SPIS TREŚCI Przedmowa... 8 1. BADANIA DIAGNOSTYCZNE POJAZDU NA HAMOWNI PODWOZIOWEJ (Wiktor Mackiewicz, Andrzej Wolff)... 9 1.1. Wprowadzenie... 9 1.2. Podstawy teoretyczne... 9 1.2.1. Wady i zalety stanowiskowych badań samochodów... 9 1.2.2. Opory ruchu pojazdu w ruchu ustalonym... 10 1.2.3. Opór bezwładności pojazdu... 11 1.2.4. Budowa i zasada działania hamowni podwoziowych... 12 1.2.5. Cechowanie hamowni i dobór koła zamachowego... 14 1.2.6. Zakres i metody badań pojazdu na hamowni podwoziowej... 17 1.3. Stanowisko badawcze i obiekt badań... 22 1.3.1. Schemat układu dynamometrycznego hamowni... 22 1.3.2. Hamulec elektrowirowy... 23 1.3.3. Oprzyrządowanie hamowni i badanego pojazdu... 26 1.4. Wykonanie ćwiczenia... 26 1.4.1. Przygotowanie pojazdu i hamowni do badań... 27 1.4.2. Badanie pracy silnika na biegu jałowym w stanie nierozgrzanym... 27 1.4.3. Rozgrzewanie silnika i hamowni podwoziowej (przy zachowaniu stałej siły napędowej pojazdu)... 28 1.4.4. Symulacja jazdy drogowej... 28 1.4.5. Dynamiczny pomiar mocy na kołach pojazdu oraz pomiar strat mocy w układzie pojazd rolki stanowiska... 29 1.4.6. Statyczny pomiar mocy na kołach pojazdu (wraz z pomiarami zużycia paliwa i stężenia toksycznych związków spalin)... 31 1.4.7. Badanie wybranych parametrów przy zachowaniu stałej prędkości jazdy.. 33 1.4.8. Ocena elastyczności silnika... 33 1.4.9. Kontrola wskazań prędkościomierza... 34 1.4.10. Badanie pracy silnika na biegu jałowym w stanie rozgrzanym... 35 1.4.11. Wizualizacja działania układu zapłonowego silnika na ekranie diagnoskopu... 35 1.5. Dyskusja błędów pomiarów... 35 1.6. Zakres sprawozdania... 36 3
Przykładowe pytania... 36 Literatura, materiały źródłowe... 37 Załącznik 1.1. Karta pomiarowa wraz z przykładowym wykresem pomiaru mocy na kołach pojazdu... 38 2. WYKORZYSTANIE SYSTEMU DIAGNOSTYKI POKŁADOWEJ OBD DO BADAŃ POJAZDÓW (Jacek Drobiszewski, Andrzej Wolff)... 39 2.1. Wprowadzenie... 39 2.2. Podstawy teoretyczne... 39 2.2.1. Ogólne przedstawienie systemu diagnostyki pokładowej standardu OBD.. 39 2.2.2. System wtrysku benzyny Motronic... 49 2.2.3. Wybrane procedury kontrolne realizowane przez układy OBD II/EOBD.. 53 2.2.4. Wiarygodność układu samodiagnostyki... 61 2.2.5. Diagnozowanie układu przeciwblokującego kół pojazdu (ABS)... 61 2.3. Stanowisko pomiarowe i obiekt badań... 66 2.3.1. Tester diagnostyczny KTS 650... 66 2.3.2. Tryby pracy testera diagnostycznego... 67 2.3.3. Badany pojazd... 71 2.4. Wykonanie ćwiczenia... 73 2.5. Zakres sprawozdania... 77 Przykładowe pytania... 77 Literatura, materiały źródłowe... 77 3. BADANIE SILNIKA SPALINOWEGO Z ZAPŁONEM ISKROWYM W STANIE NIEOBCIA ŻONYM (Jacek Drobiszewski, Wiktor Mackiewicz, Andrzej Wolff)... 79 3.1. Wprowadzenie... 79 3.2. Podstawy teoretyczne... 79 3.2.1. Powietrzna próba szczelności cylindrów... 79 3.2.2. Pomiar ciśnienia w końcu suwu sprężania... 82 3.2.3. Pomiar podciśnienia w przewodzie dolotowym... 85 3.2.4. Ocena szczelności cylindrów metodą analizy natężenia prądu rozruchowego 86 3.2.5. Próba porównania cylindrów... 87 3.2.6. Pomiar ciśnienia oleju w układzie smarowania... 87 3.2.7. Osłuchanie silnika... 88 3.2.8. Opis działania układu wtrysku benzyny... 89 3.3. Stanowisko badawcze i obiekt badań... 89 3.3.1. Obiekt badań... 89 3.3.2. Stanowisko badawcze... 90 3.3.3. Urządzenia pomiarowe... 90 3.4. Wykonanie ćwiczenia... 95 3.4.1. Oględziny silnika... 95 3.4.2. Próba uruchomienia silnika... 96 3.4.3. Próba osłuchania silnika... 96 3.4.4. Pomiar podciśnienia w kolektorze dolotowym... 97 3.4.5. Pomiar ciśnienia w układzie smarowania... 98 3.4.6. Próba oceny szczelności cylindrów metodą analizy przebiegu natężenia prądu rozruchowego... 98 3.4.7. Próba porównania cylindrów... 98 4
3.4.8. Badanie układu zasilania... 99 3.4.9. Pomiar ciśnienia sprężania... 100 3.4.10. Powietrzna próba szczelności cylindrów... 100 3.5. Zestawienie tabel pomiarowych... 101 3.6. Zakres sprawozdania... 105 Przykładowe pytania... 105 Literatura, materiały źródłowe... 105 4. BADANIE ZASOBNIKOWEGO UKŁADU WTRYSKU OLEJU NAPĘDOWEGO (Jacek Drobiszewski, Małgorzata Wardzińska, Andrzej Wolff)... 106 4.1. Wprowadzenie... 106 4.2. Podstawy teoretyczne... 106 4.2.1. Budowa i działanie zasobnikowego układu wtrysku oleju napędowego common rail (CR)... 106 4.2.2. Sprawdzanie wtryskiwaczy zamontowanych w pojeździe... 115 4.3. Stanowisko badawcze i obiekt badań... 116 4.3.1. Stanowisko probiercze... 116 4.3.2. Tester pomp wysokociśnieniowych układu CR... 120 4.3.3. Tester wtryskiwaczy układu CR... 121 4.3.4. Badane elementy układu wtryskowego... 122 4.4. Wykonanie ćwiczenia... 122 4.4.1. Czynności przygotowawcze stanowiska probierczego... 122 4.4.2. Badanie pompy wysokociśnieniowej... 123 4.4.3. Badanie wtryskiwaczy... 126 4.5. Zakres sprawozdania... 129 Przykładowe pytania... 130 Literatura, materiały źródłowe... 131 5. BADANIA DIAGNOSTYCZNE UKŁADU KIEROWNICZEGO (Zbigniew Lozia, Tomasz Rutkowski, Piotr Zdanowicz)... 132 5.1. Wprowadzenie... 132 5.2. Podstawy teoretyczne... 132 5.2.1. Zadania jakie spełnia układ kierowniczy... 132 5.2.2. Wielkości charakteryzujące ustawienie kół kierowanych... 133 5.3. Stanowisko pomiarowe i obiekt badań... 137 5.4. Wykonanie ćwiczenia... 138 5.4.1. Kolejność czynności i pomiarów wykonywanych w trakcie ćwiczenia... 138 5.4.2. Sprawdzenie prawidłowości działania mechanizmu zwrotniczego... 140 5.4.3. Pomiar kątów ustawienia kół za pomocą przyrządu optycznego PKO-3.. 141 5.4.4. Pomiar kątów ustawienia kół za pomocą przyrządu mechanicznego z poziomicą... 148 5.4.5. Pomiar kątów ustawienia kół za pomocą przyrządu GTI Geomaster... 151 5.4.6. Pomiar kątów ustawienia kół za pomocą przyrządu optyczno-mechanicznego AUTO-GEO-TEST GTO... 155 5.5. Dyskusja błędów pomiarów... 162 5.6. Zakres sprawozdania... 163 Przykładowe pytania... 163 Literatura, materiały źródłowe... 163 Załącznik 5.1. Wzór formularza pomiarowego... 164 5
6. WYWAŻANIE KÓŁ JEZDNYCH (Marek Guzek, Zbigniew Lozia)... 165 6.1. Wprowadzenie... 165 6.2. Podstawy teoretyczne (niewyważenie kół jezdnych samochodu, zasady usuwania niewyważenia)... 165 6.3. Urządzenia służące do wykrywania, lokalizacji i usuwania niewyważenia kół jezdnych... 171 6.4. Wykonanie ćwiczenia... 173 6.4.1. Kontrola stanu wyważenia kół jezdnych metodą organoleptyczną... 173 6.4.2. Wyważanie kół jezdnych za pomocą wyważarki EWK 15... 174 6.4.3. Wyważanie kół jezdnych za pomocą wyważarki HPA... 178 6.4.4. Wyważanie kół jezdnych za pomocą wyważarki TROLL 3105... 181 6.4.5. Wyważanie kół jezdnych za pomocą wyważarki RAW 840... 182 6.5. Dyskusja błędów pomiarów... 185 6.6. Zakres sprawozdania... 186 Przykładowe pytania... 187 Literatura, materiały źródłowe... 187 Załącznik 6.1. Karta pomiarowa Wyważanie kół jezdnych... 188 7. BADANIE AMORTYZATORÓW WYMONTOWANYCH Z POJAZDU (Radosław Bogdański, Zbigniew Lozia)... 189 7.1. Wprowadzenie... 189 7.2. Wpływ tłumienia zawieszenia na drgania nadwozia samochodu... 189 7.3. Charakterystyki amortyzatora wymontowanego z pojazdu... 197 7.4. Stanowisko pomiarowe wykorzystywane w trakcie ćwiczenia... 199 7.5. Badany amortyzator... 206 7.6. Przebieg ćwiczenia... 206 7.7. Zakres sprawozdania... 207 Przykładowe pytania... 208 Literatura, materiały źródłowe... 208 8. BADANIE AMORTYZATORÓW ZAMONTOWANYCH W POJEŹDZIE (Zbigniew Lozia, Wiktor Mackiewicz)... 209 8.1. Wprowadzenie... 209 8.2. Wpływ tłumienia zawieszenia na drgania nadwozia samochodu... 209 8.3. Metody oceny stanu amortyzatorów zamontowanych w pojeździe... 209 8.4. Stanowiska pomiarowe wykorzystywane w trakcie ćwiczenia... 216 8.5. Wykonanie ćwiczenia... 217 8.6. Zakres sprawozdania... 218 Przykładowe pytania... 218 Literatura, materiały źródłowe... 219 Załącznik 8.1. Karty pomiarowe... 220 9. OCENA STANU I SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA HAMULCÓW (Zbigniew Lozia, Andrzej Wolff)... 223 9.1. Wprowadzenie... 223 9.2. Podstawy teoretyczne... 223 9.2.1. Wpływ układu hamulcowego na bezpieczeństwo czynne samochodu... 223 9.2.2. Pojedyncze hamowanie samochodu... 224 9.2.3. Eksploatacyjne kryteria oceny skuteczności działania hamulców... 225 6
9.2.4. Stanowiska służące do oceny skuteczności działania hamulców... 226 9.2.5. Metoda ekstrapolacji w badaniach skuteczności działania hamulców... 229 9.2.6. Kolejność badań w trakcie oceny stanu i skuteczności działania hamulców 230 9.2.7. Zjawiska cieplne w hamulcach... 231 9.2.8. Moment tarcia hamulca... 232 9.2.9. Metoda pojazdu wzorcowego w badaniach skuteczności działania hamulców... 234 9.3. Stanowisko pomiarowe i obiekt badań... 235 9.4. Wykonanie ćwiczenia... 237 9.4.1. Próby wstępne układu hamulcowego... 237 9.4.2. Ocena skuteczności działania układu hamulcowego na stanowisku o niskiej prędkości pomiarowej... 239 9.5. Dyskusja błędów pomiarów... 242 9.6. Ocena przewidywanego zachowania się badanego pojazdu w trakcie hamowania w warunkach drogowych (test otwarty )... 242 9.6.1. Model symulacyjny ruchu samochodu... 242 9.6.2. Przygotowanie i wprowadzenie danych do programu symulacyjnego... 244 9.7. Zakres sprawozdania... 247 Przykładowe pytania... 247 Literatura, materiały źródłowe... 247 Załącznik 9.1. Karta pomiarowa Diagnostyka układu hamulcowego... 249 7