Doksorubicyna liposomalna

Transkrypt

1 Doksorubicyna liposomalna jest cytostatykiem stosowanym w leczeniu zaawansowanego stadium nowotworu jajników, piersi oraz mięsaka Kaposiego (często występującego w przebiegu AIDS). Można także stosować w przebiegu leczenia szpiczaka plazmocytowego. Doksorubicyna liposomalna Doksorubicyna jest lekiem cytostatycznym. Doksorubicyna w postaci liposomalnej to cząsteczki tego samego leku, ale zamknięte w powłoce lipidowej. Lek w takiej postaci dłużej utrzymuje się w organizmie, skuteczniej działa na komórki nowotworowe, przy mniejszym nasileniu objawów niepożądanych. Nie u każdego pacjenta wymagającego podania doksorubicyny można stosować tę postać leku. Więcej informacji na ten temat udzieli Państwu lekarz, który się Państwem zajmuje. Doksorubicyna liposomalna występuje pod nazwą Caelyx lub Myocet. Są to dwa leki o nieco innym działaniu, stosowane w przebiegu leczenia różnych typów nowotworów. Caelyx to doksorubicyna w powłoce liposomowej; pegylowany preparat liposomowy, który zawiera chlorek doksorubicyny zamknięty w liposomach. (PLDH). W hematologii preparat stosowany jest w leczeniu pacjentów z progresją szpiczaka plazmocytowego, którzy wcześniej otrzymali co najmniej jeden rzut leczenia stosowany jest w skojarzeniu z innym cytostatykiem - cyklofosfamidem. Myocet - to inna postać doksorubicyny liposomalnej. Preparat w skojarzeniu zcyklofosfamidem jest wskazany jako lek pierwszego rzutu w leczeniu dorosłych kobiet z rakiem piersi z przerzutami. W jakiej postaci występuje? Doksorubicyna liposomalna ma postać jasnoczerwonego płynu. Sposób podawania Doksorubicyna liposomalna może być podawana na jeden z wymienionych poniżej sposobów: wlew dożylny przez wenflon umieszczony w żyle, zazwyczaj na grzbiecie dłoni, wkłucie centralne (drobna, plastikowa rurka wprowadzona pod skórę do żyły wokolicy obojczyka) wkłucie obwodowe (drobna plastikowa rurka wprowadzona do żyły w pobliżu zgięcia łokciowego), Wlew trwa zazwyczaj minut. Chemioterapia zwykle podawana jest w postaci kilku cykli przez okres kilku miesięcy. Czas trwania leczenia i liczba cykli zależy od rodzaju nowotworu. Lekarz prowadzący omówi z Państwem harmonogram indywidualnego leczenia. Przed rozpoczęciem leczenia będą wykonane badania krwi i otrzymacie Państwo środki przeciwwymiotne do zażywania zanim leczenie się zacznie oraz w trakcie leczenia. Możliwe działania niepożądane Pacjenci różnie reagują na chemioterapię. Jedni odczuwają nieliczne skutki uboczne, inni doświadczają ich więcej. Przedstawione poniżej skutki uboczne mogą ale nie muszą wystąpić u pacjentów przyjmujących doksorubicynę wpostaci liposomalnej. Różnice zależą również od tego, czy przyjmujecie Państwo monoterapię czy chemioterapię skojarzoną. Wymieniamy najbardziej typowe objawy uboczne z pominięciem tych, które występują rzadko, zatem prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest niewielkie. Jeżeli zaobserwujecie Państwo u siebie objaw uboczny nie przedstawiony poniżej, należy poinformować o tym lekarza lub pielęgniarkę.

2 Ryzyko infekcji Doksorubicyna liposomalna wpływa na obniżenie liczby białych krwinek produkowanych w szpiku kostnym, dlatego mogą być Państwo bardziej podatni na infekcje. Niski poziom krwinek białych, neutrocytów, to neutropenia. Objawy neutropenii mogą pojawić się 7 dni od rozpoczęcia leczenia, a najniższy próg odporności wypada w dniu po chemioterapii. Następnie liczba białych krwinek stale rośnie i zazwyczaj osiąga poziom prawidłowy przed datą rozpoczęcia kolejnego cyklu chemioterapii. Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać do szpitala jeżeli zauważycie Państwo następujące objawy: temperatura ciała powyżej 38 C nagłe pogorszenie samopoczucia, nawet przy prawidłowej temperaturze Poziom krwinek będzie stale kontrolowany podczas leczenia. Może się zdarzyć, że leczenie trzeba będzie opóźnić ze względu na wynik morfologii krwi (liczba krwinek jest nadal za niska). Krwawienie lub siniaczenie Doksorubicyna liposomalna wpływa na obniżenie liczby wytwarzanych płytek i na zdolność krzepnięcia krwi. Należy poinformować lekarza prowadzącego ojakichkolwiek niewytłumaczalnych epizodach krwawienia czy siniaczenia, takich jak krwotok z nosa, krwawienia dziąseł czy wysypka skórna. Jeśli ich poziom jest zbyt niski może trzeba będzie przetoczyć płytki krwi. Niedokrwistość/Anemia Doksorubicyna liposomalna powoduje obniżenie liczby czerwonych krwinek odpowiedzialnych za dostarczanie tlenu do komórek. Niski poziom krwinek czerwonych powoduje niedokrwistość (anemię). Może pojawić się znużenie itrudności z oddychaniem. O objawach takich należy powiadomić lekarza lub pielęgniarkę. Przy zbyt niskiej liczbie czerwonych krwinek może będzie konieczne przetoczenie krwi. Mdłości (nudności i wymioty) Nudności i/lub wymioty mogą się pojawić bezpośrednio po podaniu doksorubicyny liposomalnej. Lekarz przepisze bardzo skuteczne leki przeciwwymiotne, które powinny zapobiegać lub znacznie złagodzić dolegliwości. Jeżeli nudności i wymioty trwają pomimo zażywania leków przeciwwymiotnych należy poinformować lekarza, który wypisze inny, bardziej skuteczny lek. Niektóre leki przeciwwymiotne mogą powodować zatwardzenia; jeśli taki problem wystąpi, należy poinformować lekarza lub pielęgniarkę. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej W trakcie leczenia w jamie ustnej może wystąpić suchość, bolesność lub owrzodzenie. Zapobiega temu picie dużej ilości płynów, regularne mycie zębów miękką szczoteczką i stosowanie płynów bądź leków do płukania ust przepisanych przez lekarza. Niektórym pacjentom ulgę przynosi ssanie kostki lodu. Jeśli pojawi się którykolwiek z tych problemów, należy poinformować pielęgniarkę lub lekarza, który zaleci płyn do płukania ust lub odpowiednie leki. Zmiany skórne Czasami skóra ciemnieje, ale po kilku miesiącach od zakończenia leczenia koloryt wraca do normy. W trakcie leczenia oraz przez kilka miesięcy od jego zakończenia, skóra będzie bardziej wrażliwa na promienie słoneczne i może łatwiej ulegać poparzeniu. Nie trzeba unikać słońca, ale koniecznie trzeba pamiętać o zabezpieczeniu skóry przed działaniem promieni słonecznych; należy stosować krem z

3 wysokim filtrem i osłaniać głowę. Owrzodzenie i zaczerwienienie dłoni i stóp Po przyjęciu dwóch lub trzech cykli Caelyx może wystąpić przejściowe zaczerwienienie i bolesność dłoni i podeszew stóp (zespół arytrodyzestezji dłoniowo-podeszwowej). Objawy ustępują po zakończeniu leczenia. Lekarz przepisze kremy lub pirydoksynę (witaminę B6), które skutecznie łagodzą objawy. Należy chłodzić dłonie i stopy oraz nie zakładać obcisłych skarpetek, ciasnego obuwia czy rękawiczek. Zespół ten występuje znacznie rzadziej przy podawaniu Myocetu. Zlewne poty oraz bóle pleców W trakcie leczenia u niektórych pacjentów występują zlewne poty oraz bóle pleców. Łagodne leki przeciwbólowe, np. paracetamol, powinny pomóc. Zmiany w zabarwieniu moczu W ciągu kilku godzin od podania doksorubicyny liposomalnej mocz zmienia zabarwienie na różowo-czerwone. Jest to zjawisko normalne, spowodowane kolorem samego leku. Zmęczenie Zmęczenie jest częstym skutkiem ubocznym chemioterapii, zwłaszcza w trakcie leczenia oraz w ciągu kilku tygodni od jego zakończenia. Należy prowadzić oszczędzający tryb życia i jak najwięcej odpoczywać. Wskazane są mało forsowne ćwiczenia fizyczne, np. spacery, które należy przeplatać odpoczynkiem. Jeśli zmęczenie powoduje senność, należy unikać prowadzenia pojazdów oraz obsługi maszyn. Mniej częste działania niepożądane Gorączka, dreszcze oraz reakcja alergiczna W trakcie leczenia mogą pojawić się objawy takie jak: bóle pleców, problemy zoddychaniem, bóle głowy oraz obrzęk twarzy. Jeśli takie objawy wystąpią, wlew będzie zatrzymany i wznowiony dopiero wtedy, gdy samopoczucie się poprawi. Lekarz przepisze leki, które złagodzą objawy niepożądane i które należy przyjąć przed kolejnym podaniem doksorubicyny liposomalnej. Zaburzenia rytmu serca Duże dawki doksorubicyny liposomalnej mogą mieć wpływ na mięsień sercowy, aco zatem idzie, na rytm pracy serca. Zależy to od dawki leku. Przy dawce standardowej, ryzyko zaburzeń pracy serca jest znikome. Wszelkie zaburzenia rytmu pracy serca zazwyczaj ustępują po zakończeniu leczenia. Niekiedy, przed rozpoczęciem leczenia, wykonywane są badania serca. Wypadanie włosów Wypadanie włosów nieco częściej występuje przy stosowaniu Myocetu, niż Caelyxu, ale jest to możliwe w przypadku obu leków. Przerzedzenie włosów lub całkowite ich wypadanie obserwuje się zazwyczaj około 2-4 tygodni od rozpoczęcia chemioterapii, niekiedy wcześniej. Jest to stan przejściowy, po zakończeniu leczenia włosy odrastają, chociaż nieco zmienione; mogą być bardziej proste, skręcone, cieńsze lub w innym kolorze. Pielęgniarka udzieli Państwu informacji, jak poradzić sobie z tym

4 objawem. Bóle brzucha oraz zatwardzenia Doksorubicyna liposomalna może powodować bóle w jamie brzusznej oraz zatwardzenia. Problem należy zgłosić lekarzowi, który przepisze łagodne środki przeciwbólowe. Zatwardzenia Zazwyczaj pomaga picie dużej ilości płynów, jedzenie pokarmów bogatych wbłonnik oraz aktywność fizyczna. Lekarz może także przepisać odpowiednie leki do nabycia w aptece. Biegunka Doksorubicyna liposomalna może powodować biegunkę, którą zazwyczaj można kontrolować odpowiednimi lekami. Jeśli biegunka nie ustępuje, należy powiadomić lekarza. Trzeba przyjmować dużo płynów. Zmiany w funkcjonowaniu wątroby Zaburzenia funkcji wątroby obserwowane w trakcie leczenia doksorubicyną liposomalną występują przejściowo i ulegają pełnej normalizacji po zakończeniu chemioterapii. Najprawdopodobniej nie będziecie Państwo odczuwać żadnych dolegliwości, ale lekarz zleci regularne badania monitorujące funkcje wątroby. Należy natychmiast informować lekarza o pogorszeniu samopoczucia lub wystąpieniu któregokolwiek z wymienionych lub nie wymienionych działań niepożądanych. Informacje dodatkowe Wylew do tkanek wokół miejsca wkłucia do żyły Jeśli wyciek nastąpi podczas przyjmowania doksorubicyny liposomalnej, tkanki wtym obszarze mogą ulec uszkodzeniu. Jeśli podczas podawania leku wokół miejsca wkłucia wystąpi swędzenie lub pieczenie, należy niezwłocznie powiadomić lekarza lub pielęgniarkę. Jeśli leki podawane są przez wkłucie centralne lub obwodowe, wystąpienie takich objawów jest mało prawdopodobne. Ryzyko zakrzepów krwi Choroba nowotworowa zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi (zakrzepicy), a chemioterapia dodatkowo potęguje to ryzyko. Zakrzepica może wywoływać objawy takie jak ból, zaczerwienienie i obrzęk kończyn dolnych lub duszności i ból w klatce piersiowej. Jest to zjawisko niebezpieczne, dlatego należy natychmiast informować lekarza o wystąpieniu któregokolwiek z tych objawów. Otrzymają Państwo wówczas leki przeciwkrzepliwe, rozrzedzające krew. Lekarz lub pielęgniarka udzielą Państwu dodatkowych informacji. Inne leki Przyjmowanie w trakcie chemioterapii innych leków dostępnych w sklepie lub waptece może okazać się szkodliwe. Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, także o lekach kupowanych bez recepty i preparatach ziołowych.

5 Płodność Doksorubicyna liposomalna może wpływać na płodność, dlatego przed rozpoczęciem leczenia warto na ten temat porozmawiać z lekarzem prowadzącym. Antykoncepcja Podczas leczenia doksorubicyną liposomalną nie należy planować ciąży lub ojcostwa, ponieważ lek może poważnie uszkodzić płód. Dlatego zaleca się wysoce skuteczne metody antykoncepcji, takie jak wkładki wewnątrzmaciczne czy prezerwatywy. Najlepiej zwrócić się z tym problemem do lekarza prowadzącego. Nie wiadomo, czy leki chemioterapeutyczne mogą być obecne w nasieniu lub wydzielinie z pochwy, zatem dla ochrony partnera najlepiej unikać kontaktów intymnych lub stosować prezerwatywę w czasie około 48 godzin od podania leku. Hospitalizacja z przyczyn niezwiązanych z nowotworem Przy przyjęciu do szpitala z przyczyn niezwiązanych z nowotworem, należy poinformować lekarzy i pielęgniarki, że jesteście Państwo w trakcie leczenia cytostatykami. Należy podać nazwisko prowadzącego lekarza onkologa, aby można było z nim ustalić dalsze postępowanie. Kontakty alarmowe Warto mieć w domu listę osób, z którymi można kontaktować się w razie wystąpienia niepokojących objawów. Lekarz prowadzący dostarczy Państwu numery kontaktowe do osób, które w razie potrzeby udzielą pomocy nawet wgodzinach wieczornych i nocnych oraz w weekendy. Ostatnia aktualizacja: Następna planowana aktualizacja: Macmillan Cancer Support [2010]. Niniejsza publikacja oparta jest na informacji opublikowanej na stronie przez Macmillan Cancer Support, 89 Albert Embankment, London SE1 7UQ, United Kingdom. Macmillan nie ponosi odpowiedzialności za dokładność niniejszego tłumaczenia, ani za kontekst, w jakim treści te się ukazują. Pełną odpowiedzialność za tłumaczenie ponosi Instytut Hematologii i Transfuzjologii, ul. Indiry Gandhi 14, Warszawa, Polska. Powered by TCPDF (