SYLABUS - PATOMORFOLOGIA WYDZIAŁ LEKARSKI

Transkrypt

1 SYLABUS - PATOMORFOLOGIA WYDZIAŁ LEKARSKI Szczegółowy zakres wiedzy studentów w oparciu o materiał z wykładów, ćwiczeń i obowiązujących podręczników. Niezbędna elementarna znajomość anatomii, histologii i fizjologii. WPROWADZENIE DO PATOMORFOLOGII definicja i podział patomorfologii podstawowe terminy stosowane w diagnostyce patomorfologicznej (rodzaje wycinków, rodzaje badań cytologicznych, materiał operacyjny, badanie śródoperacyjne intra, badanie autopsyjne) zasady pobierania i zabezpieczania materiału do badania histopatologicznego/ cytologicznego podstawowe techniki stosowane w patomorfologii (technika podstawowa, histochemia, immunohistochemia, immunofluorescencja, mikroskopia elektronowa, fluorescencyjna hybrydyzacja in situ, itd.) zasady dobrej współpracy patologa i klinicysty; zasady wypełnianie skierowań do badania histopatologicznego A. PATOLOGIA OGÓLNA ODPOWIEDŹ KOMÓREK NA USZKODZENIE/ ZMIANY WSTECZNE rodzaje odpowiedzi na stres i czynniki uszkadzające najważniejsze przyczyny i mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek odwracalne uszkodzenie komórki zwyrodnienie wodniczkowe, przyćmienie miąższowe, stłuszczenie definicja, morfologia nieodwracalne uszkodzenie komórki martwica definicja, rodzaje (m. skrzepowa, rozpływna, enzymatyczna tkanki tłuszczowej, włóknikowata, woskowa), morfologia, przykłady apoptoza definicja, mechanizmy, morfologia, przykłady w warunkach fizjologicznych i patologicznych autofagocytoza definicja, sekwencja zmian w komórce, znaczenie w warunkach patologicznych 1

2 nieprawidłowe wewnątrz- i zewnątrzkomórkowe gromadzenie substancji/zwyrodnienia gromadzenie lipidów/zwyrodnienia lipidowe przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania gromadzenie białek/zwyrodnienia białkowe przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania gromadzenie węglowodanów/zwyrodnienia węglowodanowe przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania gromadzenie barwników/zwyrodnienia barwnikowe definicja barwnika, rodzaje barwników, przykłady, morfologia, barwienia specjalne służące do ich wykrywania wapnienie patologiczne definicja, podział (w. dystroficzne, przerzutowe), morfologia, przykłady zanik definicja, przyczyny, patogeneza, podział, przykłady starzenie się komórek mechanizmy, zmiany morfologiczne w ustroju ZABURZENIA W KRĄŻENIU przekrwienie definicja, rodzaje (czynne, bierne = zastój, mieszane), przykłady, następstwa kliniczne obrzęk definicja, przyczyny, rodzaje, nomenklatura specjalnych lokalizacji obrzęku (patrz słowniczek), morfologia, następstwa przesięk, wysięk definicje, różnice krwotok definicja, podziały, przykłady, nomenklatura specjalnych rodzajów i lokalizacji krwotoków (patrz słowniczek), następstwa kliniczne zakrzepica, zakrzep definicja, patogeneza, czynniki sprzyjające, klasyfikacja zakrzepów, morfologia, losy zakrzepu, następstwa kliniczne skrzep definicja, patogeneza, rodzaje, różnice morfologiczne między skrzepem i zakrzepem zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (disseminated intravascular coagulation) definicja, przyczyny klasyfikacja, patogeneza, morfologia, obraz kliniczny zatorowość, zator definicja, rodzaje zatorów (wg rodzaju materiału zatorowego oraz miejsca powstania zatoru i kierunku przepływu krwi), przykłady, następstwa kliniczne niedokrwienie definicja, przyczyny, przykłady, następstwa kliniczne zawał definicja, przyczyny, rodzaje zawału, przykłady, czynniki wpływające na rozwój zawału, morfologia, następstwa kliniczne wstrząs definicja, rodzaje, patogeneza, fazy, zmiany morfologiczne, przebieg kliniczny 2

3 ZAPALENIA zapalenie definicja, czynniki zapaleniotwórcze, miejscowe i ogólnoustrojowe objawy zapaleń, drogi szerzenia się zapalenia nomenklatura polska, łacińska i angielska zapaleń (patrz słowniczek) zapalenia ostre przyczyny, rozpoznanie czynników zapaleniotwórczych, fazy zapalenia, komórki biorące udział w zapaleniu, mediatory zapalenia, zejście zapalenia przewlekłe przyczyny, komórki biorące udział w zapaleniu, mediatory, zmiany morfologiczne, zejście; różnice między zapaleniem ostrym a przewlekłym posocznica, ropnica, bakteriemia, toksemia definicje, wykładniki morfologiczne posocznicy klasyfikacja morfologiczna zapaleń zapalenia rozplemowe definicja, przykłady, morfologia, zejście zapalenia wysiękowe definicja, podział, przykłady zapalenia surowicze i nieżytowe definicja, przykłady, morfologia, zejście zapalenia włóknikowe definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście zapalenia ropne definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście ropotok, ropniak, ropowica i ropień definicje, przykłady zastrzał, zanokcica, czyrak, karbunkuł, jęczmień definicje zapalenia zgorzelinowe i krwotoczne definicje, przykłady, morfologia, zejście zapalenia wytwórcze definicja, podział, przykłady, morfologia, zejście zapalenia ziarniniakowe definicja, patogeneza, przykłady, morfologia PATOLOGIA CHORÓB ZAKAŹNYCH (WYBRANE ZAGADNIENIA) choroby zakaźne definicja, kategorie czynników zakaźnych, sposoby szerzenia się drobnoustrojów, mechanizmy uszkodzenia tkanek przez drobnoustroje metody wykrywania czynników zakaźnych w tkankach zakażenia oportunistyczne definicja, czynniki ryzyka (wrodzone i nabyte niedobory odporności), przykłady patogenów wybrane choroby bakteryjne gruźlica, twardziel, promienica, kiła czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, fazy choroby i przebieg kliniczny wybrane choroby wirusowe cytomegalia, zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny wybrane choroby grzybicze kandydoza, aspergiloza, kryptokokoza, pneumocystoza czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny wybrane choroby pasożytnicze włośnica, owsica, toksoplazmoza, schistosomoza czynnik etiologiczny, drogi zakażenia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny 3

4 CHOROBY UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO (WYBRANE ZAGADNIANIA) komórki układu odpornościowego; komórkowa i humoralna odpowiedz immunologiczna reakcje nadwrażliwości definicja, mechanizmy, typy nadwrażliwości, przykłady chorób choroby autoimmunizacyjne definicja, patogeneza, podział, przykłady wybrane choroby autoimmunizacyjne toczeń rumieniowaty układowy, twardzina uogólniona, guzkowe zapalenie tętnic, miopatie zapalne patogeneza, zaburzenia immunologiczne (w tym przeciwciała przeciwjądrowe), morfologia, przebieg kliniczny zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) etiologia, patogeneza, przebieg kliniczny, infekcje oportunistyczne i nowotwory związane z AIDS skrobiawica definicja, patogeneza, klasyfikacja, podstawowe rodzaje nieprawidłowych białek włókienkowych i białek prekursorowych, morfologia, metody wykrywania amyloidu w tkankach, przebieg kliniczny ZMIANY ROZPLEMOWE NIENOWOTWOROWE odrost definicja, podział tkanek w zależności od zdolności do odrostu (tk. labilne, stabilne, ostatecznie zróżnicowane), komórki macierzyste, przykłady naprawa definicja, rola macierzy pozakomórkowej; czynniki wpływające na proces naprawy; gojenie ran skórnych (rychłozrost, ziarninowanie), włóknienie w narządach miąższowych przerost definicja, przyczyny, podział, przykłady rozrost definicja, przyczyny, podział, przykłady, związek z nowotworzeniem metaplazja definicja, przyczyny, podział, przykłady, związek z nowotworzeniem NOWOTWORY neoplazja śródnabłonkowa, dysplazja, rak in situ definicje, przykłady, morfologia, znaczenie kliniczne atypia, kataplazja, anaplazja definicje nowotwór definicja, klasyfikacje (pod względem pochodzenia i biologii), przykłady nomenklatura polska, łacińska i angielska nowotworów (patrz słowniczek) nowotwory łagodne definicja, cechy makro- i mikroskopowe, przykłady nowotwory złośliwe definicja, cechy makro- i mikroskopowe, przykłady nowotwory miejscowo złośliwe definicja, cechy makro- i mikroskopowe, przykłady sposoby wzrostu i szerzenia się nowotworów; mechanizm przerzutowania stany i zmiany przednowotworowe definicja, przykłady, morfologia stopień złośliwości nowotworu (grading) definicja, skale oceny, przykłady, znaczenie kliniczne 4

5 stadium zaawansowania nowotworu (staging) definicja, przykłady klasyfikacji, sposób oceny, znaczenie kliniczne czynniki rakotwórcze, onkogeneza wirusowa i bakteryjna, mechanizmy obronne ustroju wpływu nowotworu na organizm gospodarza (miejscowy, wytwarzanie hormonów, wyniszczenie, zespoły paranowotworowe) patogeneza, przykłady metody diagnostyki morfologicznej i molekularnej nowotworów CHOROBY ŚRODOWISKOWE I ZWIĄZANE Z ODŻYWIANIEM (WYBRANE ZAGADNIENIA) skutki zdrowotne używania tytoniu czynniki rakotwórcze dymu tytoniowego, nowotwory i inne choroby spowodowane narażeniem na tytoń skutki zdrowotne spożywania alkoholu patogeneza, objawy kliniczne i morfologiczne ostrego i przewlekłego nadużywania alkoholu niepożądane działania wybranych leków doustne środki antykoncepcyjne i hormonalna terapia zastępcza, acetaminofen, aspiryna otyłość definicja, patogeneza, lokalizacja tkanki tłuszczowej, znaczenie kliniczne niedobory białkowe i energetyczne marasmus i kwashiorkor definicja, przyczyny, cechy morfologiczne B. PATOLOGIA SZCZEGÓŁOWA (NARZĄDOWA) PATOLOGIA SERCA niewydolność prawo- i lewokomorowa serca rodzaje, przyczyny, patogeneza, morfologia, objawy choroba niedokrwienna serca definicja, przyczyny, patogeneza, zespoły kliniczne zawał serca definicja, czynniki ryzyka, patogeneza, lokalizacja, typy, morfologia (obraz makroi mikroskopowy), objawy kliniczne, powikłania nagła śmierć sercowa definicja, patogeneza nadciśnienie tętnicze i płucne patogeneza zmian w sercu, morfologia, choroby predysponujące do rozwoju serca płucnego, objawy kliniczne najczęstsze wady wrodzone serca etiologia, klasyfikacje, morfologia serca z uwzględnieniem kierunku przepływu krwi zapalenia wsierdzia etiologia, klasyfikacje, zapalenia infekcyjne i nieinfekcyjne, morfologia, następstwa 5

6 gorączka reumatyczna i choroba reumatyczna serca patogeneza, morfologia, obraz kliniczny, powikłania nabyte wady zastawkowe serca rodzaje, przyczyny, morfologia, objawy kliniczne kardiomiopatie definicja, rodzaje, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne zapalenia mięśnia sercowego etiologia, rodzaje, morfologia, objawy kliniczne zapalenia osierdzia i płyn w worku osierdziowym etiologia, rodzaje, morfologia, następstwa kliniczne nowotwory serca podział, lokalizacja, morfologia, objawy PATOLOGIA NACZYŃ miażdżyca definicja, czynniki ryzyka, patogeneza, zmiany morfologiczne (stłuszczenie błony wewnętrznej, blaszka miażdżycowa), najczęstsza lokalizacja zmian, powikłania blaszki miażdżycowej, znaczenie kliniczne choroba nadciśnieniowa definicja nadciśnienia tętniczego, etiologia, klasyfikacja, morfologia, powikłania tętniaki i rozwarstwienie naczyń definicje, klasyfikacje, morfologia, znaczenie kliniczne zapalenia naczyń definicja, patogeneza, klasyfikacje, morfologia, znaczenie kliniczne żylaki definicja, lokalizacja, powikłania zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepica żylna, zespół żyły głównej górnej i dolnej definicja, czynniki sprzyjające, znaczenie kliniczne nowotwory naczyń, ze szczególnym uwzględnieniem naczyniaków krwionośnych, mięsaka Kaposiego i naczyniakomięsaka klasyfikacja, czynniki ryzyka, lokalizacja, morfologia, znaczenie kliniczne zmiany patologiczne związane z zabiegami kardiologii interwencyjnej stentowanie wewnątrznaczyniowe, protezowanie naczyń PATOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO zapalenia górnych dróg oddechowych etiologia, morfologia, obraz kliniczny guzki śpiewacze czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, obraz kliniczny nowotwory górnych dróg oddechowych, ze szczególnym uwzględnieniem raka nosogardła i krtani klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany predysponujące, morfologia, przebieg kliniczny niedodma definicja, rodzaje, przyczyny, znaczenie kliniczne przekrwienie bierne i obrzęk płuc przyczyny, morfologia, obraz kliniczny zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS; adult respiratory distress syndrome) przyczyny, patogeneza, morfologia, obraz kliniczny 6

7 przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) definicja, spektrum schorzeń, znaczenie kliniczne rozedma definicja, patogeneza, rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny przewlekłe zapalenie oskrzeli definicja, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny dychawica oskrzelowa (astma oskrzelowa) definicja, patogeneza, rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny rozstrzenia oskrzeli definicja, czynniki predestynujące, rodzaje, morfologia, następstwa przewlekłe śródmiąższowe choroby płuc przykłady, cechy wspólne pylice definicja, rodzaje; najczęstsze pylice (węglowa, krzemowa, azbestowa) narażenie, patogeneza, morfologia, znaczenie kliniczne zatorowość płucna i zawał płuca przyczyny, morfologia, następstwa nadciśnienie płucne przyczyny, patogeneza, morfologia, następstwa zapalenie płuc definicja, czynniki ryzyka, klasyfikacje, etiologia, morfologia, następstwa środowiskowo nabyte ostre zapalenia płuc etiologia, morfologia, następstwa; fazy i powikłania płatowego zapalenia płuc środowiskowo uwarunkowane atypowe zapalenia płuc etiologia, morfologia, następstwa ropień płuca definicja, etiologia, morfologia, powikłania zapalenia płuc u osób z obniżoną odpornością etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny gruźlica płuc etiologia, patogeneza, rodzaje (pierwotna, wtórna), morfologia, przebieg kliniczny sarkoidoza płuc etiologia, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory płuca, ze szczególnym uwzględnieniem raków klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny, zespoły paranowotworowe rakowiak histogeneza, lokalizacja anatomiczna, morfologia, obraz kliniczny hamartoma płuc definicja, morfologia, rokowanie nowotwory przerzutowe płuca typy histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów płyny w opłucnej etiologia, rodzaje, następstwa nowotwory opłucnej rodzaje, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny metody diagnostyki morfologicznej nowotworów płuc i opłucnej 7

8 PATOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGOM I ŚLINIANEK zapalenia jamy ustnej i ślinianek etiologia, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny zespół Sjögrena etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory ślinianek klasyfikacja, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny zapalenia przełyku, ze szczególnym uwzględnieniem zapalenia refluksowego etiologia, morfologia, następstwa achalazja, przepuklina rozworu przełykowego, uchyłki przełyku, zespół Mallory ego-weissa, żylaki przełyku definicje, patogeneza, znaczenie kliniczne przełyk Barretta definicja, morfologia, znaczenie kliniczne nowotwory przełyku, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego i gruczolakoraka klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny zapalenia żołądka typy, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny ostry wrzód trawienny i przewlekła choroba wrzodowa żołądka patogeneza, lokalizacja, morfologia, powikłania zakażenie Helicobacter pylori znaczenie w patologii nowotwory żołądka, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraków i nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST, gastrointestinal stromal tumor) klasyfikacje, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, pojęcie wczesny rak żołądka, drogi szerzenia, przebieg kliniczny zakaźne zapalenia jelit etiologia, morfologia, obraz kliniczny zespoły złego wchłaniania definicja, rodzaje, patogeneza choroby trzewnej, morfologia, obraz kliniczny idiopatyczne choroby zapalne jelit patogeneza, lokalizacja zmian, morfologia, powikłania, znaczenie kliniczne; różnice morfologiczne między chorobą Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego choroba niedokrwienna jelit czynniki predysponujące, lokalizacja anatomiczna, morfologia, obraz kliniczny żylaki odbytu definicja, czynniki predestynujące, morfologia, powikłania uchyłkowatość jelita definicja, lokalizacja, morfologia, powikłania niedrożność jelit przyczyny, objawy kliniczne choroba Hirschsprunga patogeneza, morfologia, obraz kliniczny 8

9 polipy jelita grubego definicja, klasyfikacja, morfologia, znaczenie kliniczne nowotwory jelit, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraka jelita grubego i nowotworów neuroendokrynnych klasyfikacja, czynniki ryzyka, lokalizacja, morfologia, ocena stadium zaawansowania raka jelita grubego, drogi szerzenia, przebieg kliniczny zapalenie wyrostka robaczkowego etiologia, morfologia, powikłania zapalenie otrzewnej przyczyny, morfologia, obraz kliniczny PATOLOGIA WĄTROBY I TRZUSTKI wykładniki morfologiczne uszkodzenia wątroby zespoły kliniczne w przebiegu chorób wątroby przyczyny i objawy kliniczne niewydolności wątroby, zastoju żółci i nadciśnienia wrotnego marskość wątroby definicja, etiologia, patogeneza, klasyfikacje, morfologia, powikłania; najczęstsze przyczyny marskości u dzieci toksyczne i polekowe uszkodzenie wątroby przykłady wirusowe zapalenie wątroby charakterystyka wirusów, zespoły kliniczno-patologiczne, morfologia, powikłania autoimmunizacyjne zapalenie wątroby patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny alkoholowe i niealkoholowe zapalenie wątroby ze stłuszczeniem patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny marskość żółciowa pierwotna i wtórna, pierwotne stwardniające zapalenie przewodów żółciowych przyczyny, morfologia, następstwa choroby metaboliczne manifestujące się w wątrobie przykłady, patogeneza, przebieg kliniczny zaburzenia krążenia w wątrobie rodzaje, przyczyny, morfologia, objawy kliniczne zmiany guzopodobne i nowotwory wątroby, ze szczególnym uwzględnieniem raka wątrobowokomórkowego i raka z nabłonka przewodów żółciowych klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne kamica żółciowa i zapalenie pęcherzyka żółciowego czynniki predysponujące, patogeneza, morfologia, obraz kliniczny, powikłania rak pęcherzyka żółciowego czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny ostre i przewlekłe zapalenie trzustki etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny, powikłania nowotwory trzustki, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolakoraka przewodowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, lokalizacja, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny 9

10 PATOLOGIA NEREK I UKŁADU MOCZOWEGO objawy kliniczne i zespoły towarzyszące chorobom nerek najczęstsze zaburzenia rozwojowe nerek, w tym torbielowatości nerek patogeneza, klasyfikacja, morfologia, znaczenie kliniczne glomerulopatie pierwotne (zmiana minimalna, nefropatia błoniasta, ogniskowe segmentowe stwardnienie kłębuszków nerkowych, błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek, ostre popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, szybko postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek, nefropatia IgA) klasyfikacja, patogeneza, zmiany w mikroskopie świetlnym, fluorescencyjnym i elektronowym, przebieg kliniczny glomerulopatie wtórne w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego, zapalenia naczyń, cukrzycy, amyloidozy obraz morfologiczny, przebieg kliniczny kanalikowo-śródmiąższowe zapalenie nerek rodzaje, etiologia ostre i przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek klasyfikacja, etiologia, patogeneza, postaci, morfologia, przebieg kliniczny śródmiąższowe polekowe zapalenie nerek etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny ostre uszkodzenie kanalików nerkowych etiologia, patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny przewlekła niewydolność nerek etiologia, morfologia, przebieg kliniczny przeszczep nerki typy odrzucenia przeszczepu, obraz morfologiczny, przebieg kliniczny biopsja nerki typy, technika wykonania, wskazania i przeciwwskazania do wykonywania biopsji nowotwory nerek, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów pochodzenia nabłonkowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne niedrożność dróg moczowych przyczyny, morfologia, znaczenie kliniczne kamica nerkowa przyczyny, rodzaje, morfologia, znaczenie kliniczne wodonercze definicja, przyczyny, rodzaje, morfologia, znaczenie kliniczne zapalenie dróg moczowych etiologia, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory dróg moczowych, ze szczególnym uwzględnieniem nieinwazyjnych brodawkowatych nowotworów urotelialnych i inwazyjnego raka urotelialnego klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne PATOLOGIA GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH nadczynność i niedoczynność przysadki definicja, przyczyny, objawy kliniczne gruczolaki przysadki klasyfikacja, morfologia, objawy zespół tylnego płata przysadki przyczyny, objawy kliniczne nadczynność i niedoczynność przytarczyc przyczyny, morfologia, objawy kliniczne 10

11 wole definicja, rodzaje, etiologia nadczynność i niedoczynność tarczycy definicja, przyczyny, morfologia, objawy kliniczne choroba Gravesa-Basedowa patogeneza, morfologia, obraz kliniczny wole miąższowe i guzkowe patogeneza, morfologia, obraz kliniczny zapalenia tarczycy rodzaje, przyczyny, morfologia, obraz kliniczny, następstwa nowotwory tarczycy, ze szczególnym uwzględnieniem gruczolaków i raków klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, obraz kliniczny; cechy cytologiczne raka brodawkowatego znaczenie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej w diagnostyce chorób tarczycy nadczynność kory nadnerczy zespoły kliniczne, etiologia, morfologia, objawy niewydolność kory nadnerczy rodzaje, przyczyny, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory kory i rdzenie nadnerczy klasyfikacja, morfologia, przebieg kliniczny cukrzyca klasyfikacja, patogeneza, morfologia, powikłania, przebieg kliniczny nowotwory z komórek wysp trzustkowych rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza klasyfikacja, objawy kliniczne PATOLOGIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO najczęstsze wady wrodzone i uszkodzenia okołoporodowe ośrodkowego układu nerwowego czynniki ryzyka, rodzaje, objawy kliniczne, następstwa podwyższone ciśnienie śródczaszkowe i wklinowania mózgu rodzaje, przyczyny, objawy kliniczne, następstwa obrzęk mózgu i wodogłowie definicja, typy, przyczyny, następstwa uogólnione i ogniskowe niedokrwienie mózgu, zawał mózgu przyczyny, morfologia, objawy kliniczne, następstwa krwotok wewnątrzczaszkowy (pierwotny śródmózgowy, podpajęczynówkowy) przyczyny, najczęstsze lokalizacje tętniaków workowatych, morfologia, objawy kliniczne, następstwa urazowe krwotoki wewnątrzczaszkowe (krwotok nadtwardówkowy, podtwardówkowy) przyczyny, objawy kliniczne, następstwa urazowe śródmiąższowe uszkodzenia mózgu rodzaje, morfologia, objawy kliniczne, następstwa zapalenia opon mózgowych rodzaje, etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa zakażenia śródmiąższowe ośrodkowego układu nerwowego etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa pasażowalne encefalopatie gąbczaste (choroba prionowa) przykłady, przyczyny, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa stwardnienie rozsiane definicja, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa 11

12 najważniejsze choroby neurodegeneracyjne (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona) definicje, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa nowotwory ośrodkowego układu nerwowego klasyfikacja, przykłady, stopień złośliwości histologicznej, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne, rokowanie PATOLOGIA PEDIATRYCZNA (WYBRANE ZAGADNIANIA) wady wrodzone definicja, etiologia, rodzaje wcześniactwo i wewnątrzmaciczne zahamowanie rozwoju płodu definicja, czynniki ryzyka, powikłania infekcje okołoporodowe etiologia, drogi przenoszenia, morfologia, następstwa zespół niewydolności oddechowej noworodków patogeneza, czynniki predysponujące, morfologia, objawy kliniczne, powikłania uogólniony obrzęk płodu definicja, etiologia, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate) patogeneza, morfologia, objawy kliniczne najczęstsze nowotwory i zmiany nowotworopodobne wieku dziecięcego, ze szczególnym uwzględnieniem nerczaka płodowego, nerwiaka zarodkowego, siatkówczaka, rdzeniaka rodzaje, typowy okres występowania, lokalizacja, morfologia, nieprawidłowości cytogenetyczne i molekularne, markery nowotworowe, czynniki prognostyczne, przebieg kliniczny, rokowanie PATOLOGIA UKŁADU ROZRODCZEGO MĘSKIEGO wady wrodzone narządów płciowych męskich przykłady, następstwa zapalenia prącia etiologia, morfologia, objawy kliniczne nowotwory prącia, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, objawy kliniczne wnętrostwo i zanik jądra etiologia, morfologia, następstwa zapalenie jądra i najądrza oraz skręt powrózka nasiennego etiologia, morfologia, objawy kliniczne, następstwa nowotwory jądra, ze szczególnym uwzględnieniem guzów germinalnych klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, markery nowotworowe, objawy kliniczne zapalenie gruczołu krokowego etiologia, morfologia, objawy kliniczne łagodny guzkowy rozrost gruczołu krokowego patogeneza, morfologia, objawy kliniczne, następstwa raka gruczołu krokowego patogeneza, lokalizacja, zmiany prekursorowe, morfologia, system Gleasona, drogi szerzenia, markery nowotworowe, objawy kliniczne 12

13 PATOLOGIA UKŁADU ROZRODCZEGO ŻEŃSKIEGO zapalenia układu rozrodczego żeńskiego etiologia, przebieg kliniczny, następstwa nienowotworowe zmiany nabłonkowe sromu rodzaje, morfologia, znaczenie kliniczne nowotwory sromu, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, objawy kliniczne; choroba Pageta sromu nowotwory pochwy klasyfikacja, zmiany prekursorowe, morfologia, objawy kliniczne nowotwory szyjki macicy, ze szczególnym uwzględnieniem raka płaskonabłonkowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, drogi szerzenia, stadium zaawansowania, objawy kliniczne, diagnostyka cytologiczna i histopatologiczna zmian prekursorowych i wczesnych postaci raka badanie cytologiczne w profilaktyce raka szyjki macicy typy badań cytologicznych (cyt. płynna, tradycyjna), system oceny Bethesda nieprawidłowe krwawienia z jamy macicy przyczyny, podział, znaczenie kliniczne polip szyjkowy i endometrialny definicje, morfologia, następstwa kliniczne adenomyosis i endometriosis definicja, patogeneza, lokalizacja, morfologia, znaczenie kliniczne rozrost błony śluzowej jamy macicy (endometrium) podział, przyczyny, morfologia, znaczenie kliniczne nowotwory trzonu macicy, ze szczególnym uwzględnieniem raka endometrialnego i mięśniaka gładkokomórkowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, staadium zaawansowania, drogi szerzenia, objawy kliniczne, czynniki prognostyczne nowotwory jajnika, ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów pochodzenia nabłonkowego, błoniaka ziarnistego i potworniaka klasyfikacja, czynniki ryzyka, morfologia, drogi szerzenia, przebieg kliniczny nienowotworowe torbiele jajnika rodzaje, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne torbiele i nowotwory jajowodu rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny ciąża pozamaciczna (ektopowa) definicja, lokalizacje, morfologia, objawy i następstwa ciążowa choroba trofoblastyczna (zaśniad groniasty, zaśniad naciekający i kosmówczak) patogeneza, rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny PATOLOGIA GRUCZOŁU PIERSIOWEGO diagnostyka morfologiczna chorób gruczołu piersiowego zapalenia gruczołu piersiowego etiologia, morfologia, następstwa zmiany włóknisto-torbielowate patogeneza, rodzaje, morfologia, objawy kliniczne, związek z rakiem 13

14 łagodne nowotwory nabłonkowe i nabłonkowo-podścieliskowe gruczołu piersiowego rodzaje, morfologia, objawy kliniczne rak gruczołu piersiowego klasyfikacja, czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, morfologia, stopień złośliwości, rokowanie, czynniki prognostyczne i predykcyjne ginekomastia i rak męskiego gruczołu piersiowego PATOLOGIA SKÓRY (WYBRANE ZAGADNIENIA) podstawowa terminologia makro- i mikroskopowa stosowana w dermatopatologii ogólna klasyfikacja nowotworów skóry zaburzenia pigmentacji i łagodne nowotwory melanocytarne rodzaje, morfologia, przebieg kliniczny, znaczenie czerniak czynniki ryzyka, zmiany prekursorowe, rodzaje, morfologia, stadia zaawansowania (Clark, Breslow, TNM), objawy kliniczne, czynniki prognostyczne, rokowanie wybrane łagodne nowotwory skóry pochodzenia nabłonkowego (brodawka łojotokowa, rogowiak kolczystokomórkowy, pilomatricoma benignum) typowa lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny złośliwe nowotwory skóry pochodzenia nabłonkowego, ze szczególnym uwzględnieniem raka podstawnokomórkowego i raka płaskonabłonkowego czynniki ryzyka, typowa lokalizacja, morfologia, rokowanie nienabłonkowe nowotwory skóry przykłady, morfologia, przebieg kliniczny PATOLOGIA KOŚCI I STAWÓW/ GUZY TKANEK MIĘKKICH złamania kości klasyfikacje, czynniki predysponujące, gojenie złamań choroby metaboliczne i genetycznie uwarunkowane obejmujące kości (krzywica, zrzeszotnienie kości, osteogenesis imperfecta, cherubinizm) patogeneza, morfologia, przebieg kliniczny choroba Pageta kości (osteitis deformans) patogeneza, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny, znaczenie zapalenie kości i szpiku rodzaje, etiologia, morfologia, powikłania nowotwory pierwotne kości, ze szczególnym uwzględnieniem kostniakomięsaka, mięsaka Ewinga i guza olbrzymiokomórkowego kości klasyfikacja, czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, rokowanie nowotwory przerzutowe do kości typy histologiczne i lokalizacja guzów pierwotnych, morfologia przerzutów dysplazja włóknista kości patogeneza, rodzaje, lokalizacja, morfologia, objawy kliniczne, następstwa 14

15 choroba zwyrodnieniowa stawów patogeneza, lokalizacje anatomiczne, morfologia, przebieg kliniczny reumatoidalne zapalenie stawów patogeneza, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny, następstwa dna moczanowa i dnawe zapalenie stawów rodzaje dny, patogeneza, czynniki predysponujące, lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory i zmiany nowotworopodobne stawów (ganglion, guz olbrzymiokomórkowy maziówki) lokalizacja, morfologia, przebieg kliniczny nowotwory i zmiany nowotworopodobne tkanek miękkich, ze szczególnym uwzględnieniem maziówczaka klasyfikacja, morfologia, przebieg kliniczny, rokowanie PATOLOGIA UKŁADU CHŁONNEGO diagnostyka morfologiczna chorób układu chłonnego ostre i przewlekłe odczynowe zapalenie węzłów chłonnych etiologia, morfologia, przebieg kliniczny chłoniaki definicja, czynniki ryzyka, podstawowe zasady diagnostyki i klasyfikacji (WHO) chłoniak Hodgkina definicja, etiologia, klasyfikacja, morfologia, typowe komórki, immunofenotyp, przebieg kliniczny, rokowanie wybrane chłoniaki niehodgkinowskie (nieziarnicze) przewlekła białaczka limfocytowa/chłoniak z małych limfocytów, chłoniak grudkowy, chłoniak z komórek płaszcza, chłoniak MALT, chłoniak rozlany z dużych komórek B, chłoniak Burkitta, ziarniniak grzybiasty/zespół Sezary ego lokalizacja, morfologia, immunofenotyp, typowe cechy cytogenetyczne i molekularne, przebieg kliniczny, rokowanie powiększenie śledziony definicja, przyczyny, morfologia, następstwa grasiczaki definicja, klasyfikacja, morfologia, przebieg kliniczny PATOLOGIA SZPIKU diagnostyka morfologiczna chorób szpiku kostnego ostra białaczka szpikowa definicja, patogeneza, czynniki ryzyka, morfologia, przebieg kliniczny, rokowanie zespoły mielodysplastyczne definicja, patogeneza, czynniki ryzyka, morfologia, objawy kliniczne, rokowanie przewlekłe choroby mieloproliferacyjne (przewlekła białaczka szpikowa, czerwienica prawdziwa, pierwotna mielofibroza, nadpływkowość samoistna) rodzaje, patogeneza, morfologia, parametry laboratoryjne, objawy kliniczne, rokowanie 15

16 ostra białaczka/chłoniak limfoblastyczny definicja, czynniki ryzyka, morfologia, typowe cechy cytogenetyczne i molekularne, parametry laboratoryjne, objawy kliniczne, rokowanie szpiczak plazmocytowy i inne rozrosty plazmocytów definicja, patogeneza, morfologia, parametry laboratoryjne, objawy kliniczne, rokowanie niedokrwistości definicja, klasyfikacja, patogeneza, morfologia, objawy kliniczne 16