Rozdział VI Tabele i ich możliwości
3.6. Tabele i ich możliwości W wielu dokumentach zachodzi konieczność przedstawienia danych w formie tabelarycznej. Dlatego też program OO Writer jest wyposażony w kilka narzędzi przeznaczonych specjalnie do tworzenia tabel. Można je wstawiać za pomocą odpowiednich opcji lub też rysować, stosując do tego celu odpowiednie narzędzia. Wstawianie tabeli Tabelę do dokumentu można wstawić na dwa sposoby. Pierwszy polega na wywołaniu odpowiedniej opcji dostępnej na pasku narzędziowym. W jaki sposób będzie przebiegało tworzenie tabeli, przedstawimy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.1 W pierwszej kolejności umieść kursor w miejscu, gdzie chcesz wstawić tabelę. Na pasku narzędziowym kliknij myszą przycisk Tabela, co spowoduje wyświetlenie okna dialogowego, w którym możemy określić liczbę kolumn i wierszy tabeli oraz jej krawędzie i nagłówek (patrz rysunek poniżej). Określa ilość kolumn tabeli Nazwa tabeli Określa ilość wierszy tabeli Dodaje wiersz nagłówków do tabeli Zapobiega rozciągnięciu tabeli na obszar większy od jednej strony Otwiera okno dialogowe umożliwiające wybór wstępnie zdefiniowanego układu tabeli Dodaje krawędź do komórek tabeli Rysunek 3.6.1. Wstawianie tabeli Dodatkowo zaznaczenie opcji Powtórz na każdej stronie powtarza nagłówek tabeli na górze każdej kolejnej strony, jeśli tabela obejmuje więcej niż jedną stronę. 117
Chcąc stworzyć tabelę szybciej możemy kliknąć mały trójkąt obok przycisku Tabela i szybko określić ilość kolumn i wierszy. Ten sposób przedstawia rysunek poniżej. Rysunek 3.6.2. Szybkie wstawianie tabeli Można również użyć paska menu: Rysunek 3.6.3. Wstawianie tabeli przez pasek menu Podobnie tak jak przy kliknięciu przycisku Tabela wyświetli nam się okno dialogowe Wstaw Tabelę (rys. 3.6.1.). Zapamiętaj! Wstawiona w ten sposób tabela ma tak dobraną szerokość kolumn, aby zapełniła całą przestrzeń pomiędzy lewym a prawym marginesem. Zmiany domyślnych wymiarów tabeli opisane są w dalszej części rozdziału poświęconego tabelom. Nasza tabela po wstawieniu może wyglądać tak: Rysunek 3.6.4. Przykładowa tabela 118
Edycja Skoro potrafisz już tworzyć tabele, nadszedł czas, w tabeli. aby poznać techniki edycji danych zapisanych Kopiowanie i usuwanie danych Często się zdarza podczas tworzenia zestawieńń tabelarycznych, że cześć danych może się powtarzać, dlatego też bezsensem byłoby wprowadzać je z osobna. Wystarczy posłużyć się opcją Kopiuj Wklej, aby usprawnić cześć pracy. W jaki sposób powinna przebiegać cała procedura, przedstawimy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.2 W pierwszej kolejności należy zaznaczyć interesujące nas dane, a następnie użyć funkcji Kopiuj, stosując do tego dowolną metodę. Po skopiowaniu zaznaczonych danych należy wybrać nową ich lokalizację, zaznaczając puste komórki, po czym wywołać w dowolny sposób opcję Wklej. Automatycznie we wcześniej zaznaczonych komórkach pojawią się skopiowane dane (patrz rysunek poniżej). Rysunek 3.6.5. Wklejanie zawartości komórek do tabeli Gdy znów okaże się, że cześć danych jest niepotrzebnych, wystarczy zaznaczyć je, a następnie nacisnąć przycisk Delete. Po tej operacji niepotrzebne dane zostaną usunięte z tabeli. Modyfikacja wierszy i kolumn Podczas pracy z tabelą często oprócz przenoszenia, kopiowania bądź usuwania danych trzeba zmodyfikować liczbę kolumn bądź wierszy, z których składa się tabela. W jaki sposób można modyfikować liczbę wierszy bądź kolumn tabeli, pokażemy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.3 Załóżmy, że w pierwszej kolejności chcemy dodaćć jeden wiersz na samym końcu tabeli, wówczas należy umieścić kursor w ostatnim wierszu tabeli. Następnie z paska narzędziowego Tabela, który zostaje wyświetlony po umieszczeniu kursora w tabeli kliknąć przycisk Dodaj wiersz (patrz rysunek poniżej). 119
Rysunek 3.6.6. Przycisk Wstaw wiersz Rysunek 3.6.7. Dodawanie wiersza Warunkiem poprawnego użycia tej funkcji jest umieszczenie kursora w miejscu, gdzie chcemy wstawić wiersze. Następnie należy wybrać wymienioną opcję, co poskutkuje pojawieniem się nowego, pustego, przygotowanego na wpisanie danych wiersza. W przypadku, gdy chcemy usunąć komórki, przykładowo całą kolumnę, niekoniecznie trzeba ją zaznaczać. Wystarczy, że w obrębie tej kolumny będzie znajdował się kursor, wówczas z menu Tabela wybieramy funkcję Usuń Kolumny, po czym wybrana kolumna zostanie usunięta. Możemy również użyć przycisku na pasku narzędziowym (patrz rysunek poniżej). Rysunek 3.6.8. Przycisk Usuń kolumnę Rysunek 3.6.9. Wygląd tabeli po usunięciu kolumny 120
Podział i scalanie komórek Kolejną ważną operacją, którą często przeprowadza się na tabelach, jest scalanie lub podział komórek. Obydwie operacje przeprowadza się wówczas, gdy musimy dokonać modyfikacji tabeli dotyczących liczby zawartych w niej komórek. Podział komórek wraz z scalaniem opiszemy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.4 Załóżmy, że dysponujemy ponownie tabelą używaną w poprzednim przykładzie. Po analizie zawartych w niej danych stwierdzamy, że do kolumny Uczennice chcemy dodać jeszcze dwie klasy. Okazuje się jednak, że w istniejącej tabeli jest niewystarczająca liczba komórek, aby można było zaimplementować w niej potrzebne zmiany. Musimy zastosować opcję, która dokona podziału tabeli. Zaznaczamy komórki, które mają zostać podzielone. Następnie z menu Tabela wybieramy opcję Podziel komórki, możemy również kliknąć przycisk o tej samej nazwie (rys.3.6.10.). Po wykonaniu tej czynności na ekranie wyświetli się okno dialogowe o nazwie Podziel komórki, w którym wybieramy, ile komórek ma powstać zamiast jednej wskazanej do podziału. Wybieramy równieżż opcję Poziomo, jeśli chcemy stworzyć wiersze lub Pionowo, gdy chcemy stworzyć kolumny. Dodatkowo przy tej pierwszej możemy zaznaczyć opcję W równych proporcjach, która sprawi, że wiersze będą miały jednakową wysokość. Efekt naszej pracy prezentuje rysunek 3.6.11. Rysunek 3.6.10. Przycisk Podziel komórki Rysunek 3.6.11. Podział kolumn 121
Kolejna nasza uwaga będzie dotyczyła kolumny Uczniowie. Przypuśćmy, iż od dyrektora otrzymaliśmy błędne informację na temat stanu ocen w klasach chłopców. Nasze zadanie będzie polegało na wprowadzeniu do kolumny Uczniowie tylko jednej klasy chłopców. W tym celu usuwamy błędne dane w postaci liczby ocen jak i samej klasy IIIB. Z menu Tabela wybieramy opcję Scal komórki lub naciskamy przycisk o tej samej nazwie znajdujący się na pasku Tabela. Rezultat pracy powinien być podobny do przedstawionego na rysunku 3.6.13. Rysunek 3.6.12. Przycisk Scal komórki Rysunek 3.6.13. Tabela ze scalonymi i uzupełnionymi komórkami Zapamiętaj! Podczas scalania można zaznaczyć tylko te komórki, które mają zostać scalone oraz dowolnymi krawędziami przylegają do siebie. W przypadku, gdy w tabeli znajdują się inne komórki przeznaczone do scalenia operację należy powtórzyć dla nowych komórek. Formatowanie tabeli Potrafisz już utworzyć tabele o przeróżnych kształtach, zawierających zróżnicowaną liczbę wierszy i kolumn, nadszedł więc czas, aby zająć się poprawą jej wyglądu. Będziemy przeprowadzać takie działania, jak: zmiana obramowań, wprowadzenie cieniowania komórek, dopasowanie szerokości i wysokości komórek itp. 122
Metamorfoza komórek Szerokość oraz wysokość komórek w programie OO Writer można zmieniać w różny sposób. Pierwszy z nich polega na tym, że ustawiamy kursor na dowolnej krawędzi tabeli, przytrzymujemy lewy przycisk myszki, a następnie po zmianie wyglądu kursora możemy rozciągać komórki w pionie lub w poziomie. Inne, bardziej precyzyjne sposoby zmiany szerokości komórek przedstawimy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.5 Tabela, którą przedstawia rysunek 3.6.14, ma różne szerokości komórek, gdzie mieszczą się oceny. Jeżeli chcemy to zmodyfikować, należy najpierw zaznaczyć interesujące nas dane. Rysunek 3.6.14. Ustalanie szerokości dla grupy kolumn Następnie zaś wybieramy opcję Właściwości tabeli z menu Tabela lub opcję Tabela z menu kontekstowego, można również użyć przycisku Właściwości tabeli z paska narzędziowego Tabela (patrz rysunek poniżej). Rysunek 3.6.15. Przycisk Właściwości tabeli Po wybraniu opisanej opcji na ekranie pojawi się okno dialogowe o nazwie Format tabeli (rys. 3.6.16.), w którym wybieramy zakładkę Kolumny, a następnie w polu Szerokość kolumny każdej kolumnie przypisujemy wartość 1,2 cm. 123
Tymi przyciskami wybieramy resztę kolumn Tu wpisujemy szerokość poszczególnych kolumn Rysunek 3.6.16. Format tabeli Po zastosowaniu wprowadzonych zmian modyfikowana tabela wygląda tak jak na rysunku 3.6.17. Wszystkie zaznaczone wcześniej komórki mają tę samą szerokość. Rysunek 3.6.17. Widok gotowej tabeli Upiększamy - krawędzie komórek Gdy już wiemy, w jaki sposób zmienia się szerokość lub wysokość komórek, możemy przejść do formatowania ich krawędzi. Tabela utworzona na podstawie domyślnych ustawień programu jest narysowana linią ciągłą o grubości 0,05 pkt. Jednak nie oznacza to, że jest to jedyny dostępny w programie format linii. W jaki sposób zarządzać stylami krawędzi tabel, przedstawimy w kolejnym przykładzie. 124
Przykład 3.6.6 Jeżeli chcemy teraz zmienić domyślne obramowanie tabeli omawianej w poprzednich przykładach, należy umieścić kursor wewnątrz tabeli, a następnie z menu Tabela wybrać opcję Właściwości tabeli i wybrać zakładkę Krawędzie. W tym oknie możemy wybrać styl linii tworzącej obramowanie tabeli oraz jej rozmieszczenie. Oprócz stylu możemy zdefiniować kolor i grubośćć linii. Możemy tu również dodać cień do tabeli oraz odstępy od zawartości (patrz rysunek poniżej). Układ rozmieszczenia linii Grubość linii Odstęp krawędzi od zawartości Własne ustawienie linii oraz podgląd Kolor linii Ustawia taki sam odstęp w każdym kierunku Rysunek 3.6.18. Wygląd krawędzi Wygląd cienia Określa szerokość cienia Kolor cienia Scala dwa różne style obramowania sąsiadujących komórek w jeden styl obramowania Rysunek 3.6.19. Przykładowy wygląd tabeli po modyfikacji Wypełnienie komórek Umiemy już stosować różne typy krawędzi w tabelach, teraz skupimy uwagę na wyróżnieniu w niej poszczególnych komórek za pomocą odpowiedniego cieniowania. W jaki sposób stosować cieniowanie wybranych komórek, przedstawimy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.7 W tabelach wyróżnia się najczęściej te komórki, w których znajdują się istotne informacje, lub które stanowią nagłówki tabeli. W celu ich zacieniowaniaa należy najpierw zaznaczyć wybrane komórki. 125
Następnie wywołujemy okno Format tabeli i przechodzimy na ostatnią jego zakładkę o nazwie Tło (rys. 3.6.20.). Tam już wystarczy tylko wybrać kolor z dostępnej listy. Możemy również zamiast koloru wstawić grafikę oraz zdefiniować czy wybrany kolor ma sie odnosić do jednej komórki, wiersza bądź całej tabeli. Możemy również użyć przycisku z paska narzędzi (patrz rysunek poniżej). Wybór koloru bądź grafiki jako tła Wybór obszaru, do którego zostanie zastosowany kolor tła Wybór koloru Rysunek 3.6.20. Tło tabeli Po zaimplementowaniu zmian, omawiana tabela wygląda tak, jak przedstawia rysunek 3.6.21. Rysunek 3.6.21. Wygląd tabeli po zacieniowaniu komórek Autoformatowanie tabel Innym sposobem wprowadzenia koloru tła komórek, zmian domyślnych krawędzi oraz określania stylu tekstu jest Autoformatowanie. Opcja ta w sposób zautomatyzowany zaimplementuje wybrany przez nas styl. W jaki sposób się z niej korzysta, opiszemy w kolejnym przykładzie. Przykład 3.6.8 Chcąc zastosować Autoformatowanie dla danej tabeli, należy umieścić kursor w jej obrębie, a następnie z menu Tabela wybrać opcję Autoformatowanie. 126
Po wykonaniu tej czynności na ekranie pojawia sięę okno dialogowe (rys. 3.6.22.), w którym z listy wybiera się styl tabeli, który jest widoczny w oknie podglądu. Możemy również kliknąć przycisk Więcej, jeśli chcemy zrezygnować, z jakiś elementów stylu. Podgląd stylu Lista stylów Elementy stylu Rysunek 3.6.22. Autoformatowanie tabeli Po wybraniu określonego stylu tabela automatycznie zmienia postać, którą przedstawia poniższy rysunek. Rysunek 3.6.23. Wygląd tabeli po użyciu funkcji autoformatowania Zapamiętaj! Stosowanie opcji Autoformatowanie pozwala w szybki sposób wprowadzić widoczne zmiany w wyglądzie tabeli. Jest to metoda bardzo prosta, jednak czasami efekt jej zastosowania pozostawia wiele do życzenia. 127