1.20 Powiat 1. Zagrożenie powodziowe Największe zagrożenie powodziowe Gminy Wieliczka związane jest z przepływającą północną granicą gminy rzeką Wisłą biegnącą na odcinku od km 92 do km 97,5. Na wymienionym odcinku Wisła przyjmuje na swym prawym brzegu: - Serafę, której dolny bieg leży na obszarach północno-zachodnich gminy, biegnąc doliną Wisły /najniższe 3,5 km biegu/ przyjmuje na lewym brzegu Drwinkę Długą, na prawym Zabawkę i uchodzi do Wisły poniżej stopnia wodnego w Przewozie; - Podłężankę, biegnącą w dolinie Wisły wschodnią granicą gminy /ujście w km 97,5/. Obszar gminy położony między Wisłą na północy, a linią kolejową Kraków Tarnów na południu, poza niewielką powierzchnią w Węgrzcach Wielkich, stanowi teren zalewowy dla wód wielkich Wisły i jest chroniony wałami przeciwpowodziowymi. Wały cofkowe od Wisły mają wszystkie większe cieki biegnące w dolinie: Serafa, Drwina Długa, Zabawka i Podłężanka.. Cieki biegnące przez tereny gminy poza doliną Wisły: - południowe obrzeże Gminy Wieliczka odwadniają potoki: Wolnica, Młynówka, Grajów i Sułówka lewo brzeżne dopływy Raby płynące w kierunku południowym, - centralnie położone obszary gminy stanowią górną zlewnię Wilgi /prawobrzeżny dopływ Wisły/. Wilga płynie z Mietniowa przez miejscowość Pawlikowice; w kierunku południowym. W miejscowości Koźmice Małe zmienia bieg na północno zachodni, przepływa przez Koźmice Wielkie, w Janowicach zatacza szeroki łuk między wzniesieniami i podążą w kierunku zachodnim przez Golkowice. Serafa w górnym biegu płynie przez zachodnie obszary miasta Wieliczka w kierunku północno zachodnim. Zabawka posiada źródła na północnym zboczu w Chorągwicy, płynie w kierunku północnym przez Lednicę Górną, granicą wschodnią miasta Wieliczka i Węgrzce Wielkie. Miasto i Gmina Niepołomice Gmina Niepołomice leży na prawym brzegu rzeki Wisły, między ujściem Podłężanki (km 97,5), a od wschodu skrajem Puszczy Niepołomickiej w Woli Zabierzowskiej (km 116,3). Prawie cały obszar gminy poza terenami na południe od Niepołomic znajduje się w zasięgu zalewu wodami Wisły przy przepływach katastrofalnych i jest chroniony wałami przeciwpowodziowymi: - prawym wałem Wisły na całej długości gminy od północy, - prawym wałem cofkowym Podłężanki od zachodu, - lewym wałem Drwinki od południowego wschodu. Obszary gminy zagrożone są: - powodzią lokalną w przypadku wylania cieków posiadających swoje zlewnie lub znaczne ich części na obszarze zlewni Drwinki, Podłężanki i ich dopływów oraz bezpośrednich małych dopływów Wisły szczególnie w czasie wysokiego stanu w korycie rzeki Wisły i przy intensywnych opadach deszczu; - powodzią spowodowaną wylaniem Wisły na skutek przerwania obwałowań. Gmina Gdów Z większych dopływów na odcinku położonym na terenie gminy Raba przyjmuje na prawym brzegu: - Stradomkę, która płynie na obszarze gminy w partii ujściowej na długości ok. 2 km, posiada szerokie nieuporządkowane koryto, transportuje znaczne ilości rumowiska przy wysokich stanach silnie eroduje brzegi i może zmieniać nurt. - Dzialski Potok zbierający wody z terenu miejscowości Zagórzany, Zalesiany, Podolany ze względu na swe położenie (teren silnie pofałdowany, pagórkowaty) potok ten zachowuje się w sposób zbliżony do potoków górskich (w wypadku silnych opadów stosunkowo szybko przybiera a po ich ustaniu dość szybko poziom obniża się i stabilizuje). - Krzyworzekę, której końcowy odcinek ok. 200 m leży na obszarze gminy. Zagrożenie powodziowe występuje w dolinie Raby na całej długości jej biegu przez tereny gminy Gdów. W wypadku wystąpienia fali powodziowej o prawdopodobieństwie p=1% szerokość zalewu wyniesie od 1000 do 1500 m. Na terenie gminy znajdują się 4 przeprawy mostowe przez rzekę Rabę w miejscowościach: Gdów, Marszowice, Nieznanowice i Książnice. Są to mosty o konstrukcji żelbetowej z podporami (filarami) w nurcie rzeki. W wypadku powodzi obiekty te wymagają szczególnej ochrony. Od momentu napełnienia zbiornika wodnego w Dobczycach, na rzece Rabie występowały stany wysokie, lecz rezerwa powodziowa zbiornika każdorazowo spłaszczała falę powodziową na tyle, iż Raba nie występowała ze swego koryta. Istnienie zbiornika z jednej strony zmniejsza zagrożenie powodziowe, choć w wypadku nagłej awarii i zniszczenia zapory wodnej może być przyczyną katastrofalnych zatopień na dużym obszarze doliny Raby położonym poniżej tego zbiornika. 130
Podczas powodzi (wystąpienia wody z koryta Raby) tereny zalewowe przewidywane są w sołectwach: Winiary, Kunice, Fałkowice, Gdów, Marszowice, Podolany, Jaroszówka, Wieniec, Pierzchów, Książnice, a podtopienia (od potoków): Wiatowice, Niegowić, Cichawa. Obiekty zagrożone zalaniem to: - oczyszczalnia ścieków w Gdowie, - stacja uzdatniania wody z pompownią w Gdowie, - studnie głębinowe do zasilania wodociągów w Gdowie, - mosty na rzece Rabie w miejscowościach: Gdów, Marszowice, Nieznanowice, Książnice, - Szkoła Podstawowa w Winiarach, - Wytwórnia Mas Bitumicznych w Gdowie, - Krakowskie Zakłady Eksploatacji Kruszywa w Gdowie. Gmina Kłaj Zagrożenie powodziowe stwarza rzeka Raba. W czasie spływu fali powodziowej występuje z koryta i zalewa przyległe do niej tereny. W obszarze zalewu znajdują się grunty orne, użytki zielone oraz pojedyncze zabudowania w miejscowościach: Łężkowice, Kłaj i Stanisławice. Z rejonów tych przewiduje się ewakuację mieszkańców i zwierząt gospodarskich. Lokalne cieki odwadniające na terenie gminy nie stwarzają większego zagrożenia. Na terenach zabudowanych może następować podtapianie pojedynczych budynków, zniszczenia dróg i dojazdów itp. Szczególnie w przypadku niedrożnych wczesną wiosną zamarzniętych przepustów utrudniających odpływ wody. Gmina Biskupice Przez teren gminy Biskupice nie przepływają większe rzeki (istnieją tylko niewielkie potoki) w związku z tym nie istnieje zagrożenie wylewów rzek na znaczne obszary. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi w gminie może być spowodowane wystąpieniem nadmiernych opadów miejscowych występujących na terenie gminy. Wyżej wymienione sytuacja sprzyja szybkiemu podnoszeniu się wód w przepływających przez teren gminy potokach takich jak: Potok Bogusława i Potok Królewski. 2. Zagrożenia pożarowe Istniejące na terenie rejonu zagrożenie pożarowe wynika z następujących przyczyn: - istnienia na terenie rejonu zakładów pracy posiadających duże ilości używanych do produkcji materiałów palnych, - istnienie na terenie powiatu stacji paliw płynnych, stacji napełniania samochodów gazem propan butan oraz zakładów napełniających butle gazem propan butan, - przewożenia przez teren rejonu do sąsiednich województw dużej ilości paliw płynnych, - dużego zalesienia rejonu, - zwiększonego zagrożenia pożarowego w istniejących gospodarstwach rolnych zwłaszcza w okresie nasilenia prac polowych i zbiorów. Dużym zagrożeniem, zwłaszcza w okresach letnich, podczas upałów są lasy. Na terenie powiatu znajduje się kompleks leśny - Puszcza Niepołomicka, która swym zasięgiem obejmuje część trzech gmin: Niepołomice, Kłaj oraz Drwinia (poza obrębem powiatu) i zaliczana jest do rezerwatów przyrody, dlatego też ma ona duże znaczenie dla gospodarki narodowej. Innego rodzaju zagrożenie pożarowe stwarzają zakłady pracy, które składują i stosują do produkcji duże ilości materiałów pożarowo niebezpiecznych. Należą do nich: - Przedsiębiorstwo Marseille w Niepołomicach, - Zakład produkcyjny Mirex w Niepołomicach, - Scandia-Cosmetics w Niepołomicach, - Zakład Tworzyw Sztucznych w Kłaju, - Przedsiębiorstwo Chemiczno-Kosmetyczne Clarina w Niepołomicach, - Zakład Nawozów Mineralnych Agromix w Niepołomicach, - Zakład Produkcji Kosmetyków Pharma-Corab Food w Niepołomicach, - Fabryka Kosmetyków Hean w Wieliczce, - Zakład Metalizacji i Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych w Gdowie 926. W innych zakładach występuje zagrożenie pożarowe spowodowane dużymi obciążeniami ogniowymi, są to: - Zakład Produkcyjny Pol-Rama w Niepołomicach, - Zakład Produkcyjny JUKA w Niepołomicach, - COCA-COLA Ltd. Sp. z o.o. w Niepołomicach, - Zakład Produkcyjny Dresner-Fensterbau w Niepołomicach, - Zakład Produkcyjny WESSEM w Wieliczce, - Firma Kamm-Bauelemente w Woli Batorskiej, - Przedsiębiorstwo Produkcyjne Artco w Brzeziu-Gruszkach, 131
- Zakład Produkcyjny Stako w Gdowie, - Zakład Produkcyjny Meram w Podłężu i Zakrzowcu. Szczególną uwagę należy zwrócić na obiekty gdzie przebywa w grupach większa ilość osób. Do obiektów zasługujących na szczególną uwagę zaliczyć należy: - Dom Pomocy Społecznej Słonecznej Jesieni w Biskupicach, - Obiekt Fundacji Arka Larche w Śledziejowicach i Wieliczce, - Obiekty pełniące rolę domów pomocy społecznej w Niepołomicach i Grabiu. Odrębną grupę stanowią obiekty zabytkowe występujące na terenie powiatu, w których występuje zagrożenie pożarowe ze względu na występowanie palnych elementów konstrukcji tych obiektów, braku dozoru i urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych, nieprzestrzegania przepisów p.poż. Należy pamiętać, że obiekty te stanowią dużą wartość kulturalną i historyczną. 3. Zagrożenia komunikacyjne drogowe Najwięcej wypadków i kolizji drogowych odnotowano na drodze nr 4. Kraków Tarnów na odcinku między miejscowością Bodzanów, a mostem na rzece Raba. Tam też dochodzi do najtragiczniejszych w skutkach wypadków z udziałem ofiar śmiertelnych. Na terenie powiatu dochodzi do kolizji i wypadków, których najczęstszą przyczyną są: - brawurowa jazda kierujących, - niedostosowanie się kierowców do aktualnych w danym czasie warunków drogowych (natężenie ruchu, warunki atmosferyczne, zły stan nawierzchni itp.) Główne drogi komunikacyjne to: - droga międzynarodowa E 40 Zgorzelec Medyka na odcinku Kraków Bochnia, - drogi lokalne: 962 Wieliczka Dobczyce, - 964 Wieliczka Niepołomice (Nowe Brzesko), - 966 Wieliczka Gdów (Łapanów), 4. Zagrożenia komunikacyjne kolejowe Na terenie gmin: Wieliczka, Kłaj, Niepołomice zlokalizowane są linie kolejowe. Linie te stanowią połączenie: - Kraków Wieliczka (połączenie lokalne), - Kraków Nowa Huta Podłęże Niepołomice, - Kraków Podłęże Kłaj Bochnia. Na trasach tych możliwe jest powstanie katastrof kolejowych, a szczególnie za najbardziej niebezpieczną należy uznać trasę kolejową Kraków Bochnia, która jest trasą tranzytową ruchu pasażerskiego i towarowego. Trasa ta jest szczególnie niebezpieczna ze względu na przewożone nią duże ilości toksycznych środków chemicznych. 5. Zagrożenia komunikacyjne lotnicze Prawie przez cały rejon przebiega sieć powietrznych kanałów lotniczych. Kanały te są wykorzystywane z dużą częstotliwością przez lotnictwo cywilne jak i wojskowe, zachodzi więc prawdopodobieństwo wystąpienia na terenie powiatu katastrofy lotniczej. 6. Zagrożenia budowlane Na terenie miasta Wieliczka i okolic istnieje zagrożenie budowlane spowodowane wyrobiskami kopalnianymi. W związku z tym na terenach objętych największym zagrożeniem obowiązują zakazy stawiania budowli, a nawet remontów niektórych budynków. Zagrożenie budowlane w gminach Kłaj i Gdów może wystąpić również na skutek rozszczelnieniu zapory w Dobczycach. 7. Zagrożenia wynikające z przebiegu gazociągów Przez teren powiatu przebiegają gazociągi wysokiego ciśnienia na następujących odcinkach: - Cikowice Kłaj Staniątki Kokotów Nowa Huta, - Sieraków Gdów Nowy Wiśnicz. Na terenie powiatu znajduje się 8 stacji redukcyjno pomiarowych w następujących miejscowościach: - Wieliczka, - Niepołomice, - Gdów, - Staniątki, - Szarów, 132
- Kłaj, - Targowisko, - Nieznanowice. 8. Zagrożenia wynikające z przebiegu linii energetycznych Na terenie powiatu przebiegają linie energetyczne 400 kv, 220 kv i 110 kv. Pierwsza z nich (400 kv) przebiega przez miejscowość Janowice, Gmina Wieliczka w kierunkach wschód zachód od Skawiny przez Libertów, Janowice, Rudnik (k. Myślenic). Linia 220 kv od Skawiny przez Janowice w kierunku Bieżanowa. Linie 110 kv: - z Bieżanowa przez Śledziejowice, Podłęże do Niepołomic, - Czarnochowice, Wieliczka, Bodzanów, Szczytniki w kierunku na Bochnię, - Bieżanów przez Koźmice Wielkie do Dobczyc. 9. Sieć komunikacyjna Przez powiat przebiegają drogi krajowe nr 4 i 75 (33 km) oraz drogi wojewódzkie nr 964, 966 i 967 (70,9 km). Dobrą komunikację zapewnia ponad 236 km dróg powiatowych i 552 km dróg gminnych. Obecnie w trakcie budowy jest autostrada A4, która łączyć będzie Kraków z Tarnowem i dalej granicą Państwa. Dodatkowym atutem komunikacyjnym powiatu jest magistrala kolejowa Kraków Medyka przebiegająca przez gminy: Wieliczka, Niepołomice i Kłaj. DŁUGOŚĆ DRÓG POWIATOWYCH I GMINNYCH Drogi powiatowe Drogi gminne Nazwa gminy (km) (km) Biskupice 20 64 Gdów 55 112 Kłaj 32 100 Niepołomice 39 101 Wieliczka 90 175 Razem w powiecie 236 552 Drogi którymi przewożone są materiały niebezpieczne to: - droga krajowe 4, - droga krajowa 75 /odcinek Targowisko - Nowa Huta/ - drogi wojewódzkie 967 /odcinek Łapczyca - Myślenice/ 10. Struktura demograficzna i urbanistyka Powiat Wielicki o powierzchni 409 km 2 zamieszkuje ok. 107 tys. mieszkańców w 94 miejscowościach. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 261,5 osób/km 2. Wskaźnik przyrostu naturalnego to 1,7 na 1000 mieszkańców, natomiast saldo migracji 9,4 na 1000 mieszkańców. Prognoza ludności zakłada wzrost ilości mieszkańców powiatu do 112,3 tys. w 2015 r. i 121,8 tys. w 2030 r. POWIERZCHNIA GMIN Z TERENU POWIATU WIELICKIEGO. Wieliczka 100,1 km 2 Niepołomice 95,1 km 2 Kłaj 64,8 km 2 Gdów 41 km 2 Biskupice 108 km 2 Razem w powiecie 409 km 2 133
ZAKŁADY POSIADAJĄCE SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE Lp. Nazwa obiektu, adres Powiat Rodzaj substancji niebezpiecznych Max. ilośc [T] Sposób składowania Uwagi 1. Ciechanowskie Zakłady Drobiarskie CEDROB ul. Mokra 7 32-005 Niepołomice Amoniak Olej opałowy ciężki (mazut) 5 5 Instalacja chłodnicza Zbiornik cylindryczny stojący 2. MPWiK Kraków Zbiornik wody Siercza Siercza 32-020 Wieliczka Chlor gazowy (butle 500 kg) 3 Chlorownia pojemniki metalowe (beczki 500 kg) 3. Zakład Tworzyw Sztucznych POLYNT ul. Grabska 11d 32-005 Niepołomice Styren 40 Żywica poliestrowa na bazie styrenu 40 Wydzielone pomieszczenie w zbiornikach stalowych 134