Udział inwestorów w obrotach instrumentami finansowymi w 2011 roku. Wyniki badania wśród biur maklerskich Rok 2011 na Giełdzie był rekordowy na rynku instrumentów finansowych. Obroty akcjami wyniosły 250 mld zł (ponad 12% więcej niż dotychczasowy rekord), kontraktami terminowymi 14,6 mln sztuk (ponad 4% więcej niż poprzedni rekord), zaś opcjami 897 tys. sztuk tj. o 33% więcej niż w rekordowym 2010 roku. Wydarzenia te skutkowały zmianami w strukturze udziału poszczególnych grup inwestorów w obrotach na giełdzie w minionym roku. Po zakończeniu roku 2011 Giełda po raz kolejny przeprowadziła badanie udziału różnych grup inwestorów (inwestorzy zagraniczni, krajowi instytucjonalni oraz krajowi indywidualni) w obrotach instrumentami finansowymi (akcje Główny Rynek, akcje NewConnect, kontrakty terminowe i opcje). Zgodnie z przyjętą metodyką, udziały poszczególnych grup inwestorów bazują na wynikach ankiety, na którą odpowiadają krajowe biura maklerskie. W tym roku na pytania Giełdy odpowiedziało 29 instytucji, czyli wszystkie krajowe biura maklerskie, będące Członkami Giełdy. Tak jak w poprzednich badaniach, działalność animatora oraz zarządzanie portfelem klienta zostały potraktowane jako działalność krajowego inwestora instytucjonalnego. Wyniki za cały rok powstały w efekcie agregacji ważonej danych za pierwsze i drugie półrocze. 1. Inwestorzy w obrotach akcjami Głównego Rynku Zarówno w pierwszym jak i drugim półroczu 2011 roku na Głownym Rynku akcji dominowali inwestorzy zagraniczni, a ich udział w obrotach wyniósł 48% (w okresie styczeń czerwiec) oraz 46% (w kolejnych sześciu miesiącach). W sumie zagranica odpowiadała w 2011 roku za 47% obrotów akcjami na GPW. Wśród brokerów zagranicznych zarówno w pierwszym jak i drugim półroczu dominowały firmy z Wielkiej Brytanii (odpowiednio 55% i 53%), na drugiej pozycji uplasowały się instytucje z Francji (odpowiednio 21% i 22%). Drugą pozycję w obrotach akcjami utrzymały krajowe instytucje finansowe, a ich udział wyniósł odpowiednio: 34% w pierwszym i 35% w drugim półroczu. W całym roku inwestorzy instytucjonalni odpowiadali za 35% obrotów akcjami. Wśród krajowych instytucji w pierwszym półroczu dominowały TFI (udział 31%), zaś w drugim półroczu na czoło wyszły instytucje świadczące usługi animatorskie (34%). Nieznacznie spadła aktywność OFE: w pierwszym półroczu instytucje te odpowiadały za 21% obrotów w grupie inwestorów instytucjonalnych, w drugim zaś ich udział w obrotach wynosił 19%. Ta niewielka zmiana jest szczególnie istotna z punktu widzenia ograniczenia poziomu składek OFE w maju 2011 roku, która mogła skutkować spadkiem ich aktywności w drugim półroczu. Jak pokazują wyniki badań, zmiana była bardzo niewielka. Ustabilizowała się również aktywność inwestorów indywidualnych. W pierwszym półroczu osoby fizyczne odpowiadały za 18% obrotów akcjami, w drugim zaś wskaźnik ten wzrósł do 19%. W sumie w całym roku grupa ta odpowiadała za 18% obrotów. Co ważne, wzrost aktywności
indywidualnych w drugim półroczu oznacza, odwrócenie spadkowego trendu, który obserwujemy w przypadku tej grupy od 2009 roku. Po raz pierwszy w historii badań, wynik z roku poprzedniego został praktycznie powtórzony w roku kolejnym. Stabilizacja proporcji udziału poszczególnych grup inwestorów w obrotach akcjami jest szczególnie istotna wobec wzrostu obrotów akcjami, a więc wzrostu aktywności wszystkich grup inwestorów. 10 35 39 41 37 37 37 33 35 34 35 34 25 18 17 31 36 41 46 2007 2007 udział inwestorów w obrotach akcjami GR (półroczne) 28 26 35 37 2008 2008 2009 2009 2010 2010 20 19 18 19 47 46 48 46 2011 2011 10 udział inwestorów w obrotach akcjami GR (roczne) 36 39 32 33 34 37 39 37 34 35 29 26 19 18 35 18 29 35 30 27 35 41 43 47 47 32 33 31 33 36 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2. Inwestorzy w obrotach akcjami na NewConnect Rekordowy pod względem liczby i wartości ofert rok na rynku NewConnect, był również kontynuacją trendu z 2010 roku w zakresie zmiany struktury udziału inwestorów giełdowych. Nadal dominującą rolę odgrywają w przypadku tego rynku inwestorzy indywidualni, którzy w drugim półroczu odpowiadali za 75% obrotów, zaś w całym roku było to 77%. Za istotne należy uznać wzrost aktywności instytucji krajowych. W drugim półroczu udział tej grupy w obrotach na NewConnect wyniósł 22%, co jest rekordem w dotychczasowej historii tego rynku. W całym roku instytucje krajowe odpowiadały za obrotów na NewConnect. Nadal główną rolę w tej grupie odgrywają prywatne firmy, które odpowiadają za ponad połowę obrotów akcjami. Na stabilnym 3% poziomie pozostaje aktywność inwestorów zagranicznych. W ich przypadku dominują brokerzy z Austrii oraz Cypru. 10 5 6 8 7 10 7 92 92 91 92 88 92 84 78 75 3 2 1 1 2 1 3 3 3 2007 2008 udział inwestorów w obrotach akcjami NC 2008 2009 2009 2010 2010 13 19 22 2011 2011 10 udział inwestorów w obrotach akcjami NC (roczne) 5 6 10 11 20 92 92 88 87 77 3 2 2 2 3 2007 2008 2009 2010 2011
3. Inwestorzy w obrotach kontraktami terminowymi i opcjami Tak jak na rynku NewConnect, tak również na rynku instrumentów pochodnych dominującą rolę odgrywają krajowi inwestorzy indywidualni. W przypadku kontraktów terminowych osoby fizyczne odpowiadały w całym roku za 46% obrotów (47% w pierwszym i 46% w drugim półroczu), co było najniższym udziałem tej grupy w dotychczasowej historii badań giełdowych. Jednocześnie w 2011 roku zanotowane zostały rekordowe obroty kontraktami w przypadku instytucji krajowych oraz inwestorów zagranicznych, odpowiednio: 38% i 16%. Wśród inwestorów instytucjonalnych dominują stale animatorzy, ich udział w tej grupie wyniósł 67%, zaś wśród zagranicznych prym wiodą instytucje z Wielkiej Brytanii (udział w drugim półroczu na poziomie 35%) oraz Francji (udział 33%). Na rynku opcji w drugim półroczu wzrosła aktywność inwestorów indywidualnych osiągając poziom 67%, a w całym roku wskaźnik ten wyniósł 64%. Podpisanie nowych umów na animowanie opcji na początku 2011 roku, skutkowało utrzymaniem się proporcji z pierwszego półrocza pomiędzy inwestorami zagranicznymi a instytucjami krajowymi w całym roku. Krajowe instytucje finansowe odpowiadały za 12% obrotów opcjami w całym 2011 roku (12% zarówno w pierwszym jak i drugim półroczu), zaś podmioty zagraniczne wygenerowały obroty opcjami na poziomie 24% (z czego 27% w pierwszym i 21% w drugim półroczu). 10 udział inwestorów w obrotach kontraktami 19 24 22 20 25 34 37 37 36 38 79 74 74 75 66 56 53 52 50 46 2 2 4 5 9 10 10 11 14 16 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
10 udział inwestorów w obrotach opcjami 11 12 21 24 26 35 30 31 28 64 73 73 75 71 53 58 60 65 24 16 6 12 12 12 1 3 4 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 4. Inwestorzy na rynku kapitałowym W 2011 roku po raz kolejny z rzędu wzrosła liczba rachunków inwestycyjnych obsługiwanych przez krajowe biura maklerskie. Według danych KDPW na koniec roku liczba wszystkich rachunków wynosiła 1,5 mln. Z uzyskanych odpowiedzi z biur maklerskich wynika, że w pierwszym półroczu 23% to rachunki aktywne. W drugim półroczu wskaźnik ten wynosił 22%. Na tej podstawie można szacować, że 325 tys. inwestorów dokonało co najmniej jednej transakcji w drugim półroczu 2011 roku. Wzrost liczby rachunków pociągał za sobą wzrost liczby rachunków internetowych. Według informacji podawanych przez biura maklerskie na koniec 2011 roku takich rachunków było ponad 854 tys., co oznacza, że już ponad 57% liczby wszystkich rachunków inwestycyjnych, stanowią rachunki internetowe. szt. Rachunki internetowe % 900 000 800 000 700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 II II II II II II II II II 2003 poł. 2004 poł. 2005 poł. 2006 poł. 2007 poł. 2008 pol. 2009 pol. 2010 poł. 2011 poł. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba rachunków w % do wszystkich rachunków 70 60 50 40 30 20 10 0
5. Tabele Udział inwestorów w obrotach w kolejnych latach procentowo Inwestorzy Instrumenty 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 akcje RG 35 32 33 41 31 33 43 36 47 47 akcje NC --- --- --- --- --- 3 2 2 2 3 kontrakty 2 2 4 5 9 10 10 11 14 16 Zagraniczni Indywidualni Instytucjonalni opcje --- 16 6 1 3 12 12 4 12 24 akcje RG 29 29 35 26 35 30 18 27 19 18 akcje NC --- --- --- --- --- 92 92 88 87 77 kontrakty 79 74 74 75 66 56 53 52 50 46 opcje --- 73 73 75 71 53 58 65 60 64 akcje RG 36 39 32 33 34 37 39 37 34 35 akcje NC --- --- --- --- --- 5 6 10 11 20 kontrakty 19 24 22 20 25 34 37 37 36 38 opcje --- 11 21 24 26 35 30 31 28 12
Udział inwestorów w obrotach w kolejnych latach - ujęcie wartościowe (obie strony transakcji) Inwestorzy Instrumenty 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 akcje RG (mln zl) 16 749 21 379 36 158 71 691 96 985 151 801 136 239 120 422 193 286 235 647 akcje NC (mln zl) --- --- --- --- --- 5 14 19 76 112 kontrakty ( szt.) 98 495 185 946 272 845 585 154 1 119 466 1 792 994 2 417 051 2 771 495 3 743 213 4 430 710 Zagraniczni opcje (szt.) --- --- 9 921 6 857 17 086 91 048 77 477 34 992 130 450 404 934 akcje RG (mln zl) 13 930 19 054 38 760 46 188 111 270 135 357 55 010 89 614 80 647 92 671 akcje NC (mln zl) --- --- --- --- --- 143 755 962 2 722 2 860 kontrakty ( szt.) 5 221 331 6 294 135 5 327 868 8 045 804 8 380 398 10 510 635 12 808 565 13 869 008 13 563 414 13 267 126 Indywidualni opcje (szt.) --- --- 115 680 378 743 464 992 419 888 374 855 513 577 660 697 1 059 573 akcje RG (mln zl) 17 049 26 009 35 119 57 420 109 685 167 852 122 713 123 355 139 781 172 859 akcje NC (mln zl) --- --- --- --- --- 8 54 99 330 746 kontrakty ( szt.) 1 031 955 1 983 817 1 638 413 2 109 467 3 153 718 6 330 419 8 944 898 9 809 607 9 920 881 10 696 807 Instytucjonalni opcje (szt.) --- --- 31 836 123 273 173 188 279 056 198 092 240 997 302 557 199 705
Dane makro 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba rachunków maklerskich Członków Giełdy tys. 936,1 835,4 821,7 877,0 969,7 879,7 1 099,1 1 443,7 1 462,3 Aktywne tys. 211,7 255,5 192,3 219,0 238,8 166,0 254,5 380,3 325,2 rachunki maklerskie % 23 31 23 25 25 19 23 26 22 Rachunki internetowe tys. 40,8 77,5 114,7 187,4 292,8 352,0 419,6 773,2 854,2 % 4 9 14 21 30 40 38 54 58 Liczba członków OFE mln. 11,5 12,0 11,7 12,4 13,1 13,8 14,4 14,9 15,5 Liczba klientów TFI mln. - - 1,4 2,3 3,2 2,7 2,5 2,6 2,4 Liczba IKE tys. - 175,5 427,9 840,3 915,5 853,8 809,2 792,5 805,8