ROLA PORTALI INFORMACYJNYCH W WYSZUKIWANIU INFORMACJI I POZYSKIWANIU WIEDZY W KONTEKŚCIE SYSTEMÓW e-zdrowia



Podobne dokumenty
Ocena i porównanie funkcjonalności aplikacji medycznych Prezentacja Platformy

Komunikacja człowiek - komputer. Ćwiczenie 1. Temat: ocena funkcjonalności witryny internetowej. Wykonali:

Konferencja Telemedycyna i e-zdrowie. Kierunki rozwoju systemu ochrony zdrowia 28 maja 2015 r.

Medycyna i ezdrowie w programie Horyzont 2020

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Praca z nowoczesnymi technologiami ICT (rok I)

Konferencja Telemedycyna i e-zdrowie. Kierunki rozwoju systemu ochrony zdrowia 28 maja 2015 r.

Semantyczny Monitoring Cyberprzestrzeni

Rola informatyki w naukach ekonomicznych i społecznych Innowacje i implikacje interdyscyplinarne

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA DLA ZADANIA 2 (Portal Pacjenta)

ZAPYTANIE OFERTOWE NR 2

dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego...

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

SYSTEMY ZARZĄDZANIA WIEDZĄ O PACJENCIE A SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE W POLSCE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Szerokie perspektywy - Zintegrowany system informatyczny dla przychodni i gabinetów. Irena Młynarska Adam Kołodziejczyk

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Maria Karlińska. Paweł Masiarz. Ryszard Mężyk. Zakład Informatyki Medycznej i Telemedycyny Warszawski Uniwersytet Medyczny

Wdrożenie Edito CMS do serwisu korporacyjnego wiodące. cej firmy branży medycznej Polpharma S.A. Zadania i cele dla firmy. Realizacja zadania

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA SYSTEMU BIP

E-zdrowie w województwie pomorskim. - założenia strategiczne i działania

KIERUNKOWE ZMIANY LEGISLACYJNE W OCHRONIE ZDROWIA

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Pomoc. BIP strona portalu

zarządzania oraz dostępu do świadczonych usług dla pacjenta, poprzez budowę zintegrowanych systemów IT w grupach szpitalnych"

Spis tabel, rysunków i wykresów

WYKORZYSTANIE INTERFEJSU CENTRALNEGO REJESTRU RECEPT W KONTEKŚCIE LEKARZA I APTEKI

Od początku swojej działalności firma angażuje się w kolejne obszary rynku, by w krótkim czasie zyskiwać na nich status lidera.

Anna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę

Małopolski System Informacji Medycznej

Turystyka i rekreacja

Miejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej

Zarządzanie wiedzą w opiece zdrowotnej

INTERNET A DECYZJE ZAKUPOWE

METODYK A EWALUACJI NARZĘDZI ICT W OBSZARZE E-ZDROWIA

Przejście w dorosłość z chorobą przewlekłą. 1 Monika Zientek 18 czerwca 2019


POZYCJONOWANIE W WYSZUKIWARKACH APTEK INTERNETOWYCH

Katedra Inżynierii Oprogramowania Tematy prac dyplomowych inżynierskich STUDIA NIESTACJONARNE (ZAOCZNE)

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Uwarunkowania Rozwoju Telemedycyny w Polsce Potrzeby, bariery, korzyści. 10/9/2014 Synchronizing Healthcare

e-promocja agroturystyki. Szanse, praktyczne możliwości, problemy

Narzędzia Informatyki w biznesie

Jakość i dostęp do informacji internetowych. społecznej edukacji zdrowotnej

Sieci Współpracy i Samokształcenia w projekcie. Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół i przedszkoli Powiatu Głogowskiego

Informatyka w Województwie Śląskim innowacyjne trendy rozwoju

TELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ

Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych

Program budowy infrastruktury informacji przestrzennej (IIP) w Ministerstwie Zdrowia (MZ)

INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA XXI W. SYSTEMY INFORMATYCZNE NOWEJ

A) Ogólny opis przedmiotu. Nazwa przedmiotu (w języku polskim oraz angielskim) Jednostka oferująca przedmiot. Promocja Zdrowia Health Promotion

Publisher Panel jest podzielony na 3 działy, z których każdy oferuje zaawansowane narzędzia do prowadzenia czasopisma w systemie Index Copernicus:

Cyfrowa transformacja - oczekiwania pacjentów. Ewa Borek, Fundacja MY Pacjenci Forum e-zdrowia, Sopot,

Perception of the data protection and privacy issues by children and youth

Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF a diagnoza funkcjonalna

ELEKTRONICZNA PLATFORMA ZBIERANIA DANYCH RZECZYWISTYCH

Comarch EDM System zarządzania elektroniczną dokumentacją medyczną.

Konceptualizacja architektury systemu prosumpcji w obszarze e-zdrowia 1

Placówka z certyfikatem PN-EN ISO 9001:2009 i akredytacją Łódzkiego Kuratora Oświaty

Opis przedmiotu zamówienia

WYNIKI ANKIETY Serwis internetowy Biblioteki PWSZ w Nysie

Polska-Warszawa: Urządzenia komputerowe 2016/S Ogłoszenie o zamówieniu. Dostawy

PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL ; pawel.podsiadlo@outlook.

Rola CSIOZ w budowaniu społeczeństwa informacyjnego

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 15 15

REZULTAT 3 Vilniaus technologijų, verslo ir žemės ūkio mokykla, Litwa

Akademia Młodego Ekonomisty

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Ogólna informacja. O firmie e-direct sp. z o.o. Marcin Marchewicz

GOSPODARKA ELEKTRONICZNA I AUTOMATYCZNA IDENTYFIKACJA Handel elektroniczny

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce

Architektura Zintegrowanego Systemu Informatycznego dla Przychodni

LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH e-zdrowie

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Analiza stron internetowych urzędów miast poświęconych konsultacjom społecznym w województwach: lubuskim, podlaski, pomorskim i warmińsko-mazurskim

Oferta dla na autorską akcję Commerce PRO, czyli kompleksowe działania polegające na wsparciu sprzedaży przy wykorzystaniu Search Engine Marketing

Case study strona firmowa

Brytyjsko Polskie Usługi Sp. z o. o.

Warsztaty FRAME. Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni

Rozwiązanie GIS dla mniejszego. miasta: model Miasta Stalowa Wola. Janusz JEśAK. Jacek SOBOTKA. Instytut Rozwoju Miast. ESRI Polska Sp. z o. o.

Podsumowanie wyników za 3Q 2015 Założenia strategii pacjenckiej

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Logistyka. niestacjonarne. I stopnia (inżynierskie) dr inż. Paula Bajdor. ogólnoakademicki.

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Bezstronna informacja o lekach Najlepsze praktyki europejskie

Sesja równoległa nr 1. Aspekty bezpieczeństwa w projektach e-zdrowie (Wprowadzenie)

Miejska Platforma Internetowa

Poziom kompetencji w korzystaniu z technologii informacyjnych przez studentów I roku Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego

Ewaluacja ex ante programu sektorowego INNOMED

Podlaski System Informacyjny e-zdrowie już działa

/ dr n. med. Dominik Maślach

Finansowanie świadczeń telemedycznych z prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych

CYFROWA TRANSFORMACJA W OBSZARZE ZDROWIA W POLSCE GŁÓWNE WYZWANIA I KIERUNKI DZIAŁAŃ

DOZ.PL Kupowanie przez wyszukiwanie

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

PLAN ROZWOJU ZAWODOWEGO. Anna Czołba

Platformy ezdrowie jako narzędzie dla efektywnej opieki zdrowotnej w Polsce

Numer i nazwa obszaru: Temat szkolenia:

Jak efektywnie korzystać z INFORLEX.PL

HURTOWNIE DANYCH I BUSINESS INTELLIGENCE

Transkrypt:

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 216 2015 Informatyka i Ekonometria 1 Anna Sołtysik-Piorunkiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Informatyki i Komunikacji Katedra Informatyki anna.soltysik-piorunkiewicz@ue.katowice.pl Małgorzata Furmankiewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach malgorzata.furmankiewicz@gmail.com Piotr Ziuziański Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach piotrziuzianski@gmail.com ROLA PORTALI INFORMACYJNYCH W WYSZUKIWANIU INFORMACJI I POZYSKIWANIU WIEDZY W KONTEKŚCIE SYSTEMÓW e-zdrowia Streszczenie: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie możliwości Internetu w celu zarządzania wiedzą w e-zdrowiu. Autorzy przedstawili narzędzia internetowe, które są wykorzystywane w tym obszarze. Ponadto sklasyfikowano je w następujących kontekstach: komunikacja, e-handel, diagnozowanie oraz wiedza. Wybrane narzędzia internetowe wykorzystywane w kategorii zarządzania wiedzą zostały opisane i ocenione metodą punktową. Portale, które zostały ocenione najlepiej oraz najgorzej poddano kolejnej ocenie przy uwzględnieniu kontekstu nawigacyjnego, funkcjonalnego oraz rodzaju publikowanych informacji. Słowa kluczowe: portal informacyjny, zarządzanie wiedzą, e-zdrowie. Wprowadzenie Obecnie coraz częściej technologie informacyjne i komunikacyjne są wykorzystywane w obszarze e-zdrowia [Eysenbach, 2001], przede wszystkim w kontekście wspomagania wyszukiwania informacji i pozyskiwania wiedzy dla potrzeb ochrony zdrowia. Rozwój społeczeństwa informacyjnego istotnie wpływa na sposób i formę dystrybucji informacji i wiedzy za pośrednictwem Internetu oraz portali informacyj-

Rola portali informacyjnych w wyszukiwaniu 95 nych dedykowanych ochronie zdrowia. Coraz liczniejsze grono internautów korzysta z systemów wspomagania decyzji i systemów ekspertowych udostępnionych na portalach informacyjnych w celu samoleczenia czy autodiagnozy. Wielu ekspertów z dziedziny medycyny również traktuje systemy wspomagania decyzji i systemy ekspertowe jako ważne źródło wiedzy w diagnostyce medycznej. Jakość opieki zdrowotnej jest jednym z głównych wyzwań stojących przed świadczeniodawcami, pracownikami, pracodawcami i agencjami rządowymi w globalnej gospodarce. Jednostki opieki zdrowotnej stanęły w obliczu wyzwań, jakie niesie ze sobą rozwój gospodarki i społeczeństwa informacyjnego w ciągu ostatnich lat, takie jak sposób dystrybucji zasobów opieki zdrowotnej, zapewnienie opieki zdrowotnej w równym stopniu niezależnie od segmentów społeczno-gospodarczych ludności oraz kontrola kosztów opieki zdrowotnej. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości ochrony zdrowia stosuje się m.in. zintegrowane systemy informatyczne, systemy Business Intelligence i Data Mining oraz systemy oparte na technologiach webowych, m.in. portale informacyjne, systemy e-commerce. Rozwój technologii portali informacyjnych przedsiębiorstw doprowadził do zaproponowania koncepcji informacyjnych portali zdrowotnych [Chou, Chou, 2002, s. 317-330]. Koncepcja portalu informacyjnego zakłada, iż dane pochodzące z różnych źródeł mogą zostać udostępnione w jednym miejscu dzięki odwołaniu się do jednego wspólnego repozytorium. Technologia portalu informacyjnego z powodzeniem może zostać wdrożona na portalach dedykowanych pacjentom, lekarzom, pracownikom oraz menadżerom jednostek ochrony zdrowia. Celem artykułu jest analiza wybranych portali informacyjnych dedykowanych ochronie zdrowia do wyszukiwania informacji i pozyskiwania wiedzy o zdrowiu w kontekście systemów e-zdrowia. Autorzy podczas badania skupili uwagę na czterech podstawowych kryteriach oceny portali, tj.: architekturze informacji, czytelności portalu, układzie strony i wiarygodności informacji. 1. Narzędzia wykorzystywane w systemach e-zdrowia Istnieje wiele narzędzi wykorzystywanych w obszarze systemów e-zdrowia, z których korzystają internauci w celach poszukiwania informacji i zdobywania wiedzy na temat zdrowia. Można tu wskazać m.in.: blogi internetowe, fora internetowe lub grupy dyskusyjne, specjalistyczne portale medyczne czy też serwisy informacyjne poświęcone zdrowiu, encyklopedie internetowe, internetowe systemy ekspertowe, wideokonsultacje on-line z lekarzami, porady internetowe lekarzy, porównywarki cen leków, apteki internetowe [Furmankiewicz, Ziuziański, 2013].

96 Anna Sołty ysik-piorunkiewicz, Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański Narzędzia w obsz zarze e-zd drowia to także publiczne, prywatne i rządowe stro- ny inte ernetowe związane z tematyką ochrony zdrowia. Oprócz wskazanych wcze e- śniej narzędzi, można wymienićć zatem: strony informacyjne rządowych (np. Mini i- sterstwo Zdrowia), publicznych (np. strona internetowa konkretnego SPZOZ) i prywatnych (np. stro ona wybranego NZOZ) jednostek ochrony zdrowia, profilak- tyczne strony informacyjne, rządowe systemy zarządzania usługami medycznymi (np. ZIP, ewuś) [So ołtysik-piorunkiewicz, wyko orzystywanych wiele narzędzi, któr re są raczej koja a- rzone z innymi kategoriami zastosowań, np. sklepy internetowe czy serwisy au- kcyjne. Wśród wskazanych narzędzi można wyodrębnić kontekst przedmiotowy, czyli wskazaćć obszary funkcjonalne narzędzi, co zostało zaprezentowane na rys. 1. Należy nadmienić, że oprócz obszarów funkcjonalnych, można wydzielić kontekst podmiotowy, czyli interesariuszy systemów opieki zdrowotnej w Polsce korzystających z narz zędzi ICT T, m.in n.: pacjentów, Narodowy Fundusz Zdrowia, świadczeniodawców (np. SPZOZ-y, praktyki lekarskie, apteki), lekarzy, organy kontroli i nadzoru (np. Państwowa Inspekcja Sanitarna), Ministerstwo Zdrowia [Kolwitz, 2010] ]. W niniejszej publikacji skupionoo uwagę na pacj jentach. 2014]. Ponadto należy mieć świado- mość, że w e-zd drowiu jest Rys. 1. Obszary funkcjonalne systemów wyk korzystywanych w obszarze e-zdrowia Źródło: Opracowanie własne.

Rola portali informacyjnych w wyszukiwaniu 97 Zaprezentowany podział jest jedynie propozycją klasyfikacji. Ponadto wymienione obszary wzajemnie się przenikają, np. autodiagnoza może odbywać się przy wykorzystaniu encyklopedii internetowych, portali medycznych oraz na podstawie dyskusji z internautami chorującymi na hipotetycznie stwierdzoną u siebie dolegliwość. Uwaga niniejszej publikacji w dalszej części zostanie skupiona na ostatnim wymienionym obszarze funkcjonalnym, a przede wszystkim na portalach informacyjnych. Na rys. 1 wyraźnie został wyróżniony element Wyszukiwarki internetowe. Zabieg ten jest celowy, ponieważ najczęściej jest to pierwszy etap skorzystania z jakiegokolwiek innego narzędzia internetowego. Wyszukiwanie informacji jest kluczowe w pozyskiwaniu wiedzy, pozwala na identyfikację źródeł wiedzy, dzięki którym możliwe jest generowanie wiedzy [Chang, Weng, 2011, s. 171-182]. Wyszukiwarki stanowią jedno z najpowszechniej stosowanych narzędzi technologicznych wspomagających aktywne wyszukiwanie informacji. Narzędzie to ułatwia proces wyszukiwania pożądanej informacji, wykorzystując uporządkowane w sposób tematyczny katalogi internetowe [Budziewicz-Guźlecka, 2007, s. 20]. Stosowane mechanizmy wyszukiwania odgrywają istotną rolę w zarządzaniu wiedzą: jej tworzeniu, konsolidacji, rozpowszechnianiu oraz ochronie [Rydz, 2012, s. 322-323]. Na podstawie literatury i studium dostępnych narzędzi internetowych możliwe było wyodrębnienie kilku cech i funkcjonalności danego narzędzia wykorzystywanego w obszarze e-zdrowia. Wraz z konkretnymi przykładami narzędzia zostały zaprezentowane w tab. 1. Trzeba zaznaczyć, że wszystkie przytoczone przykłady to polskojęzyczne rozwiązania. Tak jak wcześniej, narzędzia podzielono na cztery kategorie (obszary funkcjonalne): komunikację, e-handel (e-commerce), diagnozę, wiedzę. Należy zauważyć, że przytoczone przykłady wspierają zarządzanie własnym zdrowiem w szerokim zakresie. Można tu wskazać m.in.: udostępnienie niezbędnej wiedzy na temat schorzeń czy leków, zwiększenie dostępności do medykamentów, sprzętu medycznego i informacji na ten temat, ułatwienie kontaktu z lekarzem lub nawet zastąpienie go, dostarczenie możliwości komunikacyjnych pomiędzy pacjentami. W tab. 1 obszar Wiedza został wyróżniony w szarościach do dalszych analiz, natomiast nazwy internetowych portali wybranych do analizy zostały pogrubione.

98 Anna Sołtysik-Piorunkiewicz, Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański Tabela 1. Narzędzia wykorzystywane przez Internautów w systemach e-zdrowia Kat. Narzędzie Charakterystyka Przykłady KOMUNIKACJA e-handel DIAGNOZA WIEDZA blog internetowy forum dyskusyjne, grupa dyskusyjna apteka internetowa internetowy sklep medyczny porównywarka cen leków/ wyszukiwarka zamienników leków serwis aukcyjny internetowy system ekspertowy porady internetowe lekarzy wortale medyczne poświęcone zdrowiu /profilaktyce encyklopedia internetowa strona informacyjna chronologiczne zapiski internautów m.in. na temat: zdrowia profilaktyki walki z chorobą (pacjenckie) umożliwia dzielenie się z internautami swoim doświadczeniem odnośnie do choroby poprzez dyskusję, która przypomina wymianę korespondencji www.piekne-zdrowie.pl www.artemis-zdrowie.pl/blog www.luszczyca-blog.pl www.forumzdrowia.pl www.medyczka.pl www.forum.mojacukrzyca.org sklep internetowy oferujący głównie leki www.aptekagemini.pl bez recepty, suplementy diety, kosmetyki www.cefarm24.pl www.tanie-leczenie.pl sklep internetowy oferujący głównie www.novamed.pl asortyment niezbędny dla pracowników www.zakupymedyczne.pl opieki zdrowotnej (np. odzież medyczna) www.medbon.pl i pacjentów (np. artykuły higieniczne, www.internetowysklepmedyczny.pl rehabilitacyjne) umożliwiają porównanie cen leków w różnych aptekach internetowych i/lub wyszukiwanie tańszych odpowiedników leków umożliwiają kupno/sprzedaż asortymentu medycznego, leków OTC www.leku.pl www.osoz.pl/osoz-www/leki/ tanszezamienniki/szukaj www.allegro.pl www.swistak.pl diagnozowanie na podstawie wybranych www.dooktor.pl/diagnoza objawów umożliwia rozpoznanie danej choroby www.doktor-medi.pl konsultacja lekarska (diagnoza lub interpretacja wyników badań) w postaci maila, czatu, rozmowy telefonicznej lub wideo rozmowy wyspecjalizowany portal internetowy, tematyczny serwis informacyjny o zdrowiu i profilaktyce, medycynie encyklopedia stworzona i umieszczona za pomocą Internetu internetowe strony jednostek ochrony zdrowia o charakterze: rządowym publicznym prywatnym rządowe systemy przeznaczone dla: zarządzania usługami lekarzy i placówek medycznych medycznymi pacjentów www.edoktor24.pl www.qzdrowiu.pl www.medicover.pl www.prozdrowie.pl www.doz.pl www.portalzdrowia.pl www.wikipedia.pl www.medisa.pl www.mz.gov.pl www.zozmsw.katowice.pl www.kamed.eu ZIP: zip.nfz.gov.pl ewuś: ewus.csioz.gov.pl Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [Cieciura, 2006; Chou, Chou, 2002, s. 317-330].

Rola portali informacyjnych w wyszukiwaniu 99 2. Ana aliza por rtali informacyjnych Analizie poddano trzy wyb brane portale informacyjne wykorzystywane w ob- szarze e-zdrowia z kategorii Wiedza : wor rtal poświęcony profilaktyce zdrowotnej prozdrowie.pl, stro onę informacyjną kamed..eu, stro onę rządoweg go systemu zarządzania a usługami medycznymi ewus.csioz. gov.pl.. Portale oceniano na pods stawie następujących kryteriów: architektury in- formacji, czytelności portalu, układu strony, wiarygodności. W każdym wybra- nym kryterium wyróżniono trzy podkryteria, które przedstawionoo na rys. 2. Rys. 2. Zastosowane kryteria oceny wybranych portali informacyjnych Źródło: Opracowanie własne. Na podstawie badańń literaturowych dotyczących stosowanych metod oceny portali internetowych [Chmielarz, Szumski, Zborowski, 2011; Ovaska, 1991, Ravden, Johnson, 198 89] do analizy portali informacyjnych w obszarze e-zdrowia zaproponowano met odęę punk ktową. W ocenie wyselekcjonowanych portali o zdrowiu zastosowano skalę punktową od 1 do 5. W przypadku gdy port tal speł ł- niałł bardzo dobr rze dane kryterium otrzymał 5 punktów, w przeciwnym wypadku portal mógł otrzymaćć od 4 do 1 pun nktu. Autorzy ocenili indywidualnie wszyst- kie wymienione kryteria i pod dkryteria, a następnie ustalili wspó ólnie uśre ednioną ocenę. Rezultat badańń przedstawionoo w tab. 2.

100 Anna Sołtysik-Piorunkiewicz, Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański Tabela 2. Wyniki analizy wybranych portali informacyjnych e-zdrowia Nazwa portalu: Kryterium podkryterium PROZDROWIE KAMED ewuś Architektura zaimplementowana wyszukiwarka 3 1 2 informacji łatwy dostęp do informacji 1 4 4 czytelne menu 1 3 4 Czytelność jakość zastosowanej grafiki 2 1 5 portalu czytelność wybranej czcionki 4 4 4 sposób rozmieszczenia informacji 1 3 4 Układ podział na bloki tematyczne 4 3 4 strony łatwa nawigacja 1 4 5 dostępna mapa strony 1 1 1 Wiarygodność dane kontaktowe 1 3 4 polityka prywatności 3 1 2 data utworzenia/aktualizacji 4 1 4 Suma punktów: 26 29 43 Źródło: Opracowanie własne. Z analizy wynika, że najmniej punktów (26 punktów) uzyskał wyspecjalizowany portal internetowy, tematyczny serwis informacyjny o zdrowiu i profilaktyce oraz medycynie prozdrowie.pl, natomiast najlepiej został oceniony rządowy system zarządzania usługami medycznymi ewus.csioz.gov.pl (43 punkty). Z dalszej analizy wyeliminowano portal kamed.eu, który uzyskał średnią liczbę punków w pierwszym etapie oceny. Portale prozdrowie.pl, i ewus.csioz.gov.pl zostały poddane bardziej szczegółowej analizie, uwzględniającej: kontekst nawigacyjny, czyli zastosowane metody nawigacyjne, kontekst funkcjonalny, kontekst publikowanych informacji. Każdy kontekst został przeanalizowany na podstawie metod stosowanych na portalu. Wybrane portale zostały poddane powtórnej ocenie na podstawie określonych metod. Wśród metod nawigacyjnych wykorzystywanych na portalach informacyjnych można wyróżnić siedem głównych (rys. 3): pasek wyszukiwania, tagi, łącza tekstowe, łącza graficzne, mapę odsyłaczy, rozwijane pole, menu rozwijane (przewijane).

Rola portali informacyjnych w wyszukiwaniu 101 Wśród wym magańń funkcjonalnych uwzględnionoo z kolei: mod dułł statystyk odwiedzin stron, mod dułł newsletter/e-mail, mod dułł FAQ, foru um, son ndę/ /ankietę. Rys. 3. Metody nawigacyjne wykorzystywane na portalach infor rmacyjnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [Frankowski, 2005] ]. Portal proz zdrowie.pl otrzymał tylko 1 punkt w kategorii czytelne menu. Portal ten jest przeładowany zarówno graficznie, jak i informacyjnie. Mnogość elementów naw wigacyjnych zamiast ułatwiać poruszanie się po stronie, utrudnia znalezienie pos szukiwanych informacji [Frankowski, 2005]. Internauta zamiast skupiać się na zawartości mery ytorycznej portalu, jest zmuszony do opanowania sposobu poruszaniaa się po nim. Strona ewuśś uzyskała najlepszą ą ocenęę spoś śródd analizowanych portali, otrzymując 43 na 60 punktów. Internauta korzystając ze strony najpierw określa swoją rolęę spośród dwóch moż żliwości: pacjent lub świadczeniodawca. W zależ- ności od wybranej roli portal udostępnia odpowiednie informacje.

102 Anna Sołtysik-Piorunkiewicz, Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański Na portalu prozdrowie.pl zastosowano następujące metody nawigacyjne: łącze tekstowe, łącze graficzne, pasek wyszukiwania, rozwijane pola, menu rozwijane (przewijane). Na stronie ewus.csioz.gov.pl udostępniono z kolei wyszukiwanie informacji za pomocą takich metod, jak: łącze tekstowe, łącze graficzne, mapa odsyłaczy, rozwijane pole, tagi. Zarówno na stronie ewus.csioz.gov.pl, jak i na portalu prozdrowie.pl zastosowano te same metody nawigacyjne. Strona ewuś jest jednak bardziej przejrzysta i internauta może stosunkowo szybko znaleźć potrzebne informacje. Może to wynikać z faktu, że na stronie są umieszczone tylko istotne informacje z bardzo wąskiego zakresu tematycznego, jakim jest system ewuś. Strona ewus.csioz.gov.pl powstała w 2013 r., z uwagi na wejście w życie nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która daje pacjentom prawo elektronicznego potwierdzenia przez świadczeniodawców uprawnień do świadczeń zdrowotnych [Korol, Trojanowska, Tyszka, 2012]. Strona ta ma charakter głównie informacyjny, natomiast głównymi czynnościami, które może wykonać internauta-pacjent jest zapoznanie się z komunikatami umieszczonymi przez Ministerstwo Zdrowia. Na portalu prozdrowie.pl internauta może z kolei zapoznać się z artykułami zdrowotnymi, korzystając, oprócz wymienionych metod nawigacyjnych, z różnego rodzaju mechanizmów marketingu internetowego, np. Zobacz podobne tematy, Zobacz też, Najczęściej czytane, Na skróty, Polecane treści, Podziel się. Portal prozdrowie.pl skupia się na tematach dotyczących diety i fitnessu oraz sprawach związanych z ciążą. Jak wynika z analizy portali w kontekście wymagań funkcjonalnych, portal prozdrowie.pl udostępnia użytkownikom różnego rodzaju sondy. Sondy te są jednak przykładem niekonsekwencji graficznej zastosowanej na tym portalu. Dla zilustrowania dwóch różnych form graficznych wyników sondy, na rys. 4 oraz rys. 5 przedstawiono to samo pytanie ankietowe dostępne na głównej stronie portalu oraz na jednej z podstron portalu.

Rola portali informacyjnych w wyszukiwaniu 103 Rys. 4. Przykład sondy umieszczonej na porta alu prozdrowie.pl Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [www 1]. Rys. 5. Przykład sondy umieszczonej na pods stronie portalu proz zdrowie.pl Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [www 2]. Na portalu prozdrowie.pl jest rów wnież dostępny system komentowania artyku- łóww oraz aplikacji. Dod datkowo istniejee możliwość prow wadzenia własnego bloga. Podsumowanie W analizie portali informacyjnych stosowanych w e-zdrowiu uwzględniono kontekst nawigacyjny, czyli zastosowane metody nawigacyjne, kontekst funk k- cjonalny oraz kontekst publikowanych informacji na portalu. Z przeprowadzonej analizy wyn nika, żee oferowane narzędzia, chociażż wyko- rzystywane w tym samymm obsz zarze funkcjonalnym, jakim jest uzyskanie wiedzy na pod dstawie informacji na portalu, mogą się bardzo różnić w kontekściee publi-

104 Anna Sołtysik-Piorunkiewicz, Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański kowanej treści. Portale te mogą stosować również różne techniki nawigacyjne umożliwiające łatwiejszy dostęp do informacji, na podstawie której internauci uzyskują niezbędną wiedzę o zdrowiu. Należy jednak zadbać o to, aby portal był spójny graficznie. Nie należy korzystać ze wszystkich dostępnych narzędzi marketingu internetowego, gdyż ich różnorodność i liczba może przesłonić główne przeznaczenie portalu. W artykule nie poruszono tematyki narzędzi, które wspierają internautów w procesie utrzymywania prawidłowej wagi ciała poprzez odpowiednią ilość ruchu w swoim codziennym życiu i zdrowe odżywianie, które powinny stanowić raczej odrębny materiał badawczy ze względu na bardzo dużą liczbę tego typu rozwiązań. Należy zwrócić uwagę, że poszczególne przykłady niejednokrotnie wykraczają poza przypisaną kategorię narzędzia, np. www.doz.pl ( Dbam o zdrowie ) jest portalem o zdrowiu i jednocześnie apteką internetową. Odpowiednia forma portalu informacyjnego stanowi odpowiedź na stale rosnące zapotrzebowanie na wiedzę medyczną różnych grup użytkowników, zarówno pacjentów, jak i lekarzy oraz pracowników administracji jednostek ochrony zdrowia. W tym kontekście nie bez znaczenia staje się nie tylko forma dostępu do danych medycznych, ale również jakość i ochrona danych wrażliwych pacjentów. Stąd wykształciła się potrzeba zarządzania wiedzą o pacjencie, szeroko dyskutowana przez światowe ośrodki badawcze, towarzystwa zajmujące się rozwojem m.in. telemedycyny i systemów zapewniających dostęp do elektronicznego rekordu pacjenta, a także środowisko dostawców systemów informatycznych. W przyszłości obszar ten może stanowić szeroki aspekt badań w zakresie zarówno kontekstu prezentacji danych, jak i zarządzania bezpieczeństwem danych w ochronie zdrowia. Literatura Budziewicz-Guźlecka A. (2007), Zarządzanie wiedzą elementem poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw [w:] Niedzielski P., Stawasz E., Poznańska K. (red.), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 453, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. Chang H.H., Weng I.C. (2011), Enterprise Information Portals in support of business process, design teams and collaborative commerce performance, International Journal of Information Management, No. 31. Chmielarz W., Szumski O., Zborowski M. (2011), Kompleksowe metody ewaluacji jakości serwisów internetowych, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Rola portali informacyjnych w wyszukiwaniu 105 Chou D.C., Chou A.Y. (2002), Healthcare information portal: a web technology for the healthcare community, Technology in Society, No. 24. Cieciura M. (2006), Podstawy technologii informacyjnych z przykładami zastosowań, Wydawnictwo Opolgraf SA, Warszawa. Eysenbach G. (2001), What is e-health, Journal of Medical Internet Research, Vol. 3, www.jmir.org, (dostęp: 25.01.2015). Frankowski P. (2005), Elementy graficzne na stronach WWW, Helion, Gliwice. Furmankiewicz M., Ziuziański P. (2013), Ocena wykorzystania technologii teleinformatycznych w procesie autodiagnozy i samoleczenia w świetle badania opinii internautów [w:] Sroka H., Porębska-Miąc T. (red.), Systemy Wspomagania Organizacji SWO 2013, Wydawnictwo UE, Katowice. Korol E., Trojanowska I., Tyszka N. (2012), Poradnik ewuś w rejestracji, Narodowy Fundusz Zdrowia Centrala, Warszawa. Kolwitz M. (2010), Polski system ochrony zdrowia perspektywy i możliwości zastosowania systemów ochrony zdrowia innych Państw Unii Europejskiej, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, Szczecin. Ovaska S. (1991), Usability as a goal for the design of computer systems, Scandinavian Journal of Information Systems, Vol. 3, s. 47-62. Ravden S., Johnson G. (1989), Evaluating usability of human-computer interfaces: a practical method, Ellis Horwood, Chichester. Rydz A. (2012), Systemy informatyczne wspomagające zarządzanie wiedzą [w:] Jemielniak D., Koźmiński A.K. (red.), Zarządzanie wiedzą, Wolters Kluwer, Warszawa. Sołtysik-Piorunkiewicz A. (2014), The recent ideas and trends in health care information systems [w:] Pańkowska M. (red.), Creativity Support Systems 2014, Wydawnictwo UE, Katowice. [www 1] http://www.prozdrowie.pl/ (dostęp: 15.09.2014). [www 2] http://www.prozdrowie.pl/aplikacje (dostęp: 15.09.2014). THE ROLE OF INFORMATION PORTALS IN INFORMATION SEARCH AND KNOWLEDGE ACQUISITION IN CONTEXT OF E-HEALTH SYSTEMS Summary: The aim of this article is presentation of Internet possibilities in order to knowledge management in e-health. A variety of Internet tools in this context has been presented. Authors defined these tools and classified them into a few contexts: communication, e-commerce, diagnosing and knowledge. Examples of Internet tools in knowledge context has been described and evaluate. This information portals has been evaluated in navigation, functional and published information context. Researches are based on literature and available tools. Keywords: information portal, knowledge management, e-health.