Nazwa modułu: Telemetryczne metody badań deformacji Rok akademicki: 2015/2016 Kod: DGK-2-205-GG-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Kierunek: Geodezja i Kartografia Specjalność: Geoinformacja i geodezja górnicza Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 2 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. inż. Jaśkowski Wojciech (jaskow@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr hab. inż. Jaśkowski Wojciech (jaskow@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Wiedza na temat możliwości zastosowania metod monitoringu w pomiarach przemieszczeń GK1A_W11, GK1A_W16, GK1A_W20, GK2A_W01, GK2A_W03 Kolokwium M_W002 Wiedza na temat opracowywania projektowanych i realizowanych pomiarów wraz z oceną dokładności; GK1A_W10, GK1A_W11, GK2A_W03, GK2A_W05 Sprawozdanie M_W003 Interpretacji pozyskanych wyników monitoringu. GK1A_W12, GK2A_W01, GK2A_W06, GK2A_W09 Wykonanie projektu, Kolokwium Umiejętności M_U001 Projektowania obserwacji deformacji powierzchni, górotworu i obiektów; GK1A_W20, GK2A_W05, GK2A_W09 Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych M_U002 Doboru optymalnej metody i sprzętu pomiarowego oraz dokładności realizowanych pomiarów GK1A_W10, GK1A_W20 Kolokwium, Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych 1 / 5
Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U001 M_U002 Wiedza na temat możliwości zastosowania metod monitoringu w pomiarach przemieszczeń Wiedza na temat opracowywania projektowanych i realizowanych pomiarów wraz z oceną dokładności; Interpretacji pozyskanych wyników monitoringu. Projektowania obserwacji deformacji powierzchni, górotworu i obiektów; Doboru optymalnej metody i sprzętu pomiarowego oraz dokładności realizowanych pomiarów - - + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Wskaźniki geometryczne deformacji powierzchni terenów i obiektów inżynierskich. Metody wyznaczania wskaźników deformacji: klasyczne i telemetryczne. Nowoczesne techniki pozyskiwania informacji cz.1 Nowoczesne techniki pozyskiwania informacji (monitoring): GNSS, tachimetria elektroniczna, telemetria, InSAR (interferencja radarowa) Nowoczesne techniki pozyskiwania informacji cz.2 Nowoczesne techniki pozyskiwania informacji (monitoring): techniki fotogrametryczne, skanowanie laserowe naziemne i lotnicze, metoda stałej prostej z zastosowaniem laserów. Projektowanie osnów do pomiarów deformacji terenu górniczego i obiektów na nim położonych Projektowanie osnów do pomiarów deformacji terenu górniczego i obiektów na nim położonych w zależności od przyjętej metody monitoringu. Ciągłe systemy monitoringu deformacji dla wybranych obiektów obwałowania zbiorników poflotacyjnych, wieże szybowe, obiekty specjalne. Monitoring obiektów podziemnych szyby, komory, tamy, rurociągi. 2 / 5
Metody wyznaczania zmian kształtu wyrobisk górniczych (pomiary konwergencji oraz kształtu komór ługowniczych i wyrobisk eksploatacyjnych). Interpretacja uzyskanych wyników pomiarów, metody ich prezentacji wizualnej oraz analizy. laboratoryjne Projektowanie obserwacji geodezyjnych na podstawie analizy prognozowanych deformacji. Ustalenie dokładności pomiaru i częstotliwości obserwacji oraz dobór metody obserwacji. Indywidualny projekt obserwacji deformacji terenu. Monitoring GNSS Monitoring GNSS okresowy, ciągły RTK, wykorzystanie stacji EUPOS-ASG3. Monitoring telemetryczny cz.1(systemy laserowe i wizyjne) System detekcji wiązki laserowej 1. Określenie stałej mnożnej (współczynnika skali s) wzdłuż osi x i y. 2. Wyznaczenie położenia, za pomocą programu do detekcji wiązki laserowej, kolejnych punktów kontrolnych podświetlanych diodą laserową. Wizyjne systemy pomiarowe 1. Określenie dokładności wykonywania odczytów wizualnych z różnych czujników pomiarowych. Rejestracja obrazów z systemów wizyjnych. Monitoring telemetryczny cz.2 (pomiary zmian długości) Rezystancyjny system pomiaru zmian odległości. 1. Wyznaczenie zakresu pomiarowego i określenie stałych dodawania i stałej mnożnej (współczynnika skali s) czujników rezystancyjnych. 2.Pomiar i rejestracja zmian długości. 3. Określenie liniowości wskazań czujnika rezystancyjnego Monitoring telemetryczny cz.3 (pomiary nachyleń) Laserowy pochyłomierz autokolimacyjny 1. Kalibracja laserowego pochyłomierza autokolimacyjnego. 2. Pomiar i rejestracja wychyleń od pionu. Określenie liniowości wskazań laserowego pochyłomierza autokolimacyjnego. Pochyłomierz elektroniczny MEMS 1. Kalibracja elektronicznego pochyłomierza MEMS. 2. Pomiar i rejestracja pochyleń urządzenia. Określenie liniowości wskazań elektronicznego pochyłomierza MEMS. Pochyłomierz elektroniczny Nivel 210 f-my Leica 1. Kalibracja elektronicznego pochyłomierza Nivel 210. 2. Pomiar i rejestracja pochyleń urządzenia. Określenie liniowości wskazań elektronicznego pochyłomierza Nivel 210. Skaning laserowy pomiary inwentaryzacyjne w geodezji górniczej Wykorzystanie skaningu laserowego 2D i 3D do określenie zmian kształtu wyrobisk górniczych i obiektów inżynierskich. Inwentaryzacja maszyn i urządzeń górniczych. Metody monitoringu zintegrowanego. System geodezyjnego monitoringu deformacji na przykładzie GeoMoS firmy Leica Telemetryczne systemy monitoringu przemieszczeń terenu i obiektów budowlanych. Kolokwium zaliczeniowe 3 / 5
Sposób obliczania oceny końcowej Ocena z kolokwium zaliczeniowego 50% Oceny z samodzielnie lub zespołowo wykonanych sprawozdań z zajęć laboratoryjnych 40% Aktywność na zajęciach laboratoryjnych 10% Wymagania wstępne i dodatkowe Wymagana wiedza z zakresu: Geodezja Górnicza,Geodezja Inżynieryjna, Ochrona Terenów Górniczych, Pomiary Przemieszczeń Zalecana literatura i pomoce naukowe 1.Jan Pielok: Badania deformacji powierzchni terenu i górotworu wywołanych eksploatacją górniczą. 2.Stanisław Szpetkowski: Pomiary deformacji na terenach górniczych 3.W. Prószyński, M. Kwaśniak: Podstawy geodezyjnego wyznaczania przemieszczeń. 4.Notatki z wykładów. 5. Jan Pielok: Wyznaczanie powierzchniowego tensora deformacji 6.Władysław Góral, Jacek Szewczyk: Zastosowanie technologii GPS w precyzyjnych pomiarach deformacji terenu. 7.Materiały konferencyjne i publikacje w czasopismach specjalistycznych, wskazane przez prowadzących zajęcia Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Monitoring przemieszczeń powierzchni i obiektów w rejonie Dziećkowice ZG Sobieski Monitoring of surface and objects displacements in the Dziećkowice area of the Sobieski mine / Mieczysław JÓŹWIK, Wojciech JAŚKOWSKI // Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko = Research Reports. Mining & Environment / Główny Instytut Górnictwa, Katowice ; ISSN 1643-7608. 2011 nr 2/1, s. 178 187. Bibliogr. s. 187, Streszcz., Abstr.. XI Dni miernictwa górniczego i ochrony terenów górniczych : Hucisko/k. Włodowic, 18 20 maja 2011 r. Katowice : GIG, 2011 Monitoring przemieszczeń terenu i obiektów budowlanych położonych na terenach górniczych metodami telemetrycznymi opracowanymi w KOTG, GiGG AGH Kraków Monitoring of displacements of terrain and structures in mining areas by means of telemetric methods developed by the Chair of Mining Areas protection, geoinformatics and Mine Surveying of AGH UST in Kraków / Wojciech JAŚKOWSKI // Przegląd Górniczy ; ISSN 0033-216X. 2012 t. 68 nr 8, s. 76 82. Bibliogr. s. 82, Streszcz., Abstr., Zsfassung, Rés., Rez.. Ochrona środowiska na terenach górniczych : IX konferencja naukowo-techniczna : 20 22 czerwca 2012 r., Brenna. Katowice : Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa. Zarząd Główny, 2012 Monitoring wychyleń i przemieszczeń budynku mieszkalnego na terenie górniczym Monitoring of deflections and displacements of an apartment building in a mining area / JAŚKOWSKI Wojciech, Mieczysław JÓŹWIK // Przegląd Górniczy ; ISSN 0033-216X. 2012 t. 68 nr 8, s. 92 98. Bibliogr. s. 98, Streszcz., Abstr., Zsfassung, Rés., Rez.. Ochrona środowiska na terenach górniczych : IX konferencja naukowo-techniczna : 20 22 czerwca 2012 r., Brenna. Katowice : Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa. Zarząd Główny, 2012 Przykłady współpracy przy prowadzeniu prac badawczych i monitoringu terenów górniczych w obrębie złóż eksploatowanych przez ZG Piekary Examples of cooperation at conducting of research work and monitoring of mining grounds within deposits exploited by the Piekary coal mine / Paweł ĆWIĄKAŁA, Wojciech JAŚKOWSKI, Mieczysław JÓŹWIK, Krzysztof Musz // Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko = Research Reports. Mining & Environment / Główny Instytut Górnictwa, Katowice ; ISSN 1643-7608. 2011 nr 2/1, s. 92 99. Bibliogr. s. 99, Streszcz., Abstr.. XI Dni miernictwa górniczego i ochrony terenów górniczych : Hucisko/k. Włodowic, 18 20 maja 2011 r. Katowice : GIG, 2011 Rezystancyjny system pomiarów zmian długości między znakami pomiarowymi [Resistance system of measurements of the length changes between measurement marks] / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie ; wynalazca: Mieczysław JÓŹWIK, Wojciech JAŚKOWSKI. Int.Cl.: G01C 3/00\textsuperscript{(2006.01)}. Polska. Opis patentowy ; PL 217347 B1 ; Udziel. 2013-11-06 ; Opubl. 2014-07-31. Zgłosz. nr P.392572 z dn. 2010-10-04. tekst: http://patenty.bg.agh.edu.pl/pelneteksty/pl217347b1.pdf System pomiarów ciągłych zmian długości do wyznaczania tensorów odkształceń [A continuous measurement system of length change to determine the of tensors deformations] / Akademia Górniczo- Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie ; wynalazca: Mieczysław JÓŹWIK, Wojciech JAŚKOWSKI. Int.Cl.: G01B 7/16\textsuperscript{(2006.01)}. Polska. Opis patentowy ; PL 219348 B1 ; Udziel. 2014-08-11 ; Opubl. 2015-04-30. Zgłosz. nr P.392574 z dn. 2010-10-04. tekst: System pomiarów zmian długości między znakami pomiarowymi [System of measurements of length changes between 4 / 5
measurement marks] / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie ; wynalazca: Mieczysław JÓŹWIK, Wojciech JAŚKOWSKI. Int.Cl.: G01C 3/00\textsuperscript{(2006.01)}. Polska. Opis patentowy ; PL 217348 B1 ; Udziel. 2013-11-06 ; Opubl. 2014-07-31. Zgłosz. nr P.392575 z dn. 2010-10-04. tekst: http://patenty.bg.agh.edu.pl/pelneteksty/pl217348b1.pdf The concept of a measuring unit for monitoring the stability of areas at risk of landslides / Paweł ĆWIĄKAŁA, Wojciech JAŚKOWSKI, Olga SUKTA // Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich = Infrastructure and Ecology of Rural Areas / Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi ; ISSN 1732-5587. 2012 nr 1/IV, s. 103 112. Bibliogr. s. 111 112, Summ. The use of the computer system of detection of the laser beam in the measurements of geometry of mine shafts / Wojciech JAŚKOWSKI // Reports on Geodesy ; ISSN 0867-3179. 2011 no. 1 Research contributions in the field of engineering surveying within the period 2009 2011, s. 165 172. Bibliogr. s. 172. ISBN: 978-83-85287-89-6 Urządzenie do pomiarów przesuwu rur w kompensatorach rurociągów [A device for displacement measurements of pipes in the pipeline compensators] / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie ; wynalazca: Mieczysław JÓŹWIK, Wojciech JAŚKOWSKI. Int.Cl.: G01B 11/16\textsuperscript{(2006.01)}. Polska. Opis patentowy ; PL 219339 B1 ; Udziel. 2014-08-11 ; Opubl. 2015-04-30. Zgłosz. nr P.392573 z dn. 2010-10-04. tekst: http://patenty.bg.agh.edu.pl/pelneteksty/pl219339b1.pdf Informacje dodatkowe Sposób nadrabiania nieobecności przez studenta na zajęciach laboratoryjnych: udział w tych samych zajęciach innej grupy; jeśli nie ma takiej możliwości: w trybie indywidualnym po uzgodnieniu z prowadzącym. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach laboratoryjnych Przygotowanie do zajęć Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 14 godz 14 godz 3 godz 15 godz 6 godz 2 godz 54 godz 2 ECTS 5 / 5