Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Zasady prowadzenia wymiany handlowej z Niemcami Aktualizacja: Grupa Doradcza Sienna Sp. z o.o grudzień 2005 Projekt współfinansowany przez UNIĘ EUROPEJSKĄ, ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego www.parp.gov.pl www.konkurencyjnosc.gov.pl
Spis treści 1. Wiadomości ogólne... 3 2. Kontakty gospodarcze... 3 3. Prowadzenie działalności na rynku niemieckim... 4 4. Wspieranie handlu polsko niemieckiego... 5 2
1. Wiadomości ogólne Republika Federalna Niemiec zajmuje obszar 357 000 km kwadratowych, a liczba ludności tego kraju wynosi 82 mln. Począwszy od roku dynamika rocznych przyrostów PKB kształtowała się na niskim poziomie. W roku 2003 wartość przyrostu PKB zbliżyła się nieznacznie do 0,1%, a w roku 2004 wartość ta wyniosła niecałe 0,3%. Odsetek bezrobotnych wynosił w RFN w 2004 roku 11%, a wskaźnik inflacji kształtował się na poziomie 1,7 %. 1 2. Kontakty gospodarcze Niemcy są od wielu lat najważniejszym partnerem gospodarczym Polski. Dotyczy to nie tylko sfery wymiany handlowej, lecz także zaangażowania kapitałowego firm niemieckich na polskim rynku. Republika Federalna Niemiec należy bowiem do grupy najaktywniejszych inwestorów zagranicznych w naszym kraju. Do roku 1999 RFN zajmowała pierwsze miejsce wśród wszystkich państw, które zdecydowały się zainwestować swój kapitał w Polsce. Wielkość nakładów inwestycyjnych poczynionych w naszym kraju przez podmioty zza zachodniej granicy wyniosła w 2004 roku 1,1 mld. USD. Do głównych inwestycji niemieckich należy zaliczyć wejście na nasz rynek koncernu handlowego METRO AG, Volkswagen AG, oraz inwestycję w sektorze przemysłu tytoniowego (fabryka Reetsma pod Poznaniem). Do końca 2004 roku w naszym kraju zainwestowało ponad 250 firm niemieckich. Według danych Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych skumulowana wartość kapitału zainwestowanego przez niemieckie firmy przekroczyła na koniec 2004 r. wartość 10,1 md USD, co stanowiło 12,6 % ogółu inwestycji zagranicznych ulokowanych w Polsce. Zaangażowanie kapitałowe firm niemieckich widoczne jest głównie w sektorze bankowo finansowym oraz handlu hurtowym i detalicznym. Można zauważyć też napływ niemieckiego kapitału w branży motoryzacyjnej, materiałów budowlanych, a także spożywczym i chemicznym. Dominującą sferą polsko niemieckiej współpracy gospodarczej jest handel. Obroty handlowe między Polską a RFN osiągnęły w 2001 roku wartość 24 mld USD. Od wielu lat wartość wymiany handlowej stawia Niemcy na pierwszej pozycji, wśród państw, z którymi Polska prowadzi wymianę handlową. Również nasz kraj jest ważnym partnerem gospodarczym dla podmiotów niemieckich - wartość importu stawia Polskę na pierwszym miejscu wśród odbiorców towarów niemieckich z państw Europy Środkowo Wschodniej. Saldo wymiany handlowej przez wiele lat kształtowało się do 2000 niekorzystnie dla naszego kraju. W ostatnich latach sytuacja uległa pewnej poprawie. W 2000 roku odnotowany został, w porównaniu do roku 1999, znaczny wzrost dynamiki polskiego eksportu do Niemiec (11%).W latach 2000 2001 wartość ta była jeszcze wyższa i wyniosła ok. 12,5 %. Zaobserwowano przy tym spadek tempa wzrostu importu z tego kraju (odpowiednio 1 i 2,9 %). Bardzo istotnym elementem jest pierwsze od wielu lat dodatnie saldo polsko niemieckiej wymiany handlowej. W roku 2001 roku wartość towarów wyeksportowanych z Polski do Niemiec przewyższała o ponad 360 mln USD wartość towarów zaimportowanych od naszego zachodniego sąsiada. 1 Obliczenia własne na podstawie Destatis 3
Do głównych produktów eksportowanych do Niemiec w 2001 samochody osobowe i dostawcze oraz ich akcesoria. Za zachodnią granicą kupowaliśmy głównie samochody osobowe, urządzenia radiotelefoniczne, radiowe oraz telewizyjne. Do czasu przystąpienia naszego kraju do UE, dostęp do rynku niemieckiego był ograniczony w związku z funkcjonowaniem obostrzeń, jakie stosowała UE w odniesieniu do krajów trzecich, w tym Polski. Dostęp ten. Uwarunkowany był m.in. postanowieniami zawartymi w podpisanym w 1991 roku Układzie Stowarzyszeniowym pomiędzy Polską a Wspólnotami Europejskimi, a w szczególności jego trzeciej części dotyczącej zagadnień handlowych, która pod nazwą Umowy Przejściowej weszła w życie 1 lutego 1992 roku. Przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej i związane z tym zniesienie dotychczasowych ograniczeń wynikających z członkowstwa Niemiec w tej organizacji wywarło również pozytywny wpływ na zwiększenie wartości wymiany handlowej z tym krajem. Dokładne określenie wpływu tej zmiany na wartość wymiany handlowej będzie jednak możliwe dopiero po zamknięciu roku 2005. 3. Prowadzenie działalności na rynku niemieckim Polska firma zamierzająca rozpocząć sprzedaż swego produktu na rynku niemieckim w pierwszej kolejności zadbać powinna o przeprowadzenie analizy rynku. Obejmować ona powinna niezbędne informacje dotyczące prezencji danego rodzaju produktu na rynku niemieckim, wymogów związanych z jego wprowadzeniem (konieczność uzyskania certyfikatów, dysponowania prawem do nadawania odpowiedniego oznakowania), a także prawnej sytuacji w zakresie danego towaru (np. zastrzeżenie znaku firmowego lub wzoru). Po przeprowadzeniu powyższych działań można przystąpić dopiero do akcji mającej na celu promowanie danego artykułu. Zasady prowadzenia korespondencji handlowej Jedną z podstawowych umiejętności koniecznych dla nawiązania i prowadzenia wymiany handlowej jest znajomość zasad prowadzenia korespondencji handlowej. Poniżej przedstawiono kilka zasad obowiązujących w pisemnych kontaktach z kontrahentami niemieckimi. W przypadku pism przygotowywanych na potrzeby korespondencji z partnerami niemieckimi, dołożyć należy szczególnej staranności w zakresie układu graficznego. 1) Data znajdować się powinna w prawym, górnym rogu. 2) Dane nadawcy powinny zostać zamieszczone nad tekstem głównym, po lewej stronie, natomiast dane adresata pod nimi. 3) Należy pamiętać także o stosowaniu tytułów (np. Prof., Dr.), oraz o oddzieleniu pustym wierszem wiersza zawierającego kod pocztowy i/lub nazwę miejscowości od pozostałej części danych adresata. Przykładowy nagłówek zawierający dane adresata został zaprezentowany w ramce: 4
Herrn Karl Heine Wolf AG Lindenallee 23 11111 Wolfsburg 4) Podpis nadawcy oraz zwrot grzecznościowy powinny znajdować się pod tekstem korespondencji, po lewej stronie pisma. 5) w przypadku dołączenia załączników, informacja o nich powinna znajdować się pod podpisem nadawcy. 4. Wspieranie handlu polsko niemieckiego W chwili obecnej funkcjonuje wiele instytucji i podmiotów, z których wsparcia skorzystać mogą polscy przedsiębiorcy zainteresowani nawiązaniem i prowadzeniem współpracy handlowej z podmiotami niemieckimi. 4.1 Polsko Niemiecki Bank W Warszawie mieści się przedstawicielstwo Polsko Niemieckiego Banku MHB Mitteleuropaeische Handlesbank z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, który specjalizuje się w finansowaniu przedsięwzięć związanych z realizacją wymiany handlowej pomiędzy przedsiębiorstwami polskimi oraz niemieckimi. Obecnie oferta banku obejmuje m.in. następujace produkty finansowe: - kredyty obrotowe - finansowanie przedsięwzięć importowych i eksportowych - forfaiting - kredyty inwestycyjne Dane teleadresowe banku: MHB Mitteleuropäische Handelsbank Aktiengesellschaft Deutsch-Polnische Bank Lindenstraße 15 60325 Frankfurt am Main Grupa NORD/LB www.mhb-bank.de e-mail: info@mhb-bank.de Adres w Polsce: NORD/LB ul. Kruczkowskiego 8 00-380 Warszawa Telefon : 0048 / 22-525 07 00 Telefax : 0048 / 22-525 07 10 www.nordlb.pl 5
4.2 Polsko Niemieckie Towarzystwo Wspierania Gospodarki Istotną pomoc w nawiązywaniu kontaktów handlowych z partnerami z terenu RFN oraz w rozpoczynaniu działalności gospodarczej na terenie Niemiec świadczy także Polsko Niemieckie Towarzystwo Wspierania Gospodarki, które swą siedzibę posiada w Gorzowie Wlkp. Przedsiębiorcy mogą skorzystać z następujących usług świadczonych przez Towarzystwo: - poszukiwanie partnerów handlowych - usługi doradcze - udostępnianie informacji nt. warunków prowadzenia działalności gospodarczej na terenach przygranicznych - pomoc w poszukiwaniu lokalizacji dla planowanych inwestycji - pomoc w kontaktach z instytucjami administracji publicznej - pomoc w uzyskiwaniu zezwoleń, certyfikatów i ekspertyz Wszystkich niezbędnych informacji zasięgnąć można na stronie internetowej Towarzystwa : www.twg.pl lub w jego siedzibie. Dane towarzystwa: Polsko Niemieckie Towarzystwo Wspierania Gospodarki S.A. Ul. Kobylogórska 68 66-400 Gorzów Wlkp. Tel. (95) 720 83 40 e-mail: twg@twg.pl www.twg.pl 4.3 Targi Istotną pomoc w zaistnieniu na rynku niemieckim stanowić może udział w targach. W zależności od rodzaju prowadzonej przez firmę działalności oraz docelowej grupy klientów możliwe jest zaprezentowanie danego produktu na targach o charakterze ogólnokrajowym bądź regionalnym. Dobrym źródłem informacji dotyczących tego typu imprez jest strona internetowa Komisji ds. Wystaw i Targów Gospodarki Niemieckiej (AUMA) (adres: www.auma.de). Do głównych imprez targowych na terenie Niemiec należą: Targi dóbr inwestycyjnych i konsumpcyjnych Saarmesse GmbH Messegelände 66117 Saarbrücken Tel.: +49-681-95-40-20 Fax: +49-681-95-40-230 http://www.saarmesse.de e-mail: messe@saarmesse.de Targi dóbr inwestycyjnych Deutsche Messe AG Messegelände 30521 Hannover Tel.: +49-511-89-0 Fax: +49-511-89-326-26 http://www.messe.de e-mail: info@messe.de 6
Targi dóbr konsumpcyjnych Messe Frankfurt GmbH Ludwig-Erhard-Anlage 1 60327 Frankfurt/Main Tel: +49-69-75-75-0 Fax: +49-69-75-75-6433 http://www.messefrankfurt.com e-mail: info@messefrankfurt.com 4.4 Użyteczne adresy Polskie placówki dyplomatyczne Ambasada RP w Berlinie Lassenstr. 19-21 Tel. + 49-30-22-31-30 fax + 49-30-22-313-155 e-mail: info@botschaft-polen.de Wydział Ekonomiczno Handlowy Glinka Str. 5 7 D-10117 Berlin Tel. + 49-30-22-025-51, fax. + 49-30-229-24-51 e-mail: ambasada@weh-berlin.de Izby przemysłowo handlowe Deutscher Industrie und Handellskammertag Breite Strasse 29 10178 Berlin Tel. 49 30 20 30 80, fax 49 30 20 30 81 000 www.diht.de Industrie und Handelskammer Berlin Fasanen Strasse 29 D-10623 Berlin Tel. 49 30 315 10 0 faks 49 30 315 10 166 www.berlin.ihk24.de Handelskammer Bremen Am Markt 13 Haus Schuetting D-28195 Bremen Tel 49 421 3637-0, faks 49 421 3637299 http://www.handelskammer-bremen.ihk24.de/ Opracowanie zostało przygotowane w części Kontakty gospodarcze oraz Wspieranie handlu polsko niemieckiego w oparciu o dane zawarte w publikacji Rynek niemiecki. Poradnik dla eksporterów i inwestorów, wydane przez Wydział Ekonomiczno Handlowy Ambasady RP w Kolonii oraz Polsko Niemieckie Towarzystwo Wspierania Gospodarki S.A., Kolonia, Gorzów Wlkp. 2001 7