Departament Systemu Finansowego Rozwój systemu finansowego w Polsce Warszawa 213
Struktura systemu finansowego (1) 2 Struktura aktywów systemu finansowego w Polsce w latach 25-VI 213 1 % 8 6 4 2 25 26 27 28 29 21 211 212 VI 213 Podmioty maklerskie Fundusze inwestycyjne Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe Otwarte fundusze emerytalne Zakłady ubezpieczeń Banki Źródło: NBP, UKNF, Analizy Online, KSKOK.
Struktura systemu finansowego (2) 3 Aktywa 1 instytucji finansowych w Polsce w latach 25-VI 213 (w mld zł) 1 Dla banków, funduszy inwestycyjnych i Otwartych Funduszy Emerytalnych wartość aktywów netto. 2 Banki prowadzące działalność operacyjną. Do banków komercyjnych zaliczono również oddziały instytucji kredytowych. 3 Ze względu na zmianę źródła dane o aktywach funduszy inwestycyjnych od 21 r. różnią się od opublikowanych w poprzednich edycjach tego opracowania. Dane od 21 r. nie są w pełni porównywalne z danymi dotyczącymi poprzednich okresów. 4 Do 29 r. włącznie aktywa podmiotów maklerskich obejmują aktywa domów maklerskich oraz biur maklerskich. Od 21 r. do aktywów podmiotów maklerskich zalicza się wyłącznie aktywa domów maklerskich, co wynika ze zniesienia obowiązku finansowego wydzielenia działalności maklerskiej banku. Źródło: NBP, UKNF, Analizy Online, KSKOK. 25 26 27 28 29 21 211 212 VI 213 Banki komercyjne 2 539,3 624, 727,1 963,2 977,2 162,1 1187,9 1236,6 1274, Banki spółdzielcze i zrzeszające 2 47,1 57,8 65,7 75,9 82,4 96,4 16,1 115,8 126,3 Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe 5,3 6, 7,3 9,4 11,6 14, 15,6 16,9 18,3 Zakłady ubezpieczeń 89,6 18,6 126,9 137,9 139, 145,2 146,1 162,7 168,5 Fundusze inwestycyjne 3 61,6 99,2 134,5 76, 95,7 121,8 117,8 151,3 171,3 Otwarte fundusze emerytalne 86,1 116,6 14, 138,3 178,6 221,3 224,7 269,6 272,1 Podmioty maklerskie 4 6,9 1,8 11,8 8,6 9,9 9,2 1,1 9, 9,7 Ogółem 835,9 123, 1213,3 149,3 1494,4 167, 188,3 1961,9 24,2
Struktura systemu finansowego (3) 4 Struktura aktywów finansowych gospodarstw domowych w latach 25-VI 213, wg stanu na koniec okresów 9 8 7 6 5 4 3 2 1 mld zł 25 26 27 28 29 21 211 212 VI 213 Depozyty bankowe Tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych Skarbowe papiery wartościowe Nieskarbowe papiery wartościowe Depozyty w SKOK-ach Tytuły uczestnictwa UFK Akcje notowane na rynkach GPW Gotówka w obiegu (bez kas banków) Uwaga: Źródło: kategoria tytuły uczestnictwa UFK jest prezentowana łącznie ze składkami oszczędnościowymi ubezpieczeń na życie, ze względu na zmianę źródeł dane mogą różnić się od danych prezentowanych w poprzednich edycjach opracowania. opracowano na podstawie danych UKNF, Analizy Online i NBP.
Sektor bankowy (1) 5 Aktywa sektora bankowego w latach 26-IX 213 15 135 12 15 9 75 6 45 3 15 mld zł 57,8 624, 65,7 727,1 75,9 82,4 963,2 977,2 96,4 1 62,1 16,1 115,8 1 187,9 1 236,6 126,7 1 31,3 26 27 28 29 21 211 212 IX 213 Aktywa - sektor bankowości spółdzielczej - lewa oś Aktywa - sektora bankowości komercyjnej - lewa oś Tempo wzrostu - bankowość komercyjna - prawa oś Tempo wzrostu - bankowość spółdzielcza - prawa oś Sektor bankowy/pkb - prawa oś % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Uwaga: banki zrzeszające są prezentowane razem z bankami spółdzielczymi. Źródło: NBP.
1-29 3-29 5-29 7-29 9-29 11-29 1-21 3-21 5-21 7-21 9-21 11-21 1-211 3-211 5-211 7-211 9-211 11-211 1-212 3-212 5-212 7-212 9-212 11-212 1-213 3-213 5-213 7-213 9-213 1-29 3-29 5-29 7-29 9-29 11-29 1-21 3-21 5-21 7-21 9-21 11-21 1-211 3-211 5-211 7-211 9-211 11-211 1-212 3-212 5-212 7-212 9-212 11-212 1-213 3-213 5-213 7-213 9-213 Sektor bankowy (2) 6 Kredyty dla sektora niefinansowego w latach 29-IX 213 Struktura walutowa nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych w latach 29-IX 213 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % -5% -1% 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Kredyty dla przedsiębiorstw Kredyty konsumpcyjne Kredyty mieszkaniowe PLN USD EUR CHF Uwaga: dane po wyeliminowaniu wpływu zmian kursów walutowych. Źródło: NBP.
Kredyty mieszkaniowe gospodarstw domowych/kredyty ogółem gospodarstw domowych Sektor bankowy (3) 7 Rosnąca rola kredytów mieszkaniowych w kredytach dla gospodarstw domowych oraz rosnąca rola kredytów dla gospodarstw domowych w kredytach dla sektora niefinansowego w latach 23-212 7 % 6 5 4 3 12-23 2 1 12-23 % 35 45 55 65 75 85 Kredyty ogółem gospodarstw domowych/kredyty dla sektora niefinansowego Sektor bankowości komercyjnej Sektor bankowości spółdzielczej System bankowy Uwaga: dane dla nierezydentów. Źródło: NBP.
1-29 3-29 5-29 7-29 9-29 11-29 1-21 3-21 5-21 7-21 9-21 11-21 1-211 3-211 5-211 7-211 9-211 11-211 1-212 3-212 5-212 7-212 9-212 11-212 1-213 3-213 5-213 7-213 9-213 1-29 3-29 5-29 7-29 9-29 11-29 1-21 3-21 5-21 7-21 9-21 11-21 1-211 3-211 5-211 7-211 9-211 11-211 1-212 3-212 5-212 7-212 9-212 11-212 1-213 3-213 5-213 7-213 9-213 Sektor bankowy (4) 8 Depozyty sektora niefinansowego w latach 29-IX 213 Średnie miesięczne oprocentowanie nowych umów depozytowych w latach 29-IX 213 % 22 7 % 17 12 7 2 6 5 4 3 2-3 1-8 Depozyty gospodarstw domowych Depozyty przedsiębiorstw Uwaga: dane po wyeliminowaniu wpływu zmian kursów walutowych Źródło: NBP. Złotowe depozyty terminowe gospodarstw domowych Złotowe depozyty terminowe przedsiębiorstw Średniomiesięczna stawka WIBOR
Sektor bankowy (5) 9 Wyniki finansowe netto sektora bankowego w latach 21-IX 213 16 14 12 1 mld zł %,8 1, 1,,7 4 3 2 1 8 6 4 1,6 14,4 14,4 14,6-1 -2 2-3 Uwagi: 1. Banki zrzeszające są prezentowane razem z bankami spółdzielczymi. 2. Dane na IX 213 r. zannualizowano. Źródło: NBP. 21 211 212 IX 213 Sektor bankowości spółdzielczej, stan na koniec roku - lewa oś Sektor bankowości komercyjnej, stan na koniec roku - lewa oś Sektor bankowości komercyjnej, zmiana r/r - prawa oś Sektor bankowości spółdzielczej, zmiana r/r - prawa oś -4
Niebankowe instytucje finansowe (1) 1 Saldo wpłat i wypłat środków z funduszy inwestycyjnych na tle stopy zwrotu z indeksu WIG w latach 29-IX 213 mld zł % 1 5 5 25 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III 29 21 211 212 213-5 Saldo wpłat i wypłat - lewa oś Stopa zwrotu z indeksu WIG - prawa oś -25 Źródło: NBP, Analizy Online, Bloomberg.
Niebankowe instytucje finansowe (2) 11 Relacja aktywów funduszy inwestycyjnych do depozytów bankowych od gospodarstw domowych wg stanu na koniec okresów w latach 25-IX 213 55 5 % 51,6 45 4 41,8 35 34,4 3 29,5 3, 25 28,2 23,1 25,4 25,2 Źródło: NBP, Analizy Online. 2 25 26 27 28 29 21 211 212 IX 213
1-29 4-29 7-29 1-29 1-21 4-21 7-21 1-21 1-211 4-211 7-211 1-211 1-212 4-212 7-212 1-212 1-213 4-213 7-213 Niebankowe instytucje finansowe (3) 12 Aktywa netto OFE w latach 29-IX 213 3 mld zł % 12 25 8 2 4 15 1-4 5-8 -12 Aktywa netto - lewa oś Tempo zmian - prawa oś Źródło: UKNF.
29 21 211 212 VI 213 Niebankowe instytucje finansowe (4) 13 Wyniki finansowe PTE i OFE w latach 29-VI 213 4 37,4 3 2 2,7 21,1 1-1 -2,8,6,6,7,4-11, -1,7 Wynik finansowy OFE Wynik finansowy PTE Źródło: UKNF.
Niebankowe instytucje finansowe (5) 14 Wskaźnik rentowności ROE dla PTE, TFI, zakładów ubezpieczeń, banków i przedsiębiorstw w latach 27-212 8 % 7 6 5 4 3 2 1 27 28 29 21 211 212 PTE TFI ZU Banki Przedsiębiorstwa Źródło: opracowano na podstawie danych NBP, UKNF oraz Bilansowych wyników finansowych podmiotów gospodarczych, edycje z lat 29-213, Warszawa, GUS.
Rynek pieniężny (1) 15 Zadłużenie z tytułu poszczególnych instrumentów rynku pieniężnego oraz wartość obrotów na rynku transakcji lokacyjnych (mld zł) 29 21 211 212 IX 213 Rynek instrumentów dłużnych (zadłużenie na koniec okresu) Bony skarbowe 47,5 28, 12, 6,1, Bony pieniężne 41, 74,6 93,4 117, 116,4 Krótkoterminowe bankowe papiery dłużne 3, 2,6 7,7 5,9 3,8 Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw 6,2 11,7 15,9 18,5 15,9 Rynek transakcji lokacyjnych (średnie dzienne obroty netto) Lokaty niezabezpieczone (lokaty międzybankowe) 7,3 7, 6,2 5,9 5,7 FX swap 9,4 1,9 12,9 11,5 9,8 Transakcje repo/sbb/bsb 8,1 9,1 11,6 12,6 14,5 Źródło: NBP. w tym: operacje między bankami krajowymi 2,4 2,7 3,6 3,8 3,2
Rynek pieniężny (2) 16 Średnie dzienne obroty netto na globalnym rynku transakcji fx swap z udziałem złotego, w tym w Polsce (mln USD) IV 21 IV 213 Rynek globalny 18 944 19 725 rynek krajowy, w tym: 3 428 3 88 - transakcje z nierezydentami 2 574 2 428 rynek offshore 15 516 16 637 Uwaga: obroty w poszczególnych segmentach globalnego rynku transakcji na kurs złotego oszacowano na podstawie danych z przeprowadzanego co trzy lata badania Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) i wyznaczonych za kwiecień 21 r. udziałów transakcji zawartych na rynku londyńskim w obrotach ogółem na rynku offshore. Źródło: opracowano na podstawie danych Banku Anglii, Banku Rozrachunków Międzynarodowych i NBP.
Kasowy rynek walutowy 17 Średnie dzienne obroty netto na globalnym rynku złotego, w tym w Polsce i w Londynie (mln USD) IV 21 X 21 IV 211 X 211 IV 212 X 212 IV 213 Rynek globalny 7 46 8 369 1 298 9 631 9 434 9 32 1 759 rynek krajowy, w tym: 1 2 1 61 1 75 1 642 1 52 1 772 1 73 - transakcje z nierezydentami 634 829 9 818 735 665 676 rynek offshore, w tym: 5 846 6 759 8 548 7 989 7 913 7 259 9 29 - rynek londyński 4 131 4 794 6 36 5 637 5 569 5 17 5 1 Uwaga: obroty w poszczególnych segmentach globalnego rynku transakcji na kurs złotego oszacowano na podstawie danych z przeprowadzanego co trzy lata badania Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) i wyznaczonych za kwiecień 21 r. udziałów transakcji zawartych na rynku londyńskim w obrotach ogółem na rynku offshore. Źródło: opracowano na podstawie danych Banku Anglii, Banku Rozrachunków Międzynarodowych i NBP.
Rynek kapitałowy (1) 18 Wielkość poszczególnych segmentów krajowego rynku kapitałowego w latach 29-IX 213 (w mld zł) 1 29 21 211 212 IX 213 Instrumenty dłużne 444,2 523,7 574,2 613,8 667,7 Obligacje rynkowe Skarbu Państwa 45,4 471,3 495,2 52, 57,4 Obligacje BGK na rzecz KFD 7,9 13,9 21,7 24,8 24,8 Długoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw 2 15,5 21,6 29,7 32,3 33,8 Obligacje komunalne 6,9 1,9 14,4 15,6 16,6 Długoterminowe bankowe papiery dłużne 3 5,5 5,2 1,4 18, 18,9 Listy zastawne 3, 2,5 2,9 3,1 3,2 Instrumenty udziałowe 718,3 81,6 651,4 745,1 818,5 Główny Rynek GPW 715,8 796,5 642,9 734, 81,7 NewConnect 2,5 5,1 8,5 11,1 7,8 1 Dla instrumentów dłużnych wielkość poszczególnych segmentów rynku kapitałowego mierzona jest wartością tych instrumentów w obiegu, a dla instrumentów udziałowych kapitalizacją spółek krajowych i zagranicznych notowanych na Głównym Rynku GPW oraz platformie NewConnect. 2 Dane mogą nie być porównywalne z opublikowanymi w poprzedniej edycji tego opracowania ze względu na korekty danych w bankach. 3 Dane obejmują wyłącznie obligacje i bankowe papiery wartościowe nominowane w złotych i w walutach obcych, wyemitowane w Polsce przez banki krajowe. W obrocie na rynku krajowym znajdowały się także obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz instytucji kredytowych z UE. Źródło: opracowano na podstawie danych MF, NBP, KDPW, GPW, Fitch Polska.
1-21 3-21 5-21 7-21 9-21 11-21 1-211 3-211 5-211 7-211 9-211 11-211 1-212 3-212 5-212 7-212 9-212 11-212 1-213 3-213 5-213 7-213 9-213 Rynek kapitałowy (2) 19 Miesięczna wartość transakcji krajowymi obligacjami skarbowymi oraz wskaźnik płynności w latach 29-IX 213 9 mld zł 1,2 8 7 6 5 4 3 2 1 1,1 1,,9,8,7,6,5,4,3 Transakcje bezwarunkowe - lewa oś Transakcje SBB - lewa oś Transakcje repo - lewa oś Wskaźnik płynności - prawa oś Uwaga: 1. Wartość transakcji warunkowych liczona według wartości wymiany początkowej. 2. Wskaźnik płynności obliczony jako iloraz miesięcznej wartości transakcji bezwarunkowych oraz zadłużenia Skarbu Państwa w danym miesiącu z tytułu obligacji rynkowych. Źródło: opracowano na podstawie danych MF.
Banki Banki zagraniczne Pozostali nierezydenci Zakłady ubezpieczeń Fundusze emerytalne Fundusze inwestycyjne Osoby fizyczne Podmioty niefinansowe Inne podmioty Rynek kapitałowy (3) 2 Inwestorzy na rynku obligacji skarbowych 18 mld zł 168,5 16 161,5 14 136,3 122,2 122,7 117,4 12 116,2 13,3 1 87,8 8 55,5 6 52,8 52,8 46,1 41,7 32,1 4 28,4 31,7 29,7 24,5 27,7 2 16,2 8,7 8,5 8,3 3,8 1,71,5 Źródło: dane MF. 211 212 IX 213
Rynek instrumentów pochodnych (1) 21 Średnie dzienne obroty netto na krajowym rynku instrumentów pochodnych w latach 29-IX 213 (w mln zł) 29 21 211 212 IX 213 Pozagiełdowe instrumenty pochodne 5 912,2 7 638,3 1 822,3 9 94, 11 43,6 - procentowe instrumenty pochodne 3 954, 5 824,1 9 8, 7 461,8 9 792,7 - walutowe instrumenty pochodne 1 958,2 1 814,2 1 814,3 1 632,2 1 61,9 Giełdowe instrumenty pochodne 1 59,8 1 413,2 1 442,2 87, 889,3 - walutowe instrumenty pochodne 23,4 15,3 26,5 21,7 41,6 - instrumenty związane z rynkiem akcji 1 36,4 1 397,9 1 415,7 848,3 847,6 - w tym futures na WIG2 995,1 1 319,6 1 381,6 832,8 815,2 Uwaga: obroty na rynku pozagiełdowym wyliczono według wartości nominalnej, a na rynku giełdowym według kwot rozliczenia transakcji. Rynek giełdowy obejmuje jedynie instrumenty notowane na GPW. W przypadku tego rynku uwzględniono transakcje sesyjne i pakietowe. Kategoria walutowych instrumentów pochodnych nie obejmuje transakcji fx swap. Źródło: opracowano na podstawie danych pozyskanych od banków najbardziej aktywnych na krajowym rynku finansowym oraz danych GPW.
29-1 29-3 29-5 29-7 29-9 29-11 21-1 21-3 21-5 21-7 21-9 21-11 211-1 211-3 211-5 211-7 211-9 211-11 212-1 212-3 212-5 212-7 212-9 212-11 213-1 213-3 213-5 213-7 213-9 Rynek instrumentów pochodnych (2) 22 Miesięczne obroty na krajowym rynku transakcji FRA, IRS i OIS nominowanych w złotych w latach 29-IX 213 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 mld PLN Źródło: NBP. FRA IRS OIS
Rynek instrumentów pochodnych (3) 23 Średnie dzienne obroty netto na globalnym rynku walutowych instrumentów pochodnych z udziałem złotego (mln USD) Outright forward Opcje walutowe CIRS IV 21 IV 213 IV 21 IV 213 IV 21 IV 213 Rynek globalny 3 635 5 519 2 8 1 55 182 355 rynek krajowy, w tym: 435 452 12 66 72 11 - transakcje z nierezydentami 8 12 6 41 7 11 rynek offshore 3 2 5 67 1 96 989 11 245 Uwaga: obroty w poszczególnych segmentach globalnego rynku transakcji na kurs złotego oszacowano na podstawie danych z przeprowadzanego co trzy lata badania Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) i wyznaczonych za kwiecień 21 r. udziałów transakcji zawartych na rynku londyńskim w obrotach ogółem na rynku offshore. Źródło: opracowano na podstawie danych Banku Anglii, Banku Rozrachunków Międzynarodowych i NBP.
Perspektywy rozwoju rynków 24 Niektóre konsekwencje wprowadzenia rozporządzenia EMIR dla rynku instrumentów pochodnych w Polsce 1. Określone kategorie instrumentów pochodnych OTC nominowanych w złotych (FRA, IRS, OIS) prawdopodobnie zostaną uznane przez KE za wystarczająco płynne i wystandaryzowane, aby wprowadzić wymóg rozliczania transakcji tymi instrumentami w CCP. 2. Istotnym wyzwaniem dla uczestników rynku instrumentów pochodnych będzie wymóg raportowania każdej transakcji do repozytorium transakcji. KDPW został 7 listopada 213 r. zarejestrowany przez ESMA jako jedno z pierwszych czterech repozytoriów transakcji w UE spełniających wymogi nałożone przez EMIR od połowy lutego 214 r. uczestnicy rynku instrumentów pochodnych będą zobowiązani codziennie przekazywać dane do repozytoriów transakcji dane dotyczące m.in. wartości rynkowej każdej transakcji, wartości zabezpieczenia i zmian warunków transakcji, w tym przeniesienia do rozliczania w CCP