Szyfr emotikonów Materiał opracowany na podstawie scenariusza Emocje w kropkach i kreskach, czyli o emotikonach Co słychać w Laboratorium? Po złapaniu kolejnej części Psotnika bliźniaki trochę się nudzą i wymyśliły grę w chowanego. Ale nie zwykłego. Raz szuka Julka, raz Kuba. Ten kto się ukrywa, wysyła SMS ciepło zimno, by podpowiedzieć szukającemu, czy jest na właściwym tropie. Pomysł na lekcję Uczniowie wchodzą właśnie w świat krótkich wiadomości uzupełnianych uśmieszkami, smutnymi buźkami lub podniesionym kciukiem. W trakcie zajęć dowiedzą się, do czego służą emotikony i rysunki gestów oraz nauczą się rozumieć je i samodzielnie stosować. Cele operacyjne Dzieci: rozumieją, co to są emocje; wiedzą, że przekazy medialne wykorzystują rysunki i gesty, żeby przekazywać emocje; potrafią odczytać i właściwie użyć prostych emotikonów; wiedzą, że gesty w różnych kulturach mogą mieć różne znaczenia. Przebieg zajęć: Kuba: Nudzę się. Julka: Ja bardziej. Kuba: Zróbmy coś. Julka: Może zagramy w chowanego z podpowiedziami? Kuba: Ok, jak będziesz na tropie to napiszę ci SMS ciepło, a jak będziesz źle szukała zimno. Julka: Dobra. Jeśli po trzech podpowiedziach nie uda się znaleźć kryjówki, punkt dla ukrywającego się.
Krok 1. Bliźniaki grają w chowanego z podpowiedziami. Ten kto się ukrywa wysyła SMS ciepło zimno, by podpowiedzieć szukającemu, czy jest na właściwym tropie. W pewnym momencie jednak w ich telefonach coś się psuje i nie mogą nic napisać. Czy to koniec zabawy? Julka: Kuba! Kuba! Kuba: Co się stało? Julka: Nie mogę pisać SMSów. Kuba: O rany, ja też nie. Koniec zabawy? Nieeeee... Julka: Słuchaj, ale mogę wysyłać takie śmieszne buźki. Kuba: O, ja też. Dobra, ustalmy, które będą oznaczały ciepło, a które zimno Julka: Hmm Ale nie wiem, które wybrać. Może dzieci nam pomogą? Zapytaj, co to są emocje. Poproś o wymienienie emocji, które dzieci znają, które towarzyszą im w codziennym życiu. Poproś osoby chętne, żeby pokazały minami proste emocje: strach, smutek, radość, żart (przymrużenie oka). Pokaż kolejne plansze z SMS ami (Materiał pomocniczy "SMS y"). Zapytaj, co autor SMS a chciał przekazać? Przyklej kolejne plansze do tablicy. Zapytaj dzieci, jakie jeszcze emotikony (czyli buźki z minami) znają. Powiedz, że buźki zastępują prawdziwe miny, kiedy nie widzimy naszego rozmówcy. Poproś o narysowanie ich na tablicy. Powiedz, że krótkie wiadomości przesyłane przez telefon, czat lub fora internetowe uzupełnia się emotikonami, żeby było jasne, co miał na myśli lub co czuje autor. Podkreśl, że tak jak w zwykłej rozmowie używamy słów (same miny nie wystarczą), tak w komunikatach SMS czy e mail buźki są także jedynie dodatkiem. Czas: 5 min Metoda: dyskusja Pomoce: Materiał pomocniczy "SMS y", tablica, kreda, magnesy do przyczepienia kartek na tablicy
Krok 2. Bliźniaki ustaliły już jakich emotikonów używać w zabawie. W pewnym momencie jednak Kuba przestał grać. Zaczął coś stukać w telefonie. Julka się zaciekawiła. Kuba powiedział, że wymyśla emocjonalny kod. Szyfr bez słów, oparty tylko o emocje. Julce bardzo się to spodobało. Julka: Kuba czemu się nie chowasz? Kuba: Znudziło mi się. Te emotikony to fajna rzecz. Zastanawiam się, czy można by ich używać zamiast słów w ogóle. Jest ich przecież tak dużo. Chcę zrobić z tego szyfr. Julka: Super pomysł! Jak będziesz się nudził, to wyślesz mi jakąś buźkę? Kuba: No nie wiem. Może w okularach przeciwsłonecznych? Julka: Nie, nie. Jakąś inną. Może dzieci pomogą nam wybrać emotikony do naszego szyfru? Podziel uczniów na grupy po 3 4 osoby. Rozdaj grupom materiał pomocniczy "Emocje". Poproś, żeby na podstawie podanych tekstów dzieci przekazały te same informacje w krótkiej wiadomości i dodały odpowiednie emotikony. Każdej z grup daj arkusz papieru i poproś, żeby uczniowie zapisali na nim swoje wiadomości. Następnie powieście wszystkie arkusze i porównajcie, jak poradziły sobie z zadaniem kolejne grupy. Czas: 15 min Metoda: praca w grupach Pomoce: Materiał pomocniczy "Emocje", taśma klejąca lub magnesy, grube flamastry, duże arkusze papieru.
Krok 3. Julka i Kuba zaczęli układać swój szyfr z emotikonów. Kuba nagle wybuchnął śmiechem. Julka nie wiedziała o co chodzi, ale brat wytłumaczył jej, że gdy oglądała różne emotikony, to bezwiednie naśladowała miny, które przedstawiają buźki. Kuba: Cha cha cha! Julka, nie mogę. Julka: Co się stało? Kuba: Masz lusterko? Wykrzywiasz twarz dokładnie jak te emotikony. Przed chwilą wystawiłaś język, a wcześniej Julka: Cha cha cha, ale śmiesznie mnie naśladujesz. Kuba: Chodź się pobawimy w emot zgadywanki? Ja będę robił minę, a Ty zgadniesz,co to za emocja. A potem zmiana. Julka: Super pomysł. Chcecie się z nami pobawić? Podziel dzieci na 3 grupy. Każdej z grup daj opis scenki (Materiał pomocniczy "Pantomima") i poproś o przedstawienie jej bez słów. Po odegraniu wszystkich trzech zapytaj, jakie emocje przekazywali aktorzy. Powiedz, że emocje można przekazywać bez słów. Czasem wiemy, co ktoś czuje, nawet jeśli go nie słyszymy. Powiedz, że istnieją gesty przyjacielskie i gesty obraźliwe (pukanie się w głowę, wystawienie języka). Wytłumacz, że istnieją kultury i kraje, w których gesty u nas pozytywne (np. kciuk w górę, czyli:,,udało się") mogą być odczytywane jako obraźliwe (ten sam kciuk w Grecji oznacza,,wypchaj się"). Dlatego należy szczególnie uważać na język gestów, kiedy się przebywa z obcokrajowcami. Czas: 15 Metoda: drama, praca w grupach, podsumowanie pracy w grupach Pomoce: materiał pomocniczy "Pantomima"
Krok 4. Po zabawie w zgadywanki, przyszedł czas na dokończenie szyfru. Kuba napisał emotikonami pierwszą wiadomość i wysłał Julce. Ta próbowała ją odczytać. Szło jej ciężko, a gdy skończyła napisała szyfrem wiadomość do Kuby. Kuba: Dobra, szyfr gotowy. Czas na testy. Julka: Wyślij mi jakąś wiadomość. Zobaczymy czy działa. Kuba: Już. Julka: Hmm, uśmiechnięta buźka, dwa torty, dwie łyżki, dwa prezenty O co chodzi? A wiem! Cieszysz się na nasze wspólne urodziny? Jak zawsze będą dwa torty i prezenty dla każdego. Teraz ja piszę. Kuba: Konik, słoneczko, smutna buźka O co chodzi? Julka: To proste. Ale jak nie wiesz, poproś dzieci o pomoc. One na pewno zrozumieją, co miałam na myśli Poproś, żeby w tych samych grupach uczniowie zapisali wyłącznie obrazkami i emotikonami podaną wiadomość (Materiał pomocniczy "Pismo obrazkowe"). Następnie grupy wymieniają się obrazkami i próbują odczytać wiadomość. Powiedz, że język obrazków, gestów i emotikonów to codzienny język używany w internecie i SMS ach. Dlatego warto wiedzieć, co który znak oznacza. Powiedz, że w przypadku, kiedy nie znają jakiegoś znaku, mogą poprosić o pomoc kogoś starszego, kto często używa forów społecznościowych lub czatu i wspólnie wyszukać taką informację w internecie. Koniecznie podkreśl jeszcze raz, że emotikony (buźki) nie mogą zastępować komunikatu, ale mogą go ubarwić i wyjaśnić intencję piszącego. Czas: 9 Metoda: praca w grupach, mini wykład prowadzącego Pomoce: kartki, ołówki (dla każdej z grup), materiał pomocniczy "Pismo obrazkowe"
Krok 5. W trakcie testowania szyfru dzieci dostrzegły, jak w pokoju obok rodzice o czymś rozmawiają. Nie słyszeli jednak słów. Próbowali więc odgadnąć o czym rozmawia mama z tatą na podstawie ich min i gestów. Kuba: Słońce, to lato. Konik, to twój ulubiony koń u dziadków. Smutna buźka Wiem, tęsknisz za wakacjami bo chcesz znów pojeździć konno! Julka: Brawo! Widzisz, szyfr działa. O popatrz. Rodzice. Ciekawe o czym rozmawiają, bo nie mają za wesołych min Kuba: Nic nie słyszę. Ale może uda nam się odgadnąć po ich gestach. Julka: Mama coś pokazuje na palcach. Jakby liczyła. Ale nie rozumiem o co dokładnie chodzi. Kuba: Hmm Ciekawe. Nie kłócą się chyba? Julka: No co Ty, Kuba, to normalne, że mama i tata pokazują emocje kiedy ze sobą rozmawiają. Bez nich w ogóle nie mogliby się zrozumieć. Emocje są całkiem w porządku (emotikon kciuk do góry) prawda? Podsumuj zajęcia. Powiedz, że emocje towarzyszą człowiekowi w każdego rodzaju komunikacji: bezpośredniej i przez media. Ważne jest, żeby starać się nad nimi panować, nie obrażać rozmówcy, nie używać obraźliwych gestów. W komunikacji przez media buźki (emotikony) mogą być ułatwieniem, chyba że ktoś stosuje ich za dużo, wtedy stają się przede wszystkim drażniące. Czas: 1 Metoda: mini wykład prowadzącego Pomoce: Zakończenie Julka i Kuba mają kolejną niespodziankę dla dzieci. Chcą dać im możliwość ubrania Psotnika w pierwszy strój. To opcja testowa, ale według Julki, która kodowała psotnikowe ubranko, powinna już dobrze działać. Julka: Słuchajcie mamy dla Was kolejną niespodziankę. Kuba: Chyba udało nam się stworzyć opcję dzięki której będziecie mogli ubrać Psotnika. Julka: Jeszcze to testujemy, ale wszystko powinno już działać. Kuba: Dajcie znać jak Wam poszło. Julka: Pa pa!
Ewaluacja Czy po przeprowadzeniu zajęć dzieci: rozumieją, że w prostych przekazach medialnych można zawrzeć emotikony, które mówią o odczuciach nadawcy? potrafią właściwie użyć prostych emotikon? rozumieją, że istnieją komunikaty bez słów, z których można odczytać intencję i emocje nadawcy? Opcje dodatkowe Jeśli masz więcej czasu, np. zwróć dzieciom uwagę na to, jak zbudowane są emotikony. W większości powstają one przez zestawienie różnych znaków interpunkcyjnych (dwukropek, myślnik, średnik, nawiasy, ukośniki itd.). Pokaż różne znaki interpunkcyjne i pozwól uczniom stworzyć z nich własne emotikony. Informacje Scenariusz: Anna Buchner Konsultacja merytoryczna: Eliza Hetkowska, Dorota Górecka Konsultacja metodyczna: Joanna Góral Wojtalik Opracowanie fabuły: Robert Ogłodziński we współpracy z Fundacją Highlight/inaczej
Materiały Materiał pomocniczy SMSy Pokaż grupie kolejne plansze z smsami. Możesz je także przepisać flamastrem na duży karton lub tablicę, żeby były lepiej widoczne. Zapytaj, co autor przekazuje? W jakiej jest sytuacji? IDĘ DO DOMU :( IDĘ DO DOMU :) IDĘ DO DOMU ; ) IDĘ DO DOMU: / Podpowiedzi: IDĘ DO DOMU :( (podpowiedz jeśli potrzeba: autor jest smutny, może musi wyjść w trakcie zabawy?) IDĘ DO DOMU :) (autor jest radosny, może skończył wcześniej lekcje?) IDĘ DO DOMU ; ) (autor trochę żartuje, może tak naprawdę wcale nie planuje iść do domu?) IDĘ DO DOMU: / (autor jest zły, może film w kinie jest kiepski?)
Emocje Materiał pomocniczy Poproś dzieci, żeby podane niżej informacje przedstawili jako bardzo krótki tekst i dodali stosowne emotikony. Czuję się fatalnie, przykro mi, że zgubiłem swoje najlepsze adidasy. Super, że zwolnili nas z ostatniej lekcji, będziemy mogli iść wcześniej do domu! Jestem zły, że rodzice nie dali mi dziś pieniędzy na lody. Wszyscy dostają, tylko ja wciąż nie mam. No dobra, ściągałem na klasówce, ale mówię, że to mój sukces, bo prawie wszystko sam wymyśliłem.
Pismo obrazkowe Materiał pomocniczy Poproś, aby uczniowie, pracując w grupach, zapisali poniższe informacje wyłącznie obrazkami i emotikonami. Potnij materiał w taki sposób, żeby grupy nie znały nawzajem swoich zadań. Cieszę się, że idę do domu. Mam super grę komputerową. Szkoda, że nie mam czasu. Muszę robić lekcje, strasznie to nudne.
Pantomima Materiał pomocniczy Poproś uczniów, żeby odegrali bez słów (pantomimą) opisane niżej scenki. Kilka osób idzie na boisko grać w piłkę. Jedna z osób nie może, bo musi odrabiać lekcje. Przedstawcie, jak się czuje osoba, która zostaje; pokażcie, jak inni jej współczują i pocieszają ją. Przedstawiciel klasy brał udział w konkursie matematycznym i zajął 2. miejsce. Przedstawcie, jak reszta klasy cieszy się i gratuluje mu. Kilku kierowców na ulicy stuknęło się w karambolu samochodowym. Każdy uważa, że winni są pozostali. Przedstawcie kierowców, jak się kłócą, dyskutują i wygrażają sobie.