Wspólna Polityka Rolna stan na grudzień 2013
Historia działań Data 29 czerwca 2011 Propozycje Komisji w sprawie budżetu 2014-2020 12 października 2011 Propozycje ustawodawcze dot. 4 rozporządzeń regulujących WPR do 2020 r.: - Płatności bezpośrednie - Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich - Wspólna organizacja rynków - Finansowanie 2011-2013 Debata w Parlamencie Europejskim i Radzie 26 czerwca 2013 Porozumienie polityczne miedzy Komisją Europejską, Parlamentem a Radą UE 19-20 listopad 2013 Zatwierdzenie rozporządzeń i budżetu WPR przez Radę Grudzień 2013 prawdopodobnie 16 grudnia Przyjęcie rozporządzeń przez Radę UE
Parlament Europejski zatwierdził 19 listopada 2013 r. projekt unijnego budżetu na lata 2014 2020, w tym plan wydatków na Wspólną Politykę Rolną. Środki budżetowe przewidziane dla rolnictwa będą o 13% niższe w porównaniu z kończącą się perspektywą finansową. W okresie najbliższych siedmiu lat wydatki Unii na rolnictwo będą po raz pierwszy w historii zredukowane w porównaniu do wcześniejszego okresu rozliczeniowego. Pomimo znacznych cięć finansowania unijnego rolnictwa, w dalszym ciągu będzie ono miało duży udział w całym budżecie Wspólnoty, wynoszący do 38% (w tym 29% przypadnie na filar I, a 9% na filar II). Unijny budżet na WPR w okresie od 2014 2020 roku (w pozycji zobowiązania) został zatwierdzony w wysokości 362,79 mld EUR (w cenach z 2011 roku).
Parlament przyjął także rozporządzenie zawierające przepisy przejściowe na rok 2014. Było to konieczne ponieważ, z uwagi na opóźnienia w negocjacjach i brak przepisów wykonawczych, zreformowana WPR będzie stosowana od 1 stycznia 2015. Przepisy przejściowe dają możliwość przyznawania płatności bezpośrednich na zasadach obowiązujących w 2013 roku. Wprowadzenie w życie reformy WPR wymaga jeszcze przyjęcia szczegółowych przepisów wykonawczych. Obecnie trwają nad nimi intensywne prace w Komisji Europejskiej.
WPR 2014-2020 I Filar II Filar Płatności obszarowe: Płatności obszarowe podstawowe Płatności proekologiczne Płatności dla młodych rolników Płatności dla obszarów ONW Płatności związane z produkcją Płatności dla drobnych gospodarstw Wspólna Organizacja Rynku PROW (ROW) 5
Płatności bezpośrednie Zapewniono możliwość kontynuowania uproszczonego systemu płatności bezpośrednich SAPS do 2020 r. Wprowadzono nowe komponenty płatności: - zazielenienie praktyki rolnicze korzystne dla środowiska - płatności dla małych gospodarstw - płatności dla młodych rolników - płatności związane z produkcją - płatności z tyt. obszarów ONW
Zazielenienie Realizacja poprzez trzy obowiązujące praktyki: - dywersyfikację upraw - utrzymania trwałych użytków zielonych (TUZ) - utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA) lub praktyki równoważne
Dywersyfikacja upraw Gospodarstwa do 10 ha gruntów ornych wyłączone z wymogu dywersyfikacji. Między 10 a 30 ha konieczne 2 różne uprawy główna nie więcej niż 75% gruntów ornych. Pow. 30 ha min. 3 różne uprawy na gruntach ornych dwie główne nie więcej niż 95% gruntów ornych
Trwałe użytki zielone Konieczność utrzymanie TUZ na poziomie gospodarstwa na obszarach cennych przyrodniczo (Natura 2000, na glebach torfowych i podmokłych). Jeśli na terenie kraju udział TUZ nie zmniejszył się o więcej niż 5% - możliwość kontroli utrzymania TUZ na poziomie kraju. Sankcje: pierwsze 2 lata: 100% płatności zielonej, w kolejnych latach do 120% i 125%.
Obszary proekologiczne Wyłączone z obowiązku utrzymania obszarów proekologicznych gosp. poniżej 15 ha gruntów ornych. Odsetek obszarów proekologicznych 5% w 2015, może być podniesiony do 7% w 2017 r. Lista kategorii gruntów traktowanych jako proekologiczne: - uprawy wiążące azot (motylkowate) i międzyplony - grunty ugorowane, tarasy, elementy krajobrazu, systemy rolno-leśne, zagajniki o krótkiej rotacji i in.
Praktyki równoważne Przynoszą ten sam lub wyższy poziom korzyści dla środowiska i klimatu, jak praktyki obowiązujące. Obejmą: - elementy programu rolno-środowiskowoklimatycznego lub - krajowe albo regionalne systemy certyfikacji środowiskowej Lista praktyk równoważnych będzie określona w załączniku do rozporządzenia.
Obszary proekologiczne Państwo członkowskie będzie mogło wybrać odpowiednie kategorie obszarów traktowane jako proekologiczne, a także stosować odpowiednie współczynniki ważenia uwzględniające znaczenie poszczególnych obszarów dla środowiska.
System dla małych gospodarstw Instrument dobrowolny zastępujący wszystkie pozostałe komponenty. Wysokość pomocy zryczałtowana średnia płatność na ha x max. 5 ha lub 25% średniej płatności krajowej na beneficjenta lub łączna kwota płatności, do których rolnik byłby uprawniony w systemie standardowym. Max. Wysokość wsparcia na gospodarstwo do 1250 euro poniżej 1250 euro płatności otrzymywało w Polsce w 2011 roku około 730 tys. gospodarstw ( ok. 54% ogółu beneficjentów), które posiadały 2,2 mln ha (16% ogółu objętych płatnościami Wyłączenie z kontroli spełniania wymogów wzajemnej zgodności i stosowania praktyk zazielenienia.
Płatności dla MR Stawka płatności dla młodych rolników będzie podwyższona o 25% - do określonego limitu ha od 25 do 90 ha (ustali Państwo członkowskie). Dotyczy rolników, którzy nie ukończyli 40 lat i gospodarują nie dłużej niż 5 lat.
Wsparcie związane z produkcją Do 10 % koperty na płatności bezpośrednie. Państwa, które stosowały SAPS, w tym Polska do 15% koperty (13 +2 dla strączkowych). Płatności będą mogły być stosowane w następujących sektorach: zboża, oleiste, wysokobiałkowe, strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniaki skrobiowe, mleko, mięso baranie i kozie, wołowina i cielęcina, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, buraki cukrowe, cykoria, owoce i warzywa. Płatność ta nie powinna prowadzić do wzrostu produkcji, a jedynie do jej utrzymania.
Nowe rozwiązania w systemie płatności bezpośrednich Wprowadzenie definicję tzw. aktywnego rolnika nie będzie dotyczyło rolników otrzymujących kwoty do 5 tys. euro. Wykluczenie podmiotów nieprowadzących działalności stricte rolniczej np. lotniska, koleje, obiekty sportowe itp.
Nowe rozwiązania w systemie płatności bezpośrednich Możliwość przesunięćśrodków między filarami do 25% z filaru II na I filar w latach 2015-2020. Stosujące SAPS np. Polska możliwość kontynuowania do 2020 r. płatności z budżetu krajowego dla sektorów wspieranych obecnie w ramach płatności uzupełniających na poziomie zatwierdzonym przez KE na 2013 r. daje to możliwość otrzymania średniej stawki płatności bezpośrednich w wysokości 240 euro / ha
Wysokość wsparcia ma być stopniowo zmniejszana o 5 % w stosunku do 2013 roku, zaczynając od 75% w roku 2015, do 50% w roku 2020.
Nowe rozwiązania w systemie płatności bezpośrednich Możliwość stosowania tzw. płatności redystrybucyjnej przeznaczenie do 30% koperty krajowej na dodatkową płatność do jednakowej liczby pierwszych hektarów (nie większej niż 30 ha) lub niżśrednia powierzchnia gospodarstwa w kraju.
Nowe rozwiązania w systemie płatności bezpośrednich Capping ograniczenie wsparcia dla największych gospodarstw otrzymujących płatności bezpośrednie w kwocie większej niż 150 tys. euro. Po przekroczeniu tego progu kwota wsparcia, po odjęciu kosztów pracy najemnej, będzie redukowana liniowo o 5%. Państwa członkowskie mogą zdecydować, że płatności pow. 300 tys. euro nie będą wypłacane.
Wysokość kopert finansowych na płatności bezpośrednie oraz na rozwój obszarów wiejskich z budżetu UE dla Polski w latach 2007-2013 i propozycji na 2014-2020 (mld EUR, ceny bieżące)
W ramach dotychczasowych ustaleń przyjęto, że płatności bezpośrednie po 2013r. będą zwiększone poprzez przesunięcie do 25% środków z II filaru WPR oraz wsparcie krajowe. Jednocześnie budżet krajowy uzupełni środki na PROW. Również z budżetu krajowego zapewnione zostanie odpowiednie współfinansowanie funduszu PROW.
Rezerwa kryzysowa w wysokości 400 mln euro (ceny stałe z 2011 roku) będzie tworzona corocznie przez zastosowanie mechanizmu dyscypliny finansowej; środki niewykorzystane z rezerwy będą zwracane rolnikom w kolejnym roku w postaci płatności bezpośrednich Dyscyplina finansowa: obejmie płatności bezpośrednie tylko w gospodarstwach rolnych otrzymujących ponad 2 tys. euro - w Polsce w 2011 r. poniżej 2 tys. euro otrzymało około 955 tys. gospodarstw (71%), które posiadały 3,7 mln ha UR (27%).
Do 2018 roku państwa członkowskie są zobowiązane do wyznaczenia obszarów o ograniczeniach naturalnych (obecne ONW nizinne) w oparciu o 8 nowych kryteriów biofizycznych jakie zaproponowała Komisja. Wytyczenie nowych obszarów ONW w Polsce nastąpi najpóźniej w 2017 r. Obszary, które stracą status ONW przez 4 lata od zakończenia nowego wytyczania tych obszarów (maksymalnie do 2020 r.) mogą otrzymywać płatności stopniowo zmniejszające się (od 80% średniej do 20%
Nowe zasady EFRROW Ściślejsza koordynacja polityki rozwoju obszarów wiejskich z innymi politykami rozwojowymi za pośrednictwem unijnych wspólnych ram strategicznych (umowy partnerstwa państwa członkowskiego z KE) 30% limitu środków EFRROW na cele środowiskowo-klimatyczne obejmujące poszerzony katalog działań (obok rolnictwa ekologicznego, programu rolno-środowiskowego, ONW, obejmuje również inwestycje o pozytywnych efektach środowiskowoklimatycznych, działania leśne, NATURA 2000), Nowa delimitacja obszarów z ograniczeniami naturalnymi (dawne ONW nizinne) najpóźniej od 2018 r. (ONW górskie ten sam obszar) Utrzymanie działań ukierunkowanych na restrukturyzację, inwestycje i modernizację w rolnictwie
Prace nad PROW 2014-2020 2020 1. Nie zakończono jeszcze negocjacji przepisów UE i budżetu. 1. Powołano zespół opiniodawczo-doradczy przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz podgrupy robocze, które stanowią forum konsultacji nowego programu. 2. Kwiecień 2013 publikacja wstępnego zarysu programu, 3. 26 lipca 2013 publikacja projektu PROW, Konsultacje
Projekt PROW 2014-2020 2020 PROW 2014-2020 realizować będzie wszystkie priorytety UE określone w projekcie rozporządzenia EFRROW tj: 1. Transfer wiedzy 2. Konkurencyjność sektora rolnego 3. Łańcuch żywnościowy i zarządzanie ryzykiem 4. Środowisko 5. Efektywne wykorzystanie zasobów 6. Rozwój lokalny Cele przekrojowe: innowacje, środowisko, klimat
Projekt PROW 2014-2020 2020 PROW 2014-2020 realizować będzie wszystkie priorytety UE określone w projekcie rozporządzenia EFRROW tj: 1. Transfer wiedzy 2. Konkurencyjność sektora rolnego 3. Łańcuch żywnościowy i zarządzanie ryzykiem 4. Środowisko 5. Efektywne wykorzystanie zasobów 6. Rozwój lokalny Cele przekrojowe: innowacje, środowisko, klimat
Zakres PROW 2014-2020 2020 Instrumenty służące doskonaleniu wiedzy rolników i innowacyjności sektora Transfer wiedzy i innowacji - szkolenia zawodowe dla rolników, posiadaczy lasów, projekty demonstracyjne, działania upowszechniające innowacyjne rozwiązania dotyczące produkcji rolnej, leśnej lub przetwórstwa rolno-spożywczego; Doradztwo - kompleksowe usługi doradcze dla rolników lub grup producentów rolnych, właścicieli lasów w szczególności w zakresie technologii produkcji, organizacji i zarządzania, ochrony środowiska. Doskonalenia zawodowe doradców rolnych. Współpraca - stymulowanie oraz wdrażanie nowych rozwiązań technicznych, technologicznych lub organizacyjnych, w szczególności przez tworzenie grup operacyjnych na rzecz innowacji.
Wybrane działania PROW 2014-2020 w. z dnia 26.07.2013r. Modernizacja gospodarstw rolnych Premia dla młodych rolników Restrukturyzacja małych gospodarstw Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny Rolnictwo ekologiczne Płatności dla obszarów ONW Leader
Uwagi wstępne Zmiana metody oceny wielkości ekonomicznej zamiast ESU będzie Standardowa Produkcja Małe gospodarstwo wielkość ekonomiczna od 2 tys. euro do 15 tys. euro standardowej produkcji.
SO w porównaniu do SGM Standardowa Nadwyżka Bezpośrednia (Standard Gross Margin) = Produkcja Koszty bezpośrednie ogółem + produkt główny + koszt wymiany stada + produkt uboczny + pozost. koszty bezpośr. + dopłaty do produkcji Standardowa Produkcja (Standard Output) = Produkcja + produkt główny koszt wymiany stada * + produkt uboczny + dopłaty do produkcji * jedynie w odniesieniu do działalności produkcji zwierzęcej SGM 3 lata SO 5 lat
Wielkość ekonomiczna Bardzo małe Małe Średnio - małe Średnio - duże Duże b. duże ( < 4 ESU) (4 -< 8 ESU) (8 -< 16 ESU) (16 -< 40 ESU) (40 -< 100 ESU) >=100 ESU 2 <8 8 <25 25 <50 50 <100 100 <500 > 500 8-10 ha 22,0 42,8 67,1 100 160
Uwagi wstępne Prosta inwestycja odtworzeniowa zastąpienie istniejącego budynku lub rzeczy ruchomej nowym odtworzonym budynkiem lub rzeczą ruchomą bez zwiększania zdolności produkcyjnej o co najmniej 25% bez gruntownej zmiany charakteru produkcji czy zastosowanej technologii.
Uwagi wstępne Za inwestycje odtworzeniową nie uznaje się całkowitego zniszczenia co najmniej 30 letniego budynku gospodarczego i zastąpienia go nowoczesnym budynkiem oraz gruntownego remontu budynku gospodarczego. Remont uznaje się za gruntowny, jeśli jego koszty wynoszą co najmniej 50% wartości nowego budynku.
Modernizacja gospodarstw Wielkość ekonomiczna gospodarstwa uprawnionego do otrzymania pomocy co najmniej 15 tys. euro i nie więcej niż 100 tys. euro. (ok. 20 ha do ok.70 ha tak jest w FADN). Wyłączone gospodarstwa pow. 300 ha - podział gospodarstwa, który będzie miał związek z dążeniem do obejścia ww. warunków będzie traktowany jako tworzenie sztucznych warunków w celu uzyskania pomocy Brak wsparcia dla chowu drobiu W gospodarstwie prowadzona jest rachunkowość rolna. Wys. Wsparcia 500 tys. zł dla budowy, 200 tys. zł pozostałe operacje - tylko nowe maszyny Dofinansowanie 40% -50% (MR, inw. zbiorowe).
Modernizacja gospodarstw Restrukturyzacja zasadnicze zmiany w gospodarstwie, które doprowadzą do wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie (GVA), co najmniej o 20% w odniesieniu do roku bazowego w okresie 5 lat od dnia przyznania pomocy.
Premia dla młodych rolników Młody rolnik do 40 roku życia, posiada kwalifikacje, po raz pierwszy samodzielnie rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego lub prowadzi je nie dłużej niż 18 miesięcy. Wielkość ekonomiczna nie mniejsza niż 20 tys. euro i nie większa niż 100 tys. euro Powierzchnia co najmniej średnia gruntów rolnych w województwie, nie więcej niż 300 ha. Brak wsparcia chowu drobiu. Prowadzenie rachunkowości rolnej.
Restrukturyzacja małych gospodarstw Premia w wysokości 60 tys. zł - w dwóch ratach - 80 i 20% Wielkość ekonomiczna nie mniejsza niż 2 tys. euro i nie większa niż 15 tys. euro Realizacja biznesplanu musi nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej do co najmniej 15 tys. euro, musi on wynieść co najmniej 20% wartości wyjściowej. Brak wsparcia dla chowu drobiu. Prowadzenie rachunkowości rolnej.
Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Premia w wysokości 100 tys. zł Ubezpieczenie w KRUS rolnik, małżonek, domownik Nie będzie wsparcia usług rolniczych
Przyznawane na okres 5 lat Pakiety: - Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Program rolnośrodowiskowoklimatyczny - Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 - Pakiet 3. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 - Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie - Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie - Pakiet 6. Ochrona gleb i wód - Pakiet 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne
Program rolnośrodowiskowoklimatyczny Dla pakietów 1, 2, 3, 5, 6 degresywność i limity powierzchniowe: - 100 % płatności za powierzchnię do 10 ha - 50 % płatności od 10,1 do 20 ha Dla Pakietu 1 - Płatność tylko do gruntów ornych
Pakiety ekologiczne: Rolnictwo ekologiczne - Pakiet 1. Uprawy rolnicze (w okresie konwergencji i po okresie konwergencji) - Pakiet 2. Uprawy warzywne (w okresie konwergencji i po okresie konwergencji) - Pakiet 3. Uprawy zielarskie (w okresie konwergencji i po okresie konwergencji) - Pakiet 4. Uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie konwergencji i po okresie konwergencji) - wariant 4.1. Uprawy sadownicze i jagodowe - wariant 4.2. Ekstensywne uprawy sadownicze i jagodowe - Pakiet 5. Uprawy paszowe (w okresie konwergencji i po okresie konwergencji) Degresywność 1 do 10 ha 100% i od 10,1 do 20 50%
Płatności ONW Wyznaczone zgodnie z art.33 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady a/ Obszary górskie b/ Obszary inne niż górskie, charakteryzujące się znacznymi ograniczeniami c/ Inne obszary charakteryzujące się szczególnymi ograniczeniami Degresywność - 1-50 ha 100% płatności - 50,01-100 ha 40% płatności - 100,01-300 ha 20 % płatności - Pow. 300 ha brak płatności Uwaga: Wytyczenie nowych obszarów ONW w Polsce nastąpi najpóźniej w 2017 r. Obszary, które stracą status ONW przez 4 lata od zakończenia nowego wytyczania tych obszarów (maksymalnie do 2020 r.) mogą otrzymywać płatności stopniowo zmniejszające się (od 80% średniej do 20%
Leader Poprzez Leadera ma być m.in. realizowane działanie Rozwój przedsiębiorczości. - dla mikro lub małych przedsiębiorstw działających co najmniej 2 lata przed złożeniem wniosku - warunek ten nie dotyczy operacji z zakresu odnawialnych źródeł energii - poziom dofinansowania 50% - konieczność utworzenia co najmniej 1 miejsca pracy Poprzez Leadera ma być także realizowane działanie: - Przetwórstwo i marketing produktów rolnych, w tym inkubatory kuchenne
Przetwórstwo i marketing produktów rolnych Max wysokość pomocy 2 000 000 zł Preferencyjne praktowanie: - grup producentów rolnych - wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw oraz uznanych organizacji - spółdzielni, szczególnie mleczarskich lub ogrodniczych Udzielenie pomocy możliwe wyłącznie w przypadku, gdy realizacja inwestycji nie jest możliwa bez udziału środków publicznych.
Pozostałe działania Scalanie gruntów Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonej w wyniku klęsk żywiołowych Podstawowe usługi i odnowa wsi: - targowiska - promocja lokalnych produktów i usług, dziedzictwo kulturowe i krajobraz - mała infrastruktura Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego Tworzenie grup producentów
Grupa producentów Utworzona przez producentów jednego produktu rolnego lub grupy produktów, którzy w okresie 5 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o rejestrację grupy, nie byli członkami innej grupy producentów, utworzonej ze względu na ten sam produkt lub grupę produktów, której przyznano pomoc w ramach dz. Grupy producentów rolnych w latach 2004-2006 lub 2007-2013 Stawka pomocy maksymalnie 10% w pierwszym roku potem degresja Max roczna kwota wsparcia 100 tys. euro przez 5 lat
Rozwój j obszarów w wiejskich w polityce Spójno jności w latach 2014-2020 2020
Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich w polityce spójności Szanse: wzrost alokacji dla Polski na politykę spójności; zintegrowane programowanie funduszy WRS w ramach Umowy Partnerstwa; wzrost roli Regionalnych Programów Operacyjnych rozpoznanie potrzeb obszarów wiejskich w strategiach regionalnych.
Zadania dla polityki spójności na obszarach wiejskich - poziom krajowy (w trakcie ustaleń) dostępność i jakość usług publicznych na obszarach wiejskich budowa infrastruktury Internetu szerokopasmowego; instytucje rynku pracy i instytucje otoczenia biznesu; rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich; infrastruktura energetyczna (inteligentne systemy dystryb.); wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii (poza inwestycjami realizowanymi przez gospodarstwa rolne); infrastruktura kultury, turystyki, dziedzictwo kulturowe.
Zadania dla polityki spójności na obszarach wiejskich - poziom regionalny (w trakcie ustaleń) gospodarka odpadami komunalnymi; gospodarka wodno-ściekowa; zadania z zakresu gospodarki wodnej; wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii (poza inwestycjami realizowanymi przez gospodarstwa rolne); szkolenia i doradztwo pozarolnicze dla rolników i członków ich rodzin; dostępność i jakość usług publicznych.