Melfalan (Alkeran ) Melfalan jest lekiem stosowanym w chemioterapii zazwyczaj podawany w leczeniu szpiczaka mnogiego. Niekiedy stosuje się go również w leczeniu czerniaka i raka jajnika. Rozdział ten, najlepiej jest czytać z informacjami na temat chemioterapii w ogóle i w kontekście rozpoznanej u Państwa choroby nowotworowej. Jak wygląda Melfalan? Melfalan jest bezbarwnym płynem, dostępnym również w postaci 2 mg białych tabletek. Sposób podawania Melfalan można podawać : dożylnie przez kaniule (drobne rurki) wprowadzane do żyły zazwyczaj na grzbiecie dłoni, dożylnie przez wkłucie centralne (niewielką plastikową rurkę wprowadzaną podskórnie do żyły w górnej części klatki piersiowej), dożylnie przez wkłucie centralne z dostępu obwodowego (drobna rurka wprowadzana do żyły w zgięciu łokciowym), w postaci tabletki, połykanej w całości na pusty żołądek/na czczo, do jamy otrzewnowej w przypadku niektórych nowotworów - obecnie jest to metoda podawania stosowana wyłącznie w trakcie prób klinicznych, dotętniczo (kończyna górna lub dolna). Melfalan podawany dotętniczo (kończyna górna lub dolna) wymaga znieczulenia ogólnego. Na górną część kończyny zakłada się opaskę uciskową, która uniemożliwia przedostanie się leku cytostatycznego do innych części ciała (tzw. izolowana perfuzja kończynowa). Chemioterapię zazwyczaj podaje się w kilku cyklach w czasie kilku miesięcy. Czas trwania leczenia i liczba cykli zależą od rodzaju nowotworu. Lekarz lub pielęgniarka omówią z Państwem plan leczenia. Zanim rozpoczną Państwo leczenie, trzeba będzie wykonać badania krwi. Zazwyczaj przed rozpoczęciem leczenia oraz w trakcie jego trwania, będą Państwo otrzymywać leki przeciwwymiotne. Możliwe działania niepożądane Pacjenci różnie reagują na chemioterapie. Jedni odczuwają nieliczne skutki uboczne, inni doświadczają ich więcej. Przedstawione poniżej skutki uboczne mogą ale nie muszą - wystąpić u wszystkich pacjentów przyjmujących Melfalan i mogą różnić się w zależności od tego, czy przyjmują Państwo jeden cytostatyk czy więcej. Wymieniamy najbardziej typowe objawy uboczne z pominięciem tych, które występują rzadko a zatem prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest niewielkie. Jeżeli zaobserwują Państwo u siebie objaw uboczny nie przedstawiony poniżej, należy poinformować o tym lekarza lub pielęgniarkę. Obniżona odporność na infekcje (neutropenia) Melfalan może wpływać na chwilowe obniżenie liczby krwinek białych, produkowanych w szpiku
kostnym, dlatego mogą być Państwo bardziej podatni na infekcje (neutropenia). Zjawisko to rozpoczyna się mniej więcej siedem dni od zakończenia zabiegu, a odporność na zakażenia jest najmniejsza 10-14 dni po chemioterapii. Następnie liczba komórek krwi stopniowo wzrasta i zazwyczaj wraca do normy przed rozpoczęciem kolejnej chemioterapii. Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać do szpitala jeżeli zauważycie Państwo następujące objawy: temperatura ciałapowyżej 38 C (100.4 F) nagłe pogorszenie samopoczucia chociaż temperatura może być prawidłowa Przed kolejną dawką chemioterapii, będą Państwo musieli wykonać badania krwi, aby sprawdzić, czy liczba komórek zwiększyła się. Może się zdarzyć, że leczenie trzeba będzie opóźnić, ze względu na wynik morfologii krwi (liczba krwinek jest nadal za niska). Krwawienie lub siniaczenie Melfalan może powodować spadek liczby wytwarzanych płytek i wpływać na krzepliwość krwi. Należy poinformować lekarza prowadzącego o jakichkolwiek niewytłumaczalnych epizodach krwawienia czy siniaczenia, takich jak krwotok z nosa, krwawienia dziąseł czy wysypka skórna. Być może konieczne będzie przetoczenie krwi. Niedokrwistość/ Anemia (obniżona/mała liczba czerwonych krwinek) W trakcie leczenia Melfalanem może wystąpić niedokrwistość (spadek liczby krwinek czerwonych). Mogą Państwo odczuwać zmęczenie i trudności z oddychaniem. O objawach takich, należy powiadomić lekarza lub pielęgniarkę. Być może będzie konieczne przetoczenie krwi. Mdłości (nudności i wymioty) Lekarz może przepisać bardzo skuteczne leki przeciwwymiotne, które powinny zapobiegać lub znacznie złagodzić dolegliwości. Jeżeli nudności i wymioty trwają pomimo zażywania leków przeciwwymiotnych, należy poinformować lekarza, który wypisze inny, bardziej skuteczny lek. Niektóre leki przeciwwymiotne mogą powodować zaparcia. Jeżeli taki problem wystąpi, należy zgłosić go lekarzowi. Zmęczenie (znużenie) Uczucie zmęczenia występuje często jako skutek uboczny chemioterapii, zwłaszcza pod koniec leczenia i przez kolejne kilka tygodni po jego zakończeniu. Trzeba zwolnić tempo życia i jak najwięcej odpoczywać. Warto wprowadzić umiarkowany wysiłek fizyczny w postaci krótkich spacerów. Jeśli odczuwają Państwo senność, nie należy prowadzić pojazdów, ani obsługiwać urządzeń mechanicznych. Biegunka Melfalan może wywoływać biegunkę. Zazwyczaj łatwo ją kontrolować przy użyciu leków. Jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas lub nasila, należy poinformować lekarza. Należy pić dużo płynów, żeby nie dopuścić do odwodnienia. Opryszczka i owrzodzenie jamy ustnej / Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej
W trakcie leczenia, w jamie ustnej może wystąpić suchość, popękanie śluzówki lub owrzodzenie. Można temu zapobiegać przyjmując duże ilości płynów, regularnie myjąc zęby miękką szczoteczką lub stosując płyny do płukania jamy ustnej bądź leków przepisanych przez lekarza. Ulgę może przynieść ssanie kawałka lodu. Mniej częste działania niepożądane Przejściowe zaburzenia czynności wątroby Zburzenia funkcji wątroby obserwowane w tracie leczenia Melfalanem występują przejściowo i ulegają pełnej normalizacji, po zaprzestaniu chemioterapii. Może wystąpić zażółcenie skóry i białek oczu. Lekarz zleci odpowiednie badania monitorujące funkcje wątroby, przed każdym kolejnym cyklem leczenia. Zaburzenia smaku Być może zaobserwują Państwo, że jedzenie smakuje inaczej. Doznania smakowe powracają zazwyczaj po zakończeniu leczenia. Jak radzić sobie z tym skutkiem ubocznym leczenia, poinformuje Państwa dietetyk lub pielęgniarka. Warto również przeczytać porady zawarte w rozdziale Jak odżywiać się prawidłowo. Wypadanie włosów Zazwyczaj nie występuje przy przyjmowaniu Melfalanu w postaci tabletek, natomiast może wystąpić w trakcie podawania dożylnie wysokich dawek tego cytostatyku. W trakcie leczenia obserwuje się przerzedzenia lub całkowite wypadanie włosów. Zazwyczaj następuje to ok. 3-4 tygodni po przyjęciu pierwszej dawki leku, chociaż czasami zdarza się to wcześniej. Może wystąpić także przerzedzenie lub utrata rzęs, brwi i włosów w innych miejscach na ciele. Jest to proces przejściowy i włosy odrastają zazwyczaj w ciągu kilku tygodni po zakończeniu leczenia. Pielęgniarka udzieli porady jak radzić sobie z utratą włosów. Zmiany skórne W trakcie leczenia Melfalanem może wystąpić wysypka skórna. Należy poinformować o tym lekarza, który przepisze odpowiedni środek. Zmiany w płucach Melfalan może powodować zmiany w tkance płucnej. Lekarz powinien wiedzieć, czy palą Państwo papierosy i czy obserwujecie u siebie kaszel czy duszności. Reakcja alergiczna Do objawów reakcji alergicznej zaliczają się: wysypka i świąd skóry, wysoka temperatura (gorączka), dreszcze, zaczerwienienie twarzy, zawroty i bóle głowy, duszności/bezdech, niepokój i potrzeba oddawania moczu. Prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznej jest niewielkie, jeśli przyjmują Państwo Melfalan wyłącznie w postaci tabletek. W trakcie leczenia będą Państwo monitorowani pod kątem reakcji alergicznych; jeśli zaobserwujecie u siebie którykolwiek z powyższych objawów, proszę poinformować o tym lekarza lub pielęgniarkę. Ryzyko wystąpienia białaczki
Po długotrwałym stosowaniu Melfalanu należy liczyć się po latach z możliwością wystąpienia białaczki (nowotworu krwinek białych). Ryzyko jest nieznaczne, a dla pewności po zakończeniu leczenia będą Państwo poddawani regularnym badaniom krwi. O wszelkich niepożądanych objawach, czy złym samopoczuciu należy natychmiast informować lekarza. Dodatkowe informacje Przy podawaniu Melfalanu do jam ciała lub poprzez izolowaną perfuzję kończynową, mogą wystąpić działania niepożądane inne, niż te wymienione wyżej. Zazwyczaj występują one w niewielkim nasileniu lub nie występują w ogóle. Po zabiegu izolowanej perfuzji kończynowej, ręka lub noga może być opuchnięta i mieć nieco ciemniejsze zabarwienie. Ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi Nowotwór zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi (zakrzepicy), a chemioterapia dodatkowo potęguje to ryzyko. Zakrzepica może wywoływać objawy takie jak ból, zaczerwienienie i obrzęk kończyn dolnych lub duszności i ból w klatce piersiowej. Jest to zjawisko niebezpieczne, dlatego należy natychmiast informować lekarza o wystąpieniu któregokolwiek z tych objawów. Otrzymają Państwo wówczas leki przeciwkrzepliwe, rozrzedzające krew. Lekarz lub pielęgniarka udzielą Państwu dodatkowych informacji. Inne leki Przyjmowanie podczas chemioterapii niektórych leków, w tym leków dostępnych w sklepie lub w aptece bez recepty, może być szkodliwe. Należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, w tym lekach bez recepty, suplementach diety preparatach ziołowych. Płodność Zastosowanie Melfalanu może wpłynąć na płodność. Przed rozpoczęciem leczenia warto przedyskutować kwestię płodności z lekarzem. Antykoncepcja W trakcie przyjmowania Melfalanu, w przebiegu leczenia chłoniaka nieziarniczego, nie zaleca się zachodzenia w ciążę, ponieważ lek ten może uszkodzić płód. Warto pomyśleć o zastosowaniu skutecznej antykoncepcji w trakcie samego leczenia, jak również w ciągu kilku miesięcy po jego zakończeniu. Można w tym względzie zasięgnąć porady lekarza lub pielęgniarki. Należy stosować prezerwatywę w ciągu pierwszych 48 godzin od zakończenia cyklu chemioterapii; służy to zabezpieczeniu partnera przed działaniem leku, którego resztki mogą znajdować się w nasieniu lub w śluzie pochwy. Pobyt w szpitalu z przyczyny niezwiązanej z nowotworem Jeśli będą Państwo przyjmowani do szpitala z powodów nie związanych z nowotworem, należy poinformować lekarza przyjmującego i pielęgniarkę o tym, że jesteście Państwo w trakcie chemioterapii. Należy podać nazwisko onkologa prowadzącego, aby można się z nim kontaktować i prosić o konsultację.
Z kim kontaktować się w nagłych przypadkach Warto wiedzieć z kim i jak można skontaktować się, w razie jakichkolwiek problemów lub wystąpienia uciążliwych skutków ubocznych. Szczegółowych informacji na ten temat dostarczą Państwu pielęgniarka lub lekarz. Dane kontaktowe powinny uwzględniać możliwość uzyskania pomocy lub porady, po urzędowych godzinach pracy, w nocy i podczas weekendu. O czym należy pamiętać: tabletki należy przyjmować we właściwym czasie, zgodnie z zaleceniem lekarza, każdego innego lekarza, którego porady Państwo zasięgają, należy poinformować o stosowanej chemioterapii, której nie wolno przerwać bez powiadamiania onkologa, tabletki należy przechowywać w oryginalnym opakowaniu, tabletki należy przechowywać w lodówce, z dala od wilgoci, tabletki należy przechowywać w bezpiecznym miejscu, niedostępnym dla dzieci, jeśli lekarz podejmie decyzję o wstrzymaniu leczenia, należy zwrócić nie zużyte tabletki do apteki. Nie wolno ich wrzucać do toalety ani do śmietnika, w razie wystąpienia mdłości lub wymiotów, należy poinformować o tym lekarza, być może trzeba będzie przyjąć kolejną dawkę. Nie wolno zażyć kolejnej tabletki bez wiedzy lekarza, jeżeli zapomną Państwo zażyć tabletkę, nie wolno przyjmować podwójnej dawki leku. Należy poinformować o tym lekarza i trzymać się harmonogramu dawkowania leku. Ostatnia aktualizacja 12.2013 r. Następna aktualizacja 2015 r. Macmillan Cancer Support [2010]. Nieniejsza publikacja oparta jest na informacji opublikowanej na stronie www.macmillan.org.uk przez Macmillan Cancer Support, 89 Albert Embankment, London SE1 7UQ, United Kingdom. Macmillan nie ponosi odpwiedzialności za dokładność niniejszego tłumaczenia, ani za kontekst, w jakim treści te się ukazują. Pełna odpowiedzialność za tłumaczenie ponosi Instytut Hematologii i Transfuzjologii, ul. Indiry Gandhi 14, Warszawa, Polska. Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)