System zarządzania bezpieczeństwem SMS Poziom globalny (ogólnoświatowy) ICAO Poziom regionalny (europejski) Parlament Europejski i Rada Europy oraz Rozporządzenia Komisji Europejskiej i EUROCONTROL Poziom krajowy Poziom światowy kompleksowe działania zmierzające do minimalizacji ryzyka powstania strat uwzględniające współzależność wszystkich przyczyn i źródeł potencjalnych zagrożeń Do 24.11.2005 r. Zarządzający Lotniskami musieli wdrożyć i uzyskać certyfikat SYSTEMU ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM (SMS - Safety Management System) SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM - system identyfikacji zagrożeń i minimalizacji ryzyka 1
Bezpieczeństwoto to stan, w którym ryzyko obrażeń dla osób lub zniszczenia mienia jest zredukowane, utrzymywane lub mniejsze od akceptowalnego poziomu dzięki ciągłemu procesowi identyfikowania zagrożeń i zarządzania ryzykiem Całkowita eliminacja wypadków nie jest możliwa w żadnym sektorze Za bezpieczeństwo w lotnictwie odpowiada państwo poprzez: kreowanie właściwej polityki bezpieczeństwa; zarządzanie bezpieczeństwem; realizację międzynarodowych wymagań; prowadzenie nadzoru nad realizacją standardów bezpieczeństwa przez podmioty prowadzące działalność lotniczą Draft Strategii ATM 2000+ opublikowano 23/04/2002 r. Dokument w formie finalnej opublikowano w 2003 r. Identyfikacja zagrożeń Analiza ryzyka i planowanie Ustanowienie procedur Zapewnienie zasobów Szkolenie Monitorowanie i nadzór SMS Doskonalenie 2
ESARR-1 Nadzór nad bezpieczeństwem ESARR-2 Składanie meldunków o nieprawidłowościach w ruchu lotniczym ESARR-3 Systemy zarządzania bezpieczeństwem ESARR-4 Ocena i ograniczanie ryzyka ESARR-5 Personel służb zarządzania ESARR-6 Oprogramowanie w systemach zarządzania ruchem Struktura ESARR c.d. liczba wypadków śmiertelnych (średnia 10 letnia) wskaźnik wypadków śmiertelnych w planowym przewozie pasażerów wskaźnik wypadków w planowym przewozie pasażerów wskaźnik wypadków śmiertelnych w lotnictwie komercyjnym liczba wypadków w komercyjnym lotnictwie śmigłowcowym liczba wypadków w lotnictwie ogólnym 3
Mid air collisionsmac/airprox (niebezpieczne zbliżenia) Runway ExcursionsRE (wypadnięcia z drogi startowej) Controlled Flight Into Terrain CFIT Lossof of ControlIn Flight LOC I(utrata kontroli nad statkiem powietrznym) Ground Collisions GC (kolizje na ziemi) Każde zjawisko polegające na nieuprawnionej obecności statku powietrznego, pojazdu lub osoby w obszarze chronionym powierzchni przeznaczonej do startów i lądowań statków powietrznych Runway Incursion 15 500 Runway Incursions na 1000 operacji lotniczych 35% 30% 25% 20% 30% 34% 31% 15 000 Runway Incursions 15% 14 500 14 000 2000 2001 2002 2003 Roczna liczba operacji (w tysiącach) 10% 5% 0% 5% A B C D Bardzo poważne Znaczne ryzyko Małe ryzyko Bez ryzyka 4
Runway Incursion-sprawcy sprawcy Runway Incursion-przyczyny [%] Przyczyny wystąpienia Runway Incursions w 2003 60 50 40 30 20 20 29 51 13 9 11 5 8 11,5 11 6 6,5 10 2 2 0 Kontrolerzy Ruchu Kierowcy pojazdów na Piloci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Lotniczego lotnisku Poziom krajowy Istniejące szczątkowe wymagania dot. zarządzania bezpieczeństwem (rozp. 216/2008, EUOPS 1.037) Zapowiadana Europejska Strategia Bezpieczeństwa w Lotnictwie oparta na: Europejskim Programie Bezpieczeństwa Europejskim Planie Działania Aktualny stan: Oczekiwanie na decyzję KE o metodzie implementacji Programu. 5
Poziom krajowy c.d. Załączniki do konwencji chicagowskiej (1,6,8,11,13,14): obowiązek opracowania krajowych programów bezpieczeństwa przez państwa i systemów zarządzania bezpieczeństwem przez podmioty lotnicze 6
Najważniejsze elementy KPB: Zdefiniowana polityka i cele w danym obszarze; Skonstruowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem Konieczność identyfikacji zagrożeń; Umiejętność zarządzanie ryzykiem; Dostosowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem do potrzeb, możliwości realizacji wydolności nadzoru nad jego funkcjonowaniem; Nadzór prowadzony wg rzeczywistych (prawdziwych) danych o bezpieczeństwie; Zbieranie i wymiana informacji, komunikacja i promocja. zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym dzięki: wprowadzeniu procesów proaktywnego zarządzania bezpieczeństwem, świadomej rejestrowalnej identyfikacja zagrożeń, ocenie ryzyka, efektywniejszym przetwarzaniu informacji o bezpieczeństwie, czytelne wskaźniki bezpieczeństwa, do wykorzystania w komunikacji ze społeczeństwem, zgodność z przepisami międzynarodowymi 7