Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Spis treści 1. Wprowadzenie do raportu... 3 2. Informacja o projekcie... 5 3. Metodyka badań... 7 3.1. Narzędzia i metody badawcze... 7 3.2. Przedmiot badań i dobór próby badawczej... 8 4. Charakterystyka badanego regionu... 12 5. Wyniki badania w grupie osób bezrobotnych... 13 5.1. Charakterystyka badanej grupy... 13 5.2. Prezentacja wyników... 14 6. Wyniki badania w grupie osób pracujących... 41 6.1 Charakterystyka badanej grupy... 41 6.2 Prezentacja wyników... 42 7. Wyniki badania wśród uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych... 65 7.1 Charakterystyka badanej grupy... 65 7.2 Prezentacja wyników... 67 8. Wyniki badania wśród przedsiębiorców, przedstawicieli kierownictwa przedsiębiorców... 84 8.1 Charakterystyka badanej grupy... 84 8.2 Prezentacja wyników... 85 9. Wyniki badań przyczynowo-skutkowych efektywności stosowanych instrumentów mających na celu aktywizację bezrobotnych... 104 10. Wyniki cząstkowych badań potencjału gospodarczego oraz adaptacyjności i innowacyjności przedsiębiorstw... 107 11. Bibliografia... 114 12. Spis wykresów... 116 13. Spis tabel... 117 14. Kwestionariusze wywiadów... 123 13.1. Kwestionariusz wywiadu z osobami bezrobotnymi... 123 13.2. Kwestionariusz wywiadu z osobami pracującymi... 134 13.3. Kwestionariusz wywiadu z uczniami szkół gimnazjalnych i ponadgminazjalnych... 145 13.4. Kwestionariusz wywiadu z przedstawicielami kadry kierowniczej przedsiębiorstw... 153 2
powiat kolbuszowski 1. Wprowadzenie do raportu Niniejszy raport jest wynikiem badań przeprowadzonych w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, realizowanego przez Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie (więcej informacji na temat projektu, znajduje się w rozdziale 2). Celem badań było dokonanie szeroko rozumianej analizy społeczno-gospodarczej na terenie 7 powiatów województwa podkarpackiego wchodzących w skład Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, tj. rzeszowskiego, dębickiego, ropczycko-sędziszowskiego, strzyżowskiego, kolbuszowskiego, łańcuckiego oraz miasta Rzeszów, a także ich gmin. Badaniem objętym zostały następujące grupy docelowe: bezrobotni, aktualni pracownicy, przedsiębiorcy, dzieci i ucząca się młodzież. Poza konkretnymi aspektami badanymi wśród w/w grup (szerzej o tym w 5, 6, 7 i 8 rozdziale), tematyką badań były objęte również następujące obszary: sytuacja na rynku pracy w poszczególnych powiatach, liczba i rodzaj średnich i dużych przedsiębiorstw działających na terenie poszczególnych powiatów oraz poziom ich innowacyjności i nowoczesności oferowanych produktów, statystyki uwzględniające najnowsze dostępne dane, dotyczące mieszkańców poszczególnych gmin w powiatach tworzących Rzeszowski Obszar Metropolitalny, liczby i struktury bezrobotnych, liczby i struktury przedsiębiorstw, lista propozycji w zakresie: usprawnienia rynku pracy, aktywizacji bezrobotnych, narzędzi oceny dotychczas stosowanych instrumentów przez powiatowe urzędy pracy, lista zagrożeń szeroko rozumianego bezpieczeństwa obywateli - mieszkańców Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, istniejące systemy zarządzania zmianą w jednostkach samorządu terytorialnego na obszarze Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, lista propozycji w zakresie wspólnej realizacji przez kilku gmin lub powiatów inwestycji infrastrukturalnych i innych, lista propozycji w zakresie specjalizacji poszczególnych gmin/grup gmin lub powiatów w określonych obszarach działalności i możliwości świadczenia wzajemnych usług, ocena uczestników badań w zakresie możliwości zbudowania i wykorzystania wspólnego systemu monitorowania i szybkiego reagowania na zmiany gospodarcze i społeczne zachodzące na terenie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, dostępność terenów inwestycyjnych, infrastruktura i stopień rozwinięcia usług dla lokalizacji biznesu, warunki inwestowania i prowadzenia działalności na terenie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, dotychczasowa współpraca samorządów, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw na terenie poszczególnych gmin, 3
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego czynniki zachęcające inwestorów w poszczególnych gminach/powiatach do inwestowania, udział dojeżdżających do pracy do metropolii w liczbie zatrudnionych w gminie zamieszkania, nowe stanowiska pracy w 2020 roku. Niniejszy raport przedstawia wyniki na poziomie powiatowym tj. powiat kolbuszowski. W ramach realizowanych badań, są także dostępne raporty cząstkowe, obejmujące swoim zasięgiem gminy z poszczególnych powiatów, wchodzących w skład Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego. Przeprowadzenie badań i opracowanie niniejszego raportu zostało wykonane przez EU-CONSULT Sp. z o.o., ul. Wały Piastowskie 1, 80-855 Gdańsk, na zlecenie i pod nadzorem Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. Copyright - Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie - 2013 Wszelkie prawa autorskie do niniejszego raportu zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych z późniejszymi zmianami, posiada Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. Kopiowanie, rozpowszechnianie, przedruk i publikacja w jakiejkolwiek formie (również elektronicznej) do celów komercyjnych i prywatnych, bez uzyskania zgody Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie jest zabronione. W celu uzyskania stosownej zgody należy kontaktować się z Zarządem Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. 4
powiat kolbuszowski 2. Informacja o projekcie Tytuł projektu: PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Lider projektu: Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. Źródło finansowania: Unia Europejska - Europejski Fundusz Społeczny - Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki, Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie - Instytucja Pośrednicząca: Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie. Okres realizacji: 1 styczeń 2013 r. 30 kwiecień 2014 r. Główny cel projektu: wsparcie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego (ROM) w radzeniu sobie ze zmianami zachodzącymi w sferze gospodarczej poprzez utworzenie partnerskiego systemu zarządzania zmianą. Obszar realizacji projektu: powiat dębicki, powiat strzyżowski, powiat kolbuszowski, powiat rzeszowski, powiat łańcucki, powiat ropczycko sędziszowski oraz powiat miasto Rzeszów. Podmioty biorące udział w projekcie: organizacje pozarządowe, samorządy gospodarcze i zawodowe, partnerzy społeczni (organizacje pracodawców i związków zawodowych), instytucje rynku pracy, jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorcy. Działania w projekcie: zawiązanie przez w/w podmioty 7 partnerstw na terenie powiatów tworzących Rzeszowski Obszar Metropolitalny, zorganizowanie 14 warsztatów edukacyjnych na etapie działań przygotowawczych nad strategiami zarządzania zmianami, organizacja wizyt studyjnych: 4 krajowe dla 40 osób każda oraz 1 zagraniczna dla 20 osób, prowadzenie badań nad gospodarką i zmianami zachowań społecznych, 5
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego definiowanie systemu mechanizmów, metod i narzędzi sprawnego funkcjonowania oraz zarządzania zmianą gospodarczą, powstanie Rady Rzeszowskiego Obszaru Metropolitarnego złożonej z 20 najaktywniejszych przedstawicieli 7 partnerstw, oraz spotkania informacyjne i wizyty asocjacyjne. Efekty realizacji projektu: powstanie multilateralnych i bilateralnych partnerstw, przeprowadzenie badań społecznych oraz raportów z badań, na podstawie których opracowane zostaną strategie, których wdrożenie usprawni proces reagowania na zmiany gospodarcze na całym obszarze realizacji Projektu. Korzyści z realizacji projektu: zaangażowanie wielu środowisk i organizacji w przygotowanie i wdrożenie rozwiązań, mogących przynieść jak największe korzyści zainteresowanych społeczności, wspólne planowanie i realizacja inwestycji o znaczeniu ponadlokalnym, opracowanie dokumentów strategicznych, które będą mogły być wykorzystane w praktycznym zarządzaniu gminami i powiatami uczestniczącymi w projekcie, nabycie umiejętności skutecznego postępowania w warunkach wystąpienia sytuacji i zjawisk nieprzewidzianych w planach i programach, stworzenie platformy dla inicjowania nowych rozwiązań społecznych i gospodarczych, większe możliwości przy wspólnej realizacji przedsięwzięć, wpływ na rozwój Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego. 6
powiat kolbuszowski 3. Metodyka badań Badania w ramach projektu PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego były przeprowadzane od lipca do września 2013 roku. Celem głównym przeprowadzonych badań była analiza obszaru terytorialnego (dokonanie diagnozy) z udziałem różnych grup społecznych (osoby bezrobotne, pracujące) oraz sektorów (I - Jednostki Samorządu Terytorialnego, II - Biznes, III - Organizacje Pozarządowe), w kontekście zbadania stanu faktycznego, a także określenia występujących zależności i stanu współpracy pomiędzy tymi grupami/sektorami. Dodatkowo, celami szczegółowymi prowadzonych badań było: zdobycie wiedzy i informacji na temat sytuacji społeczno-gospodarczej Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego niezbędnej do dalszych prac w zakresie przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą na obszarze realizacji projektu, ocena zakresu i skali współpracy badanych grup społecznych/sektorów, mająca na celu odnalezienie dobrych i złych praktyk występujących na obszarze realizacji projektu, identyfikacja barier, potrzeb i możliwości badanych grup społecznych/sektorów w kontekście odnalezienia korelacji dotyczącej ewentualnego nawiązania współpracy w przyszłości, stworzenie aktualnych raportów z uwzględnieniem obszaru terytorialnego jakim jest Rzeszowski Obszar Metropolitalny z podziałem na gminy i powiaty. W ramach poszczególnych obszarów, starano się dobrać tak jednostki/respondentów, aby zagwarantować pełną reprezentatywność próby w populacji na danym terenie. W przypadku badań skupiających się na analizie stanu faktycznego obszarów innych, niż badane podczas wywiadów z respondentami, niejednokrotnie dokonywano zapytań u/do samego źródła, a także dokonano analizy dostępnych raportów, sprawozdań, banku danych i innych podobnych narzędzi. Niniejszy raport, który powstał na bazie przeprowadzonych badań, ma także wartość dodaną - będzie on pośrednio wpływał na wsparcie w wypracowaniu i wdrożeniu strategią zarządzania zmianą gospodarczą dla powiatów i gmin z Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, które zostaną stworzone w dalszym etapie realizacji projektu. 3.1. Narzędzia i metody badawcze Badania zostały przeprowadzone w formie następujących metod badawczych: wywiadów indywidualnych - ankieta bezpośrednia/wywiad bezpośredni (IDI - ang. In- Depth Interview) - zastosowaną metodą był wywiad bezpośredni z wykorzystaniem ankiety papierowej (PAPI ang. Paper and Pencil Interview) najbardziej popularna technika zbierania danych z zakresu metod ilościowych, polegająca na rozmowie badacza z respondentem ( twarzą w twarz ) przy użyciu standaryzowanego narzędzia badawczego w formie kwestionariusza ankiety. Zaletą tej techniki jest osobisty kontakt ankietera z osobą badaną, wywiadów grupowych - wywiad fokusowy (FGI ang. Focus Group Interview) - dyskusja prowadzona przez odpowiednio wyszkolonego i przygotowanego moderatora przy użyciu narzędzia badawczego w formie scenariusza wywiadu. W trakcie wywiadu grupowego podejmowane są tematy o charakterze eksploracyjnym, a uczestnicy poprzez interakcję werbalną wzajemnie się inspirują do wyrażania opinii i konstruowania pomysłów. 7
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Przeprowadzenie zogniskowanego wywiadu grupowego stwarza sytuację interakcyjną sprzyjającą stymulacji respondentów pod względem wysuwania własnych opinii na temat zagadnień badawczych. Badanie FGI umożliwia także wypracowanie nowych kreatywnych pomysłów oraz zastosowań, analiza danych zastanych (ang. desk research) - metoda badań, która zakłada szczegółową analizę istniejących już i dostępnych danych - w niniejszym raporcie uwzględniono dane, które opracowano na podstawie danych pierwotnych i wtórnych dostępnych w raportach, opracowaniach czy też pozyskanych bezpośrednio u odpowiednich instytucji/organizacji, metodą analizy dokumentów lub wywiadów telefonicznych. W przypadku badań indywidualnych z wykorzystaniem ankiet, stanowiska ankieterów były ulokowane w punktach takich jak węzły komunikacyjne, okolice centrów handlowych i urzędów (np. powiatowe urzędy pracy). Wywiady bezpośrednie przeprowadzano również m.in. w siedzibach firm. Wytypowanym respondentom zadawano w pierwszej kolejności pytania metryczkowe, aby na podstawie odpowiedzi upewnić się, że osoby te spełniają warunki pozwalające na włączenie ich do badanej próby. 3.2. Przedmiot badań i dobór próby badawczej Przedmiotem badań, były poszczególne grupy społeczne, które obejmowały następującą tematykę: Osoby bezrobotne: poziom wykształcenia, aktualnie posiadane kompetencje, deklarowane umiejętności, uzyskane certyfikaty i uprawnienia, okres pozostawania bez pracy, łączna długość dotychczasowego zatrudnienia oraz branże, w których dotychczas pracował respondent, czy respondent pracował za granicą i jak długo? czy badany poszukiwał pracy za granicą? oczekiwania, co do wysokości przyszłego wynagrodzenia, gotowość do dojazdów do pracy, gotowość do podjęcia działań dokształcających, rodzaj zainteresowań, sytuacja mieszkaniowa, sytuacja rodzinna, inne ważne aspekty dotyczące oczekiwanego zatrudnienia. Aktualni pracownicy/osoby pracujące: branża, w której działa firma zatrudniająca pracownika, łączny staż pracy, staż pracy u aktualnego pracodawcy, poziom osiąganego wynagrodzenia netto, system wynagrodzeń, w ramach którego są wynagradzani, 8
powiat kolbuszowski poziom satysfakcji z bieżącego miejsca i rodzaju wykonywanej pracy, możliwości awansu w aktualnym miejscu pracy, ocena zbieżności poziomu wykształcenia i aktualnie posiadanych kompetencji z rodzajem i potrzebami wykonywanej pracy, skala obaw o utratę pracy, gotowość na zmianę rodzaju wykonywanej pracy i przekwalifikowanie, gotowość do podjęcia działań dokształcających finansowanych przez pracodawcę, gotowość do podjęcia działań dokształcających finansowanych przez pracownika, czy firma, w której pracuje badany wyznaczyła dla nich ścieżkę kariery?, czy respondent pracował kiedykolwiek za granicą? Jeśli tak to, jak długo i w jakich zawodach?, czy badany rozważa wyjazd za granicę w celach zarobkowych?, ile razy respondent zmieniał pracę w swoim życiu?, jeśli badany miał przerwy w pracy zawodowej, to ile najdłużej pozostawał bez pracy? Przedsiębiorcy/przedstawiciele kierownictwa przedsiębiorców: wielkość firmy, branża, w której działa firma, lokalizacja siedziby i oddziałów firmy, aktualny poziom zatrudnienia, ocena poziomu zatrudnienia w firmie, średnia płaca brutto ze wszystkimi dodatkami, dominująca wysokość wynagrodzenia brutto ze wszystkimi dodatkami w firmie, aktualna liczba nieobsadzonych miejsc pracy, jaką drogą firma informuje o wolnych etatach?, czy firma ogłasza konkursy na wolne miejsca pracy?, czy i w jakim zakresie firma korzysta z usług urzędu pracy w rekrutacji nowych pracowników?, czy firma współpracuje z firmami doradztwa personalnego/agencjami zatrudnienia?, jaką pensję gotowi są przyznać nowoprzyjętym pracownikom na różnych typach stanowisk: robotnicze, techniczne, administracyjne, handlowe, jakimi technicznymi umiejętnościami muszą się wykazać chętni do pracy w ich firmach?, jakiej płci i w jakim wieku najchętniej firma widziałaby kandydatów do pracy?, co zdaniem osób zarządzających firmami stanowi trzy najważniejsze przeszkody w zwiększeniu zatrudnienia w ich firmie?, poziom zadowolenia z jakości pracy i kompetencji pracowników, jakie kompetencje musi posiadać pracownik, by obecnie znaleźć lub zachować swoje miejsce pracy w danej firmie?, gotowość partycypacji w kosztach uzupełnienia kwalifikacji własnych pracowników, stosowane metody podnoszenia kwalifikacji pracowników?, czy firma posiada pisemną strategię na okres przekraczający 3 lata?, czy firma prowadzi badania i analizy działań konkurencji potwierdzone pisemnymi raportami?, jak szacują firmy - ile osób będą zatrudniać w 2015 roku i 2020?, 9
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego czy firmy obawiają się, że w przyszłości będą mieć kłopoty ze znalezieniem pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami?, jakich kompetencji będzie firma potrzebowała u swoich pracowników w przyszłości? Dzieci i ucząca się młodzież - uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych: wiek i sytuacja rodzinna, etap i miejsce nauczania, indywidualna ocena poziomu nauczania w aktualnie uczęszczanej szkole, przewidywany/pożądany kierunek dalszej edukacji, przewidywany poziom, na którym uczeń prawdopodobnie zakończy edukację, kierunek dalszej edukacji i kształcenia, branża, w której najchętniej uczniowie zatrudniliby się w przyszłości, charakter i forma pożądanej przyszłej pracy, najbardziej pożądane stanowiska pracy, najbardziej pożądane miejsca pracy, oczekiwania, co do pierwszego wynagrodzenia netto za pracę, oczekiwania, co do wynagrodzenia netto za pracę po 3 latach doświadczenia zawodowego, gotowość wyjazdu do pracy za granicę na stałe i tymczasowo. Aby zapewnić w wywiadach indywidualnych, reprezentatywność badanej próby w populacji, każda z tych grup została dobrana z warunkiem spełnienia następujących kryteriów: osoby bezrobotne: w ramach badania przeprowadzono minimum 100 ankiet dla każdej gminy, zgodnie z zapisem o reprezentatywności w populacji w zakresie następujących kryteriów: płeć, wiek, poziom wykształcenia (analiza wyników tej grupy na obszarze powiatowym znajduje się w rozdziale 6 - analiza wyników poszczególnych gmin, znajduje się w raportach cząstkowych), aktualni pracownicy/osoby pracujące: w ramach badania przeprowadzono minimum 100 ankiet dla każdej gminy, zgodnie z zapisem o reprezentatywności w populacji w zakresie następujących kryteriów: płeć, wiek (analiza wyników tej grupy na obszarze powiatowym znajduje się w rozdziale 7 - analiza wyników poszczególnych gmin, znajduje się w raportach cząstkowych), przedsiębiorcy/przedstawiciele kierownictwa przedsiębiorców: w ramach badania przeprowadzono 100 ankiet na obszarze miasta Rzeszów - na obszarze sześciu pozostałych powiatów, przeprowadzono 225 ankiet. Liczbę ankiet w konkretnych gminach ustalono na podstawie obliczeń proporcji stanowionej przez firmy z poszczególnych gmin w całej populacji (analiza wyników tej grupy dotyczy obszaru powiatowego), uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych: w ramach badania przeprowadzono minimum 100 ankiet dla każdego powiatu (analiza wyników tej grupy dotyczy obszaru powiatowego). Listy konkretnych osób - uczestników badania nie wyznaczono odgórnie. Respondenci byli wybierani losowo przez ankieterów. Reprezentatywność przy ich doborze, została zabezpieczona dzięki szczegółowemu opracowaniu kwot na podstawie dostępnych statystyk dla badanych gmin/powiatów. Poszczególni ankieterzy otrzymali konkretne wytyczne dotyczące grup i liczb respondentów, kwalifikujących się do próby badawczej. Jeżeli dany respondent po pytaniach 10
powiat kolbuszowski sprawdzających nie spełniał kryteriów bądź, gdy po pytaniach sprawdzających okazało się, że osoba badana spełnia kryteria, lecz w jednej z kategorii są już zrealizowane ankiety z założoną liczbą respondentów, ankieter kończył badanie. W przypadku wywiadów grupowych, zadbano o reprezentatywność decyzyjnych przedstawicieli następujących środowisk/organizacji/instytucji: jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, instytucji rynku pracy, partnerów społecznych oraz samorządów gospodarczych i zawodowych, przedsiębiorców, bezrobotnych, pracowników najemnych, osób niepełnosprawnych. 11
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego 4. Charakterystyka badanego regionu Dane teleadresowe jednostki administracyjnej obszaru: powiat kolbuszowski: Starostwo Powiatowe w Kolbuszowej Ul. 11 Listopada 10 36-100 Kolbuszowa Tel. +48 (17) 744-57-71, Fax.: +48 (17) 227-15-23 E-mail: starostwo@kolbuszowski.pl, Internet: www.powiat.kolbuszowa.pl Najważniejsze dane geograficzne i statystyczne: położenie: województwo podkarpackie - powiat kolbuszowski powierzchnia: 774 km 2 (Główny Urząd Statystyczny, lipiec 2013), liczba gmin: 6 (Kolbuszowa, Cmolas, Majdan Królewski, Niwiska, Raniżów, Dzikowiec) (Powiat Kolbuszowski, 2013), liczba ludności: 62.756 - (Główny Urząd Statystyczny, 2013), urzędujący Starosta - stan na IX.2013 roku - Józef Kardyś (Powiat Kolbuszowski, 2013), Tabela 1. Dane statystyczne, spójne z założeniami raportu Zagadnienie Liczby/dane Stan na dzień / źródło Liczba osób bezrobotnych - ogółem, w tym: 4.005 liczba osób bezrobotnych - kobiety 1.956 liczba osób bezrobotnych - mężczyźni 2.049 Liczba osób pracujących - ogółem, w tym: 17.395 liczba osób pracujących - kobiety 8.919 liczba osób pracujących - mężczyźni 8.476 31.07.2013 / Powiatowy Urząd Pracy w Kolbuszowej 20.09.2013 / Główny Urząd Statystyczny Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą Liczba osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą Liczba osób w wieku 5-19 lat - uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Liczba osób w wieku 20-64 lat - osoby w wieku produkcyjnym (z wyłączeniem uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w wieku 15-19 lat oraz mężczyzn i kobiet w wieku 64-67 lat) 2.717 690 11.579 29.622 22.04.2013 / Główny Urząd Statystyczny 23.04.2013 / Główny Urząd Statystyczny 22.05.2013 / Główny Urząd Statystyczny 22.05.2013 / Główny Urząd Statystyczny 12
powiat kolbuszowski 5. Wyniki badania w grupie osób bezrobotnych 5.1. Charakterystyka badanej grupy W badaniach udział wzięło 600 osób w tym 306 kobiet. Wszystkie z tych osób posiadały status osoby bezrobotnej, tj. osoby zarejestrowanej lub niezarejestrowanej w Powiatowym Urzędzie Pracy. Szczegółową charakterystykę badanej grupy przedstawiają poniższe tabele: Tabela 2. Respondenci (osoby bezrobotne) wg statusu Status osoby bezrobotnej Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Niezarejestrowana w PUP 116 125 241 Zarejestrowana w PUP bez prawa do zasiłku 142 120 262 Zarejestrowana w PUP z prawem do zasiłku 48 49 97 Suma końcowa 306 294 600 Tabela 3. Respondenci (osoby bezrobotne) wg wieku Suma Wiek Kobieta Mężczyzna końcowa 24 i mniej 84 83 167 25-34 91 90 181 35-44 59 60 119 45-54 48 43 91 55 64 22 14 36 65 i więcej 2 4 6 Suma końcowa 306 294 600 Tabela 4. Respondenci (osoby bezrobotne) wg wykształcenia Wykształcenie Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia 0 0 0 szkolnego Podstawowe 44 37 81 Gimnazjalne 22 23 45 Zasadnicze zawodowe 91 90 181 Średnie ogólnokształcące 46 36 82 Średnie techniczne 65 70 135 Policealne/ pomaturalne 2 2 4 Wyższe zawodowe (licencjat) 22 20 42 Wyższe (inne niż techniczne) 11 12 23 Wyższe techniczne (inż.) 2 4 6 Studia podyplomowe 1 0 1 Tytuł naukowy (co najmniej dr) 0 0 0 Suma końcowa 306 294 600 13
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Tabela 5. Respondenci (osoby bezrobotne) wg miejsca zamieszkania Miejsce zamieszkania Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Miasto do 20 tys. mieszkańców 11 4 15 Wieś 295 289 584 5.2. Prezentacja wyników Suma końcowa 306 294 600 Pytanie 1 - Czy aktywnie poszukiwał/a Pan/i pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy? - badany mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi Tabela 6. Ilość osób bezrobotnych poszukujących pracę w okresie ostatnich 3 miesięcy w podziale na płeć Kobieta Mężczyzna Nie 93 58 Tak 213 236 Spośród osób bezrobotnych objętych badaniami, zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, większość potwierdza, że wykazuje w zakresie poszukiwania pracy dużą aktywność. W grupie mężczyzn jest to 236 osób, zaś w grupie kobiet 213 osób. Wśród osób, które w ciągu ostatnich 3 miesięcy nie wykazywały aktywności w poszukiwaniu pracy jest 93 kobiety i 58 mężczyzn. Pytanie 2 - Gdzie poszukiwał/a Pan/i pracy? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź - upoważnionymi do udzielenia odpowiedzi, były osoby, które w pytaniu 1 odpowiedziały, że aktywnie poszukiwały pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy Tabela 7. Miejsce/narzędzia poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne Odpowiedzi Urząd pracy 228 Bezpośrednio w wybranych firmach/instytucjach 215 Odpowiadałem na ogłoszenia w prasie 195 Odpowiadałem na ogłoszenia w Internecie 260 Zarejestrowałem się w portalach zajmujących się pośrednictwem w rekrutacji 37 Korzystałem z pomocy biura karier/centrum doradztwa 14 Prosiłem o pomoc znajomych 195 Nigdzie nie szukałem 0 Nie wiem, trudno powiedzieć 0 Suma wskazań 1144 Liczba respondentów, którzy udzielili odpowiedzi 449 Liczba respondentów, którzy nie udzielili odpowiedzi 151 14
powiat kolbuszowski Jak wskazują wyniki badań, respondenci najczęściej poszukiwali ofert pracy w Internecie (260 osób), za pośrednictwem urzędu pracy (228 osób), bezpośrednio w wybranych firmach/instytucjach (215 osób), odpowiadając na ogłoszenia w prasie (195 osób) oraz prosząc o pomoc znajomych (195 osób). Rzadko korzystali z portali internetowych, zajmujących się pośrednictwem w rekrutacji pracowników oraz z pomocy biur kariery. Pytanie 3 - Jakie posiada Pan/i kompetencje oraz jak je Pan/i ocenia? - badany zaznaczał na skali graficznej od 1 do 10, gdzie 1 to minimum, a 10 to maximum, poziom swoich kompetencji wpisując odpowiednią liczbę Tabela 8. Posiadane kompetencje i określenie ich poziomu przez osoby bezrobotne << min max >> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ilość wskazań Brak odpowiedzi Umiejętność wyciągania wniosków 1 6 11 30 88 112 168 147 37 0 Umiejętność analitycznego myślenia 1 2 5 24 48 111 115 142 119 33 0 Zdolność innowacyjnego, twórczego myślenia 2 16 19 46 61 116 100 117 93 30 0 Umiejętność werbalnej argumentacji 1 5 13 31 45 89 101 141 125 49 0 Umiejętność podejmowania decyzji 1 2 7 21 27 75 68 142 191 66 0 Wyobraźnia przestrzenna 3 4 9 46 54 99 101 127 118 39 0 Umiejętność rozwiązywania problemów 1 4 4 19 24 75 82 152 178 61 0 Elastyczność i zdolność adaptacji 4 3 10 32 40 81 98 138 147 47 0 Umiejętność organizacji własnej pracy 2 2 5 30 29 66 79 132 197 58 0 Umiejętność przypisania zadaniom/problemom priorytetów 3 8 13 28 41 87 103 120 149 48 0 Zdolność rozumienia komercyjnych aspektów biznesu 7 56 32 85 42 100 97 95 68 18 0 Umiejętność kontrolowania własnej pracy 2 1 2 20 35 87 93 126 173 61 0 Dążenie do doskonalenia i perfekcji 1 5 11 28 51 112 88 154 112 38 0 Odporność na stres i opanowanie 8 10 15 44 33 86 86 134 136 48 0 Wnikliwość w analizowaniu zadań 3 15 22 69 41 122 108 118 80 22 0 Gotowość do podejmowania ryzyka 14 35 37 62 30 114 73 133 75 27 0 Determinacja w dążeniu do osiągania założonych celów 3 3 6 30 29 114 100 150 114 51 0 Umiejętność wzbudzania zaufania 2 1 9 23 17 81 84 148 180 55 0 Umiejętność pracy w zespole 3 7 15 25 34 89 62 124 190 51 0 Samodzielność 8 8 14 27 27 78 55 113 207 63 0 Doświadczenie w prowadzeniu sprzedaży 57 113 36 61 39 80 63 74 53 24 0 Otwartość na zmiany 10 17 17 22 39 120 80 139 122 34 0 Gotowość ciągłego uczenia się i 8 27 14 48 40 112 86 126 104 35 0 15
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego << min max >> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ilość wskazań Brak odpowiedzi podnoszenia poziomu własnych kompetencji Zdolność do ciężkiej pracy fizycznej 8 22 15 33 32 102 56 125 164 43 0 Zdolność do wykonywania czynności wymagających dużej 6 23 21 51 52 127 79 123 90 28 0 precyzji Gotowość do częstych podróży służbowych 21 75 41 75 51 107 70 92 52 16 0 Umiejętność współpracy z obcokrajowcami 35 105 52 99 45 91 71 70 25 7 0 Zdolność do wystąpień publicznych 46 125 55 82 38 94 57 63 30 10 0 Łatwość formułowania pisemnych wypowiedzi Łatwość komunikacji werbalnej (słownej) Umiejętność analizy złożonych zagadnień i wyciągania wniosków Skrupulatność i dokładność w działaniu Umiejętność prowadzenia samochodu 26 35 41 75 49 111 92 100 56 15 0 7 6 16 33 44 114 76 146 120 36 2 2 14 19 60 57 145 84 133 70 16 0 3 3 6 20 37 95 80 180 142 34 0 86 70 3 2 1 12 12 68 278 68 0 Zgodnie z uzyskanymi podczas sondażu danymi, należy stwierdzić, że poziom kompetencji respondentów jest dość wysoki. Najwyżej oceniano samodzielność, umiejętność podejmowania decyzji, umiejętność organizacji oraz pracy w zespole, umiejętność rozwiązywania problemów, wzbudzania zaufania, kontrolowania własnej pracy, zdolność do ciężkiej pracy fizycznej, umiejętność przypisania zadaniom/problemom priorytetów, elastyczność i zdolność adaptacji, umiejętność wyciągania wniosków, odporność na stres i opanowanie, skrupulatność i dokładność w działaniu oraz umiejętność werbalnej argumentacji. Z wymienionych kompetencji, najniższą ocenę uzyskały: zdolność do wystąpień publicznych, doświadczenie w prowadzeniu sprzedaży, umiejętność współpracy z obcokrajowcami oraz gotowość do częstych podróży służbowych. 16
powiat kolbuszowski Pytanie 4 - Czy kiedykolwiek w przeszłości kierował/a Pan/i jakąś grupą pracowników? Jeśli tak to jak dużą? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź Tabela 9. Zarządzanie/kierowanie grupą przez osoby bezrobotne Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Nie 287 275 562 Tak do 10 osób 16 15 31 Tak od 11 do 50 osób 0 0 0 Tak powyżej 50 osób 0 0 0 Brak odpowiedzi 3 4 7 Wśród respondentów, tylko nieliczna grupa ma doświadczenie w kierowaniu i zarządzaniu pracownikami. W zakresie zarządzania grupą do 10 osób przeważają kobiety (16 osób). Zdecydowana większość badanych, bo aż 562 osoby nie kierowała w pracy ludźmi. Pytanie 5 - Jakie języki obce zna Pan/i? proszę określić poziom ich znajomości zgodnie z opisem? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź, która wskazywała konkretne poziomy tj.: A1 - rozumie i potrafi stosować podstawowe zwroty potoczne i wyrażenia dotyczące życia codziennego; A2 - rozumie wypowiedzi i często używane wyrażenia związane z życiem codziennym; B1 - rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczą znanych jej spraw i zdarzeń typowych dla pracy, szkoły, czasu wolnego itd.; B2 - osoba posługująca się rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w złożonych tekstach na tematy konkretne i abstrakcyjne, łącznie z rozumieniem dyskusji na tematy techniczne z zakresu jej specjalności; C1 - Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie szeroki zakres trudnych, dłuższych tekstów, dostrzegając także znaczenia ukryte, wyrażone pośrednio; C2 - Osoba posługująca się językiem na tym poziomie może z łatwością zrozumieć praktycznie wszystko, co usłyszy lub przeczyta. Tabela 10. Znajomość i poziom znajomości języków obcych przez osoby bezrobotne Poziom/umiejętności Kobieta Mężczyzna Brak odpowiedzi Angielski A1 40 49 511 A2 81 68 451 B1 51 40 509 B2 29 31 540 C1 9 9 582 C2 1 0 599 Niemiecki A1 22 22 556 A2 36 38 526 B1 20 16 564 B2 7 6 587 17
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Poziom/umiejętności Kobieta Mężczyzna Brak odpowiedzi C1 2 1 597 C2 0 0 600 Hiszpański A1 0 1 599 A2 3 1 596 B1 6 3 591 B2 0 2 598 C1 0 0 600 C2 0 0 600 Włoski A1 1 0 599 A2 6 1 593 B1 3 1 596 B2 4 1 595 C1 0 2 598 C2 0 0 600 Francuski A1 9 11 580 A2 10 10 580 B1 2 4 594 B2 6 2 592 C1 1 0 599 C2 0 0 600 Rosyjski A1 20 20 560 A2 18 18 564 B1 9 12 579 B2 4 2 594 C1 1 0 599 C2 0 0 600 Inny A1 0 0 600 A2 0 1 599 B1 1 1 598 B2 0 2 598 C1 0 0 600 C2 0 0 600 18
powiat kolbuszowski Wśród respondentów, najbardziej powszechnymi językami obcymi są: angielski i niemiecki. Najliczniej reprezentowanymi poziomami umiejętnościami posługiwania się językiem angielskim jest, zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i mężczyzn, poziom A2, w którym przeważają kobiety. W zakresie poziomu B1 i B2 kobiety posiadają wyższe umiejętności. Znajomość angielskiego na poziomie zaawansowanym jest rzadziej reprezentowana przez badanych. Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku języka niemieckiego. Najwięcej osób zna ten język na poziomie A2 i jak widać to mężczyźni są płcią przodującą (wyłącznie na tym poziomie). Pozostałe poziomy liczniej reprezentowane są przez kobiety, a zakres znajomości języka niemieckiego, kończy się na poziomie C1. Znajomość innych języków obcych potwierdza zdecydowanie mniejsza liczba respondentów, wśród których najwięcej osób deklaruje znajomość języka rosyjskiego i francuskiego. Język rosyjski, na poziomie podstawowym, znają po w jednakowym stopniu kobiety i mężczyźni (A1 po 20 osób, A2 po 18 osób). Poziom B1 zna więcej mężczyzn, a B2 kobiet. W stopniu zaawansowanym wyłącznie jedna kobieta deklaruje znajomość tego języka na poziomie C1. Podobnie kształtuje się sytuacja w przypadku języka francuskiego. Na poziomie A1 przeważają mężczyźni, zaś poziom A2 jest reprezentowany po równo przez obie płcie. Znajomość tego języka w stopniu średniozaawansowanym potwierdza znacznie mniej osób, a jego zakres kończy się na poziomie C1, który zna wyłącznie jedna kobieta. Znajomość kolejnych języków obcych (hiszpańskiego, włoskiego,) jest na bardzo niskim poziomie. Jak wynika z badań, kobiety posiadają wyższe od mężczyzn kwalifikacje w zakresie znajomości języków obcych. Pytanie 6 - Czy posiada Pan/i prawo jazdy? Jeśli tak, to jakie kategorie?- badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 11. Rodzaje posiadanych praw jazdy przez osoby bezrobotne Kobieta Mężczyzna Suma końcowa A 1 18 19 B 184 256 440 C 0 12 12 D 0 1 1 B+E 0 10 10 C+E 0 9 9 nie posiadam 121 33 154 Zdecydowana większość badanych posiada prawo jazdy. W tej grupie, największa liczba, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, posiada prawo jazdy kategorii B. Wśród osób objętych badaniami, 121 kobiet oraz 33 mężczyzn nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów. Prawo jazdy kategorii A posiada 18 mężczyzn i tylko jedna kobieta, a kategorii C wyłącznie 12 mężczyzn. Kategorię B+E posiada wyłącznie 10 mężczyzn, kategorię C+E wyłącznie 9 mężczyzn, natomiast kategorię D tylko jeden mężczyzna. 19
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Pytanie 7 - Proszę określić swoje doświadczenie w latach w prowadzeniu pojazdów - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 12. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu motocykli i samochodów osobowych do 3,5t Ilość lat doświadczenia 1 10 2 37 3 43 4 29 5 43 5,5 1 6 30 7 20 8 27 9 6 10 37 11 6 12 15 13 9 14 3 15 22 16 6 17 4 18 6 19 3 20 26 21 1 22 5 23 2 24 2 25 9 27 4 28 4 29 2 30 19 PONAD 30 2 32 3 35 2 36 1 37 1 38 1 20