www.patomorfologia.lublin.pl Zakres wiedzy z patomorfologii dla studentów III roku Oddziału Stomatologii Student powinien znać następujące zagadnienia z zakresu patomorfologii oraz terminologię medyczną w języku polskim i łacińskim/angielskim Zagadnienia ogólne o patologia/patomorfologia definicja, zakres pojęciowy o rodzaje i sposób uzyskania materiału do badania histopatologicznego/cytologicznego o podstawowe informacje o sposobie zabezpieczania materiału do badań histopatologicznych/cytologicznych, sposobie przeprowadzania materiału, barwieniach i technikach dodatkowych Odpowiedz komórki na uszkodzenie (zmiany wsteczne) o czynniki uszkadzające i mechanizmy uszkodzenia komórki o odwracalne uszkodzenie komórki rodzaje, obraz morfologiczny, następstwa o martwica definicja, rodzaje, przyczyny, obraz morfologiczny, następstwa o apoptoza definicja, mechanizmy, obraz morfologiczny, przykłady w patologii o nieprawidłowe gromadzenie białek, lipidów, polisacharydów i barwników (zwyrodnienia) definicje, rodzaje, patogeneza, przykłady, obraz morfologiczny, barwienia dodatkowe o zwapnienia patologiczne definicja, rodzaje, patogeneza, przykłady, obraz morfologiczny, następstwa o zanik definicja, rodzaje, przykłady, następstwa Zaburzenia w krążeniu o obrzęk definicja, rodzaje, obraz morfologiczny, znaczenie kliniczne o hydrothorax, hydropericardium, ascites, anasarca definicje o wysięk i przesięk - definicje, różnice o przekrwienie definicja, rodzaje, przyczyny, obraz morfologiczny o krwotok definicja, rodzaje, znaczenie kliniczne, nomenklatura łacińska najczęstszych krwotoków o krwinkotok definicja, przykłady 1
o zakrzepica definicja, patogeneza, rodzaje, obraz morfologiczny i zejście zakrzepu, znaczenie kliniczne o zespół rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego (DIC) przyczyny, następstwa, o różnice między skrzepem a zakrzepem o zator definicja, rodzaje, typowa lokalizacja, znaczenie kliniczne o niedokrwienie - definicja, przyczyny, następstwa o zawał definicja, rodzaje, obraz morfologiczny, znaczenie kliniczne o wstrząs patogeneza, rodzaje, fazy, zmiany morfologiczne, Zapalenia zapalenie definicja, przyczyny, objawy miejscowe i ogólne czynniki zapaleniotwórcze i drogi szerzenia się zapalenia zapalenie ostre i przewlekłe etapy, komórki i mediatory zapalenia, zejście zapalenia podział etiologiczny, kliniczny i morfologiczny zapaleń zapalenia uszkadzające definicja, obraz morfologiczny, przykłady podział zapaleń wysiękowych zapalenia surowicze, nieżytowe, włóknikowe, ropne, krwotoczne i zgorzelinowe definicja, podział, obraz morfologiczny, przykłady ropotok, ropniak, ropowica, ropień definicje i przykłady posocznica, ropnica, bakteriemia, toksemia definicje, drogi szerzenia się infekcji, obraz morfologiczny posocznicy i ropnicy zapalenia wytwórcze definicja, obraz morfologiczny, przykłady zapalenie ziarniniakowe definicja, obraz morfologiczny, przykłady, ze szczególnym uwzględnienie gruźlicy wybrane choroby grzybicze (bielnica i grzybica kropidlakowa) oraz pasożytnicze (włośnica) czynniki etiologiczne, patogeneza, morfologia AIDS etiologia, patogeneza,, współistniejące zakażenia oportunistyczne i nowotwory 2
www.patomorfologia.lublin.pl Zmiany rozplemowe nienowotworowe odnowa i naprawa definicje, fazy naprawy tkanek, czynniki mające wpływ na przebieg i zejście procesów naprawczych ziarnina nieswoista i resorpcyjna definicje, przykłady rozrost i przerost definicje, przyczyny, przykłady metaplazja definicja, podział, przyczyny, przykłady, znaczenie w patologii neoplazja śródnabłonkowa (dysplazja) definicja, stopniowanie, przykłady, znaczenie w patologii Nowotwory nowotwory definicja, nomenklatura, klasyfikacja etiologia i patogeneza nowotworów, czynniki onkogenne stany predysponujące do rozwoju nowotworów, zmiany przednowotworowe sposoby wzrostu i drogi szerzenia się nowotworów, przerzuty i wznowa cechy makro- i mikroskopowe nowotworów łagodnych i złośliwych nowotwory miejscowo złośliwe definicja i przykłady stopień zróżnicowania histologicznego (grading) i stopień zaawansowania nowotworów (staging) definicje, stosowane klasyfikacje, znaczenie kliniczne kliniczne cechy nowotworu (miejscowe, ogólne, kacheksja, zespoły paranowotworowe) patogeneza, przykłady zespołów paranowotworowych i związanych z nimi nowotworów nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego rodzaje, lokalizacja, znaczenie kliniczne rak płaskonabłonkowy, rak gruczołowy i rak z nabłonka przejściowego typowa lokalizacja, obraz morfologiczny, rokowanie nowotwory łagodne i złośliwe pochodzenia mezenchymalnego przykłady, lokalizacja, znaczenie kliniczne 3
Patologia układu krążenia niewydolność lewo- i prawokomorowa serca, przyczyny, patogeneza, zmiany morfologiczne, następstwa zawał mięśnia sercowego - definicja, czynniki ryzyka, patogeneza, lokalizacja anatomiczna, zmiany morfologiczne (sekwencja zmian makro- i mikroskopowych), objawy kliniczne, następstwa, powikłania zapalenie mięśnia sercowego - etiologia, podział, zmiany morfologiczne, przebieg kliniczny zapalenie wsierdzia - etiologia, podział, zmiany morfologiczne, nowotwory serca - podział, cechy morfologiczne, znaczenie kliniczne miażdżyca - czynniki ryzyka, patogeneza, typowe zmiany i ich lokalizacja, następstwa tętniaki i tętniaki rozwarstwiające - definicje, podział, następstwa guzkowe zapalenie tętnic - definicja, lokalizacja, następstwa nowotwory naczyń krwionośnych - podział, cechy morfologiczne, znaczenie kliniczne Patologia układu oddechowego obrzęk i przekrwienie płuc - etiologia, zmiany morfologiczne, cechy kliniczne zespół niewydolności oddechowej (RDS - respiratory distress syndrome) etiologia, zmiany morfologiczne, przewlekła choroba obturacyjna płuc- definicja, przyczyny, zmiany morfologiczne,, wybrane pylice (węglowa, krzemowa, azbestoza) - patogeneza, zmiany morfologiczne, zatorowość płucna i zawał płuca - przyczyny, zmiany morfologiczne, następstwa zapalenie płuc - czynniki predysponujące, podział, etiologia, zmiany morfologiczne, stadia płatowego zapalenia płuc,, powikłania gruźlica płuc - etiologia, podział, zmiany morfologiczne, sarkoidoza płuc - etiologia, zmiany morfologiczne, pierwotne nowotwory złośliwe płuc - podział, czynniki ryzyka, zmiany przednowotworowe, lokalizacja anatomiczna, cechy morfologiczne, rakowiak- histogeneza, lokalizacja anatomiczna, cechy morfologiczne 4
www.patomorfologia.lublin.pl nowotwory wtórne (przerzuty do płuc) - lokalizacja anatomiczna guzów pierwotnych, cechy morfologiczne nowotwory opłucnej- rodzaje, cechy morfologiczne, Patologia gruczołów wydzielania wewnętrznego gruczolaki przysadki - podział, cechy morfologiczne, objawy kliniczne nadczynność i niedoczynność tarczycy - definicje, etiologia, objawy kliniczne nowotwory przytarczyc- podział, cechy kliniczne, objawy kliniczne wole, wole toksyczne i nietoksyczne, wole miąższowe i guzkowe- definicje choroba Gravesa-Basedova i wole guzkowe patogeneza, zmiany morfologiczne, zapalenia tarczycy- etiologia, zmiany morfologiczne, nowotwory tarczycy - klasyfikacja, czynniki genetyczne i środowiskowe, cechy morfologiczne, niewydolność nadnerczy- klasyfikacja, przyczyny, nowotwory kory nadnerczy - klasyfikacja, przyczyny, cukrzyca - typy, patogeneza głównych rodzajów cukrzycy i ich komplikacji, zmiany morfologiczne,, następstwa Patologia układu moczowego kliniczna manifestacja chorób nerek zapalenia kłębuszków nerkowych klasyfikacja, patogeneza, zmiany morfologiczne obejmujące badanie w mikroskopie fluorescencyjnymi i elektronowym, przebieg kliniczny choroby układowe z zajęciem kłębków nerkowych: toczeń rumieniowaty układowy, cukrzyca i amyloidoza - zmiany morfologiczne i ostra martwica cewek nerkowych- patogeneza, zmiany morfologiczne, zapalenie nerek cewkowo- śródmiąższowe etiologia, rodzaje odmiedniczkowe zapalenie nerek - klasyfikacja, czynniki predysponujące, cechy morfologiczne, objawy kliniczne 5
nowotwory nerek - klasyfikacja, czynniki predysponujące, cechy morfologiczne, objawy kliniczne zatrzymanie moczu - przyczyny, zmiany morfologiczne, następstwa nowotwory pęcherza moczowego - klasyfikacja, czynniki predysponujące, cechy morfologiczne, objawy kliniczne Patologia układu pokarmowego przełyk Barreta - definicja, zmiany morfologiczne, znaczenie kliniczne nowotwory przełyku - klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany morfologiczne, przebieg kliniczny, zapalenia błony śluzowej żołądka- rodzaje, patogeneza, zmiany morfologiczne, przebieg kliniczny nowotwory żołądka - klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany morfologiczne, przebieg kliniczny, wczesny rak żołądka, idiopatyczna zapalna choroba jelit (idiopathic inflammatory bowel disease) - patogeneza, lokalizacja zmian, zmiany morfologiczne, cechy kliniczne, różnice między chorobą Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita choroba niedokrwienna jelit- czynniki predysponujące, lokalizacja anatomiczna, zmiany morfologiczne, cechy kliniczne. nowotwory jelita cienkiego i grubego - klasyfikacja, epidemiologia, czynniki predysponujące, cechy morfologiczne, lokalizacja anatomiczne, staging raka jelita grubego, polipy jelit - definicja, klasyfikacja, cechy morfologiczne, znaczenie zapalenie wyrostka robaczkowego- etiologia, zmiany morfologiczne, powikłania zapalenie otrzewnej - etiologia, zmiany morfologiczne, powikłania marskość wątroby- etiologia, patogeneza, klasyfikacje, zmiany morfologiczne, następstwa, najważniejsze przyczyny marskości wątroby u dzieci wirusowe zapalenie wątroby - charakterystyka wirusów, objawy klinicznopatologiczne, zmiany morfologiczne, następstwa nowotwory i zmiany nowotworopodobne wątroby - klasyfikacja, czynniki predysponujące, cechy morfologiczne, objawy kliniczne 6
www.patomorfologia.lublin.pl kamica żółciowa i zapalenie pęcherzyka żółciowego - czynniki predysponujące, patogeneza, morfologia, rak pęcherzyka żółciowego- czynniki predysponujące, morfologia, ostre i przewlekłe zapalenie trzustki - etiologia, patogeneza, zmiany morfologiczne, nowotwory trzustki - klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowi, cechy morfologiczne, lokalizacja anatomiczna, Patologia układu nerwowego wzrost ciśnienia śródczaszkowego i wgłobienia- przyczyny, zmiany morfologiczne, rodzaje wgłobień, objawy kliniczne, następstwa urazowe uszkodzenia naczyń - rodzaje, przyczyny, objawy kliniczne, następstwa udar mózgu- przyczyny, rodzaje, morfologia, objawy kliniczne krwawienie podpajęczynówkowe- przyczyny, częste lokalizacje tętniaków workowatych, morfologia, objawy kliniczne, następstwa krwawienie śródmózgowe - przyczyny, morfologia, objawy kliniczne, następstwa zapalenie mózgu i ropień mózgu- etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa zapalenie opon mózgowych - etiologia, morfologia, nowotworu ośrodkowego układu nerwowego - klasyfikacja, grading, morfologia, objawy kliniczne Patologia kości i stawów. Nowotwory tkanek miękkich osteoporoza- definicja, rodzaje, patogeneza, morfologia, choroba Pageta kości (osteitis derfomans) - patogeneza, morfologia,, znaczenie nowotwory i zmiany nowotworopodobne kości- klasyfikacja, czynniki predysponujące, lokalizacja anatomiczna, cechy morfologiczne, zapalenie kości i stawów - patogeneza, lokalizacja anatomiczna, zmiany morfologiczne, reumatoidalne zapalenie stawów - patogeneza, lokalizacja anatomiczna, zmiany morfologiczne,, następstwa 7
nowotwory i zmiany nowotworopodobne stawów - przykłady, cechy morfologiczne i kliniczne Patologia układu limfatycznego ostre i przewlekłe niespecyficzne zapalenie węzłów chłonnych- etiologia, zmiany morfologiczne, podstawowe zasady klasyfikacji WHO nowotworów limfatycznych chłoniak Hodgkina - definicja, etiologia, patogeneza, rodzaje,, rokowanie wybrane chłoniak nieziarnicze: ostra białaczka limfo blastyczna, przewlekła białaczka limfocytarna/ chłoniak z małych limfocytów, szpiczak mnogi, chłoniak grudkowy, chłoniak MALT, rozlany chłoniak z dużych limfocytów B - epidemiologia, morfologia, typowe cechy cytogenetyczne i molekularne,, rokowanie. 8