta z rola jaką odgrywa taksonomia we współczesnej nauce. Nauczenie studenta samodzielnego oznaczania roślin naczyniowych, wyszukiwania informacji literaturowych w bazach danych na temat współczesnych problemów botaniki systematycznej oraz właściwej interpretacji zebranych informacji. WYMAGANIA WSTĘPNE: Znajomość podstaw biologii w tym ze szczególnym uwzględnieniem botaniki ogólnej. Student powinien znać podstawy podziału systematycznego świata roślin. ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wykład podstawy systematyki i taksonomii botanicznej oraz zasad nazewnictwa jednostek taksonomicznych. Miejsce roślin i grzybów w systemie organizmów żywych. Przegląd podstawowych grup systematycznych roślin i grzybów oraz charakterystyka wybranych ich przedstawicieli: domena - królestwo Prokaryota bezjądrowe podkrólestwo Eubacteria eubakterie gromada schizophyta (cyanobacterid) sinice prochlorophyta prochlorofity bacteria (Schizomycetes) bakterie domena - podkrólestwo Archaebacteria archebakterie domena - królestwo Eukaryota jądrowe podkrólestwo Phytobionta rośliny gromada Glaucophyta glaukofity Pyrrophyta tobołki Euglenophyta eugleniny Chrysophyta glony złociste Raphidophyta chloromonady Cryptophyta kryptofity Phaeophyta brunatnice Rhodophyta krasnorosty Chlorophyta zielenice Telomophyta rośliny telomowe (rośliny osiowe) podkrólestwo Mycobionta - grzyby gromada Myxomycota - śluzorośla Acrasiomycota akrazje Plasmodiophoromycota - plazmodiofory Labyrinthulomycota labiryntulorośla Oomycota grzyby lęgniowe Eumycota grzyby właściwe Lichenes porosty zajęcia laboratoryjne ćwiczenia praktyczne z taksonomii i budowy klucza do oznaczania roślin. Układanie przykładowego klucza do oznaczania wybranych gatunków z rodzaju Pinus na podstawie cech ich szyszek. Przegląd wybranych przedstawicieli podstawowych grup systematycznych. METODY KSZTAŁCENIA: Podająca (wykład w formie prezentacji multimedialnej w sali wykładowej). Praktyczna (laboratorium w formie ćwiczeń przy mikroskopach i binokularach z wykorzystaniem kluczy do oznaczania roślin. - samodzielna praca z literaturą przedmiotu (również anglojęzyczną) EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU Student zna obowiązujący podział systematyczny świata roślin, zna podstawowe zasady pracy taksonoma roślin Student zna cechy charakterystyczne dla podstawowych grup systematycznych wymienionych w treściach programowych i omawianych podczas zajęć, zna wybranych przedstawicieli podstawowych rodzin flory naczyniowej Polski Student zna zasady posługiwania się mikroskopem i binokularem oraz zna zasady budowy klucza do oznaczania roślin. SYMBOLE EFEKTÓW P1A_W01 K1A_W09 P1A_W04 K1A_W10 P1A_W07 K1A_W08, K1A_W11 METODY WERYFIKACJI Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. FORMA ZAJĘĆ Wykład i ćwiczenia Wykład i ćwiczenia Wykład i ćwiczenia Student potrafi wykorzystać poznane P1A_U01 Kolokwia cząstkowe w ramach Wykład i 18

techniki badawcze, oznacza przy pomocy klucza rośliny naczyniowe Student potrafi korzystać z literatury (w tym również w języku angielskim) w zakresie systematyki roślin Student wykorzystuje internetowe literaturowe bazy danych Student oznacza rośliny przy pomocy klucza, potrafi interpretować i łączyć w spójną całość uzyskane informacje Student posiada umiejętność zaprezentowania wiadomości, z wykorzystaniem fachowej literatury przedmiotu Student stosuje metody samokształcenia i dostrzega potrzebę uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności w zakresie systematyki roślin K1A_U04 ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. ćwiczenia P1A_U02 K1A_U01 P1A_U03 K1A_U01 P1A_U01, P1A_U06, P1A_U07 K1A_U08, K1A_U01 P1A_U10 K1A_U09 P1A_K01, P1A_K05 K1A_U01 Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Wykład i ćwiczenia Wykład i ćwiczenia Wykład i ćwiczenia Wykład i ćwiczenia Wykład i ćwiczenia Student działa w grupie i organizuje prace wykazując dbałość o bezpieczeństwo pracy, słucha uwag prowadzącego i stosuje się do jego zaleceń P1A_K02, P1A_K06 K1A_K02, K1A_K03 Kolokwia cząstkowe w ramach ćwiczeń. Ustny egzamin końcowy. Wykład i ćwiczenia WARUNKI ZALICZENIA: Wykład - egzamin końcowy ustny, do którego student jest dopuszczany na podstawie uprzedniego zaliczenia ćwiczeń. Student na egzamin przynosi samodzielnie wykonany zielnik 50 gatunków roślin naczyniowych w tym 7 gatunków drzew. Musi wykazać się znajomością prezentowanych w zielniku roślin (nazwa naukowa, przynależność taksonomiczna itd.). Podczas egzaminu student losuje 3 pytania, spośród 100 obejmujących cały zakres tematyczny. Warunkiem zaliczenia jest prawidłowa odpowiedź na przynajmniej dwa pytania. Ćwiczenia - warunkiem zaliczania jest obecność na zajęciach, aktywny udział w ćwiczeniach oraz zaliczenia wszystkich kolokwiów obejmujących zagadnienia technik badawczych wykorzystywanych przy oznaczaniu roślin. Sprawdzona zostanie praktyczna umiejętność oznaczania roślin z wykorzystaniem klucza. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie wszystkich jego form, przy czym student przed przystąpieniem do egzaminu musi uzyskać pozytywną ocenę z zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa na zaliczenie przedmiotu jest średnią arytmetyczną z ocen za poszczególne formy zajęć. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach; konsultacjach; egzaminie, itp.) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć, kolokwium, egzaminu; studiowanie literatury; przygotowanie: pracy pisemnej, projektu, prezentacji, raportu, wystąpienia; itp.) Liczba godz. stacjonarne Zajęcia dydaktyczne (50 godz.), - konsultacje, egzamin (5 godz.) - przygotowanie do zajęć (65 godz.) Liczba godz. niestacjonarne Zajęcia dydaktyczne (45 godz.), - konsultacje, egzamin (5 godz.) - przygotowanie do zajęć (70 godz.), Łącznie 120 godzin 120 godzin 19

Rodzaj zajęć Punkty ECTS Punkty ECTS Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 2 punkty ECTS 2 punkty ECTS Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 2 punkty ECTS 2 punkty ECTS Łącznie 4 punktów ECTS 4 punktów ECTS LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Szweykowska A., Szweykowski J.: Botanika, tom 1 - Morfologia, tom 2 - Systematyka. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2006 lub 20 2. Rutkowski L. 2006. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 3. Żervenka M. i in. 1997. Świat roślin, skał i minerałów. Multico, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Podbielkowski, Z., Rejment-Grochowska, I., Skirgiełło, A.: Rośliny zarodnikowe. PWN, Warszawa, 1979. 2. Seneta, W., Dolatowski, J.: Dendrologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2000 lub 2003 lub 2005 lub 2006. 3. Novak F. A. 1987. Wielki atlas roślin. PWRiL, Warszawa 4. http://www.atlas-roslin.pl/ 5. Literatura fachowa w języku angielskim PROGRAM OPRACOWAŁ: Dr hab. Marian Giertych, prof. Uz C H E M I A F I Z Y C Z N A Kod przedmiotu: 13.3-WB-BP-ChF Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: dr inż. Agnieszka Mirończyk Prowadzący: dr inż. Agnieszka Mirończyk zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECT S 1. BIOLOGIA - studia stacjonarne I stopnia W ykład 15 1 3 Laboratorium 30 2 2. studia niestacjonarne I stopnia 5 W ykład 9 1 3 Laboratorium 18 2 20

CEL PRZEDMIOTU: Przedstawienie wybranych zagadnień z zakresu chemii fizycznej mających szczególne znaczenie w badaniu procesów biologicznych i stanowiących podstawę dla badań eksperymentalnych. Nauczenie studentów samodzielnego planowania i prowadzenia pomiarów fizykochemicznych. WYMAGANIA WSTĘPNE: Znajomość chemii na poziomie szkoły średniej. ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wykład: Kinetyka chemiczna reakcji prostych i złożonych. Teoria kompleksu aktywnego. Kataliza homo- i heterogeniczna. Podstawy elektrochemii. Przewodnictwo roztworów elektrolitów. Elektroliza. Ogniwa. Korozja. Efekty fizyczne procesów chemicznych termochemia. Roztwory elektrolitów równowagi kwasowo-zasadowe, dysocjacja elektrolityczna, roztwory buforowe, ph. Zjawiska powierzchniowe - adsorpcja. Układy koloidalne. Elektryczne i magnetyczne właściwości substancji. Elementy fotochemii i radiochemii. Podstawy spektroskopii molekularnej (elektronowej i oscylacyjnej). Laboratorium: Wyznaczanie energii aktywacji Landolta. Kinetyka reakcji rozkładu jonu kompleksowego. Przewodnictwo słabych elektrolitów (pomiar stałej dysocjacji słabego kwasu). Pomiar stałej dysocjacji kwasów i zasad metodą potencjometryczną. Entalpia swobodna reakcji dysocjacji p-nitrofenolu. Współczynnik podziału. Adsorpcja z roztworów wodnych. Szereg elektrochemiczny metali (oznaczanie reaktywności wybranych metali szlachetnych i nieszlachetnych). Badanie właściwości fizykochemicznych roztworów właściwych i koloidalnych. Związki kompleksowe (otrzymywanie kompleksów wybranych jonów metali, badanie wpływu rodzaju ligandu na trwałość związków kompleksowych). Rozpuszczalność substancji, iloczyn rozpuszczalności (strącanie i rozpuszczanie osadów). Obliczenia fizykochemiczne z zakresu kinetyki, termodynamiki i elektrochemii. METODY KSZTAŁCENIA: Wykład w formie prezentacji multimedialnej. Wykład problemowy. Część praktyczna - ćwiczenia laboratoryjne z wykorzystaniem podstawowego sprzętu laboratorium fizykochemicznego. Rozwiązywanie problemów i zadań z list podzielonych tematycznie. EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU Student posiada wiedzę z zakresu chemii niezbędną do zrozumienia zjawisk i procesów fizykochemicznych Student interpretuje zjawiska fizykochemiczne empirycznie, do ich interpretacji stosuje metody matematyczne i statystyczne Student posługuje się podstawowym sprzętem w laboratorium fizykochemicznym: ph-metr, konduktometr, kolorymetr, spektrofotometr Student planuje i przeprowadza eksperyment, potrafi wykorzystać poznane techniki badawcze, interpretuje i wyciąga wnioski Student stosuje metodę samokształcenia i dostrzega potrzebę uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności z zakresu chemii fizycznej Student potrafi działać w grupie i organizować pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń SYMBOLE EFEKTÓW K1A_W14 K1A_W18 METODY WERYFIKACJI Zaliczenie na ocenę w formie testu otwartego, bieżąca kontrola na zajęciach Zaliczenie na cenę w formie testu otwartego, bieżąca kontrola na zajęciach FORMA ZAJĘĆ wykład, ćwiczenia laboratoryjne wykład, ćwiczenia laboratoryjne K1A_U04 Bieżąca kontrola na zajęciach ćwiczenia laboratoryjne K1A_U17 K1A_K01 K1A_K02 Bieżąca kontrola na zajęciach, dyskusja Zaliczenie na cenę w formie testu otwartego, bieżąca kontrola na zajęciach Zaliczenie na cenę w formie testu otwartego, bieżąca kontrola na zajęciach ćwiczenia laboratoryjne wykład, ćwiczenia laboratoryjne wykład, ćwiczenia laboratoryjne 21

WARUNKI ZALICZENIA: Wykład pozytywna ocena z pisemnego kolokwium w formie pytań otwartych; czas trwania 1 h. Pozytywną ocenę uzyskuje student po udzieleniu 60% poprawnych odpowiedzi. Ćwiczenia laboratoryjne - warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, przewidzianych do realizacji w ramach programu laboratorium. Ocenie podlegają: testy sprawdzające wiedzę (zamknięte i otwarte) ocena pozytywna powyżej 60% uzyskanych punktów, dziennik laboratoryjny i test praktycznych umiejętności. Ocena końcowa to średnia arytmetyczna ocen cząstkowych (po 50% z części wykładowej i laboratoryjnej). OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Godziny kontaktowe (udział w zajęciach, konsultacjach i kolokwium zaliczeniowym) Samodzielna praca studenta (przygotowanie do: zajęć i kolokwium; studiowanie literatury; przygotowanie: raportów z ćwiczeń) stacjonarne Zajęcia dydaktyczne (45 godz.), - konsultacje (10 godz.) - zaliczenie (1 godz) 56 niestacjonarne Zajęcia dydaktyczne (27 godz.), - konsultacje (8 godz.) - zaliczenie (1 godz) 36 36 56 Łącznie 92 92 Punkty ECTS stacjonarne niestacjonarne Zajęcia z udziałem nauczyciela akademickiego 3 2 Zajęcia bez udziału nauczyciela akademickiego 2 3 Łącznie 5 5 LITERATURA PODSTAWOWA: 1. K. Pigoń, Z. Ruziewicz, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 2. P.W. Atkins, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 3. L. Sobczyk, A. Kisza, Chemia fizyczna dla przyrodników, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. A.G. Whittaker, A.R. Mount, M.R. Heal, Chemia fizyczna (krótkie wykłady), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 2. J. Pigoniowa, Obliczenia fizykochemiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 3. red. F.Jarosz, Biofizyka; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001. PROGRAM OPRACOWAŁA: dr inż. Agnieszka Mirończyk C H E M I A O G Ó L N A I N I E O R G A N I C Z N A Kod przedmiotu: 13.3-WB-BP-ChOg Typ przedmiotu: obowiązkowy 22

Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: dr inż. Iwona Sergiel Prowadzący: dr inż. Iwona Sergiel, dr inż. Agnieszka Mirończyk zajęć w semestrze w tygodniu Semestr zaliczenia Punkty ECT S stacjonarne I stopnia W ykład 30 2 1 egzamin Laboratorium 30 2 niestacjonarne I stopnia 6 W ykład 18 1 egzamin Laboratorium 18 CEL PRZEDMIOTU: Przekazanie stanu wiedzy na temat budowy materii, ze szczególnym uwzględnieniem pierwiastków chemicznych, oraz związków nieorganicznych i ich roli w przyrodzie. W ramach zajęć laboratoryjnych student powinien poznać podstawowe zasady bezpiecznej pracy w laboratorium chemicznym oraz nauczyć się przygotowywać roztwory o danym stężeniu, składzie i ph, prawidłowo posługując się aparaturą naukową i sprzętem laboratoryjnym. WYMAGANIA WSTĘPNE: Znajomość chemii na poziomie szkoły średniej. ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wykłady: 1. Stężenia roztworów. Reakcje chemiczne. Utlenianie redukcja. Bilansowanie równań redoks. Prawa chemiczne. Stechiometria. 2. Budowa atomu. Wiązania chemiczne i prawidłowości w układzie okresowym. Model atomu Bohra. Podstawy mechaniki kwantowej. Struktura elektronowa i układ okresowy pierwiastków. Energie jonizacji, elektroujemność. Elektronowa teoria wiązania chemicznego. Teoria orbitali molekularnych. Teoria wiązań walencyjnych. Wiązanie wodorowe. 3. Stan gazowy. Prawa gazowe. Równanie Clapeyrona. Gazy rzeczywiste. 4. Kinetyka chemiczna. Szybkość reakcji. Czynniki zmieniające szybkość reakcji. Kataliza. 5. Równowaga chemiczna. Stan równowagi. Prawo działania mas. Stała równowagi. Reguła przekory. 6. Elektrolity mocne i słabe. Iloczyn rozpuszczalności. Teorie kwasów i zasad. ph. Hydroliza soli. Roztwory buforowe. 7. Analiza kationów i anionów. Podział na grupy analityczne. Analiza jakościowa i reakcje charakterystyczne kationów i anionów. Laboratorium: Podstawowe zasady pracy w laboratorium chemicznym oraz podstawowe techniki laboratoryjne. Mianowane roztwory kwasów i zasad. Nastawianie miana roztworów. Krzywe miareczkowania. Roztwory buforowe. Przygotowywanie roztworów o danym stężeniu, składzie i ph. Wskaźniki ph. Identyfikacja i właściwości wybranych kationów i anionów. Analiza zanieczyszczeń wody. Analiza kolorymetryczna. METODY KSZTAŁCENIA: - podająca (wykład w formie prezentacji multimedialnej), - praktyczna (ćwiczenia laboratoryjne z wykorzystaniem podstawowego sprzętu laboratorium chemicznego). 23

EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY WERYFIKACJI OSIĄGANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: OPIS EFEKTU posiada wiedzę z zakresu chemii niezbędną do zrozumienia zjawisk i procesów chemicznych SYMBOLE EFEKTÓW K1A_W14 egzamin METODY WERYFIKACJI FORMA ZAJĘĆ wykład posługuje się literaturą z zakresu chemii, umie wykorzystywać źródła informacji, w tym elektroniczne K1A_U01 egzamin wykład stosuje metodę samokształcenia i dostrzega potrzebę uczenia się i doskonalenia swoich umiejętności z chemii K1A_K01 egzamin wykład zna podstawowe techniki laboratoryjne stosowane w badaniach biologicznych K1A_W29 kolokwium pisemne laboratorium posługuje się podstawowym sprzętem laboratoryjnym K1A_U04 obserwacja na zajęciach laboratorium przeprowadza doświadczenia według procedur umie stosować podstawowe techniki badawcze w zakresie nauk biologicznych K1A_U05 K1A_U10 sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych obserwacja na zajęciach L laboratorium laboratorium działa w grupie i organizuje pracę w określonym zakresie, słucha uwag prowadzącego zajęcia i stosuje się do jego zaleceń K1A_K02 obserwacja na zajęciach, sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych laboratorium WARUNKI ZALICZENIA: Wykład: ocena z egzaminu w formie pisemnej, do której Student jest dopuszczany na podstawie uprzedniego zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych. Sprawdzian trwający 60 minut zawiera 4 zagadnienia. Do zaliczenia na ocenę dostateczną konieczne jest uzyskanie min. 51% możliwych do zdobycia punktów. Laboratorium: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen z dwóch kolokwiów pisemnych (uzyskanie min. 51% możliwych do zdobycia punktów z każdego kolokwium) oraz oceny otrzymanej na koniec semestru ze sprawozdań, opisujących przeprowadzone doświadczenia laboratoryjne oraz oceny otrzymanej na podstawie obserwacji pracy Studenta na zajęciach. Ocena końcowa z laboratorium to średnia arytmetyczna ocen uzyskanych z dwóch kolokwiów, oceny ze sprawozdań oraz oceny za pracę na zajęciach. Ocena ogólna przedmiotu to średnia arytmetyczna wszystkich zajęć składających się na przedmiot (wykład i laboratorium). OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: Obciążenie pracą Liczba godz. stacjonarne Liczba godz. niestacjonarne 24