BUDMA 2005
Certyfikacja i badanie materiałów i produktów budowlanych w Republice Czeskiej Taťána Pašiaková, Pavel Vaněk, Petr Karlík Institut pro testování a certifikaci, a.s. Zlín, Republika Czeska Instytut Badań i Certyfikacji S.A. (ITC)
Program prezentacji Przedstawienie Instytutu Badań i Certyfikacji (inż. Taťána Pašiaková, kierownik ds. marketingu) Wprowadzanie materiałów budowlanych na rynek Republiki Czeskiej (inż. Pavel Vaněk, dyrektor działu certyfikacji) Certyfikacja (ocena zgodności) w ITC Certyfikacja (ocena zgodności) w ITC (inż. Petr Karlík, kierownik ds. certyfikacji materiałów budowlanych)
Część 1: Przedstawienie Instytutu Badań i Certyfikacji
Instytut Badań i Certyfikacji Zlín, Republika Czeska
Siedziba ITC Zlín i jego oddziałów Zlín v Praga Brno Uherské Hradiště
ITC Zlín Twój partner w zakresie certyfikacji materiałów budowlanych Dlaczego warto współpracować z ITC? Największa prywatna firma zajmująca się badaniami i certyfikacją w Republice Czeskiej (130 pracowników) Specjalistyczne wyposażenie techniczne akredytowanych laboratoriów Wykwalifikowany personel Szeroki zakres działania osoby autoryzowanej i notyfikowanej Największe spektrum badanych i ocenianych produktów w Republice Czeskiej Elastyczne podejście do wymagań klienta Szeroki zakres usług
Podstawowa działalność ITC Ocena zgodności produktów podczas ich wprowadzania na rynek Republiki Czeskiej i UE (Osoba autoryzowana 224, Osoba notyfikowana 1023) Badanie (Akredytowane laboratoria badawcze nr 1004, nr 1004.3) Metrologia i kalibracja (Akredytowane laboratorium kalibracyjne nr 2222) Akredytowana certyfikacja produktów Akredytowana certyfikacja systemu jakości (ISO 9001 ) Doradztwo Normalizacja techniczna
Podział działalności ITC Certyfikacja produktów 3,5% Automaty do gry 14,6% QMS/EMS 12,1% Laboratorium badawcze 35,6% Normalizacja 1,9% Laboratorium kalibracyjne 3,8% Pozostałe 1,5% AO 224 + NB 1023 24,9% Granty 1,2% Pozostałe 0,1% Enviro 0,9%
Produkty objęte kompetencjami ITC Osoba autoryzowana 224 i Osoba notyfikowana 1023 (Produkty podlegające legislacji europejskiej) Produkty budowlane Produkty elektryczne Zabawki Środki ochrony osobistej Środki medyczne (ZP) (+ in vitro diagnostyczne ZP + implanty)
Dziedziny przemysłu objęte działalnością ITC Produkcja materiałów i produktów budowlanych Przemysł elektrotechniczny Przemysł gumowy i tworzyw sztucznych Przemysł włókienniczy i skórzany Przemysł chemiczny Przemysł spożywczy Przemysł szklarski i ceramiczny Przemysł drzewny Przemysł meblowy
Wyniki ekonomiczne ITC (1992 2004) Obroty (w tysiącach EUR) 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Część 2: Wprowadzanie produktów budowlanych na rynek UE i Republiki Czeskiej (po podpisaniu umowy stowarzyszeniowej)
Dyrektywa dotycząca produktów budowlanych CPD 89/106/EEC definiuje: 1. Produkty budowlane 2. Statut niezbędnych instytucji (SCC, NB, EOTA, GNB,..,) 3. Podstawowe wymagania w zakresie produktów budowlanych 4. Dokumenty interpretacyjne oraz ich funkcje 5. Wydawanie instrukcji (Guidance( papers A - L) 6. Zharmonizowane specyfikacje techniczne (hen( hen,, ETA) i sposób ich wydawania 7. Systemy i metody oceny zgodności (moduły) 8. Wymagania dotyczące notyfikowanych organów oraz ich kompetencje 9. Znak zgodności CE, EC certyfikat zgodności i oświadczenie o zgodności z EC 10. Klauzulę ochronną
Definicje produktów budowlanych i podstawowe wymagania Produkt budowlany = każdy produkt przeznaczony do trwałego umieszczenia w budowanym obiekcie Produkt budowlany musi posiadać takie właściwości, aby w obiekcie spełniał następujące podstawowe wymagania: 1 - wytrzymałość mechaniczna i stabilność 2 - bezpieczeństwo przeciwpożarowe 3 - higiena i ekologia 4 - bezpieczeństwo podczas użytkowania 5 - ochrona przed hałasem 6 - oszczędność energii i ochrona ciepła
Ocena zgodności produktów budowlanych Poziom ewentualnego zagrożenia dla zdrowia lub majątku jest wysoki. Dlatego przed wprowadzeniem produktów budowlanych na rynek UE należy dokonać oceny zgodności z podstawowymi wymaganiami O pozytywnym wyniku oceny zgodności należy użytkownika produktu poinformować na kilka sposobów: znakiem CE znakami krajowymi oświadczeniem o zgodności EC (EC Declaration of conformity) krajowym oświadczeniem o zgodności Warunkiem uzyskania znaku CE (lub krajowego znaku) oraz oświadczenia jest spełnienie wszystkich wymagań i wykonanie wszystkich czynności zgodnie z ustalona metodologią dotyczącą oceny zgodności.
Ocena zgodności zgodnie z dyrektywą CPD: System UE i systemy narodowe CPD dzieli produkty budowlane na 3 podstawowe grupy: 1. Produkty wskazane w OJEC jako mało niebezpieczne (nie przeprowadza się oceny zgodności i nie wolno ich oznaczać znakiem m CE) - na razie żaden 2. Produkty, dla których istnieją zharmonizowane specyfikacje zharmonizowane normyhen -na razie 154 z 500 planowanych Europejskie atesty techniczne ETA (przeprowadza się oceny zgodności Europejską drogą, należy oznaczać znakiem CE) Produkty, dla których nie istnieją zharmonizowane specyfikacje (ocena zgodności według krajowych wymagań, nie wolno ich oznaczać ć znakiem CE)
Ocena zgodności według dyrektywy CPD 1. Systemy narodowe ocena zgodności według krajowych norm, ustaw i wymagań systemy narodowe ustalane są przez narodowe organy certyfikacyjne produkt uzyskuje atest wyłącznie na terytorium danego państwa członkowskiego 2. Systemy UE (zharmonizowane wymagania) certyfikacja UE przez zatwierdzone organy (Notified( Body) według h EN pozwalają na umieszczenie znaku CE na produkcie produkt posiadający znak CE ma nieograniczony dostęp do rynków wszystkich państw członkowskich UE 3. System UE z wymaganiami narodowymi certyfikacja UE przez zatwierdzone organy (Notified( Body) według h EN zharmonizowana norma pozostawia jednak część kompetencji w rękach danego państwa członkowskiego wynikiem jest uzyskanie znaku CE na produkcie produkt ze znakiem CE nie ma nieograniczonego dostępu do rynków wszystkich państw UE, w dziedzinach pozostawionych w kompetencji danego kraju, należy uzupełnić ocenę zgodności zgodnie z wymaganiami tego kraju!!!
Założenia systemu oceny zgodności Podejście UE oparte jest na zaufaniu do przedsiębiorców, którzy ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoich produktów Producent wykonuje większość działań podczas oceny zgodności Tam, gdzie to możliwe, stosuje się w dyrektywach rozwiązania wymagające wyłącznie uczestnictwa producenta, bez konieczności angażowania NB (moduł A, 4) Uczestnictwo NB jest obowiązkowe tylko w przypadku produktów o większym w stopniu ryzyka Wraz ze wzrostem ryzyka zwiększają się wymagania w zakresie oceny y zgodności oraz zakres uczestnictwa NB w tym procesie Metodologia oceny zgodności została określona w tzw. modułach Znak CE ma takie samo znaczenie prawne dla wszystkich modułów, bez b względu na to, czy i w jakim stopniu w proces ten zaangażowano NB System modułowy dla produktów budowlanych obejmuje nastepujące moduły: 4, 3, 2, 2+, 1, 1+ Podstawą wszystkich modułów jest kontrola produkcji w zakładzie produkcyjnym, zapewniająca zgodność wszystkich produktów z wymaganiami (Factory( Production Control - FPC)
System modułowy dla produktów budowlanych Moduł 4 Zadania producenta: wprowadzenie i stosowanie kontroli produkcji w zakładzie produkcyjnym (FPC) przeprowadzenie badania początkowego typu (ITT) w celu sprawdzenia zgodności z hen Moduł 3 Zadania producenta: wprowadzenie i stosowanie kontroli produkcji w zakładzie produkcyjnym (FPC) ZadaniaNotifiedBody NB: wykonanie początkowego badania typu (ITT) Protokół kontrolny NB Moduły 2, 2+ (certyfikacja FPC) Zadania producenta: wprowadzenie i stosowanie kontroli produkcji w zakładzie produkcyjnym (FPC) przeprowadzenie badania początkowego typu (ITT) w celu sprawdzenia zgodności z hen ZadaniaNotifiedBody NB: początkowa inspekcja produkcji i FPC Certyfikat EC FPC nadzór i ocena FPC (tylko 2+) Informacja z nadzoru
System modułowy dla produktów budowlanych Moduły 1, 1+ (certyfikacja zgodności) Zadania producenta: wprowadzenie i stosowanie kontroli produkcji w zakładzie produkcyjnym (FPC) Zadania Notified Body NB: przeprowadzenie początkowego badania typu (ITT) początkowa inspekcja produkcji i FPC Certyfikat zgodności EC nadzór i ocena FPC Informacja z nadzoru badania próbek w ramachaudytu (tylko system 1+) Raport Badania w ramach audytu wykonywane są na próbkach pobranych przez pracowników NB z miejsca produkcji, wolnego rynku lub budowy
Znaczenie znaku CE dla eksporterów 1. System UE - produkt posiada znak CE Ocena zgodności przez którąkolwiek Osobę notyfikowaną obowiązuje we wszystkich państwach UE i EFTA. Brak problemów technicznych podczas wymiany handlowej. 2. System UE - produkt posiada znak CE substancje niebezpieczne zostały w ramach hen pozostawione w kompetencji poszczególnych państw Ocena zgodności przez którąkolwiek Osobę notyfikowana obowiązuje we wszystkich państwach UE i EFTA, jednak należy dodatkowo spełnić wymagania danego państwa w zakresie substancji niebezpiecznych. System narodowy - produkt nie posiada znaku CE Produkt został zatwierdzony wyłącznie na terenie danego państwa. Obrót takimi produktami jest ograniczony w związku z koniecznością potwierdzenia porównywalnego poziomu bezpieczeństwa.
Stosowanie dyrektywy CPD i ocena zgodności materiałów budowlanych w Republice Czeskiej Rozporządzenie rządu 163/2002 Dz.U. - wymagania techniczne dotyczące wybranych materiałów budowlanych, dla których nie zastosowano hen lub ETA Ocena zgodności przez Autoryzowane osoby Moduły 8 (moduł 4), 7 (3), 6 (2+) i 5 (1+) Certyfikat produktu, certyfikat systemu zarządzania produkcją Oświadczenie o zgodności Znak CCz (dobrowolny) Ocena zgodności dotyczy Republiki Czeskiej W ramach Umowy Europejskiej powinno być akceptowane, jeżeli kraj docelowy nie określił osobnych wymagań w ramach bezpieczeństwa Rozporządzenie rządu 190/2002 Dz.U. - wymagania techniczne dotyczące materiałów budowlanych posiadających znak CE Ocena zgodności przez Notyfikowane osoby Moduły w 5 odpowiadają modułom CPD 4, 3, 2, 2+, 1, 1+ Certyfikat zgodności EC, certyfikat EC FPC Oświadczenie o zgodności EC Znak CE (obowiązkowy) Ocena zgodności ważna w UE i EFTA W sytuacjach określonych w zharmonizowanej normie należy dokonać oceny niektórych wymagań narodowych
Sposób wprowadzania polskich produktów budowlanych na czeski rynek, jeżeli istnieją zharmonizowane normy hen lub ETA A. Ocena zgodności została już wykonana i produkt posiada znak CE a) W załączniku ZA zharmonizowanej normy nie ma odniesienia do wymagań narodowych Polski producent przygotowuje instrukcje obsługi oraz ostrzeżenia enia w języku czeskim i wprowadza produkty z oznaczeniem CE na czeski rynek. b) W załączniku ZA jest odniesienie do wymagań narodowych (substancje niebezpieczne) Polski producent zapewni uzupełnienie oceny zgodności o czeskie wymagania (możliwa współpraca praca z ITC), przygotowuje instrukcje obsługi oraz ostrzeżenia enia w języku j czeskim i wprowadza produkty z oznaczeniem CE na czeski rynek. Nie przeprowadzopno oceny zgodności, produkt nie posiada znaku CE Producent zapewni ocenę zgodności przez właściww ciwą osobę notyfikowaną, następnie wyda oświadczenie o EC o zgodności i oznaczy produkty znakiem CE. Następnie należy y działać według punktu A. Dla potrzeb organów w kontroli rynku producent ma do dyspozycji dokumentację oraz oświadczenie o o zgodności EC
Sposób wprowadzania polskich produktów budowlanych na czeski rynek, jeżeli nie istnieją zharmonizowane normy Producent wykona ocenę zgodności zgodnie z rozporządzeniem rządu Republiki Czeskiej nr 263/2002 Dz.U.: a) Producent wybiera autoryzowaną osobę (AO) posiadającą autoryzację obejmującą dany produkt i zwraca się o dokonanie oceny zgodności b) AO ocenia zgodność według odpowiedniego modułu u w sposób przedstawiony w trzeciej częś ęści niniejszej prezentacji, a nastepnie wydaje odpowiednie raporty i certyfikaty c) Producent wydaje oświadczenie o o zgodności, a następnie dla dystrybutorów w pisemne zapewnienie, że e wydał on oświadczenie o o zgodności d) Wprowadzenie produktów w na czeski rynek (także e za pośrednictwem dystrybutorów) Dla potrzeb organów w kontroli rynku producent ma do dyspozycji dokumentację oraz oświadczenie o o zgodności EC
Część 3: Sposób oceniania zgodności produktów budowlanych w ITC
Wniosek o przeprowadzenie oceny zgodności Wnioskodawca składa wniosek o przeprowadzenie oceny zgodności (formularz do pobrania na www. itczlin.cz cz) Osoby kontaktowe z ITC (patrz broszura) udzielą dodatkowych informacji Wraz z wnioskiem należy złożyć dokumentację techniczną ITC bada wniosek oraz dokumentację z punktu widzenia jej kompletności i spójności Po uzupełnieniu dokumentów, sporządzany jest projekt umowy
Wymagane dokumenty Przygotowuje producent przed przeprowadzeniem oceny zgodności Zakres dokumentów określany jest przez przepis zastosowany do przeprowadzenia oceny zgodności system europejski - zharmonizowane normy lub europejski atest techniczny ETA, czeski system krajowy - odpowiednie normy lub techniczne świadectwo budowlane STO Opis systemu zarządzania i kontroli produkcji - np.. podręcznik jakości, metody technologiczne, metodologia badań Szczegółowy opis produktu i wskazanie sposobu jego wykorzystania na budowie
Wymagana dokumentacja Lista norm hen i innych przepisów technicznych, które produkt powinien spełniać Informacje o właściwościach produktu w zakresie jego wykorzystania i podstawowych wymagań, o technologii produkcji, sposobie montażu i wykorzystania na budowie Zasady BHP podczas stosowania produktu, ewentualnie karta bezpieczeństwa Ostrzeżenia dotyczące wykorzystania - instrukcje obsługi produktu w języku czeskim Wyniki (jeżeli istnieją) przeprowadzonych badań
Projekt umowy zawiera Umowa informacje o wnioskodawcy i produkcie, koszt przeprowadzenia oceny zgodności, termin realizacji, warunki płatnop atności, sposób b pobrania próbek, ewentualnie ich dostarczenia, w uzasadnionych przypadkach informacje o kontrolach i losowym pobraniu próbek informacje o sposobie płatnop atności za przyszłe e kontrole
Ocena zgodności (certyfikacja) Po podpisaniu umowy, przekazaniu dokumentacji, wpłaceniu zaliczki (nowi klienci), ewentualnie dostarczeniu próbek rozpoczyna się ocena zgodności Czas wykonania - uzależniony jest od produktu (technologicznego czasu badania), zazwyczaj do 2 miesięcy Cena uzależniona jest od typu produktu, wymaganego zakresu badań, ocen i jest każdorazowo ustalana indywidualnie
Sposób przeprowadzenia oceny zgodności w ITC Wykonanie badań - w określonych modułach Własne laboratoria, w wyjątkowych przypadkach - laboratoria zewnętrzne. Istnieje możliwość uznania wyników dostarczonych przez wnioskodawcę - zazwyczaj nie starszych niż 3-letnie, 3 pochodzące z wiarygodnego laboratorium, spełniające wymagania protokołu według EN ISO/IEC 17025. Decyzje o uznaniu wyników podejmuje pracownik ITC. Sprawdzenie systemu zarządzania produkcją - określonych modułach. Pracownicy ITC, ew.. eksperci zewnętrzni. Metody pracy określa właściwa norma hen lub jej odpowiedniki. Pomocny może być certyfikat ISO 9001, bez dodatkowego sprawdzenia przez AO jest niedostateczny.
Wydanie certyfikatu lub protokołu badania Na temat spełnienia lub nie spełnienia wszystkich wymagań określonych daną metodologią sporządzany jest protokół końcowy W przypadku wyniku pozytywnego AO lub NB wydaje protokół końcowy i ocenę zgodności według modułu certyfikat produktu certyfikat systemu zarządzania produkcją protokół badania Producent sporządza oświadczenie o zgodności - w języku czeskim
Współpraca producenta i AO/NB po wydaniu certyfikatu Producent - utrzymuje system zarządzania produkcją zgodnie z odpowiednimi postanowieniami przepisu, z którym stwierdzono zgodność AO w ramach określonych metod realizuje nadzór nad systemem zarządzania produkcją, ew.. kontrolę przestrzegania wymagań dotyczących produktów, zazwyczaj 1 x 12 miesięcy
Kontakty i ważne informacje Osoby kontaktowe: Źródła informacji w zakresie CPD: