Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Pomoc techniczna w sektorze środowisko POIiŚ Trwałość projektów Rawa Mazowiecka, 26 marca 2012 r. 1
Pomoc techniczna w POIiŚ XIV Priorytet Pomoc Techniczna w ramach EFRR XV Priorytet Pomoc Techniczna w ramach FS Pomoc Techniczna POIiŚ 515 mln * * Dane zaokrąglone, środki UE + wkład krajowy co stanowi ok. 1,4% środków przeznaczonych na realizację Programu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego - 29 marca 2012 2
Udział alokacji dostępnej dla sektora środowisko w puli środków PT POIiŚ (dofinansowanie UE) 81,49% 18,51% MTBiGW: 282 328 397,91 MŚ: 79 289 632 715,40 MG: 22 896 102,19 MRR: 14 620 674,48 MKiDN: 11 283 901,55 MZ: 9 256 154,64 NCiBR: 8 683 715,40 (alokacja dofinansowanie UE, euro) 3
Realizacja projektów pomocy technicznej POIiŚ w sektorze środowisko Wniosek o dofinansowanie 42 492 497,07 zł Wniosek o dofinansowanie 44 873 736,00 zł Wniosek o dofinansowanie 49 147 579,58 zł Wnioski o płatność 26 417 102,74 zł Wnioski o płatność 29 823 267,29 zł Wnioski o płatność 43 802 587,46 zł 2007-2008 2009 2010 4
Wydatki w latach 2007-2010 w podziale na kategorie Sprawne zarządzanie programem: Wydatki na zatrudnienie 72,98% Wsparcie merytoryczne 1,02% Organizacja procesu wyboru projektów 1,2% Organizacja KM/PKM 0% Sprzęt komputerowy, oprogramowanie oraz licencje 2,92% Wyposażenie, remonty, wynajem powierzchni biurowych 3,92% Kontrola/audyt 0,41% Wydatki na podnoszenie kwalifikacji 3,16% Inne wydatki instytucji 4,42% Informacja i promocja: Informacja i promocja 9,65% Ewaluacja programu: Działania ewaluacyjne 0,32% 5
7,00% Udział wydatków z kategorii Sprzęt komputerowy, oprogramowanie oraz licencje oraz Wyposażenie, remonty, wynajem powierzchni biurowych w projektach PT POIiŚ sektora środowisko w latach 2007-2010 6,00% 6,27% 5,00% 4,00% 3,00% 5,08% 3,47% 2,56% Sprzęt komputerowy, oprogramowanie oraz licencje Wyposażenie, remonty, wynajem powierzchni biurowych 2,00% 2,26% 1,78% 1,00% 0,00% 2007-2008 2009 2010 6
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności ( ) Art. 57 Trwałość operacji: 1. Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca zapewniają, aby operacja obejmująca inwestycje w infrastrukturę lub inwestycje produkcyjne zachowała wkład funduszy wyłącznie jeżeli w terminie pięciu lat od jej zakończenia nie zostanie poddana zasadniczej modyfikacji wynikającej ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury albo z zaprzestania działalności produkcyjnej i mającej wpływ na charakter lub warunki realizacji operacji lub powodującej uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny. Uznaje się, że działania wchodzące w zakres pomocy z EFS nie zachowały tego wkładu wyłącznie wtedy, gdy są one zobowiązane do utrzymania inwestycji w ramach mających zastosowanie przepisów pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu UE i jeśli zostały one poddane zasadniczej modyfikacji spowodowanej zaprzestaniem działalności produkcyjnej w terminie określonym w tych przepisach. Państwa członkowskie mogą skrócić termin określony w akapicie pierwszym do trzech lat w przypadkach dotyczących utrzymania inwestycji przez małe i średnie przedsiębiorstwa. 7
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności ( ) Art. 57 Trwałość operacji: 2. Państwo członkowskie i instytucja zarządzająca informują Komisję o wszelkich zmianach, o których mowa w ust. 1, w rocznym sprawozdaniu z realizacji, o którym mowa w art. 66. Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie. 3. Kwoty nienależnie wypłacone podlegają procedurze odzyskiwania zgodnie z art. 98-102. 4. Państwa członkowskie i Komisja zapewniają, że przedsiębiorstwa, które są lub zostały objęte procedurą odzyskiwania zgodnie z ust. 3 w następstwie przeniesienia działalności produkcyjnej w obrębie państwa członkowskiego lub do innego państwa członkowskiego, nie korzystają z wkładu funduszy. 5. Ustępów 1 do 4 nie stosuje się do operacji poddanej zasadniczej modyfikacji w wyniku zaprzestania działalności produkcyjnej spowodowanego upadłością niewynikającą z oszukańczego bankructwa. 8
Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (z 21 czerwca 2011 r.) 4.3 Podrozdział 3. Trwałość projektu 1. Zgodnie z art. 57 rozporządzenia ogólnego, z zastrzeżeniem postanowień pkt 2, każdy projekt współfinansowany ze środków funduszy strukturalnych lub FS musi zachować trwałość przez okres pięciu lat od daty zakończenia projektu. Poprzez datę zakończenia projektu należy rozumieć termin zakończenia realizacji projektu określony w umowie o dofinansowanie projektu, z uwzględnieniem przepisów art. 88 ust. 1 rozporządzenia ogólnego. 5. W przypadku niezachowania ww. zasady wydatki poniesione w związku z realizacją projektu, które zostały sfinansowane ze środków FS albo EFRR zostaną objęte procedurą odzyskiwania, zgodnie z art.. 98-102 rozporządzenia ogólnego oraz zgodnie z właściwymi przepisami ufp. 6. Powyższe zasady dotyczą projektów infrastrukturalnych oraz projektów, w ramach których dokonywany jest zakup sprzętu lub wyposażenia. 9
Umowa o dofinansowanie Rocznego Planu Działań Pomocy Technicznej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 13. Trwałość projektu: 1. IP jest zobowiązana do zapewnienia trwałości projektu w rozumieniu art. 57 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006 w okresie 5 lat od daty zakończenia realizacji Projektu. 2. IP niezwłocznie informuje IZ o wszelkich okolicznościach mogących powodować zasadnicze modyfikacje Projektu, o których mowa w art. 57 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006. 10
Wytyczne w zakresie kontroli realizacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 (z 28 listopada 2011 r.) 5.2.7. Sekcja 7 Kontrole trwałości projektu po zakończeniu realizacji projektu punkt 1. Kontrola trwałości projektu przeprowadzana jest przynajmniej rok po zakończeniu realizacji projektu, nie później niż w terminie, o którym mowa w art.. 57 rozporządzenia 1083/2006 3. Kontrola trwałości projektu przeprowadzana jest na miejscu realizacji projektu 5. Kontrole trwałości po zakończeniu realizacji projektu przeprowadza się również w odniesieniu do beneficjentów pomocy technicznej (PT), jeżeli poniesione przez nich wydatki dotyczyły w szczególności zakupu sprzętu, wyposażenia, wynajmu, remontu lub wystąpiły inne okoliczności uzasadniające potrzebę jej przeprowadzenia. IZ przeprowadza kontrole w IP, IP przeprowadza kontrolę w IW*. Kontrole prowadzi się na próbie projektów oraz próbie wydatków. Próba projektów lub wydatków powinna zostać wybrana na podstawie wyników analizy ryzyka np. przeprowadzanej na etapie przygotowania do kontroli na miejscu realizacji RPD PT. Kontrole trwałości po zakończeniu realizacji projektu mogą być prowadzone podczas kontroli na miejscu danego RPD i mogą obejmować wydatki ponoszone w ramach kilku zakończonych projektów realizowanych przez danego beneficjenta. *W sektorze transportu IP dodatkowo przeprowadza kontrole w GDDKiA oraz PKP PLK S.A. 11
Jak to wygląda w praktyce? 12
Podręcznik Zagadnienia zachowania trwałości projektu współfinansowanego z Funduszy Europejskich (marzec 2012 r.) Cel dokumentu: analiza zagadnienia trwałości projektu w kontekście praktycznych problemów interpretacyjnych pojawiających się w toku realizowanych projektów. Podręcznik zawiera również wskazówki odnoszące się do kwestii stosowania zasady trwałości w odniesieniu do wydatków finansowanych w ramach Pomocy Technicznej Podręcznik ma charakter pomocniczy i nie stanowi wiążącej interpretacji zagadnień z zakresu trwałości projektów Ważne! Ze względu na specyfikę zagadnienia, decyzje odnośnie sytuacji występujących w konkretnych projektach PT powinny być podejmowane indywidualnie 13
Podręcznik Zagadnienia zachowania trwałości projektu współfinansowanego z Funduszy Europejskich (marzec 2012 r.) Obszar kontroli: określany indywidualnie, obejmujący w szczególności: - zakupy środków trwałych (m.in. zakupy sprzętu komputerowego i wyposażenia) - remont - w uzasadnionych przypadkach - wartości niematerialne i prawne 14
Podręcznik Zagadnienia zachowania trwałości projektu współfinansowanego z Funduszy Europejskich (marzec 2012 r.) propozycje rozwiązań Sprzęt komputerowy - monitorowany przez okres min. 3 lat począwszy od miesiąca następującego po miesiącu wpisania środka trwałego do ewidencji (dot. również sprzętu o wartości < 3500 PLN netto, który amortyzowany jest jednorazowo) - po upływie 3 lat sprzęt powinien nadal być użytkowany, jeżeli spełnia swoją rolę (tj. pod względem technicznym możliwe jest na danym sprzęcie wykonywanie identycznych bądź zbliżonych czynności, dla sprzętu komputerowego wykorzystywanego do pracy biurowej to okres przynajmniej 3-5 lat) - sprzęt, który uległ awarii i zgodnie z przepisami został przekazany do utylizacji, nie podlega monitorowaniu Oprogramowanie - systemowe - amortyzowane w okresie równym okresowi amortyzacji zestawu komputerowego - użytkowe np. licencje dot. programów komputerowych i praw autorskich amortyzowane w okresie 24 m-cy - po upływie okresu amortyzacji oprogramowanie powinno być nadal użytkowane jeśli spełnia swoją rolę 15
Podręcznik Zagadnienia zachowania trwałości projektu współfinansowanego z Funduszy Europejskich (marzec 2012 r.) propozycje rozwiązań Remonty - zapewnienie trwałości przez cały okres pełnienia funkcji w ramach wdrażania danego Programu operacyjnego - gdyby sfinansowany ze środków PT remont został zrealizowany w terminie uniemożliwiającycm wykorzystywanie wyremontowanych pomieszczeń na potrzeby realizacji danego PO przez okres co najmniej 5 lat, w celu zachowania trwałości należałoby zapewnić wykorzystywanie wyremontowanych pomieszczeń przez pracowników wdrażających PO w ramach kolejnej perspektywy finansowej - uzasadniona zmiana wyremontowanej siedziby mogłaby nastąpić bez uszczerbku dla zachowania trwałości projektu przy zapewnieniu, ze dana instytucja nie wystąpi o finansowanie kosztów remontu przy kolejnych projektach (tj. remont siedziby na potrzeby wdrażania PO w danym obszarze może zostać dokonany 1 raz w okresie programowania) 16
Podręcznik Zagadnienia zachowania trwałości projektu współfinansowanego z Funduszy Europejskich (marzec 2012 r.) propozycje rozwiązań Wartości niematerialne i prawne - zakup ekspertyz wykonanych na potrzeby wdrażania programu na potrzeby instytucji X, która następnie przestaje pełnić funkcję w systemie instytucjonalnym POIiŚ wymaga przekazania ekspertyz jednostce nadrzędnej/przejmującej zadania danej jednostki, w celu zapewnienia racjonalnego wydatkowania środków pomocy technicznej, tak by uniknąć powielania wydatków 17
Podsumowanie wydatki planowane w RPD PT POIiŚ na 2013 r. 18
Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (z 21 czerwca 2011 r.) - EFEKTYWNOŚĆ WYDATKÓW W jaki sposób sumować zamówienia poniżej 14 tys.? 19
EFEKTYWNOŚĆ WYDATKÓW Na potrzeby zamówień publicznych sumujemy szacunkowe wartości zamówień w całej instytucji beneficjenta, jeżeli suma szacunkowych wartości nie przekracza 14 tys. istnieje obowiązek rozeznania rynku (przydatne narzędzia: obligatoryjne - plan zamówień publicznych, fakultatywne (zalecane) - rejestr zamówień poniżej 14 tys. ) Dla kwot nie wyższych niż 2 tys. złotych (netto) (oraz w odniesieniu do indywidualnych form podnoszenia kwalifikacji) Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ nie wymagają przeprowadzenia rozeznania rynku (a contrario pkt 10 Podrozdziału 5.3 Wytycznych). 20
EFEKTYWNOŚĆ WYDATKÓW Z punktu widzenia kwalifikowalności IZ nie wymaga prowadzenia szczegółowego rejestru wszystkich drobnych zakupów (do wartości 2 tys. zł) w skali całej instytucji beneficjenta, o ile będzie on w stanie wykazać w inny sposób efektywność tychże wydatków, tak aby nie narazić się na zarzut dzielenia zamówienia na części w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy Pzp (lub trybu przetargu na podstawie Kc) albo procedury rozeznania rynku. Powyższe dotyczy również indywidualnych form podnoszenia kwalifikacji (tj. do 5 pracowników beneficjenta). UWAGA!!! W każdym przypadku, w którym, dokonywane są w danym roku kalendarzowym, zakupy towarów lub usług tożsamych rodzajowo i ze względu na osobę kontrahenta, należy rozważyć, czy wydatki te dało się przewidzieć (v. Wytyczne Podrozdział 5.5 pkt 12). Kwestia przekroczenia progu 2 tys. złotych bądź liczby 5 pracowników jest oceniana w zależności od rodzaju wydatku w odniesieniu do: Sumy zakupów realizowanych w komórce organizacyjnej pełniącej funkcję IP/IW Liczby kierowanych na szkolenie pracowników zaangażowanych w realizację projektu POIiŚ 21
Warto pamiętać, że: Nie ma obowiązku korzystania ze zwolnienia z rozeznania rynku dla umów do wysokości 2 tys. złotych oraz w odniesieniu do indywidualnych form podnoszenia kwalifikacji. Wytyczne określają jedynie warunki jakie muszą zostać spełnione, aby wydatek mógł zostać uznany za kwalifikowalny. Dokonywanie zakupów towarów lub usług odbywa się natomiast w oparciu o przepisy prawa, w tym w oparciu o wewnętrzne procedury udzielania zamówień obowiązujące w instytucji dokonującej wydatku. Powyższe zwolnienie należy traktować jako uprawnienie a nie zapis wyłączający obowiązujące u beneficjenta procedury. Zwolnienie z obowiązku rozeznania rynku, nie oznacza, że beneficjenci nie mogą w ww. zakresie prowadzić rozeznania rynku. IZ nie widzi przeszkód aby IP/IW pozostały przy dotychczasowym systemie obligatoryjnego rozeznania rynku dla wszystkich zakupów poniżej 14 tys., realizowanych w ramach POIiŚ. 22
Dziękuję za uwagę Kontakt Gabriela Woźniak tel. 22 461 35 81, e-mail: Gabriela.Wozniak@mrr.gov.pl Paweł Lewandowski e-mail: Pawel.Lewandowski@mrr.gov.pl 23