NORMY ŻYWIENIA INSTYTUTU ŻYWNOSCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE

Załącznik nr 6 do SIWZ Znak sprawy: 13/IK/13pn/07 NORMY ŻYWIENIA INSTYTUTU ŻYWNOSCI I ŻYWIENIA W WARSZAWIE źródło: www.izz.waw.pl/wwzz/normy.html I. ENERGIA Tabela 1. Normy na energię dla niemowląt i dzieci do 9 lat. Grupa Masa kcal/kg MJ/kg kcal/ MJ/ wiek, ciała m.c./d. m.c./d / / lata) (kg) /d. d. Niemowlęta 0-0,5 3,4-7,5 1/ 108 1/ 0,45 370-810 1/ 1,6-3,4 1/ 0,5-1 7,6-10,1 1/ 96 1/ 0,40 730-960 1/ 3,1-4,0 1/ Dzieci 1-3 10 102 2/ 0,43 1000 4,2 13 1300 5,5 15 1500 6,3 4-6 17 90 2/ 0,38 1500 6,3 19 1700 7,1 21 1900 8,0 7-9 25 75 2/ 0,32 1900 8,0 27 2000 8,4 30 2200 9,2 1/ wg Szotowa W. i wsp. Dzienne zalecenia żywieniowe dzieci i młodzieży, 1994. 2/ wg FAO/WHO/UNU, 1985 i RDA, USA, 1989, wartości te oraz obliczone na ich podstawie ilośći energii wyrażone w przeliczeniu na osobę/dobę odpowiadają aktywności fizycznej umiarkowanie dużej, określonej współczynnikiem w granicach 1,7-1,9

Tabela 2. Normy na energię dla młodzieży. Grupa (płeć/wiek/lata) Masa ciała PPM 1/ kg kcal/ MJ/ dobę dobę mała Aktywność fizyczna umiarkowana duża 1,4 1,5 1,7 2 kcal/ MJ/ osobę/ osobę/ dobę dobę kcal/ MJ/ osobę/ osobę/ dobę dobę 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10-12 35 1173 4,9 1750 7,4 2000 8,4 37 1197 5,0 1800 7,6 2050 8,6 39 1222 5,1 1850 7,8 2100 8,8 42 1258 5,3 1900 8,0 2150 9,0 13-15 45 1295 5,4 1950 8,2 2200 9,2 50 1356 5,7 2050 8,6 2300 9,7 53 1393 5,9 2100 8,8 2350 9,9 55 1417 6,0 2150 9,0 2400 10,1 16-18 45 1295 5,4 1950 8,2 2200 9,2 50 1356 5,7 2050 8,6 2300 9,7 55 1417 6,0 2150 9,0 2400 10,1 60 1478 6,2 2200 9,2 2500 10,5 65 1539 6,5 2300 9,7 2600 10,9 10-12 35 1264 5,3 1900 8,0 2150 9,0 37 1299 5,5 1950 8,2 2200 9,2 39 1334 5,6 2000 8,4 2250 9,5 42 1386 5,8 2100 8,8 2350 9,9 13-15 47 1474 6,2 2200 9,2 2500 10,5 50 1526 6,4 2300 9,7 2600 10,9 53 1579 6,6 2350 9,9 2650 11,1 56 1531 6,4 2450 10,3 2750 11,6 59 1684 7,1 2500 10,5 2850 12,0 16-18 50 1526 6,4 2300 9,7 2600 10,9 55 1614 6,8 2400 10,1 2750 11,6 60 1701 7,1 2550 10,7 2900 12,2 65 1789 7,5 2700 11,3 3050 12,8 70 1876 7,9 2800 11,8 3200 13,4 1/ podstawowa przemiana materii, obliczona wg FAO/WHO/UNU, 1985 r.

II. BIAŁKO Tabela 3. Normy na białko dla dzieci i młodzieży. Grupa wiek, lata) Masa ciała Białko wzorcowe Bezpieczny poziom Białko krajowej 3 racji pokarmowej zalecanego 1 Białko krajowej racji 3 pokarmowej (kg) g/kg/d g/kg/d g/os/d g/os/d 1 2 3 4 5 6 1-3 4-6 7-9 10-12 13-15 16-18 10-12 Dzieci 1,2 1,3 10 13 13 17 15 20 1,1 1,2 17 20 19 23 21 25 1,0 1,1 25 28 27 30 30 33 1,0 1,1 35 39 37 41 39 43 42 46 0,9 1,0 45 45 50 50 53 53 55 55 0,85 0,9 45 41 50 45 55 50 60 54 65 59 1,0 1,1 35 39 37 41 39 43 45 55 65 75 85 80 75

13-15 16-18 42 46 1,0 1,1 47 52 50 55 53 58 56 62 59 65 0,95 1,1 50 55 55 61 60 66 65 72 70 77 1/ Podane wartości odpowiadają przyjętym dla białka ogółem w publikacji Szczygieł A. i wsp.: Normy żywienia IŻŻ, zaktualizowane w 1980 r. Żyw. Człow. Metab., 1983 r., 10, 143. 2 / wg FAO/WHO/UNU, 1985 r. 3 / Wartość odżywcza białka = 90% (p. tabela 4) 95 100 Tabela 4. Wskaźnik wartości odżywczej białka krajowych, całodziennych racji pokarmowych obliczony na podstawie danych IŻŻ, 1990 r. w sposób zalecony przez ekspertów FAO, 1991 Wyszczególnienie Aminokwasy egzogenne (g białka) Ileu Leu Liz Met+Cys Fen+Tyr Tre Try Wal a Racja pokarmowa robotnicza, 1989 (IŻŻ, 1990) 37,8 81,0 60,1 39,6 83,1 43,0 12,8 43,5 b Białko wzorcowe 9reference scoring pattern, FAO, 1991 c Wskaźnik aminokwasu ograniczającego dla racji pokarmowej (CS) (a:b) d Strawność białka racji pokarmowej 28 66 58 25 63 34 11 35 1,35 1,23 1,04 1,58 1,32 1,21 1,16 1,24 0,90 (wartość oszacowana w sposób e Wartość odżywcza białka racji pokarmowej (score adjusted digestibility) (1.00.x0.90) zalecany przez raport FAO, 1991 r.) 0,90 (lub 90%)

III.TŁUSZCZE i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe Tabela 5. Zalecane dzienne normy na tłuszcz i NNKT dla niemowląt, dzieci i młodzieży Wiek (lata) Masa ciała (kg) Aktywność fizyczna Współczynnik Energia Tłuszcz NNKT* kcal/ osobę/ dobę MJ/ osobę/ dobę g/kg m.c. Udział Ogółem G g energii % Udział energii % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0-0,5 3,4-7,5 370-810 1,5-3,4 4,9 41 16,7-36,8 2-5 4-6** 0,5-1,0 7,6-10,0 730-960 3,1-4,0 3,7 35 28,1-37,0 3-6 4-6*** 1-3 10 1000 4,2 32 36 3 3 13 1300 5,5 32 46 4 3 15 1500 6,3 32 53 5 3 4-6 17 1500 6,3 32 53 5 3 19 1700 7,1 32 60 6 3 21 1900 8,0 32 68 6 3 7-9 25 1900 8,0 30 63 6 3 27 2000 8,4 30 67 7 3 30 2200 9,2 30 73 7 3 10-12 35 1,5 1750 7,4 32 62 6 3 1,7 2000 8,4 32 71 7 3 37 1,5 1800 7,6 32 64 6 3 1,7 2050 8,6 32 73 7 3 39 1,5 1850 7,8 32 66 6 3 1,7 2100 8,8 32 75 7 3 42 1,5 1900 8,0 31 65 6 3 1,7 2150 9,0 31 74 7 3 13-15 45 1,5 1950 8,2 31 67 7 3 1,7 2200 9,2 31 76 7 3 50 1,5 2050 8,6 31 71 7 3 1,7 2300 9,7 31 79 8 3 53 1,5 2100 8,8 31 72 7 3 1,7 2350 9,9 31 81 8 3 55 1,5 2150 9,0 31 74 7 3 1,7 2400 10,1 31 83 8 3 16-18 45 1,5 1950 8,2 33 72 7 3 1,7 2200 9,2 33 81 7 3 50 1,5 2050 8,6 33 75 7 3 1,7 2300 9,7 33 84 8 3 55 1,5 2150 9,0 33 79 7 3 1,7 2400 10,1 33 88 8 3 60 1,5 2200 9,2 33 81 7 3

10-12 13-15 16-18 1,7 2500 10,5 33 92 8 3 65 1,5 2300 9,7 33 84 8 3 1,7 2600 10,9 33 95 9 3 35 1,5 1900 8,0 31 65 6 3 1,7 2150 9,0 31 74 7 3 37 1,5 1950 8,2 31 67 7 3 1,7 2200 9,2 31 76 7 3 39 1,5 2000 8,4 31 69 7 3 1,7 2250 9,5 31 78 8 3 42 1,5 2100 8,8 31 72 7 3 1,7 2350 9,9 31 81 8 3 47 1,5 2200 9,2 32 78 7 3 1,7 2500 10,5 32 89 8 3 50 1,5 2300 9,7 32 82 8 3 1,7 2600 10,9 32 92 9 3 53 1,5 2350 9,9 32 84 8 3 1,7 2650 11,1 32 94 9 3 56 1,5 2450 10,3 32 87 8 3 1,7 2750 11,6 32 98 9 3 59 1,5 2500 10,5 31 86 8 3 1,7 2850 12,0 31 98 10 3 50 1,5 2300 9,7 32 82 8 3 1,7 2600 10,9 33 95 9 3 55 1,5 2400 10,1 33 88 8 3 1,7 2750 11,6 33 101 9 3 60 1,5 2550 10,7 33 94 9 3 1,7 2900 12,2 33 106 10 3 65 1,5 2700 11,3 33 99 9 3 1,7 3050 12,8 33 112 10 3 70 1,5 2800 11,8 33 103 9 3 1,7 3200 13,4 33 117 11 3 prawidłowy stosunek kwasów tłuszczowych z rodziny n-6 do kwasów z rodziny n-3 powinien wynosić 4-5

IV. SKŁADNIKI MINERALNE Tabela 6. Zalecane dzienne normy na składniki mineralne dla niemowląt i dzieci do lat 9* Wapń Fosfor Magnez Żelazo Cynk Jod Selen Miedź Fluor Sód** Potas** Chlor** Wiek (lata) osobę μg/ osobę μg/ 0-0,5 600 300 50 10 5 40 10 0,4-0,6 0,5-1,0 1-3 800-1000 800 500 70 15 5 50 15 0,6-0,7 1000 100-150 10 10 70 20 0,7-1,0 4-6 800 800 150 10 10 90 20 1,0-1,5 7-9 800 800 200 10 10 120 30 1,5-2,0 0,1-0,5 0,2-1,0 0,5-1,5 1,0-2,5 1,5-2,5 115-350 250-600 325-375 325-375 600-1800 350-925 425-1275 550-1650 550-1650 1000-3000 275-700 400-1200 500-1500 500-1500 925-2775 Podstawą do ustalenia norm dla niemowląt jest mleko ludzkie z pewnym przekroczeniem zalecanych ilości, aby pokryły potrzeby niemowląt żywionych sztucznie. ** Zalecenia dla niemowląt oparte są na średniej zawartości sodu, potasu i chloru w 1000 ml mleka kobiecego (dolna granica rozrzutu). Zalecenia dla dzieci od 1 do 9 lat przedstawiono w granicach oddo, pierwsza wartość jest minimalną zalecaną ilością dziennego dla danego pierwiastka, druga wartość jest poziomem m. Tabela 7. Zalecane dzienne normy na składniki mineralne dla dziewcząt i kobiet. Grupy Wapń Fosfor Magnez Żelazo Cynk mg mg mg mg mg wiek lata) 10-12 1100 1200 800 900 280 300 14 16 10 13 13-15 1100 1200 800 900 280 300 15 17 10 13 16-18 1100 1200 800 900 320 340 15 17 10 13 Grupy wiek) Jod Selen Miedź Fluor Potas Sód Chlor μg μg mg mg mg mg mg Zalecany poziom Zalecany poziom 10-12 130 150 40 45 1,5-2,0 1,5-2,5 2000 500 650 13-15 130 150 50 60 1,5-2,0 1,5-2,5 2500 500 650 16-18 140 160 50 60 1,5-2,0 1,5-2,5 2500 575 750

Grupy wiek lata) Tabela 8. Zalecane dzienne normy na składniki mineralne dla chłopców i mężczyzn. Wapń Fosfor Magnez Żelazo Cynk mg mg mg mg mg 10-12 1100 1200 800 900 270 290 12 14 14 16 13-15 1100 1200 800 900 280 300 12 15 14 16 16-18 1100 1200 800 900 350 400 12 15 14 16 Grupy wiek lata) Jod Selen Miedź Fluor Potas Sód Chlor μg μg mg mg mg mg mg Zalecany poziom Zalecany poziom Chłpocy 10-12 130 150 40 45 1,5-2,0 1,5-2,5 2000 500 650 13-15 130 150 50 60 1,5-2,0 1,5-2,5 2500 500 650 16-18 140 160 60 70 1,5-2,0 1,5-2,5 2500 575 750 V. WITAMINY Tabela 9. Normy na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach Grupy wiek, lata) A Równoważniki retinolu D E Równoważniki tokoferolu μg μg mg μg Dzieci 1-3 400 10 15 5 6 4-6 500 10 15 6 7 7-9 700 10 15 6 7 10-12 600 800 10 8 10 13-15 600 800 10 8 10 16-18 600 800 10 8 10 10-12 600 1000 10 10 10 13-15 700 1000 10 10 10 16-18 700 1000 10 10 10 K 1 μg witaminy na 1 kg masy ciała 1 μg witaminy na 1 kg masy ciała 1 μg witaminy na 1 kg masy ciała

Tabela 11. Normy na witaminy rozpuszczalne w wodzie. Grupy wiek) Kw. askorbinowy (C) Tiamina (B 1 ) Ryboflawina (B 2 ) Niacyna mg mg mg mg równoważnika Pirydoksyna (B 6 ) Folacyna Kobalamina (B 12 ) mg μg μg Dzieci 1-3 40 45 0,7 0,9 0,8 1,0 9 11 1,0 1,2 55 70 0,7 2,0 4-6 45 50 0,9 1,1 1,1 1,3 12 14 1,2 1,4 75 90 1 2,5 7-9 60 65 1,0 1,2 1,2 1,4 15 17 1,4 1,6 85 105 1,4 3,0 10-12 60 70 1,1 1,3 1,4 1,6 16 18 1,4 1,6 160 190 2 3,0 13-15 60 70 1,3 1,5 1,8 2,0 18 20 1,5 1,7 170 200 2 3,0 16-18 60 70 1,4 1,6 1,9 2,0 18 20 1,6 1,8 185 220 2 3,0 10-12 60 70 1,3 1,5 1,7 1,9 18 20 1,7 1,8 170 200 2 3,0 13-15 60 70 1,5 1,7 1,8 2,0 20 22 1,8 2,0 180 220 2 3,0 16-18 60 70 1,5 1,7 2,0 2,2 22 24 2,2 2,4 200 240 2 3,0