Realizując zadania konkursu Bezpieczna Szkoła Bezpieczny Uczeń w naszym gimnazjum, na godzinach wychowawczych w oparciu o przygotowany materiał przeprowadzono pogadankę na temat kultury osobistej i używania wulgaryzmów w rzeczywistości szkolnej młodego człowieka. Uczniowie otrzymali miniporadnik Jak przestać przeklinać? Rodzice natomiast otrzymali miniporadnik Gdy moje dziecko jest ofiarą przemocy w szkole. Przeprowadzono również dwie ankiety : Młodzież a wulgaryzmy oraz Tworzenie dobrego klimatu w grupie rówieśniczej. Materiały na godzinę wychowawczą 17 grudnia przypada Dzień bez Przekleństw. W Polsce jest to dość młode święto, bo obchodzone zaledwie od kilku lat. Ideą projektu jest zwrócenie naszej uwagi na niecne słówka, które wypowiadamy często i ochoczo. Problem używania wulgaryzmów jest nie tylko wyrazem braku kultury osobistej, co w głównej mierze efektem zubożania się świadomości językowej. Dzisiaj często stosujemy wulgaryzmy nie dlatego, żeby się komuś przypodobać, czy wzbudzić sympatię w określonym środowisku. Problemem jest nasz ubogi leksem. Dlatego z braku słów, które nas określają i pomagają nam w wyrażeniu swoich myśli, stosujemy wulgaryzmy nie tylko jako przecinki, ale także nośniki naszych emocji. Przyczyn wulgaryzacji języka należy upatrywać w ubogim zasobie słownictwa. Bo jak inaczej nazwać sytuacje, w której młody człowiek próbując wyrazić ważne dla siebie emocje, jako przecinek stawia wyraz powszechnie uważany za obraźliwy? Oczywiście można to tłumaczyć stresem. Młodzież ucząc się języka podchwytuje wszelkie wulgaryzmy znacznie chętniej, niż terminy literackie. Problemem kultury słownej młodych ludzi jest najbliższe otoczenie, a więc rodzina i szkoła. Jak przestać przeklinać? Przeklinanie jest jednym ze złych nawyków. Przeklinają ludzie w najbliższym otoczeniu, w sklepie, w kinie, na ulicy, w szkole a my ich bezmyślnie lub czasami i celowo naśladujemy. Jeśli jednak zmęczyłeś się już przekleństwami i chcesz, aby inni o tobie dobrze myśleli, pora skończyć z tym złym przyzwyczajeniem. 1 - Rozpoznanie problemu. Pierwszym krokiem, który musisz zrobić jest zrozumienie swojego problemu. Przeklinanie jest niebezpiecznym przyzwyczajeniem, które może prowadzić do dalszych problemów behawioralnych. Jak każdego przyzwyczajenia, tak
i przeklinania jest bardzo ciężko się oduczyć. Dlatego tak ważne jest uzmysłowienie sobie swojego problemu. Masz problem jeśli: - wypowiadając się co drugie słowo używasz wulgaryzmu, - wydaje ci się, że najfajniejszym sposobem odzywania się do kumpla, rodzica, nauczyciela czy dziewczyny jest dodanie do całego zdania jakiegoś przekleństwa. - Nie wiesz jak wyrazić swoje uczucia i spostrzeżenia bez użycia brzydkich słów. 2 - Zrozum dlaczego przeklinasz. Przeklinasz ponieważ przebywasz z osobami, które nie za bardzo lubią to co robią i przeklinanie jest sposobem wyrażenia swojej niechęci? Ponieważ twoi kumple mówią w taki sposób cały czas? Przeklinasz ponieważ buntujesz się przeciwko rodzicom czy nauczycielom? Ponieważ jesteś zły, smutny lub boisz się, że nie potrafisz się wyrazić w inny sposób? 3 - Dlaczego chcesz przestać przeklinać? Aby przestać przeklinać musisz tego naprawdę chcieć. Jeśli nie jesteś do końca przekonany lub podejdziesz do sprawy z przymrużeniem oka to ci się nie uda. Pomyśl dlaczego życie będzie lepsze jeśli przestaniesz przeklinać. To jest najlepsza droga, aby znaleźć motywację. Powody napisz na kartce. 4 - Przysięgnij sobie, że nie będziesz już przeklinać. Łatwiej powiedzieć niż wykonać ponieważ wymaga to stałego wysiłku. Na początek możesz zaplanować jakiś określony okres czasu bez przeklinania np. jeden dzień lub weekend. Napisz na kartce: - Dlaczego przeklinasz (powody dla których to robisz) - Dlaczego chcesz przestać przeklinać (lepsza komunikacja, lepsza samopoczucie, lepsze relacje z innymi ludźmi, jaśniejszy pogląd na życie itp). - Sytuacje w których przeklinasz (np. złość, nie lubiana lekcja, muzyka, programy w TV, kłótnia z dziewczyną/chłopakiem, zła ocena...). - Sposoby unikania sytuacji w których przeklinasz (np. nie słuchanie muzyki w której słowa stanowią mieszankę wyzwisk i przekleństw, technika głębokiego oddychania podczas kłótni z rodzicami/ dziewczyną/ chłopakiem zamiast rzucania przekleństw).
5 - Lepiej się wyrażaj. Cywilizowana rozmowa nie zawiera żadnych przekleństw czy wulgaryzmów. Język polski zawiera mnóstwo użytecznych i pięknych przymiotników, dzięki którym można wypełnić rozmowę. Jeśli ich nie używasz, wówczas ograniczasz własne umiejętności jasnego i precyzyjnego wyrażania swoich uczuć i myśli innych ludzi, co w ostateczności powoduje, że jesteś mniej rozumiany przez ludzi wokół ciebie. Jeśli przyłapiesz się na tym, że masz ochotę użyć wulgaryzmu postaraj się szybko wymyślić inne słowo, które lepiej odzwierciedlałoby twoje emocje czy uczucia. 6 - Weź na siebie odpowiedzialność. Niektórym ludziom może się to nie podobać, że nagle się zmieniłeś. Mogą czuć się oni zagrożeni lub w pewien sposób zazdrośni. Wyjaśnij im, że jest to twoja osobista decyzja i że nie wymagasz od nich, aby i oni zmienili swój sposób wysławiania się. W długim okresie czasu może się okazać, że twoja zmiana im zaimponowała i z czasem sami zaczną cię naśladować. 7 - Poproś o wsparcie. Poproś o pomoc nie przeklinających znajomych, przyjaciół i członków rodziny. Powiedz im, że zdałeś sobie sprawę ze swojego problemu i chcesz się zmienić. Poproś, aby ci zwracali uwagę jeśli przypadkowo użyjesz wulgaryzmu itp. 8 - Znajdź podobne słowa lub zwroty. Pomyśl o mniej obraźliwych słowach, których możesz użyć zamiast przekleństw. Zrób sobie listę takich słów a następnie zacznij ich używać. Pomoże ci to utrzymać normalną strukturę zdania, nawet wówczas, gdy wyeliminujesz przekleństwa Za każdym razem, kiedy wymknie ci się w zdaniu jakieś brzydkie słowo, powtórz całe zdanie używając tym razem słowa zastępczego. Wkrótce tak przywykniesz do nowych słów, że będziesz ich używać nawet w swoich myślach. Ostatecznie, jak będzie ci dobrze szło postaraj się przestać używać nawet tych słów zastępczych - używając ich również nie brzmisz bardzo dobrze (ale lepiej niż przeklinasz). 9 - Kara. Za każdym razem kiedy przeklniesz wrzucaj do puszki monetę. 10 - Nagroda.
Jeśli uda ci się nie przeklinać przez zaplanowany okres czasu (tydzień, miesiąc itp) kup sobie (np.za pieniądze z puszki) coś, na co w innym przypadku byś się nie zdecydował. 11 - Wytrwałość Nie przestaniesz przeklinać przez jedną noc - jeśli przeklinanie jest nawykiem wówczas przychodzi naturalnie i bezwiednie. Nie poddawaj się jeśli przekleństwa ci się będą wymykać (a tak z pewnością na początku będzie). Ostrzeżenia Przeklinanie może być początkiem przemocy fizycznej i agresji. Nie używaj przekleństw jako broni. Nie pomogą ci one zwrócić na siebie uwagi jako na człowieka inteligentnego tylko jako na głupiego i ignoranta. Wskazówki Pamiętaj, że nawet najlepiej wychowany człowiek na świecie czasami przeklina w bólu, po stracie czy w dramatycznych chwilach. Badania dowodzą, że oduczyć się przeklinania można w ciągu 21 dni. Weź słownik i naucz się dodatkowych słów, które pomogą ci określić swoje uczucia i emocje. Jeśli cię coś zdenerwowało zamiast przeklinać weź głęboki oddech i policz do 10 (czasami do 100). Aby uwolnić się od złych emocji uprawiaj sport. Im więcej będziesz się pocić i męczyć tym mniejszą chęć będziesz mieć do przeklinania. Nigdy nie myśl sobie, że jesteś fajniejszy jak przeklinasz. Przeklinanie nie jest ani modne ani fajne. Nikt cię za nie nie będzie szanować. Dla rodzica DROGI RODZICU! Gdy dowiadujesz się, że Twoje dziecko jest prześladowane w szkole, przeżywasz szok i nie wiesz, co z tym faktem zrobić. Jest Ci trudno w to uwierzyć. Wydaje Ci
się, że to Twoja wina i czujesz złość. Pamiętaj jednak, że Twoje dziecko przeżywa to samo i to Ty musisz mu pomóc. Niektóre dzieci ukrywają swój problem. To nie oznacza, że nie mają do Ciebie zaufania - być może nie chcą Cię zmartwić, albo wstydzą się, że nie potrafią sobie same poradzić i wina tkwi w nich samych. Takie dziecko najczęściej nie lubi szkoły. Rano przed wyjściem skarży się na bóle głowy, gardła, brzucha, na gorączkę. Jeśli zauważysz takie objawy u swojego dziecka, zastanów się, czy powodem nie jest prześladowanie w szkole. Jest wiele sygnałów, które świadczą o tym, że Twoje dziecko może być ofiarą przemocy szkolnej. Obserwuj zachowania dziecka i zawsze reaguj, gdy Twoje dziecko: nie chce wychodzić z domu albo wychodzi bardzo późno lub bardzo wcześnie wraca ze szkoły później, okrężną drogą wraca po lekcjach ze zranieniami i siniakami ma podarte ubranie znajdujesz zniszczone podręczniki i przybory szkolne prosi Cię o ponowne kupienie "zgubionych" (zabranych lub ukradzionych) przedmiotów często "gubi" pieniądze i prosi o drobne na "składkę" nie chce brać do szkoły drugiego śniadania albo bierze dużo więcej niż zwykle prosi o "załatwienie" zwolnienia z WF kłóci się ze swoimi przyjaciółmi jest ciche, izoluje się jest agresywne w stosunku do innych domowników, np. rodzeństwa ma gorsze wyniki w nauce opuszcza pojedyncze lekcje lub wagaruje ma problem ze snem lub senne koszmary, płacze w nocy Jeśli zauważysz u dziecka wyżej wymienione zachowania, porozmawiaj z nim. Zadaj kilka prostych pytań: Co robiło dzisiaj w szkole? Co robiło podczas długiej przerwy? Czy robiło coś, co mu się szczególnie podobało? Czy robiło coś, co mu się nie podobało?
Czy jest jakaś lekcja, której nie lubi? Czy jest ktoś w szkole, kogo nie lubi i dlaczego? Czy czeka, aby iść jutro do szkoły? Co robić? Najgorsze co możesz zrobić, to zareagować zbyt ostro. Mimo odczuwanej złości staraj się nie zachować agresywnie, nie rozwiązuj sprawy sam np. wymierzając karę sprawcy. Postaraj się nie obwiniać szkoły i nauczycieli. Pamiętaj, że jeśli nie wiedziałeś o prześladowaniu swojego dziecka, szkoła może również nie zdawać sobie z tego sprawy. Poinformuj wychowawcę - to on powinien pokierować dalej sprawą. Możesz także zwrócić się do pedagoga szkolnego. Jeśli w szkole poinformowano Cię wcześniej, jakie są zasady współpracy z rodzicami w podobnych sytuacjach, postępuj zgodnie z nimi. Wobec swojego dziecka staraj się zachować tak, aby mu pomóc. Nie obwiniaj go, niezależnie od tego, jak radziło sobie z prześladowaniem. Nie miej do niego pretensji, jeśli nie powiedziało Ci, że jest ofiarą przemocy. Zachęć, aby opowiedziało Ci o wszystkim - pomoże mu to poradzić sobie z napięciem i odreagować trudne emocje. Zapewnij, że zrobisz wszystko, aby mu pomóc i nie dopuścisz do podobnych sytuacji w przyszłości. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas. Tworzenie dobrego klimatu w grupie rówieśniczej. W badaniu wzięło udział 203 uczniów. Pytanie 1. Jak reagujesz na widok nauczyciela spotkanego na ulicy? Możliwe odpowiedzi udzielonych Procent odpowiedzi Mówię dzień dobry 199 98 Udaję, że nie widzę 4 0,19 Mijam obojętnie 2 0,009 Przechodzę na drugą stronę ulicy 1 0,004
98 % uczniów wybrało odpowiedź, że mówią dzień dobry. W małym stopniu uczniowie nie zauważają nauczyciela. Pytanie 2. Czy ustępujesz miejsca w autobusie osobom starszym? Możliwe odpowiedzi udzielonych Procent odpowiedzi Zawsze 41 20,2 Często 52 20,6 Czasami 72 35,5 Bardzo rzadko 20 9,8 Nigdy 13 6,4 Największy procent bo ponad 35 % odpowiedziało czasami. Pytanie 3. Twój kolega (koleżanka) przeklina w twojej obecności. Jak reagujesz? Możliwe odpowiedzi udzielonych Procent odpowiedzi Zwracam mu uwagę, by tego nie robił 40 19,7 Przeszkadza mi to, ale nie reaguję 68 33,5 Nie przeszkadza mi to 65 32,0 Też przeklinam 46 22,7 Inaczej 1 0,5 Można wnioskować, że większości uczniom nie przeszkadza złe zachowanie kolegów i to toleruje u nich nie zwracając im uwagi. Tym samym daje przyzwolenie na niekontrolowane słowa. Pytanie 4. Czy używasz słów: odpowied zi Proce nt odpowied zi Proce nt odpowied zi Procent TAK NIE CZASAMI Proszę 164 80,8 12 5,9 29 14,2
Przepraszam 166 81,8 7 3,4 31 15,2 Dziękuję 177 87,2 7 3,4 18 8,9 Odpowiedzi uczniów są zadowalające. Są uczniowie, którzy tylko czasami używają zwrotów grzecznościowych, a także tacy co w ogóle ich nie używają. Pytanie 5. Czy na uroczyste okazje ubierasz się odświętnie? Możliwe odpowiedzi udzielonych Procent odpowiedzi Tak 201 99 Nie 12 5,9 Czasami 15 7,4 Ponad 90% uczniów ubiera się odświętnie na różne uroczystości. Pytanie 6. Która z wymienionych sytuacji wymaga, twoim zdaniem, odświętnego stroju? Możliwe odpowiedzi udzielonych Procent odpowiedzi Święta w rodzinie 133 65,5 Wyjście (wyjazd) do teatru 85 41,2 Uroczystości szkolne 146 71,9 Impreza u kolegi 50 24,6 Inna 13 6,4 Uczniów uważają, że odświętnie należy być ubranym podczas świąt rodzinnych i uroczystości szkolnych.. Imprezę u kolegi i wyjście do teatru wskazało niewielu uczniów, co jest zadowalające. Pytanie 7. Ktoś Cię zdenerwował. Co robisz? Możliwe odpowiedzi udzielonych odpowiedzi Procent
Obrażam się 38 18,7 Krzyczę 42 20,7 Przeklinam 38 18,7 Biję go 36 17,7 Tłumię w sobie złość 73 35,9 Spokojnie wyjaśniam problem 10 4,9 Inne Odpowiedzi zróżnicowane. Największa grupa ankietowanych odpowiedziała, że tłumią w sobie złość. Pytanie 8. Czy uważasz, że współczesnemu młodemu człowiekowi potrzebna jest znajomość klasyki (muzyki, literatury, malarstwa)? Uzasadnij swoje zdanie. Odpowiedzi uczniów były zróżnicowane. Udzielona odpowiedź Tak 142 Raczej tak Raczej nie Nie 44 Uzasadnienie - jesteśmy zapatrzeni w nowe technologie, a czasami potrzebna jest zmiana i odreagowanie w codziennym życiu ; - przyda się trochę kultury ; - można znaleźć coś co nas interesuje; - potrzebna jest znajomość klasyki; - można się czegoś nauczyć; - można się wtedy wyciszyć, uspokoić i pomyśleć nad tym co zrobiliśmy złego; - żeby się rozwijać, kształcić; - może się przydać jeśli się tym interesujemy; - trzeba się bawić, ale od czasu do czasu można coś namalować ; - nie każdy musi znać muzykę klasyczną; - lubimy inne typy muzyki, literatury i malarstwa; - to jest hobby; - większość interesuje się czym innym; - to nie jest modne, to jest nudne.
Pytanie 9. Jak myślisz, dlaczego twoi rówieśnicy używają wulgaryzmów? Możliwe odpowiedzi udzielonych Procent odpowiedzi Chcą zaimponować kolegom 102 50,2 Chcą być bardziej dorośli 76 37,4 Z przyzwyczajenia 119 58,6 Bo słyszą je w domu 50 24,6 Bo słyszą je od kolegów 81 39,9 Bo słyszą je w telewizji 28 13,8 Z innej przyczyny 21 10,3 Największa grupa uczniów twierdzi, że gimnazjaliści przeklinają z przyzwyczajenia. Inny często podawany powód to: chęć zaimponowania kolegom i chęć bycia bardziej dorosłym i że słyszą od kolegów i chcą w ten sposób im dorównać. WYNKI ANKIETY MŁODZIEŻ A WULGARYZMY 1.Jak często masz okazję słyszeć wyrazy wulgarne?
2.Gdzie najczęściej masz okazję słyszeć wyrazy wulgarne? 3.W jakich okolicznościach ludzie używali przy Tobie wyrazów wulgarnych
4. Czy sam używasz wyrazów wulgarnych? 5.Gdzie najczęściej używasz wyrazów
wulgarnych? 6.Czy Twoi rodzice często używają wyrazów wulgarnych? 7.Co odczuwasz, gdy słyszysz wulgaryzmy?
8. Czy Twoi rodzice zwracają Ci uwagę, kiedy przy nich używasz wyrazów wulgarnych? 9.Jak reagujesz, kiedy Twoi koledzy używają wyrazów wulgarnych?
10.Co wpływa na coraz powszechniejsze używanie wulgaryzmów przez dzieci i młodzież? Wykonali: Ewa Barcz Jadwiga Kędzierska Alicja Kuśmirek Koordynator: Anna Buziewska