http://www.winologia.pl/teksty_gruzja_apelacje.htm GRUZJA - APELACJE Wojciech Bosak 08-10-2012 Chwanczkara - jedna z najbardziej prestiżowych gruzińskich apelacji W Gruzji wyróżnia się kilka większych regionów winiarskich, których granice pokrywają się z ogólnym podziałem administracyjnym tego kraju na regiony. Są to: Kachetia (Kakheti), Kartlia (Kartli), Imeretia (Imereti), Racza-Leczchumi (Racha-Lechkhumi), Megrelia (Samegrelo), Guria i Adżaria (Achara). W przypadku win wyższej klasy istotne znaczenie ma podział na mniejsze strefy produkcji, zwane mikroregionami. Są to stosunkowo niewielkie obszary, często ograniczone do jednej lub kilku sąsiadujących miejscowości, znane od lat z produkcji szczególnie prestiżowych win. W całym kraju funkcjonuje kilkadziesiąt takich tradycyjnych stref produkcji, ustanowionych formalnie w czasach sowieckich, choć niektóre z nich mają starszą genezę, sięgającą często XIX stulecia. Po uzyskaniu przez Gruzję niepodległości nie kontrolowano zbyt ściśle oznaczeń geograficznych na etykietach, co prowadziło do licznych nadużyć. Dotyczyło to szczególnie win z najbardziej prestiżowych apelacji, które były nagminnie podrabiane (nie tylko zresztą w Gruzji). Jak ktoś obliczył, w połowie ubiegłej dekady trafiało na rynek rosyjski być może nawet dwudziestokrotnie więcej butelek oznaczonych jako chwanczkara (khvanchkara), niż byłaby w stanie wyprodukować niewielka strefa produkcji tych win! Wprawdzie już w 1999 roku wydano nową ustawę o oznaczeniach geograficznych gruzińskich produktów (dotyczy ona nie tylko wina), jednak za rzeczywiste uporządkowanie tej kwestii zabrano się dopiero parę lat później. Począwszy od 2005 roku zarejestrowano oficjalnie 18 chronionych nazw pochodzenia dla win gruzińskich, na zasadach mniej więcej podobnych do europejskich apelacji (z czego 14 w Kachetii, 2 w Raczy-Leczchumi oraz po 1 w Kartli i Imeretii). Odpowiednie regulacje określają dla każdego z tych win granice strefy upraw, dozwolone odmiany winorośli, plon z hektara oraz wymagane parametry analityczne i organoleptyczne. Gruzja podpisała też stosowne porozumienia międzynarodowe o ochronie nazw geograficznych win.

Jak działa ten system mogłem się naocznie przekonać podczas winobrania w Chwanczkarze w 2009 roku. W jednej z tamtejszych winiarni, gdzie akurat trwał skup winogron od okolicznych plantatorów, spotkałem inspektorów ministerstwa rolnictwa, którzy skrupulatnie ważyli każdą przywiezioną skrzynkę owoców i na tej podstawie wydawali zaświadczenie, ile można wyprodukować wina z oznaczeniem geograficznym. Poza owymi 18 oficjalnie zarejestrowanymi winami z chronioną nazwą pochodzenia funkcjonują także inne, nieformalne apelacje, które niekiedy cieszą się równie wysokim prestiżem. Nazwy tych nie zarejestrowanych mikroregionów również mogą pojawić się na etykietach. Niżej przedstawiamy listę zarejestrowanych gruzińskich win z chronioną nazwą pochodzenia. Ich nazwy podobnie jak nazwy szczepów winogron podajemy tu w transkrypcji angielskiej, która ma w Gruzji niemal oficjalny status i z reguły w takiej właśnie formie nazwy te pojawiają się na etykietach, jeśli są zapisywane alfabetem łacińskim. Normy dotyczące tych win podajemy na podstawie oficjalnych materiałów udostępnionych przez gruziński urząd patentowy (Sakpatenti), w którego kompetencji znajduje się rejestracja oznaczeń geograficznych. Mapa gruzińskich regionów winiarskich i apelacji.» zobacz mapę w pełnym rozmiarze... Kachetia Mukuzani Wino czerwone wytrawne z odmiany saperavi, produkowane w strefie obejmującej 9 wsi w rejonie Gurjaani, z winnic o powierzchni 246 ha, usytuowanych na wysokości 350 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,5%, cukier do 3 g/l, kwasowość 5,0 7,5 g/l. Dozwolona wydajność plonu z hektara 7 8 t/ha. Tsinandali Wino białe wytrawne z odmiany rkatsiteli, z możliwym dodatkiem gron kakhuri mtsvane (do15 procent), produkowane w strefie obejmującej 12 wsi w okolicach Telavi, z winnic o powierzchni 653 ha, usytuowanych na wysokości 300 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,5%, cukier do 3 g/l, kwasowość 5,5 7,5 g/l. Dozwolona wydajność plonu z hektara 9 10 t/ha dla rkatsiteli, 6 7 t/ha dla kakhuri mtsvane. Akhasheni

Wino czerwone półsłodkie z odmiany saperavi, powstające na terenie wsi Akhasheni i Chumlaki w rejonie Gurjaani, z winnic o powierzchni 112 ha, usytuowanych na wysokości 350 700 m n.p.m. Zawartość alkohol 10,5 12,0%, cukier 30 50 g/l, kwasowość 5,0 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 7 8 t/ha. Gurjaani Wino białe wytrawne z odmiany rkatsiteli, z możliwym dodatkiem gron kakhuri mtsvane (do15 procent), produkowane w strefie obejmującej 10 wsi w okolicach Gurjaani, z winnic o powierzchni 1151,5 ha, usytuowanych na wysokości 250 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,5%, cukier do 3 g/l, kwasowość 5,5 7,5 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha dla rkatsiteli, 6 7 t/ha dla kakhuri mtsvane. Kindzmarauli Wino czerwone półsłodkie z odminy speravi, powstające w strefie obejmującej 16 miejscowości w okolicach Kvareli na przedgórzach Wielkiego Kaukazu, z winnic o powierzchni 1633 ha, usytuowanych na wysokości 250 550 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier 30 50 g/l, kwasowość 5,0 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 7 8 t/ha. Manavi Wino białe wytrawne z odmiany kakhuri mtsvane, z możliwym dodatkiem rkatsiteli (do 15 procent), produkowane w strefie obejmującej 10 wsi w rejonie Sagarejo w Kachetii Zewnętrznej, z winnic o powierzchni 346 ha, usytuowanych na wysokości 450 800 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,5%, cukier do 3 g/l, kwasowość 5,0 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 6 7 t/ha dla kakhuri mtsvane, 9 10 t/ha dla rkatsiteli. Kakheti Wino białe wytrawne z odmian rkatsiteli i kakhuri mtsvane, wytwarzane tradycyjną metodą długiej maceracji w miazdze winogron. Strefa produkcji o powierzchni około 3100 km kw. obejmuje cały region winiarski Kachetii z winnicami połozonymi na wysokości 200 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 13,5%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,0 6,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha dla rkatsiteli, 6 7 t/ha dla kakhuri mtsvane. Napareuli Dopuszcza się produkcję dwóch rodzajów win o tej nazwie w strefie o powierzchni 52 km kw., położonej na terenie 6 wsi na przedgórzach Wielkiego Kaukazu, z winnic usytuowanych na wysokości 400 500 m n.p.m: 1. Wino czerwone wytrawne z odmiany sapervi: zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,5 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 7 8 t/ha. 2. Wino białe wytrawne z odmiany rkatsiteli: zawartość alkoholu 10,5 12,5%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,5 7,5 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha. Teliani Wino czerwone wytrawne z odmiany cabernet sauvignon, wyrabiane w strefie o powierzchni 10,5 km kw., położonej na terenie wsi Kisiskhevi i Vantiskhevi koło Telavi, z winnic usytuowanych na wysokości około 560 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,5 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 6 7 t/ha. Vazisubani Wino białe wytrawne z odmian rkatsiteli (85 procent) i kakhuri mtsvane (15 procent), produkowane w strefie o powierzchni 62 km kw., położonej na terenie miejscowości Vazisubani i trzech sąsiednich wsi, z winnic usytuowanych na wysokości około 550 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,5%, cukier do 4 g/l,

kwasowość 5,5 7,5 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha dla rkatsiteli, 6 7 t/ha dla kakhuri mtsvane. Kardenakhi Wino białe wzmacniane (likierowe) z odmian rkatsiteli, khikhvi i kakhuri mtsvane, wyrabiane tradycyjną metodą maceracji w miazdze winogron w miejscowości Kardenakhi koło Gurjaani, z winnic o powierzchni 345 ha, położonych na wysokości 350 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 18,0%, cukier min. 100 g/l, kwasowość 5,0 6,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha dla rkatsiteli, 5 6 t/ha dla khikhvi, 6 7 t/ha dla kakhuri mtsvane. Tibaani Wino białe wytrawne z odmiany rkatsiteli, wytwarzane tradycyjną metodą długiej maceracji w miazdze winogron w strefie o powierzchni 28 km kw., położonej na terenie wsi Tibaani, Kvemo Machkhaani i Dzveli Anagi w rejonie Signagi, z winnic usytuowanych na wysokości 350 550 m n.p.m. Zawartość alkoholu 11,5 13,0%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,0 6,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha. Kvareli Wino czerwone wytrawne odmiany saperavi, wytwarzane w strefie o powierzchni około 100 km kw., obejmującej 5 wsi położonych na wschód od Kvareli, na przedgórzach Wielkiego Kaukazu Gurjaani, z winnic usytuowanych na wysokości 450 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,5 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 7 8 t/ha. Kotekhi Pod tą nazwą dopuszcza się produkcję dwóch rodzajów win w strefie o powierzchni 14 km kw., położonej wokół miejscowości Gurjaani, z winnic położonych na wysokości 250 700 m n.p.m.: 1. Wino czerwone wytrawne z odmiany sapervi: zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,0 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 7 8 t/ha. 2. Wino białe wytrawne z odmiany rkatsiteli: zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,5 7,5 g/l. Dozwolona wydajność plonu 9 10 t/ha. Racza-Leczchumi Khvanchkara Wino czerwone półsłodkie z odmian aleksandrouli i mujuretuli, wytwarzane w strefie obejmującej około 30 miejscowości w okolicach Chwanczkary i Ambrolauri, w górnym odcinku doliny Rioni, obejmującej winnice o powierzchni 900 ha, usytuowane na wysokości 450 750 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,5 12,0%, cukier do 30 50 g/l, kwasowość 5,0 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 6 6,5 t/ha dla aleksandrouli, 6 8 t/ha dla mujuretuli. Tvishi Wino białe półsłodkie z odmiany tsolikouri, produkowane w strefie o powierzchni 15 km kw., położonej na terenie miejscowości Tvishi i Alpana w dolinie rzeki Leczchumi, z winnic położonych na wysokości 500 800 m n.p.m. Zawartość alkoholu 10,0 11,5%, cukier do 30 50 g/l, kwasowość 5,5 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 6 67 t/ha. Kartlia Ateni / Atenuri Wino musujące z odmian chinuri i goruli mtsvane, z możliwym dodatkiem gron aligote, wytwarzane metodą wtórnej fermentacji w butelkach lub zbiornikach. Strefa produkcji o powierzchni 14,5 km kw.

położona jest na terenie miejscowości Patara Ateni, Gardateni i Didi Ateni, na południe od Gori i obejmuje winnice usytuowane na wysokości 640 830 m n.p.m. W zależności od zawartości cukru wina mogą być oznaczone jako bardzo wytrawne (3 g/l), wytrawne (20 35 g/l) półwytrawne (35 50 g/l), półsłodkie (50 80 g/l) i słodkie (ponad 80 g/l). Zawartość alkoholu 11,5%, kwasowość 6,0 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 8 9 t/ha dla chinuri, 8 t/ha dla goruli mtsvane, 8 9 t/ha dla aligote. Imeretia Sviri Wino białe wytrawne z odmian tsolikouri, tsitska i krakhuna, wytwarzane tradycyjną metodą częściowej maceracji w miazdze winogron, z udziałem 5 6 procent skórek i pestek. Strefa produkcji o powierzchni 27 km kw. położona jest na terenie miejscowości Pirveli Sviri, Meore Sviri i Rodinauli na zachód od Zestaponi i obejmuje winnice usytuowane na wysokości 170 260 m n.p.m. Zawartość alkoholu 11,0 12,5%, cukier do 4 g/l, kwasowość 5,5 7,0 g/l. Dozwolona wydajność plonu 6 7 t/ha dla tsolikouri, 6 t/ha dla odmian tsitska i krakhuna.» zobacz mapę gruzińskich regionów winiarskich i apelacji... tekst, zdjęcia i mapa: Wojciech Bosak