Plan wynikowy z historii i społeczeństwa poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy II a (grupa niehistoryczna)

Plan wynikowy z historii i społeczeństwa poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy II a (grupa niehistoryczna) Nauczyciel prowadzący: Jacek Foszczyński Liczba tygodni nauki: 38 Liczba godzin w tygodniu: 2 Liczba godzin do wypracowania łącznie: 76 Numer w szkolnym zestawie: HiS2/1-2/2013 Opracował: Jacek Foszczyński

Moduł I obowiązkowy - Ojczysty Panteon i ojczyste spory (semestr I). Lp. Temat lekcji Treści Oczekiwane osiągnięcia Uczeń: Tak jak Grecy i Rzymianie Liczba godzin Odniesienia do podstawy programowej Uczeń: 1. Zapoznanie z programem nauczania. Omówienie zasad PSO. 1 2 Greccy bohaterowie 1. W starożytnej Grecji 2. Wojna trojańska 3. Wojny z Persami 4. Niezgoda, która rujnuje 3 Polskie Termopile 1. Polski Leonidas 2. Bitwa pod Zadwórzem 3. Bohaterowie spod Wizny i Monte Cassino wymienia cechy charakterystyczne antycznej cywilizacji greckiej przedstawia antyczne wzory bohaterstwa na przykładzie Iliady Homera charakteryzuje postawy antycznego żołnierza i obrońcy ojczyzny na przykładzie wojen grecko-perskich opisuje recepcję bitew pod Maratonem i Termopilami w kulturze wyjaśnia, kto i dlaczego zyskał miano polskiego Leonidasa przedstawia motyw Termopil i jego znaczenie w polskiej literaturze opisuje przebieg i znaczenie bitwy pod Zadwórzem oraz wyjaśnia jej symbolikę przedstawia bitwy pod Wizną i Monte Cassino jako symboliczne oraz historyczne nawiązania do greckich Termopil omawia i ocenia znaczenie popularyzowania wiedzy o wydarzeniach historycznych za pomocą współczesnych środków 1 A.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, antyczne wzory bohaterstwa, żołnierza i obrońcy ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej myśli politycznej, tradycji literackiej oraz edukacyjnej późniejszych epok. 1 A.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, antyczne wzory bohaterstwa, żołnierza i obrońcy ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej myśli politycznej, tradycji literackiej oraz edukacyjnej późniejszych epok.

4 Republika rzymska państwo obywateli 5-6. Polski patriotyzm na przestrzeni wieków. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 7. Jak rządzili pierwsi Piastowie 1. Republika rzymska 2. Rzymski obywatel patriota 3. Kryzys republiki 4. Upadek republiki. 1. Patriotyzm w przeszłości 2. Święta narodowe 3. Patriotyzm dziś 1. Dynastia Piastów 2. Pierwszy król Polski 3. Spory o tron i kryzys państwa Piastów 4. Od odbudowy do podziału państwa przekazu omawia cechy rzymskiego obywatela patrioty na przykładzie Cyncynata wyjaśnia zależności między kryzysem republiki rzymskiej a upadkiem cnót obywatelskich analizuje możliwość zastosowania obywatelskich wzorców obowiązujących w starożytnej republice rzymskiej w dzisiejszych czasach przedstawia zmiany w rozumieniu pojęcia patriotyzm w Polsce na przestrzeni dziejów wskazuje wydarzenia, które miały wpływ na rozwój polskiego patriotyzmu charakteryzuje postawy patriotyczne w Polsce na przestrzeni dziejów omawia mity związane z polskim patriotyzmem wymienia polskie święta narodowe wyjaśnia, czym charakteryzuje się współczesny patriotyzm i podaje jego przykłady Za panowania Piastów i Jagiellonów lokalizuje w czasie panowanie dynastii piastowskiej wyjaśnia, jakie przesłanki umożliwiły Bolesławowi Chrobremu sięgnięcie po koronę królewską porównuje oraz ocenia koncepcje 1 A.9.2 charakteryzuje antyczny wzorzec obywatela oraz jego recepcję w polskiej myśli i praktyce politycznej późniejszych epok. 2 A.9.2 charakteryzuje antyczny wzorzec obywatela oraz jego recepcję w polskiej myśli i praktyce politycznej późniejszych epok. 1 B.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, koncepcje polityczne władców z dynastii piastowskiej.

8. Ostatni Piastowie na tronie polskim 9. Polska częścią Europy łacińskiej Piastów 1. Drogi do zjednoczenia 2. Metropolia na straży jedności 3. Panowanie Kazimierza Wielkiego 4. Zmiana dynastii w Polsce 1. Chrzest Mieszka I 2. Zjazd w Gnieźnie. 3. Katoliccy patroni Polsce 4. Kultura i sztuka chrześcijańska 5. Wartości i obyczajowość chrześcijańska 6. Architektura i sztuka polska w średniowieczu 7. Kronikarze dziejów Polski 8. Laicyzacja i chrześcijaństwo w czasach współczesnych polityczne Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego omawia przyczyny i etapy jednoczenia ziem polskich opisuje i ocenia rolę Kościoła w jednoczeniu państwa polskiego charakteryzuje i ocenia panowanie Kazimierza Wielkiego prezentuje okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez Andegawenów i Jagiellonów omawia i ocenia skutki przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I opisuje postanowienia zjazdu w Gnieźnie i wymienia jego konsekwencje przedstawia na wybranych przykładach rolę, jaką w średniowiecznym państwie i społeczeństwie odgrywali święci patroni prezentuje cechy charakterystyczne sztuki i kultury chrześcijańskiej w Polsce omawia i ocenia wpływ wartości chrześcijańskich na przemiany w obyczajowości społeczeństwa polskiego charakteryzuje sztukę i architekturę polskiego średniowiecza wymienia kronikarzy polskich i przedstawia ich osiągnięcia tłumaczy, jaką rolę kroniki odgrywały dawniej i współcześnie 1 B.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, koncepcje polityczne władców z dynastii piastowskiej; B.9.2 charakteryzuje oraz ocenia, na wybranych przykładach, rolę ludzi Kościoła w budowie państwa polskiego. 1 B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, na wybranych przykładach, rolę ludzi Kościoła w budowie państwa polskiego.

10. 11-12. Początki unii polsko-litewskiej Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 13. Państwo szlachty polskiej 1. Dlaczego zawarto unię polsko- -litewską? 2. Konflikt z zakonem krzyżackim 3. Spór polskokrzyżacki na arenie międzynarodowej 1. Dlaczego szlachta uzyskała przywileje? 2. Parlament szlachecki 3. Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie charakteryzuje przyczyny i skutki laicyzacji życia publiczno-politycznego wyjaśnia, co przyczyniło się do mniejszej niż w Europie Zachodniej laicyzacji życia w Polsce omawia przyczyny, postanowienia i skutki unii polsko-litewskiej w Krewie przedstawia oraz ocenia panowanie Władysława Jagiełły opisuje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim oraz wojny trzynastoletniej analizuje znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla polskiej tradycji historycznej i świadomości narodowej na przykładzie obrazu Jana Matejki wyjaśnia, na czym polegała postępowość poglądów Pawła Włodkowica Dziedzictwo Obojga Narodów opisuje sposób funkcjonowania demokracji szlacheckiej i jej instytucji przedstawia cechy charakterystyczne stanu szlacheckiego charakteryzuje ruch egzekucyjny i jego wpływ na postawy przedstawicieli szlachty omawia i ocenia działalność przywódców ruchu szlacheckiego na przykładzie Jana Zamojskiego oraz Mikołaja Sienickiego 3 Wymagania ogólne: I. Chronologia historyczna. II. Analiza i interpretacja historyczna. 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI XVIII w.).

14. Rzeczpospolita Obojga Narodów 1. Złoty wiek 2. Zawarcie unii lubelskiej 3. Rzeczpospolita krajem wielu kultur i religii 4. Pierwsi królowie elekcyjni 15. Wiek wojen 1. Zygmunt III Waza na tronie polskim 2. O tron szwedzki 3. Zmierzch potęgi Polski 4. Lew Lechistanu 5. Rzeczpospolita państwo ponad stan? ocenia demokrację szlachecką w Polsce, wykorzystując opinie potomnych i wiedzę własną charakteryzuje panowanie ostatnich Jagiellonów przedstawia i ocenia przyczyny, postanowienia oraz skutki unii lubelskiej ocenia postawy Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta wobec wyzwań epoki na przykładzie hołdu pruskiego oraz unii lubelskiej omawia i ocenia przejawy tolerancji wyznaniowej w Polsce szlacheckiej opisuje panowanie pierwszych królów elekcyjnych w Polsce omawia miejsce hołdu pruskiego i unii lubelskiej w polskiej tradycji historycznej oraz świadomości narodowej na przykładzie obrazów Jana Matejki omawia przyczyny, przejawy i skutki konfliktu Zygmunta Wazy z obozem szlacheckim określa uwarunkowania powstania Chmielnickiego i jego skutki opisuje przyczyny, przebieg i skutki potopu szwedzkiego wymienia przyczyny i przejawy odchodzenia od tolerancji wyznaniowej w Polsce przedstawia i ocenia postawy wielkich 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI XVIII w.). 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI XVIII w.).

16. Konstytucja 3 maja ratunek czy przyczyna upadku? 17-18. Dlaczego Rzeczpospolita upadła? Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 1. Czasy saskie 2. Poniatowski i jego przeciwnicy 3. Dokonania Sejmu Wielkiego 4. Drugi rozbiór Polski 1. Sytuacja po drugim rozbiorze 2. Powstanie kościuszkowskie i trzeci rozbiór Polski 3. Przyczyny upadku wodzów XVII w. wobec wyzwań epoki na przykładzie Stanisława Żółkiewskiego, Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego podaje przejawy kryzysu państwowości polskiej w czasach saskich wymienia cechy sarmatyzmu i oświecenia w Polsce charakteryzuje panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego lokalizuje w czasie i przestrzeni rozbiory państwa polskiego omawia reformy polityczne i społeczne Sejmu Wielkiego prezentuje i ocenia postawy szlachty polskiej wobec przemian ustrojowych w kraju ocenia ruch konfederacki w Polsce stanisławowskiej przedstawia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Tadeusza Rejtana określa miejsce Konstytucji 3 maja w polskiej tradycji historycznej i świadomości narodowej na przykładzie obrazu Jana Matejki omawia sytuację w po drugi rozbiorze podaje przyczyny upadku państwowości polskiej w XVIII w. charakteryzuje i ocenia stanowiska w sporze o ocenę przyczyn upadku 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI XVIII w.); C.9.2 charakteryzuje spory o przyczyny upadku I. 2 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI XVIII w.); C.9.2 charakteryzuje spory

19. 1. Zawiedzione nadzieje 20. 2. Spiski i powstania 4. Historyczne spory o upadek 1. Czy Polacy mogą istnieć bez państwa? 2. U boku Francji? 3. U boku Rosji? 1. Spiski niepodległościowe 2. Powstanie listopadowe 3. Wielka Emigracja przedstawia i ocenia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz przywódców i uczestników powstania kościuszkowskiego Pod zaborami opisuje losy Polaków po trzecim rozbiorze przedstawia okoliczności powstania, organizację i losy Legionów Polskich we Włoszech omawia i ocenia udział Polaków w kampaniach napoleońskich wyjaśnia, w jakich okolicznościach powstało Księstwo Warszawskie i jak zostało zorganizowane przedstawia i ocenia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Poniatowskiego, Ksawerego Druckiego- Lubeckiego i Stanisława Kostki Potockiego podaje przyczyny zawiązywania spisków niepodległościowych na ziemiach polskich omawia i ocenia postawy przywódców politycznych oraz dowódców wojskowych podczas powstania listopadowego opisuje stosunek społeczeństwa polskiego do zrywów o przyczyny upadku I. 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego. 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego; D.9.2 charakteryzuje spory o ocenę dziewiętnastowiecznych powstań narodowych

21. Bić się czy nie bić? 1. Walka czy lojalność? 2. Powstanie styczniowe 3. Praca organiczna 4. Autonomia galicyjska 22. Jak kształtował się współczesny naród polski? 1. Ku współczesnemu narodowi 2. W obronie polskości 3. Kultura narodowa i religia 4. Ruch narodowy niepodległościowych charakteryzuje Wielką Emigrację oraz jej wpływ na wydarzenia w Galicji i Wielkopolsce w latach 1846 i 1848 wymienia skutki rabacji galicyjskiej wyjaśnia wpływ polskiej rzeczywistości politycznej XVIII i XIX w. na kształtowanie się nurtu realizmu politycznego oraz go ocenia porównuje polskie powstania narodowe pod kątem przyczyn i okoliczności wybuchu oraz sposobu prowadzenia działań militarnych przedstawia oceny polskich zrywów niepodległościowych w historiografii i publicystyce prezentuje założenia ideologiczne oraz wskazuje cele i przykłady działalności zwolenników pracy organicznej formułuje i uzasadnia własną opinię na temat polskich powstań narodowych omawia pojęcie narodu polskiego na przestrzeni wieków wymienia czynniki, które miały wpływ na kształtowanie się narodu polskiego w XIX w. opisuje sposoby walki w obronie polskości omawia rozwój kultury polskiej w 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego; D.9.2. charakteryzuje spory o ocenę dziewiętnastowiecznych powstań narodowych. 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego.

23. 24-25. Przemiany społeczne w XIX wieku Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 26. I wojna światowa po której stronie podjąć walkę? 1. Nowe grupy społeczne 2. Sprawa chłopska 3. Sprawa robotnicza 4. O prawa kobiet 1. Powrót sprawy polskiej 2. Po stronie ententy czy państw centralnych? 3. Odzyskanie niepodległości 4. Polacy na konferencji paryskiej drugiej połowie XIX i na początku XX w. przedstawia główne koncepcje ideologii nacjonalistycznej i jej rozwój na ziemiach polskich charakteryzuje współczesny naród polski wyjaśnia, jakie przemiany cywilizacyjne zaszły na ziemiach polskich pod zaborami w drugiej połowie XIX i na początku XX w. omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim w drugiej połowie XIX i na początku XX w. charakteryzuje założenia ideologiczne i działalność partii politycznych na ziemiach polskich omawia i ocenia stanowisko ugrupowań politycznych wobec sprawy odzyskania niepodległości przez Polskę opisuje proces walki o prawa kobiet Polska i Polacy w XX wieku charakteryzuje poglądy polskich środowisk politycznych na kwestię niepodległości Polski opisuje międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej podczas I wojny światowej i po jej zakończeniu omawia działalność Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego 3 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

27. Kształtowanie się granic 28. Demokracja czy sanacja? 1. Powstanie wielkopolskie 2. Plebiscyty i powstania śląskie 3. Walki o wschodnią granicę 4. Przyłączenie Wileńszczyzny 1. Kto powinien rządzić w odrodzonej? 2. Rządy parlamentarne 3. Zamach majowy 4. Rządy sanacji na rzecz odbudowy niepodległej Polski przedstawia pierwsze tygodnie działalności państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości prezentuje decyzje konferencji pokojowej dotyczące odrodzonego państwa polskiego przedstawia przebieg walk o granice II omawia okoliczności przeprowadzania plebiscytów na Warmii, Mazurach, Powiślu i Górnym Śląsku charakteryzuje spór dotyczący koncepcji państwa polskiego na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa ocenia znaczenie Bitwy Warszawskiej wyjaśnia okoliczności zajęcia przez Polskę Wileńszczyzny wyjaśnia, co wpływało na demokratyczny charakter konstytucji marcowej opisuje przyczyny i przejawy słabości polskiej demokracji w 20-leciu międzywojennym omawia genezę, przebieg i skutki zamachu majowego prezentuje cechy charakterystyczne rządów sanacyjnych 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

29. II Rzeczpospolita 1. Reformowanie kraju 2. Gospodarka II 3. Rzeczpospolita wielonarodowa 4. Sport w niepodległej Polsce 30. Polacy podczas II wojny światowej 1. Kampania polska 2. Rząd polski na emigracji 3. Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 4. Polacy u boku ZSRR określa, co wpływało na autorytarny charakter konstytucji kwietniowej ocenia rolę Józefa Piłsudskiego w kształtowaniu oblicza politycznego Polski międzywojennej omawia działalność Władysława Grabskiego i Eugeniusza Kwiatkowskiego prezentuje osiągnięcia polskiej gospodarki w okresie międzywojennym charakteryzuje strukturę narodową II przedstawia dokonania polskich sportowców omawia kulturę międzywojennej Polski i charakteryzuje jej główne dziedziny oraz twórców opisuje działania zbrojne Polaków w czasie wojny obronnej przedstawia, w jaki sposób doszło do utworzenia rządu polskiego na emigracji oraz omawia jego działalność podaje okoliczności powstania armii Andersa charakteryzuje szlak bojowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie określa polityczne uwarunkowania powstania 1. Dywizji im. T. Kościuszki w ZSRR na przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

31-32. W okupowanej Polsce 33. Polska Ludowa niepodległa czy zależna? 1. Polityka okupantów 2. Polskie organizacje podziemne 3. Powstanie warszawskie 1. Wizje powojennej Polski 2. Przejęcie władzy przez komunistów 3. Pod rządami PZPR 4. W walce o prawa i wolność opisuje politykę niemieckich i radzieckich okupantów wobec narodu polskiego podaje przykłady martyrologii narodu polskiego charakteryzuje organizację i działalność Armii Krajowej przedstawia założenia i realizację planu Burza określa uwarunkowania, przebieg i skutki powstania warszawskiego wyjaśnia kontrowersje wokół oceny powstania warszawskiego omawia znaczenie i historię polskich elit porównuje wizje niepodległej Polski w koncepcjach politycznych rządu emigracyjnego i polskiej lewicy określa wpływ wielkich mocarstw na sprawę polską przedstawia i ocenia działalność powojennego podziemia politycznego i żołnierzy wyklętych wyjaśnia, dlaczego PSL jako opozycja legalna poniosła klęskę opisuje rolę propagandy w kształtowaniu postaw wobec władzy komunistycznej ocenia motywy i postawy tych Polaków, którzy zdecydowali się popierać komunistów na wybranych przykładach przedstawia 2 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń; E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy, uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń; E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy, uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania.

34. 35-36. Drogi do wolności Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Zadania sprawdzającetest/analiza źródeł. Ojczysty Panteon i ojczyste sporypodsumowanie pracy z modułemdyskusja. Razem: 36 godzin 1. Początki Solidarności 2. Jak powstała Solidarność 3. Władza kontra społeczeństwo 4. Stracona dekada? 5. Okrągły Stół 6. Wybory czerwcowe i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa wymienia najważniejsze organizacje opozycyjne lat 70. i 80. oraz ich działalność omawia organizację, cele i działalność NSZZ Solidarność charakteryzuje stosunek władz komunistycznych do ruchu związkowego i opozycji przedstawia genezę wprowadzenia stanu wojennego, jego cechy charakterystyczne i skutki opisuje genezę i kluczowe decyzje obrad Okrągłego Stołu podaje przebieg i skutki wyborów czerwcowych w 1989 r. oraz okoliczności powołania rządu Tadeusza Mazowieckiego na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa 3 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944 1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń; E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy, uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania.

Moduł II - Rządzący i rządzeni (semestr II) Temat lekcji 37. Obywatel w polis ateńskiej 38. Republika rzymska i jej obywatele Treści 1. Kto był obywatelem Aten? 2. Reformy ustrojowe w Atenach 3. Kto sprawował władzę w Atenach? 4. Jedność w różnorodności 1. Władze republikańskie 2. Kim był obywatel Rzymu? 3. Jak można uzyskać obywatelstwo? Oczekiwane osiągnięcia Uczeń: Rozdział I: U źródeł demokracji i republiki definiuje pojęcie obywatelstwa w świecie greckim charakteryzuje strukturę społeczeństwa starożytnych Aten i jej wpływ na kwestię obywatelstwa wyjaśnia, jaką rolę odgrywali obywatele w demokracji ateńskiej i ocenia ich wkład w życie polityczne polis przedstawia etapy ewolucji ustroju starożytnych Aten omawia organizację polis ateńskiej definiuje pojęcie obywatelstwa w państwie rzymskim opisuje strukturę społeczeństwa starożytnego Rzymu i jej wpływ na kwestię obywatelstwa przedstawia etapy ewolucji ustroju starożytnego Rzymu Liczba godzin Odniesienia do podstawy programowej Uczeń: 1 A.7.1 wyjaśnia pojęcie obywatel i obywatelstwo w polis ateńskiej i w republikańskim Rzymie; A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem przedrozbiorowej. 1 A.7.1 wyjaśnia pojęcie obywatel i obywatelstwo w polis ateńskiej i w republikańskim Rzymie; A.7.2 wyjaśnia

39. Tradycja antycznej demokracji i republiki w późniejszych epokach 40-41. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 42. Władcy średniowiecznej Europy 1. Republiki w średniowieczu 2. Obywatele średniowiecznych miast 3. Republika Niderlandów 4. Demokratyczne i republikańskie tradycje polskiej szlachty 1. Królestwo Franków i Kościół 2. Cesarstwo uniwersalistyczne 3. Cezaropapizm czy papocezaryzm? 4. Jak przedstawiano porównuje i ocenia prawa oraz obowiązki obywateli w świecie greckim i rzymskim tłumaczy, na czym polegały reguły ius soli oraz ius sanguinis w świecie antycznym i jaką rolę odgrywają współcześnie wymienia przykłady recepcji antycznej tradycji politycznej w późniejszych epokach omawia uwarunkowania uzyskania praw obywatelskich przez średniowieczne mieszczaństwo przedstawia prawa i wolności średniowiecznego mieszczaństwa oraz jego wewnętrzne rozwarstwienie prezentuje wspólne cechy między demokracją szlachecką w a ustrojem polis ateńskiej i republiki rzymskiej tłumaczy wpływ ideologii sarmackiej na sposób rozumienia praw i obowiązków polskiej szlachty względem państwa Rozdział II: Królowie i poddani wymienia okoliczności powstania państwa Franków i Państwa Kościelnego oraz wzajemne relacje między nimi przedstawia okoliczności odnowienia cesarstwa przez Ottona I wyjaśnia, na czym polegała idea uniwersalizmu cesarskiego recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem przedrozbiorowej. 3 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem przedrozbiorowej. 1 B.7.1 charakteryzuje zakres władzy cesarza, papieża i króla oraz ich wzajemne relacje w średniowieczu; opisuje zakres władzy samorządu miejskiego

43. Feudalizm w średniowieczu pochodzenie władzy monarszej? 1. Czym był feudalizm? 2. System lenny 3. Poddaństwo chłopów porównuje koncepcje cezaropapizmu i papocezaryzmu charakteryzuje rywalizację między cesarstwem a papiestwem w VIII XIV w. określa doktrynalne podstawy władzy w średniowieczu podaje cechy ideologii władzy książąt i królów, cesarza oraz papieża tłumaczy znaczenie terminu feudalizm omawia relacje między seniorem i wasalem oraz obowiązki każdego z nich przedstawia proces kształtowania się drabiny feudalnej w społeczeństwie i wynikające z tego konsekwencje opisuje proces rozprzestrzeniania się systemu wasalnolennego w Europie ocenia stosunki własności występujące w średniowieczu w średniowiecznym mieście. 1 B.7.2 analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych epokach. 44. Miasta średniowiecznej Europy 45. Kształtowanie się parlamentaryzmu 1. Od upadku do rozkwitu 2. Lokacje miejskie 3. Samorząd miejski 4. Gildie i cechy 1. Początki parlamentaryzmu przedstawia proces odradzania się miast w średniowiecznej Europie wyjaśnia, na czym polegała lokacja miasta i jakie niosła korzyści dla jego mieszkańców omawia organizację i kompetencje samorządu miejskiego charakteryzuje zadania i funkcje cechów tłumaczy, jaką rolę odgrywały gildie i hanzy przedstawia proces kształtowania się monarchii stanowych 1 B.7.1 charakteryzuje zakres władzy cesarza, papieża i króla oraz ich wzajemne relacje w średniowieczu; opisuje zakres władzy samorządu miejskiego w średniowiecznym mieście. 3 C.7.1 analizuje funkcjonowanie

europejskiego 46-47. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 48. Obywatele czy poddani? 49. Elementy feudalizmu w czasach angielskiego 2. Organizacja i działanie parlamentu angielskiego 3. Stany Generalne we Francji 4. Kompetencje Stanów Generalnych 5. Zgromadzenia stanowe w innych krajach europejskich 1. Prawa człowieka i prawa obywatela 2. Rewolucja angielska 3. Nowożytne teorie umowy społecznej 1. Dualizm gospodarczy w Europie 2. Szlachta a pozostałe opisuje genezę parlamentaryzmu angielskiego i francuskiego charakteryzuje organizację i funkcjonowanie parlamentu angielskiego oraz Stanów Generalnych, a także prezentuje kompetencje tych zgromadzeń ocenia relacje między królem oraz zgromadzeniami stanowymi w Anglii i Francji Rozdział III: Absolutyzm czy republika? wyjaśnia różnicę między prawami człowieka a prawami obywatelskimi charakteryzuje kwestie obywatelstwa w różnych modelach ustrojowych na przykładzie rozważań Niccola Machiavellego, Thomasa Smitha, Jeana Bodina i Johna Locke a omawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji angielskiej charakteryzuje oraz ocenia wpływ jednostki na losy narodu i państwa na przykładzie działalności Olivera Cromwella opisuje nowożytne koncepcje umowy społecznej na przykładzie poglądów Thomasa Hobbesa, Monteskiusza, Jeana-Jacques a Rousseau i Woltera wyjaśnia, na czym polegał dualizm rozwoju gospodarczego Europy w epoce nowożytnej omawia genezę folwarku pańszczyźnianego staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym. 1 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem przedrozbiorowej; C.7.1 analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym. 1 B.7.2 analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych

nowożytnych 50. Rzeczpospolita królestwo czy republika? 51. Szlachta i magnateria grupy społeczne 3. Folwark szlachecki 4. Jak zanikło poddaństwo chłopów? 1. Początki polskiego parlamentaryzmu 2. Obrady sejmu walnego 3. Wolna elekcja 4. Sejmiki ziemskie 1. Jak powstał stan szlachecki? 2. Rozwarstwienie stanu szlacheckiego 3. Wzrost potęgi magnatów 4. Oligarchia magnacka w nowożytnej Polsce określa gospodarcze znaczenie folwarków w nowożytnej Polsce opisuje sytuację prawną i ekonomiczną poszczególnych stanów społecznych na ziemiach polskich od XV do XIX w. charakteryzuje proces zanikania poddaństwa i uwłaszczenia chłopów pod zaborami w XIX w. wyjaśnia, z czego wynikała uprzywilejowana pozycja polityczna szlachty polskiej opisuje organizację i funkcjonowanie sejmu walnego oraz charakteryzuje jego kompetencje prezentuje rodzaje sejmików i sejmów przedstawia i ocenia relacje między królem oraz parlamentem w porównuje parlamentaryzm staropolski z parlamentaryzmami: angielskim i francuskim wyjaśnia, co decydowało o dominującej pozycji stanu szlacheckiego w Polsce omawia najważniejsze przywileje szlacheckie i wyjaśnia ich wpływ na proces kształtowania się parlamentaryzmu polskiego przedstawia rozwarstwienie stanu szlacheckiego podaje cechy odróżniające magnaterię od pozostałych przedstawicieli warstwy szlacheckiej charakteryzuje przyczyny i przejawy kryzysu demokracji szlacheckiej w XVII w. omawia zjawisko oligarchizacji życia politycznego w epokach. 1 C.7.1 analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym. 1 C.7.2 analizuje i ocenia zjawisko oligarchizacji życia politycznego i rozwoju klienteli jako nieformalnego systemu władzy w I.

52. Z królem lub przeciw niemu 53. Polskie wzorce obywatela 54-55. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. 1. Konfederacje i rokosze 2. Rokosz Zebrzydowskiego 3. Rokosz Lubomirskiego 4. W obronie kraju 5. Konfederacja targowicka 1. Obywatel w Obojga Narodów 2. Nowa koncepcja narodu charakteryzuje rokosz i konfederację jako wyrazy szlacheckiego buntu wymienia najważniejsze postulaty uczestników rokoszy: Zebrzydowskiego i Lubomirskiego oraz konfederacji: tyszowieckiej, barskiej i targowickiej ocenia skutki stosowania liberum veto oraz zawiązywania konfederacji i rokoszy dla państwa i jego mieszkańców omawia istotę obywatelstwa w przedrozbiorowej przedstawia ewolucję poglądów na temat roli i miejsca obywatela w państwie w publicystyce Polski nowożytnej ocenia postawy obywatelskie szlachty polskiej inspirowane ideologią sarmacką opisuje propozycje reform ustrojowych w XVIIIwiecznej Polsce i ich wpływ na prawa, wolności i obowiązki obywatelskie 1 C.7.2 analizuje i ocenia zjawisko oligarchizacji życia politycznego i rozwoju klienteli jako nieformalnego systemu władzy w I. 3 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem przedrozbiorowej. 56. Wielkie rewolucje 1. Dlaczego wybuchła rewolucja amerykańska? 2. Wojna o niepodległość 3. Wybuch rewolucji 4. Francja republiką 5. Terror jakobinów i upadek rewolucji Rozdział IV: Wiek rewolucji prezentuje przyczyny, przebieg i skutki rewolucji amerykańskiej wymienia idee, które przyświecały założycielom Stanów Zjednoczonych omawia przyczyny narastania nastrojów rewolucyjnych we Francji pod koniec XVIII w. opisuje przebieg i skutki Wielkiej Rewolucji Francuskiej 1 D.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społecznopolitycznej i jego ideowe korzenie.

57. Rewolucje społeczne 58. Społeczeństwo bez państwa 59. Komuna Paryska 60-61. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian 1. Wiosna Ludów 2. Ideologia socjalistyczna 3. Rewolucja w Rosji w latach 1905 1907 4. Rok 1917 w Rosji 1. Anarchizm czy komunizm? 2. Anarchizm w XX wieku 3. Anarchiści na ziemiach polskich 4. Anarchiści współcześnie 1. Powstanie III Republiki Francuskiej 2. Okoliczności proklamowania Komuny Paryskiej 3. Upadek Komuny Paryskiej omawia najważniejsze akty prawne przyjęte przez francuskie władze rewolucyjne wyjaśnia wpływ rewolucyjnych aktów prawnych i deklaracji na przemiany społeczno-polityczne we Francji, w Europie i na świecie opisuje nastroje społeczne i polityczne związane z przemianami gospodarczymi w XIX w. prezentuje przyczyny, przebieg i skutki Wiosny Ludów określa wpływ ideologii socjalistycznej na zmiany i wydarzenia w Europie w XIX i XX w. przedstawia okoliczności wybuchu, cechy i skutki rewolucji rosyjskich omawia założenia ideologiczne anarchizmu charakteryzuje poglądy i metody działania przywódców oraz zwolenników różnych nurtów anarchizmu ocenia metody działalności anarchistów przedstawia ruch anarchistyczny na ziemiach polskich wyjaśnia znaczenie haseł antyglobalistów omawia wpływ wojny francusko-pruskiej na przemiany ustrojowe we Francji i wybuch powstania w Paryżu charakteryzuje reformy wprowadzone przez Komunę Paryską przedstawia represje, jakie spotkały uczestników Komuny Paryskiej po jej upadku 1 D.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społecznopolitycznej i jego ideowe korzenie. 1 D.7.2 analizuje, na wybranych przykładach, ruch anarchistyczny. 3 D.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społecznopolitycznej i jego ideowe korzenie.

wiadomości. 62. Obywatele odrodzonej 63. Władza i społeczeństwo w PRL 64. Opozycja polityczna w PRL 4. Represje wobec komunardów 1. Odbudowa państwowości 2. Od demokracji do sanacji 3. Konflikty społeczne w II 1. Komunistyczne władze w Polsce do 1956 roku 2. Wydarzenia poznańskie i odwilż październikowa 3. Jak powstała opozycja? 4. Marzec 68 5. Grudzień 70 1. Początki opozycji 2. O wolne związki zawodowe 3. Rozprawa z opozycją 4. Dalsza walka opisuje udział Polaków w Komunie Paryskiej Rozdział V: Ku demokratycznej charakteryzuje demokratyczne rozwiązania ustrojowe przyjęte w odrodzonej przedstawia zakres praw obywatelskich w II omawia wpływ wydarzeń politycznych na ograniczenie swobód demokratycznych i praw obywatelskich w przedwojennej Polsce wymienia formy i skutki protestów społecznych, które odbywały się w okresie międzywojennym opisuje sytuację narodowościową na ziemiach polskich omawia cechy charakterystyczne ustroju i gospodarki PRL wyjaśnia, jaką rolę odgrywały środki masowego przekazu w kształtowaniu postaw opozycyjnych społeczeństwa polskiego charakteryzuje najważniejsze wydarzenia polityczne w Polsce w latach 1956 1971 określa wpływ realizacji planów gospodarczych PRL na powstawanie kryzysów społeczno-politycznych w kraju omawia przyczyny, przebieg oraz skutki polityczne i społeczne protestów i wystąpień Polaków przeciwko władzy ludowej charakteryzuje działalność organizacji opozycyjnych w PRL na wybranych przykładach 1 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem przedrozbiorowej. 1 E.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, działalność opozycji politycznej w PRL. 1 E.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, działalność opozycji politycznej w PRL.

65. Między utopią a antyutopią 66-67. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/sprawdzian wiadomości. o demokrację 1. Wizje idealnego państwa 2. Utopia w myśli politycznej 3. Antyutopia 4. Eugenika realizacja antyutopii przedstawia działalność opozycyjną NSZZ Solidarność wymienia skutki polityczne i społeczne wprowadzenia stanu wojennego w Polsce ocenia rolę obrad Okrągłego Stołu w przemianach politycznych w kraju wyjaśnia pojęcia utopia i antyutopia porównuje elementy świata utopii i antyutopii przedstawia zagrożenia związane z urzeczywistnieniem antyutopii dostrzegane przez George a Orwella i Aldousa Huxleya tłumaczy, dlaczego autorzy antyutopii sprzeciwiali się rozwojowi systemów totalitarnych wyjaśnia, na czym polega eugenika i jakie miejsce zajmowała w teoriach utopijnych i antyutopijnych opisuje skutki praktyk eugenicznych w XX w., ze szczególnym uwzględnieniem zbrodni nazistowskich 3 E.7.2 objaśnia pojęcie antyutopii, odwołując się do prac Orwella i Huxleya. Prezentacja filmów edukacyjnych z zasobów filmoteki szkolnej Centrum Edukacji Obywatelskiej: 9 godzin Razem: 76 godzin