Rozkład materiału nauczania z przyrody dla klasy 4a i 4b szkoły podstawowej w roku szkolnym 2016/2017 Podręcznik: Tajemnice przyrody wyd. Nowa Era Nr dopuszczenia: 399/1/2011/2014 Minimalna liczba godzin do zrealizowania w klasie 4 szkoły podstawowej wynikająca z rozporządzenia MEN z 1 września 2012 roku: 97 godz. z 290 godz. Tygodniowy wymiar godzin: 3 godziny Nauczyciel: Anna Adamek Wrzesieo (11 godzin) Nr lekcji Jednostka tematyczna Wymagania 1 Lekcja organizacyjna. Jak będziemy pracowad na lekcjach przyrody? PSO, WSO i BHP. Dział 1. Poznajemy najbliższe otoczenie 2 Jak będziemy poznawad przyrodę? podaje przykłady roślin i zwierząt hodowanych przez człowieka, w tym w pracowni przyrodniczej i wymienia podstawowe zasady opieki nad nimi 3 Co wpływa na dobre samopoczucie w szkole i w domu? 4 Dlaczego planowanie zajęd jest ważne? wymienia czynniki pozytywnie i negatywnie wpływające na jego samopoczucie w szkole i w domu oraz proponuje sposoby eliminowania czynników negatywnych; wymienia zasady prawidłowego uczenia się i stosuje je w życiu; opisuje prawidłowo urządzone miejsce do nauki ucznia szkoły podstawowej wyjaśnia znaczenie odpoczynku (w tym snu), odżywiania się aktywności ruchowej w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu; uzasadnia potrzebę planowania zajęd w ciągu dnia i tygodnia; prawidłowo planuje i realizuje swój rozkład zajęd w ciągu dnia; wymienia zasady zdrowego stylu życia i uzasadnia koniecznośd ich stosowania 5 Poznajemy najbliższe otoczenie Lekcje : 2,3,4 podsumowanie działu 6 Sprawdzian z działu 1. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 2,3,4) Dział 2. Odkrywamy tajemnice warsztatu przyrodnika
7 Poznajemy składniki przyrody. rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi 8 Jakimi sposobami poznajemy przyrodę? 9 Przyrządy i pomoce ułatwiające prowadzenie obserwacji w terenie. 10 Lekcja w terenie Przyrządy i pomoce przyrodnika 11 Poznajemy budowę i działanie mikroskopu. Październik (12 godzin) nazywa zmysły człowieka i wyjaśnia ich rolę w poznawaniu przyrody; stosuje zasady bezpieczeostwa podczas obserwacji przyrodniczych podaje przykłady przyrządów ułatwiających obserwację przyrody (lupa, mikroskop, lornetka), opisuje ich zastosowanie, posługuje się nimi podczas prowadzonych obserwacji 12 W jaki sposób określamy kierunki geograficzne? wyznacza kierunki na widnokręgu za pomocą kompasu, gnomonu 13 Lekcja w terenie dwiczenia w wyznaczaniu kierunków geograficznych. 14 Jak czytad mapę? orientuje plan, mapę w terenie, 15 Jak się orientowad w terenie? posługuje się legendą; identyfikuje na planie i mapie topograficznej miejsce obserwacji i obiekty w najbliższym otoczeniu; określa wzajemne położenie obiektów na planie, mapie topograficznej i w terenie 16 Poznajemy zasady pielęgnacji roślin. podaje przykłady roślin i zwierząt 17 Poznajemy fazy kiełkowania fasoli. hodowanych przez człowieka (w tym 18 Obserwujemy i pielęgnujemy rośliny. w pracowni przyrodniczej) i wymienia 19 Prezentacja wybranych roślin doniczkowych. podstawowe zasady opieki nad nimi; rozpoznaje i nazywa niektóre rośliny 20 Poznajemy zasady opieki nad hodowanymi zwierzętami. (w tym doniczkowe) zawierające substancje trujące lub szkodliwe dla człowieka i podaje zasady postępowania z nimi; obserwuje wszystkie fazy rozwoju rośliny, dokumentuje obserwacje 21 Odkrywamy tajemnice warsztatu Lekcje: 7 20 przyrodnika podsumowanie działu 22 Sprawdzian z działu 2. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 7 20) Dział 3. Odkrywamy tajemnice zjawisk przyrodniczych. 23 Poznajemy stany skupienia wody. obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody; bada doświadczalnie zjawiska: parowania, skraplania, topnienia i zamarzania (krzepnięcia) wody; podaje przykłady występowania
24 Obserwujemy zmiany stanu skupienia wody w przyrodzie. 25 Poznajemy składniki pogody i sposoby ich pomiaru. 26 Poznajemy składniki pogody i sposoby ich pomiaru dwiczenia. 27 Badamy obecnośd powietrza i ciśnieniaatmosferycznego. 28 Wiatr i jego pomiar. 29 Jak zmienia się położenie Słooca nad widnokręgiem? 30 Jak zmienia się położenie Słooca nad widnokręgiem? dwiczenia. 31 Jak zmienia się pogoda i przyroda w ciągu roku? 32 Jak ziemia się pogoda i przyroda w ciągu roku? dwiczenia. 33 Odkrywamy tajemnice zjawisk przyrodniczych podsumowanie działu. i wykorzystania rozszerzalności cieplnej ciał w życiu codziennym; wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego; podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie (temperatura) oraz parowanie i skraplanie (temperatura, ruch powietrza, rodzaj cieczy, wielkośd powierzchni) Listopad (10 godzin) Grudzieo (8 godzin) obserwuje i nazywa zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce; wymienia nazwy składników pogody (temperatura powietrza, opady i ciśnienie atmosferyczne, kierunek i siła wiatru) oraz przyrządów służących do ich pomiaru; podaje jednostki pomiaru temperatury i opadów stosowane w meteorologii; obserwuje pogodę; mierzy temperaturę powietrza oraz określa kierunek i siłę wiatru, rodzaje opadów i osadów, stopieo zachmurzenia nieba; prowadzi kalendarz pogody wykonuje i opisuje proste doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego; buduje na podstawie instrukcji prosty wiatromierz i wykorzystuje go w prowadzeniu obserwacji obserwuje widomą wędrówkę Słooca w ciągu doby; miejsca wschodu, górowania i zachodu Słooca w zależności od pory roku; wskazuje zależności między wysokością Słooca, a długością cienia opisuje i porównuje cechy pogody w różnych porach roku; dostrzega zależnośd między wysokością Słooca, długością dnia, a temperaturą powietrza w ciągu roku Lekcje: 23 32 34 Sprawdzian z działu 3. Badanie stopnia opanowania treści
nauczania (lekcje: 23 32) Dział 4. Odkrywamy tajemnice życia. 35 Poznajemy budowę i czynności życioweorganizmów. 36 W jaki sposób uporządkowano organizmy? 37 Jak odżywiają się rośliny i dla jakichorganizmów są pożywieniem? 38 W jaki sposób zdobywają pokarmzwierzęta mięsożernei wszystkożerne? 39 Poznajemyzależności pokarmowemiędzy organizmami. rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi; opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece; opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia wskazuje organizmy samożywne cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice w ich sposobie odżywiania się opisuje glebę jako zbiór składników nieożywionych ożywionych; wyjaśnia znaczenie organizmów glebowych i próchnicy w odniesieniu do żyzności gleby przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi, posługując się modelem lub schematem; przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym, posługując się modelem lub schematem 40 Odkrywamytajemnice życia Lekcje: 35 39 podsumowanie działu. 41 Sprawdzianz działu 4. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 35 39) Styczeo (6 godzin) Dział 5. Odkrywamy tajemnice ciała człowieka. 42 Poznajemy składniki pokarmu. wymienia zasady prawidłowego odżywiania i stosuje je; wymienia zasady zdrowego stylu życia i uzasadnia koniecznośd ichstosowania 43 Poznajemy zasady przygotowywania i spożywania posiłków. 44 Czy odżywiamy się właściwie? 45 Jak przebiegatrawienie i wchłanianiepokarmu? podaje nazwy układów narządówbudujących organizm człowieka: (...)wskazuje na planszy główne narządy tych układówc) układ pokarmowy jama ustna,przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelitogrube, odbytnica; wymienia podstawowe funkcje
poznanych układów człowieka 46 Jaką rolę odgrywa układ krwionośny? d) układ krwionośny serce, naczynia krwionośne: żyły i tętnice 47 Jak oddychamy? b) układ oddechowy jama nosowa, krtao, tchawica, oskrzela, płuca Luty (12 godzin) 48 Jak organizmuzyskuje energię niezbędną do życia? 49 Jakie substancjepowstają w wynikuoddychania? 50 Jakie układynarządów umożliwiają ruch organizmu? 51 Jak organizmodbiera informacjez otoczenia? 52 Różnice w budowie ciała kobiety i mężczyzny. wykazuje doświadczalnie, że czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen; identyfikuje produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, parę wodną oraz podaje ich nazwy podaje nazwy układów narządów budujących organizm człowieka: (...) wskazuje na planszy główne narządy tych układówa) układ kostny elementy układu: czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa, kooczyny górne, kooczyny dolne; wymienia podstawowe funkcjepoznanych układów człowieka; wyjaśnia znaczenie ruchu i dwiczeo fizycznych w utrzymaniu zdrowia opisuje rolę zmysłów w odbieraniu wrażeo ze środowiska zewnętrznego e) układ rozrodczy żeoski jajniki, jajowody, macica, pochwa i układ rozrodczy męski jądra, nasieniowody, prącie 53 Od poczęciado narodzin film edukacyjny. 54 Od poczęcia do narodzin. rozpoznaje i nazywa, na podstawie opisu, fotografii lub rysunku, etapy rozwoju człowieka (zarodkowy, płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości) 55 Od noworodkado ucznia. rozpoznaje i nazywa na podstawie opisu, fotografii lub rysunku, etapy rozwoju człowieka (zarodkowy, płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości) 56 Od okresudojrzewania do starości. opisuje zmiany zachodzące w organizmach podczas dojrzewania płciowego
57 Odkrywamytajemnice ciałaczłowieka Lekcje: 42 56 podsumowanie działu. 58 Sprawdzianz działu 5. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 42 56) Marzec (12 godzin) Dział 6. Odkrywamy tajemnice zdrowia. 59 Poznajemy chorobyzakaźne. podaje przykłady negatywnego wpływu 60 Poznajemy chorobypasożytnicze. wybranych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka; wymienia zachowania zapobiegające chorobom przenoszonym i wywoływanym przez nie; wymienia zasady postępowania z produktami spożywczymi od momentu zakupu do spożycia (termin przydatności, przechowywanie, przygotowywanie posiłków) 61 Jak dbad o higienę? podaje i stosuje zasady dbałości 62 Czy odpowiednio dbamy o higienę? o własne ciało (higiena skóry, włosów, zębów, paznokci oraz odzieży) 63 Niebezpieczeostwa i pierwsza pomoc w domu. opisuje zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach; wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu, w tym posługiwania się urządzeniami elektrycznymi, korzystania z gazu i 64 Jak uniknąd niebezpiecznych sytuacji w domu? 65 Jak dbad o bezpieczeostwo pozadomem? wody rozpoznaje i nazywa niektóre rośliny (w tym doniczkowe) zawierające substancje trujące lub szkodliwe dla człowieka i podaje zasady postępowania z nimi; wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych np. na opakowaniach środków czystości i korzysta z produktów zgodnie z ich przeznaczeniem podaje przykłady właściwego spędzania wolnego czasu, z uwzględnieniem zasad bezpieczeostwa w czasie gier i zabaw ruchowych oraz poruszania się po drodze; podaje przykłady zachowao i sytuacji, które mogą zagrażad zdrowiu i życiu człowieka (np. niewybuchy i niewypały, pożar, wypadek drogowy, jazda na łyżwach lub kąpiel w niedozwolonych miejscach) 66 Uzależnienia i ichskutki. wyjaśnia negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka; podaje
propozycje asertywnych zachowao w przypadku presji otoczenia 67 Odkrywamytajemnice zdrowia Lekcje: 59 66 podsumowanie działu. 68 Sprawdzianz działu 6. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 59 66) Dział 7. Odkrywamy tajemnice życia w wodzie 69 Wody słodkiei wody słone. rozróżnia i opisuje rodzaje wód powierzchniowych 70 Warunki życia w wodzie. wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie w wodzie; obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece; opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia Kwiecieo (9 godzin) 71 Poznajemy rzekę. obserwuje zjawiska zachodzące w cieku wodnym; określa kierunek i szacuje prędkośd przepływu wody; rozróżnia prawy i lewy brzeg 72 Z jaka prędkością i dokąd płynie rzeka? 73 Z jaką prędkością płynie rzeka lekcja w terenie. 74 Poznajemy glonyi pierwotniaki. obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece; opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia 75 Poznajemy warunki życia w jeziorze. przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym, posługując się modelem lub schematem; obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece; opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia 76 Poznajemy strefy życia w jeziorze. obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece; opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia; 77 Strefy życiaw morzach i oceanach. przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym, posługując się modelem lub schematem; charakteryzuje wybrane organizmy oceanu, opisując ich przystosowania w budowie zewnętrznej do życia na różnejgłębokości 78 Odkrywamytajemnice życia w Lekcje: 69 77
wodzie podsumowanie działu. 79 Sprawdzianz działu 7. Badanie stopnia opanowania treści nauczania (lekcje: 69 77) Maj(7 godzin) Dział 8. Odkrywamy tajemnice życia na lądzie. 80 Czy wszystkie skałysą twarde? rozpoznaje i nazywa skały typowe dla miejsca zamieszkania: piasek, glina i inne charakterystyczne dla okolicy 81 Jak powstajegleba? opisuje glebę jako zbiór składników nieożywionych i ożywionych; wyjaśnia znaczenie organizmów glebowych i próchnicy w odniesieniu do żyzności gleby 82 Warunki życiana lądzie. wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie na lądzie; opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów 83 Poznajemy budowę lasu i panujące w lesiewarunki. 84 Jakieorganizmy spotkamyw lesie? lekcja w terenie. 85 Poznajemy rożnerodzaje lasów. 86 Jaki jest stan lasów w naszej okolicy? Czerwiec (8 godzin) opisuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; rozpoznaje i nazywa warstwy lasu; charakteryzuje panujące w nich warunki abiotyczne 87 Na łące. opisuje i nazywa typowe organizmy 88 Na łące lekcja w terenie. lasu, łąki, pola uprawnego; przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi, posługując się modelem lub schematem 89 Na polu i w sadzie. opisuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi, posługując się modelem lub schematem; proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu 90 Odkrywamy tajemnice życia na Lekcje: 80 89 lądzie podsumowanie działu. 91 97 Tematy do dyspozycji nauczyciela (multimedia, filmy, wycieczki itp.) Utrwalenie wiadomości poznanych na lekcjach