Oddzia ywanie wiatru na budynki wysokie w wietle bada w asnych i uj normowych

Podobne dokumenty
Obciążenie dachów wiatrem w świetle nowej normy, cz. 1

Wpływ struktury wiatru na rozkład ciśnienia na powierzchni prostopadłościanu o wymiarach przekroju poprzecznego 10 cm x 20 cm

Przykład 1.a Ściana wewnętrzna w kondygnacji parteru. Przykład 1.b Ściana zewnętrzna w kondygnacji parteru. Przykład 1.c Ścian zewnętrzna piwnic.

POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. PN-EN :2008/Ap2. Dotyczy PN-EN :2008 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 1: Zasady ogólne

Obciążenia środowiskowe: śnieg i wiatr wg PN-B-02010/Az1 i PN-B-02011/Az1

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

Badania modelowe wpływu interferencji aerodynamicznej otoczenia ródmiejskiego na budynek wysoko ciowy

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

tel/fax lub NIP Regon

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

Świat fizyki powtórzenie

1. Wprowadzenie. Streszczenie: W niniejszej pracy wykonano obliczenia statyczne konstrukcji rusztowania

1.0. Zebranie obciążeń

Ocena no no ci pod o a gruntowego pod fundamentem bezpo rednim w nawi zaniu do norm europejskich

Badania (PN-EN A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Standardowe tolerancje wymiarowe

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r.

PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

KRYTERIA DOSTĘPU. Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu: e-administracja, e-zdrowie)

Eurokod 6 Projektowanie konstrukcji murowych Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych

II. WNIOSKI I UZASADNIENIA: 1. Proponujemy wprowadzić w Rekomendacji nr 6 także rozwiązania dotyczące sytuacji, w których:

Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI. z dnia 29 stycznia 2016 r.

Drabiny pionowe jednoelementowe

KATALOG ROZWIĄZA ZAŃ AKUSTYCZNYCH - UNIKALNE NARZĘDZIE DLA PROJEKTANTÓW. Marek Niemas

UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia...

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ

Bielsko-Biała, dn r. Numer zapytania: R WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ

LABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych

Montowanie styropapy za pomącą łączników mechanicznych

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Pomiary drgań aeroelastycznych modeli masztów z odciągami w tunelu aerodynamicznym

OBCIĄŻENIE WIATREM WYBRANYCH POŁACI DACHOWYCH

U Z A S A D N I E N I E

1.2. Zakres stosowania z podaniem ograniczeń Badaniu nośności można poddać każdy pal, który spełnia wymogi normy PN-83/B

Raport z przeprowadzenia ankiety dotyczącej oceny pracy dziekanatu POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA. WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ i INFORMATYKI

Metrologia cieplna i przepływowa

CASE CPI może być wczesnym wskaźnikiem tendencji zmian cen w gospodarce

Instrukcja Laboratoryjna

Automatyczne przetwarzanie recenzji konsumenckich dla oceny użyteczności produktów i usług

PORÓWNANIE WYNIKÓW ANALIZY MES Z WYNIKAMI POMIARÓW TENSOMETRYCZNYCH DEFORMACJI KÓŁ KOLEJOWYCH ZESTAWÓW KOŁOWYCH

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

Stypendia USOS Stan na semestr zimowy 2013/14

1) w 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

ZASADY BEZPIECZEŃSTWA W PROJEKTOWANIU I UTRZYMANIU KOMINÓW W ŚWIETLE PRZEPISÓW USTAWY PRAWO BUDOWLANE

Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW

ZESTAWIENIE INFORMACJI O WARUNKACH SPŁATY KREDYTÓW HIPOTECZNYCH WYRAŻONYCH W CHF ( )

2 Ocena operacji w zakresie zgodno ci z dzia aniami KSOW, celami KSOW, priorytetami PROW, celami SIR.

Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów

INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP

Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa kwiecień 2012r.

Badania radiograficzne rentgenowskie złączy spawanych o różnych grubościach według PN-EN 1435.

4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca

SPRAWDZIANY Z MATEMATYKI

K P K P R K P R D K P R D W

R E G U L A M I N FINANSOWANIA PRAC REMONTOWYCH REALIZOWANYCH W POSZCZEGÓLNYCH NIERUCHOMOŚCIACH / BUDYNKACH/ ŚRODKAMI WSPÓLNYMI SPÓŁDZIELNI

REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO

2.Prawo zachowania masy

Uchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku

PROJEKT WYKONAWCZY KONSTRUKCJI

Koszty jakości. Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne

Umowa kredytu. zawarta w dniu. zwanym dalej Kredytobiorcą, przy kontrasygnacie Skarbnika Powiatu.

Zagospodarowanie magazynu

EKSPERTYZA TECHNICZNA

Filtracja obrazów w dziedzinie Fouriera

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata

UMOWA korzystania z usług Niepublicznego Żłobka Pisklęta w Warszawie nr../2013

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Komentarz do prac egzaminacyjnych w zawodzie technik administracji 343[01] ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE

Nawiewniki wyporowe do wentylacji kuchni

Satysfakcja pracowników 2006

POROZUMIENIE. w sprawie przebudowy rowu U-1 wraz z budową zbiornika retencyjnego w dolinie rzeki Raszynka

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n) Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL

U M OWA DOTACJ I <nr umowy>

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach.

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

14.Rozwiązywanie zadań tekstowych wykorzystujących równania i nierówności kwadratowe.

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT. Budowa ogrodzenia przy Sądzie Rejonowym w Lwówku Śląskim ST 1.0

w sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Konstantynów Łódzki. uchwala, co następuje:

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Tester pilotów 315/433/868 MHz

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011

1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący;

WYMAGANIA KWALIFIKACYJNE DLA OSÓB WYKONUJĄCYCH BADANIA MATERIAŁÓW DO BUDOWY URZĄDZEŃ CIŚNIENIOWYCH

ZADANIA OTWARTE KRÓTKIEJ ODPOWIEDZI

OBLICZENIA STATYCZNE do PB wzmocnienia dachu nad Muzeum

Transkrypt:

Budownictwo i Architektura 1() (13) 1435 Oddzia ywanie wiatru na budynki wysokie w wietle bada w asnych i uj normowych Tomasz Lipecki 1 1 Katedra Mechaniki Budowli, Wydzia Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska, e mail: t.lipecki@pollub.pl Streszczenie: W pracy przedstawiono analiz oddzia ywania wiatru na budynki wysokie, przeprowadzon zgodnie z zaleceniami Eurokodu 1 oraz wed ug wyników bada w asnych, wykonanych w tunelu aerodynamicznym Laboratorium In ynierii Wiatrowej Politechniki Krakowskiej. Analizowano 1 budynków o tych samych proporcjach, 5 o stosunku wymiarów przekroju poprzecznego 1: oraz 5 o stosunku 1:4. W ka dym przypadku przyj to nap yw na cian d u sz (N1) oraz krótsz (N). Sumaryczne si y parcia wiatru oraz przemieszczenia wierzcho ków i momenty zginaj ce u podstawy budynków przyj to jako wyniki pozwalaj ce porównywa dwa podej cia. S owa kluczowe: wysoki, oddzia ywanie wiatru, tunel aerodynamiczny, wspó czynnik redniego ci nienia. 1. Wprowadzenie Przyj cie oddzia ywanie wiatru na budynki wysokie stanowi powa ne wyzwanie dla projektantów. W dobie, gdy budowane s coraz wy sze, cz sto smuklejsze i o wyszukanych kszta tach konstrukcje wie owców oddzia ywanie wiatru zarówno w kierunku redniej pr dko ci jak i w kierunku prostopad ym do niej musi zosta poprawnie obliczone, szczególnie, e przy wysokich konstrukcjach mo e stanowi najpowa niejsze obci enie. Wci jest niewystarczaj ca ilo pomiarów okre laj cych oddzia ywanie wiatru w skali rzeczywistej, cho z USA, Japonii i Chin pochodzi coraz wi cej takich danych. Alternatyw do bada in situ s pomiary modelowe w tunelach aerodynamicznych, które przy nietypowych kszta tach budynków cz sto stanowi jedyn dost pn dla in ynierów drog. Przyk ady bada modelowych dotycz cych rzeczywistych budynków opisuj m.in. prace: Li i in. [1], Cluni i in. []. Równie w Polsce, cho oczywi cie w mniejszej skali ni w USA, Dalekim i Bliskim Wschodzie powstaje coraz wi cej budynków wysokich. Przyk adami realizacji z ostatnich lat s : Sky Tower we Wroc awiu, Rondo 1, Z ota 44, Warsaw Trade Center w Warszawie, natomiast w trakcie budowy s Warsaw Spire czy Cosmopolitan (Hines) w Warszawie. Procedury normowe pozwalaj ce na obliczenie oddzia ywania wiatru s w wi kszo ci przypadków do skomplikowane, a ponadto znacz co si mi dzy sob ró ni (por np.: Zhou i in. [3], Kwon i Kareem [4]). W literaturze przedmiotu mo na znale wiele wyników bada modelowych na przekrojach prostok tnych, jednak wi kszo z nich dotyczy bada modeli dwuwymiarowych i s to przewa nie badania nad odpowiedzi aeroelastyczn na oddzia ywanie wiatru. Z drugiej strony wci nie wiele jest prezentowanych wyników dotycz cych op ywu modeli trójwymiarowych, w warunkach przep ywu odpowiadaj cego atmosferycznemu. Takie badania w ostatnich latach wykonywali m. in. Tanaka i in [5], Rosa i in. [6] oraz autor niniejszej pracy wraz ze wspó pracownikami. W niniejszej pracy podj to prób porównania sposobu przyjmowania oddzia ywania wiatru na budynki wysokie o prostym przekroju poprzecznym w kszta cie prostok ta, wed ug procedury proponowanej w Eurokodzie 1 (PN-EN 19991-4:5 [7], ura ski i Gaczek [8]) z wynikami w asnych bada modelowych, które zosta y przeprowadzone w Laboratorium In ynierii Wiatrowej Politechniki Krakowskiej. W trakcie bada zmierzono ci nienia dynamiczne na cianach 5 modeli sztywnych prostopad o cianów o stosunku boków przekroju poprzecznego 1: (3 modele) i 1:4 ( modele) i ró nej smuk o ci. Eksperyment prowadzono przy ró nych wariantach struktury wiatru.

144 Tomasz Lipecki. Oddzia ywanie wiatru na budynki wysokie wed ug Eurokodu 1 Norma Eurokod 1 [7] podaje, e wspó czynniki ci nienia zewn trznego budynków zale od rozmiarów obci onego obszaru i s podane dla pól A o wielko ci 1 m i 1 m jako wspó czynniki lokalne c pe,1 i globalne c pe,1. Druga podawana warto jest wykorzystywana w obliczeniach konstrukcji no nej. Wspó czynniki proponowane przez Eurokod zestawiono w Tabeli 1, przy czym odpowiadaj one kierunkowi redniej pr dko ci wiatru lub 9, a wi c gdy jedna ze cian budynku jest prostopad a do nap ywu. Wysoko odniesienia z e s u ca do obliczania ci nie wzd u wysoko ci budynku zale y od stosunku h/b (h wysoko budynku, b wymiar przekroju poprzecznego). W przypadku budynków wysokich, dla których h > b, dzieli si na cz ci: doln od poziomu posadowienia do wysoko ci b, górn od wierzcho ka, czyli wysoko ci h do h-b i cz po redni podzielon na pasy o wysoko ci h strip. Koncepcj podzia u budynku na strefy pokazano na Rys 1a. Obszar po redni powinien by podzielony na mo liwie najmniejsz liczb pasów o wysoko ci h strip mniejszej ni b. Wysoko odniesienia z e jest przyjmowana na górnej kraw dzi ka dej ze stref, dla których ci nienie jest obliczane, w przypadku ciany nawietrznej. Dla cian bocznych i tylnej powinno si przyjmowa wysoko odniesienia z e równ h. Sposób przyjmowania wspó czynników ci nienia c pe polegaj cy na podziale ciany bocznej (równoleg ej do nap ywu) na strefy pokazano na Rys 1b. Podzia na strefy zale y od warto ci e, przez któr okre la si minimaln warto z dwóch: b i h, zgodnie z do czonymi schematami. Brak korelacji mi dzy ci nieniem na cianach nawietrznej i zawietrznej musi zosta uwzgl dniony przez pomno enie si y wypadkowej przez 1,, dla h/d 5 i,85, dla h/d 1, a przy smuk o ciach po rednich nale y zastosowa interpolacj liniow. Nale y pami ta, e wymiary budynku s zwi zane z kierunkiem wiatru, czyli je li nap yw jest prostopad y do ciany w szej wtedy jest ona oznaczona jako b, a ciana szersza jako d. a) b) e < d e d e 5d Rys. 1. Schemat przyjmowania obszarów obci enia budynków wysokich: a) wzd u wysoko ci, b) na cianie bocznej. Tabela 1. Zalecane warto ci wspó czynników ci nienia zewn trznego. A B C D E h/d c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 c pe,1 5,,4 -,8,1 -,5,8 1, -,7 1,,4 -,8,1 -,5,8 1, -,5,5,,4 -,8,1 -,5,7 1, -,3

Inżynieria Wiatrowa Oddziaływanie wiatru na budynki wysokie... 145 3. Wyniki bada modelowych Do analizy obci enia wiatrem wybrano dwa przypadki struktury wiatru, któr zmierzono w tunelu aerodynamicznym, nazywane tutaj profilem 1 i profilem 3. Szerok analiz struktury wiatru przedstawiono m.in. w pracach B c i in. [9] oraz Lipecki i Jami ska [1]. Przedstawione w niniejszej pracy profile wyra ono wzorem pot gowym: Vm z kz, (1) w którym, dla profilu 1: k = 4,59, =,195, natomiast dla profilu 3: k =,9947, =,781. Na Rys. pokazano porównanie profili zmierzonych w tunelu z rekomendowanymi przez Eurokod 1, opisanymi wzorem logarytmicznym, do m. Uzyskano dobr zgodno dla terenu kategorii IV i dla parametrów tego terenu przeprowadzono dalsze obliczenia. a) b) 16 16 1 8 4 1 8 4 Kategoria Kategoria I Kategoria II Kategoria III Kategoria IV Badania 4 8 1 16 V m [m/s] 4 8 1 16 V m [m/s] Rys.. Porównanie profili obliczonych wed ug Eurokodu 1 z wynikami pomiarów przeprowadzonych w tunelu aerodynamicznym, a) profil 1, dla pr dko ci 9,788 m/s, b) profil 3, dla pr dko ci 9,799 m/s..5 -.5 a) b) c).5 -.5.5 -.5.5 -.5 -.5.5 -.5 1.5.5 1 -.5 1.5.5.5 d) -.5 -.5 -.5.5 -.5.5.5 Rys. 3. Przyk adowe warto ci wspó czynników redniego ci nienia c p na poziomie pomiarowym, a) model R1, k t, b) R, k t 9, c) R1, k t, d) R, k t 9, profil 1, profil 3. -.5 1.5

146 Tomasz Lipecki W trakcie bada modelowych zmierzono ci nienia dynamiczne na cianach 5 pionowych, prostopad o ciennych modeli, o stosunku wymiarów przekroju poprzecznego 1: (3 modele) oraz 1:4 ( modele) i ró nej smuk o ci. Na modelach przyj to 16 poziomów pomiarowych, na których zainstalowano, w zale no ci od wymiarów przekroju poprzecznego od do 8 punktów pomiarowych. Na podstawie zarejestrowanych w czasie T = 3 s, z krokiem czasowym t =,5 s przebiegów czasowych ci nie obliczono warto ci rednie, które unormowano przez rednie ci nienie dynamiczne zmierzone przed modelem w obszarze przep ywu niezaburzonego, otrzymuj c wspó czynniki ci nienia c p. Do dalszej analizy wybrano wspó czynniki redniego ci nienia dla modeli R1 (1:, H = 1 cm, D = 4 cm, B = cm) oraz R (1:4, H = 1 cm, D = 4 cm, B = 1 cm). Rozk ady obwodowe wspó czynników na poziomie pomiarowym, zlokalizowanym 8 cm od wierzcho ka modeli przedstawiono na Rys. 3, dla dwóch k tów natarcia wiatru i 9. Wyniki przeprowadzonych bada by y prezentowane m. in. W pracach Lipecki i in. [11], Lipecki i Jami ska [1]. 4. Analiza obliczeniowa oddzia ywania wiatru Jako przyk ady oblicze przyj to budynki elbetowe o stosunku wymiarów przekroju poprzecznego 1: oraz 1:4 i parametrach zestawionych w Tabeli. W obliczeniach przyj to nast puj ce za o enia: 1) I strefa wiatrowa, w której pr dko bazowa V b, = m/s, ) IV kategoria terenu, w której z min = 1 m, z = 1 m, 3) logarytmiczny dekrement t umienia s =,1, 4) cz stotliwo drga w asnych obliczono wed ug wzoru uproszczonego, f 1 =46/H, 5) wysoko odniesienia z s =,6H, 6) skala S oznacza skal budynku rzeczywistego do modelowego. Rozpatrzono dwa przypadki: 1) Nap yw na cian d u sz N1, ) Nap yw na cian krótsz N. Obliczenia przeprowadzono z wykorzystaniem zalece Eurokodu 1 oraz na podstawie wyników bada w asnych. W Tabeli 3 zestawiono podstawowe obliczenia wykonane zgodnie z Eurokodem 1 s u ce do wyznaczenia wspó czynnika konstrukcyjnego c s c d wed ug dwóch alternatywnych procedur (za czniki B i C), dla budynków 1-3 o stosunku wymiarów przekroju 1:. W ka dym przypadku (budynki 1) ró nica mi dzy wynikami by a poni ej 1% i do dalszych oblicze przyjmowano warto wi ksz. Tabela. Wymiary budynków oraz za o enia przyj te w analizach. D/B = 1: D/B = 1:4 Bud. 1 Bud. Bud. 3 Bud. 4 Bud. 5 Bud. 6 Bud. 7 Bud. 8 Bud. 9 Bud. 1 H [m] 1 15 15 175 15 175 5 5 D [m] 4 5 6 7 8 6 7 8 9 1 B [m] 5 3 35 4 15 17,5,5 5 f 1 [Hz],46,368,37,63,3,37,63,3,4,184 z s [m] 6 75 9 15 1 9 15 1 135 15 S [-] 1:1 1:15 1:15 1:175 1: 1:15 1:175 1: 1:5 1:5 Tabela. 3 Wyznaczenie wspó czynnika konstrukcyjnego c s c d dla budynków 1-3. Budynek 1 Budynek Budynek 3 N1 N N1 N N1 N L(z s ) [m] 133,94 155,497 175.71 V m (z s ) [m/s] 1,17,58 3.198 f L (z s ),918,571.33 S L (z s ),66,71.75 I v (z s ),44,3. Za cznik B C B C B C B C B C B C B,519,444,543,464,58,45,53,445.498.49.53.43 R,67,99,116,17,8,118,136,.91.135.155.9 [Hz],156,196,193,39,136,171,166,6.11.153.147.181 k p 3,11 3,8 3,77 3,34 3,168 3,41 3,3 3,97 3.131 3.5 3.193 3.57 c s,84,789,834,799,8,785,833,794,81,78,831,791 c d,986 1, 1,17 1,63,986 1,4 1,19 1,7,986 1,8 1,1 1,77 c s c d,81,85,849,849,811,83,848,85,89,8,848,851

Inżynieria Wiatrowa Oddziaływanie wiatru na budynki wysokie... 147 W kolejnych Tabelach 4 i 5 przedstawiono sposób wyznaczenia warto ci ci nie w przypadku nap ywów N1 i N dla budynku 1. Warto zwróci uwag na ró n ilo poziomów po rednich na cianie nawietrznej, przyj tych w zwi zku z ró nym wymiarem prostopad ym do nap ywu. W tabelach przyj to zgodnie z norm nast puj ce oznaczenia: ABC strefy na cianie bocznej, D ciana nawietrzna, E ciana zawietrzna. W kolejnych kolumnach Tabel 4 i 5 zestawiono warto ci charakterystyk wiatru (z e wysoko odniesienia, V m pr dko rednia, I v intensywno turbulencji, q p ci nienie szczytowe, c e wspó czynnik ekspozycji, c s c d wspó czynnik konstrukcyjny), wspó czynniki ci nienia c pe, ci nienia i si y wywo ane parciem. Parcie wiatru w x oraz si W x na danym poziomie wyznaczono wed ug wzorów: wx qp ze cpe cc s d, przy czym: cpe cpe, D cpe, E () Wx we Aref, (3) w których A pole powierzchni, na któr oddzia ywuje wiatr. ref W obliczeniach pomini to zmniejszenie obci enia w skutek braku korelacji ci nie na cianach nawietrznej i zawietrznej. Na Rys. 4 pokazano przyj te poziomy obliczeniowe w przypadku budynku 1 i nap ywów N1 i N. Tabela 4. Wyznaczenie parcia wiatru w przypadku budynku 1 i nap ywu N1. z e V m (z e ) I v (z e ) q p (z e ) c e (z e ) c s c d c pe w x A ref W x [m] [m/s] [Pa] D A B E [Pa] [m ] [kn] 1 3,741,17 887,716,935,81,8, -,8 -,7 181,7 16 131,6 6 1,17,44 754,56,494 919,4 4 35,3 5,167,56 79,61,344 864, 4 374,9 4 19,17,71 654,943,165 798,1 16 1764, Tabela 5. Wyznaczenie parcia wiatru w przypadku budynku 1 i nap ywu N. z e V m (z e ) I v (z e ) q p (z e ) c e (z e ) c s c d c pe w x A ref W x [m] [m/s] [Pa] D A B C E [Pa] [m ] [kn] 1 3,741,17 887,716,935,849,8, -,8 -,5 -,575 135,9 4 414,4 8,59,8 88,46,739 966,8 193,4 7 1,9,35 793,791,64 96,3 185,3 6 1,17,44 754,56,494 88,5 176,1 5,167,56 79,61,344 87,4 165,5 4 19,17,71 654,943,165 764,3 15,9 3 17,534,94 587,614 1,943 685,7 137,1 15,444,334 497,387 1,644 58,4 4 3, a) b) Rys. 4. Przyj cie poziomów obliczeniowych w przypadku budynku 1, a) nap yw N1, b) nap yw N.

148 Tomasz Lipecki Wed ug bada w asnych warto ci ci nie wyznaczono w poszczególnych punktach odpowiadaj cym miejscom, w których wyznaczono wspó czynniki, mno c je przez,5 v b, gdzie v b = m/s. Si y pochodz ce od parcia wiatru wyznaczono natomiast mno c ci nienia przez pola, z których zosta y zebrane i odnosz ce si do rzeczywistego budynku (a wi c przeskalowanego w stosunku do modelu). Nast pnie zsumowano si y na poszczególnych poziomach otrzymuj c w rezultacie sumaryczn warto na ka dym z 16 poziomów pomiarowych. Analogicznie jak w Eurokodzie, przyj to ci nienia odejmuj c warto ci ze ciany zawietrznej od ciany nawietrznej. Si y aerodynamiczne przemno ono przez wspó czynnik c s c d wyznaczony procedur Eurokodu. W niniejszej pracy analizie poddane zosta y obci enia w kierunku dzia ania wiatru, a wi c si y parcia wiatru. Rozk ad pionowy si parcia obliczonych na podstawie bada, dla budynków 1 i 5 w dwóch wariantach struktury wiatru i dwóch kierunkach nap ywu pokazano na Rys. 5. W badaniach modelowych w ka dym przypadku si y zosta y wyznaczone na tych samych poziomach, natomiast w obliczeniach wed ug Eurokodu rozk ady te zmienia y si zarówno dla kierunków nap ywu jak i dla poszczególnych budynków. Zestawienie warto ci sumarycznych si parcia wiatru uzyskanych na podstawie bada i Eurokodu przedstawiono na Rys. 6. Warto ci si parcia obliczone na podstawie bada (Rys. 5) s do siebie bardzo zbli one pomi dzy profilami 1 i 3, przy czym powy ej ok.,7h nieznacznie wi ksze warto ci uzyskano dla profilu 3, natomiast poni ej tej wysoko ci dla profilu 1, co jest zgodne z kolejno ci warto ci pr dko ci wiatru. Zdecydowanie wi ksze sumaryczne warto ci si otrzymano wed ug Eurokodu. Ró nice bezwzgl dne pomi dzy warto ciami Eurokodu i bada rosn wraz z rozmiarami budynków w obu przypadkach nap ywów N1 i N. 1, N1 1 75 5 5 6 1 18 P x [kn] 1, N 1 75 5 5 6 1 18 P x [kn] 5, N1 175 15 15 1 75 5 5 5 5 75 P x [kn] 5, N 175 15 15 1 75 5 5 5 5 P x [kn] Rys. 5. Porównanie si parcia wiatru wed ug bada modelowych, profil 1, profil 3. a) 3 N1 b) 3 N1 P x [kn] 1 P x [kn] 1 3 N 3 6 7 8 9 1 N P x [kn] 1 P x [kn] 1 6 7 8 9 1 Rys. 6. Ca kowita warto si parcia dzia aj cych na budynki, a) budynki 1:, b) budynki 1:4, profil 1, profil 3, Eurokod.

Inżynieria Wiatrowa Oddziaływanie wiatru na budynki wysokie... 149 Pe niejsze porównanie oddzia ywa wiatru przedstawiono za pomoc przemieszcze wierzcho ka i momentów zginaj cych u podstawy. Warto ci tych nie nale y odnosi do realnych budynków, jako, e obliczenia przeprowadzono dla modeli uproszczonych. Obliczenia przeprowadzono z wykorzystaniem Autodesk Algor Simulation Professional 1 dla ka dego budynku i wariantu nap ywu. Przyj to uproszczony przekrój poprzeczny, zgodny z wymiarami konstrukcji i grubo ci cian zewn trznych 5 cm. Na Rys. 7 zestawiono przemieszczenia wierzcho ków budynków, za na Rys. 8 stosunek tych przemieszcze w celu zobrazowania ró nic mi dzy wynikami oblicze. Podobne stosunki warto ci uzyskano w przypadku momentów zginaj cych. a).8 N1 b).6 N1 d [m].6.4. d [m].4. d [m].1.8.4 N 6 7 8 9 1 N 6 7 8 9 1 Rys. 7. Przemieszczenia wierzcho ków: a) budynki 1:, b) budynki 1:4, profil 1, Eurokod. a) d Eurokod / d profil1 [-] 4 3.5 3.5 6 7 8 9 1 Rys. 8. Stosunek przemieszcze : a) budynki 1:, b) budynki 1:4, nap yw N1, nap yw N. 5. Wnioski Na podstawie przeprowadzonych bada mo na stwierdzi, e uzyskane profile wiatru spe niaj w wystarczaj cym stopniu kryterium podobie stwa do profili rekomendowanych przez Eurokod. Nale y zaznaczy, ze w pracy niniejszej nie analizowano znaczenia innych parametrów struktury wiatru, takich jak profil turbulencji oraz g sto widmowa mocy, które maj znacz cy wp yw na rozk ady wspó czynników redniego ci nienia. W procedurze przyjmowania obci enia wiatrem wed ug Erokodu zastosowano dwie procedury wyznaczania wspó czynnika konstrukcyjnego c s c d. W ka dym przypadku otrzymano ró nice mniejsze ni 1%. Wi ksze warto ci dla ka dego budynku wyst puj przy nap ywie N, przy czym, przy nap ywie N1, wi ksze c s c d uzyskano wed ug za cznika B, za przy nap ywie N wed ug za cznika C. Du o wi ksze warto ci si parcia wiatru oraz przemieszczenia wierzcho ków i momenty zginaj ce przy podstawie uzyskano w ka dym przypadku wed ug oblicze przeprowadzonych zgodnie z Eurokodem. Ró nice mi dzy podej ciem normowym i badaniami rosn wraz ze wzrostem wspó czynnika skalowania S, przyk adowo, w b) d [m] d Eurokod / d profil1 [-]..16.1.8.4 4 3.5 3.5

15 Tomasz Lipecki przypadku przemieszcze budynków 1-5 oraz nap ywu N1 wyst puje wzrost od 1,7 do,579 (Rys. 8a). Analizuj c nap yw N1 i ten sam wymiar ciany dla modeli 1: (budynki 3-5) i 1:4 (budynki 6-8) wi ksze ró nice mi dzy podej ciami wyst puj w przypadku modeli 1:. Literatura 1 Li Q.S., Fu J.Y., Xiao Y.Q., Li Z.N., Ni Z.H., Xie Z.N., Gu M. Wind tunnel and full-scale study of wind effects on China s tallest building. Engineering Structures 8 (6) 1745 1758. Cluni F., Gusella V., Spence S.M.J., Bartoli G.Wind action on regular and irregular tall buildings: Higher order moment statistical analysis by HFFB and SMPSS measurements. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics 99 (11) 68 69. 3 Zhou Y., Kijewski T., Kareem A. Along-wind load effects on tall buildings: comparative study of major international codes and standards. Journal of Structural Engineering 18(6) () 788 796. 4 Kwon D.K., Kareem A. Comparative study of major international wind codes and standards for wind effects on tall buildings. Engineering Structures 51 (13) 3 35. 5 Tanaka H., Tamura Y., Ohtake K., Nakai M., Kim Y.C. Experimental investigation of aerodynamic forces and wind pressures acting on tall buildings with various unconventional configurations. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics 178 (1) 179 191. 6 Rosa L, Tomasini G., Zasso A, Aly A.M. Wind-induced dynamics and loads in a prismatic slender building: A modal approach based on unsteady pressure measurements. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics 17 18 (1) 118 13. 7 PN-EN 19991-4:5. Eurokod 1. Oddzia ywania na konstrukcje. Cz 1-4: Oddzia ywania ogólne Oddzia ywania wiatru. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 7. 8 ura ski J.A., Gaczek M. Oddzia ywania klimatyczne na konstrukcje budowlane wed ug Eurokodu 1. Komentarz z przyk adami oblicze. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa, 11. 9 B c J., Lipecki T, B azik-borowa E. Research on wind structure in the wind tunnel of Wind Engineering Laboratory of Cracow University of Technology. Journal of Physics: Conference Series 318, 73, doi: 1.188/174-6596/318/7/73, 11. 1 Lipecki T., Jami ska J. Influence of wind structure and aspect ratio of circular cylinders on mean wind pressure coefficient. Task Quarterly 16 (3) (1) 1 16. 11 Lipecki T., B c J., B azik-borowa E. Surface pressures on rectangular cylinders the dependence on aspect ratio, wind structure and angle of wind attack. Proc. 7 th BBAA7, China, 1. 1 Lipecki T., Jami ska P., Analysis of wind pressure distribution on the surface of :1 rectangular cylinder. Proc. of the XX KKMP1, Gliwice, Poland, 1. Wind effects on tall buildings according to own measurements and code approach Tomasz Lipecki 1 1 Department of Structural Mechanics, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Lublin University of Technology, e mail: t.lipecki@pollub.pl Abstract: The paper presents the analysis of the wind action on tall buildings carried out in accordance with the recommendations of Eurocode 1, and with the results of own research conducted in the wind tunnel of the Wind Engineering Laboratory, Cracow University of Technology. Ten buildings of the same proportions were analyzed, five structures with the ratio of the cross-section dimensions of 1: and five of 1:4. The wind action on the longer side (N1) and on the shorter side (N) were adopted in all cases of buildings. The total forces of wind pressure as well as displacements of top and bending moments at the base of the buildings were taken as the results which allowed to compare two different approaches. Keywords: tall buildings, wind action, wind tunnel, mean pressure coefficient.