Temozolomid (Temodal )

Transkrypt

1 Temozolomide (Temodal ): Polish Temozolomid (Temodal ) Temozolomid to lek chemioterapeutyczny przeznaczony do leczenia guza mózgu zwanego glejakiem. Temozolomid ma postać kapsułek. Może być przyjmowany sam lub w połączeniu z radioterapią. Co to jest temozolomid? Temozolomid to lek chemioterapeutyczny przeznaczony do leczenia guza mózgu zwanego glejakiem. Temozolomid ma postać kapsułek. Może być przyjmowany sam lub w połączeniu z radioterapią. Podane tutaj informacje najlepiej czytać w połączeniu z opracowanymi przez nas ogólnymi informacjami o chemioterapii i rodzaju nowotworu, na jaki cierpi dana osoba. Sposób podawania temozolomidu Temozolomid ma postać kapsułek, więc można zażywać go w domu. Podczas leczenia pacjent zazwyczaj odbywa wizyty u onkologa, pielęgniarki specjalizującej się w chemioterapii lub pielęgniarki specjalisty w przychodni lub klinice. W niniejszym przewodniku to właśnie te osoby określamy mianem lekarza lub pielęgniarki. Przed rozpoczęciem leczenia oraz w jego trakcie pielęgniarka lub pracownik laboratorium pobiera od pacjenta próbki krwi. Robi się to, aby sprawdzić, czy pacjent może przyjąć chemioterapię. Jego stan kontroluje również lekarz lub pielęgniarka. Pytają pacjenta o jego samopoczucie. Jeśli wyniki badania krwi w danym dniu są prawidłowe, farmaceuta przygotowuje leki chemioterapeutyczne. Pielęgniarka informuje pacjenta, kiedy leki będą gotowe. Przyjmowanie kapsułek temozolomidu Przed opuszczeniem szpitala pacjent otrzymuje od pielęgniarki lub farmaceuty kapsułki, które zabiera do domu. Należy zawsze przyjmować kapsułki ściśle według zaleceń. Pacjent może otrzymać kapsułki o różnej sile działania. Trzeba wiedzieć, ile kapsułek należy wziąć. To jest ważne, gdyż w ten sposób można mieć pewność, że działają one możliwie najbardziej skutecznie. Godzinę przed przyjęciem kapsułek i godzinę po ich przyjęciu nie należy niczego jeść. Kapsułki należy połknąć w całości, popijając szklanką wody. Nie należy ich rozgryzać. Kapsułki należy przyjmować codziennie o tej samej porze. Jeśli od razu po połknięciu kapsułek pacjent zwymiotował, należy skontaktować się ze szpitalem. Nie należy przyjmować kolejnej dawki leku.

2 Jeśli chory zapomniał wziąć kapsułki, powinien przyjąć zapomnianą dawkę jak najszybciej w ciągu tego samego dnia. Jeśli minęła pełna doba, należy powiadomić o tym lekarza lub pielęgniarkę. Nie należy przyjmować podwójnej dawki, chyba że polecił to lekarz. Inne kwestie dotyczące kapsułek, o których należy pamiętać: Należy przechowywać je w oryginalnym opakowaniu w temperaturze pokojowej, z dala od źródeł ciepła i bezpośredniego działania promieni słonecznych. Należy przechowywać je w bezpiecznym miejscu, poza zasięgiem dzieci. Jeśli leczenie zostało przerwane, należy zwrócić pozostałe kapsułki farmaceucie. Wszelkie czynności, podczas których dotyka się kapsułek, powinny być wykonywane przez pacjenta i ewentualnych opiekunów w jednorazowych rękawiczkach. Kapsułek nie wolno otwierać ani zgniatać. Jeśli kapsułka uległa uszkodzeniu, należy nie dopuścić do kontaktu proszku ze skórą i z oczami. Jeśli proszek przypadkowo dostał się na skórę lub do oczu, należy natychmiast je przemyć. Schemat chemioterapii Chemioterapia jest podawana w serii kilku sesji (cykli) leczenia przez okres kilku miesięcy. Schemat leczenia zależy od tego, czy pacjent otrzymuje też radioterapię. Lekarz lub pielęgniarka informuje pacjenta bardziej szczegółowo o planowanym schemacie leczenia i o prawdopodobnej liczbie cykli. Powrót do domu Zanim pacjent wróci do domu, pielęgniarka lub farmaceuta przekazuje mu leki przeciwwymiotne oraz inne leki, które ma zabrać ze sobą. Należy przyjmować wszystkie kapsułki i tabletki ściśle według otrzymanych zaleceń. Możliwe działania niepożądane temozolomidu Opisujemy tutaj najczęstsze działania niepożądane temozolomidu. Nie przedstawiamy natomiast działań, które są rzadko spotykane, a więc istnieje niewielkie prawdopodobieństwo ich wystąpienia. U pacjenta może pojawić się kilka opisanych tutaj działań niepożądanych, jednak bardzo mało prawdopodobne jest, że wystąpią u niego wszystkie. Jeśli pacjent przyjmuje również inne leki chemioterapeutyczne, może doświadczać także niewymienionych tutaj działań niepożądanych. Należy zawsze poinformować lekarza lub pielęgniarkę o zaobserwowanych u siebie działaniach niepożądanych. Lekarz może przepisać leki, które pomagają złagodzić niektóre z nich. Niezwykle ważne jest, aby przyjmować leki dokładnie tak, jak wyjaśnił farmaceuta lub pielęgniarka. Dzięki temu istnieje wyższe prawdopodobieństwo ich większej skuteczności. Informacji na temat łagodzenia skutków działań niepożądanych udziela pielęgniarka. Działania niepożądane zaczynają ustępować po zakończeniu leczenia.

3 Poważne i zagrażające życiu działania niepożądane Niekiedy leki przeciwnowotworowe mogą wywołać bardzo poważne działania niepożądane, które w rzadkich przypadkach mogą zagrażać życiu. Onkolog i pielęgniarka mogą wyjaśnić ryzyko wystąpienia takich działań niepożądanych. Kontakt ze szpitalem Pacjent otrzyma od pielęgniarki numery telefonów do szpitala. Jeśli poczuje się źle lub będzie potrzebować porady, może zadzwonić pod podane numery o dowolnej porze przez całą dobę. Należy zapisać te numery w telefonie lub trzymać je w bezpiecznym miejscu. Więcej informacji o temozolomidzie Nie jesteśmy w stanie wymienić tutaj wszystkich możliwych działań niepożądanych opisywanych leków, szczególnie tych rzadszych. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w elektronicznym kompendium leków (emc). Ryzyko infekcji Temozolomid może obniżyć poziom białych krwinek. Ma to negatywny wpływ na odporność i zwiększa podatność na infekcje. Obniżony poziom białych krwinek nazywa się neutropenią. Należy natychmiast skontaktować się ze szpitalem, dzwoniąc pod otrzymany numer telefonu, jeśli: temperatura ciała przekroczyła 37,5 C (99,5 F) lub 38 C (100,4 F), w zależności od zaleceń podanych przez zespół chemioterapeutyczny pacjent nagle poczuł się niedobrze, nawet mając normalną temperaturę wystąpiły objawy infekcji mogą to być dreszcze, ból gardła, kaszel, biegunka lub potrzeba częstego oddawania moczu. Poziom białych krwinek zazwyczaj stopniowo wraca do normy przed kolejnym cyklem chemioterapii. Przed kontynuacją chemioterapii przeprowadza się badanie krwi. Jeśli poziom białych krwinek jest wciąż niski, lekarz może nieznacznie opóźnić podanie leków. Sinienie i krwawienie Temozolomid może zmniejszyć liczbę płytek krwi. Płytki krwi to komórki, które mają wpływ na krzepnięcie krwi. Należy zgłosić lekarzowi, jeśli występują siniaki lub krwawienia z nieznanej przyczyny. Mogą to być krwawienia z nosa, dziąseł, krwiste plamy lub wysypka na skórze. U niektórych osób może być potrzebna transfuzja płytek. Anemia (niski poziom czerwonych krwinek) Temozolomid może obniżyć poziom czerwonych krwinek. Komórki te transportują tlen w organizmie. Jeśli poziom czerwonych krwinek jest niski, pacjent może odczuwać zmęczenie lub mieć problemy z oddychaniem.

4 Należy poinformować lekarza lub pielęgniarkę, jeśli taki problem występuje. Jeśli pacjent czuje się bardzo osłabiony, może zaistnieć potrzeba podania mu kroplówki uzupełniającej poziom czerwonych krwinek (transfuzji krwi). Nudności/wymioty Mogą wystąpić w ciągu kilku pierwszych dni po podaniu chemioterapii. Lekarz może przepisać skuteczne leki przeciwwymiotne, które zapobiegają mdłościom i wymiotom lub znacznie je ograniczają. Jeśli mdłości lub wymiotów nie udało się ograniczyć, należy poinformować o tym lekarza. Może on przepisać inne leki przeciwwymiotne, które będą skuteczniejsze. Zaparcia Temozolomid może powodować zaparcia i bóle brzucha. Aby spróbować temu zapobiec, należy pić przynajmniej dwa litry płynów dziennie (trzy i pół pinty). Należy jeść więcej produktów zawierających błonnik, takich jak owoce, warzywa i pełnoziarnisty chleb. Należy także regularnie wykonywać łagodne ćwiczenia fizyczne. Jeśli zaparcie trwa od dwóch dni, należy zwrócić się do szpitala o poradę. Lekarz może przepisać środki przeczyszczające. Należy natychmiast skontaktować się ze szpitalem w przypadku zaparcia i bólu brzucha lub wymiotów. Brak apetytu Podczas leczenia pacjent może stracić apetyt. Należy próbować regularnie jeść małe posiłki. Nie należy martwić się w przypadku utraty apetytu trwającej jeden lub dwa dni. Jeśli apetyt nie wróci po kilku dniach, należy zgłosić ten fakt pielęgniarce lub dietetykowi. Mogą oni doradzić, jak wprowadzić do diety więcej kalorii i białka. Mogą także zaproponować pacjentowi odpowiednie suplementy lub napoje zastępujące posiłki. Mogą one zostać przepisane przez lekarza lub można je kupić bez recepty. Zmęczenie Uczucie wyczerpania jest częstym działaniem niepożądanym temozolomidu, zwłaszcza pod koniec leczenia oraz przez kilka tygodni po jego zakończeniu. Należy nie przemęczać się i dużo odpoczywać. Warto też wykonywać łagodne ćwiczenia fizyczne, na przykład krótkie spacery. Jeśli zmęczenie wywołuje uczucie senności, nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn. Bóle głowy i drgawki Temozolomid może powodować bóle głowy. Bóle głowy należy zgłosić lekarzowi lub pielęgniarce. Mogą oni podać środki przeciwbólowe, aby je zmniejszyć. W rzadkich przypadkach podanie temozolomidu powoduje napady drgawek. Objawy te należy natychmiast zgłosić lekarzowi lub pielęgniarce. W takiej sytuacji mogą oni zmodyfikować stosowane leczenie. W przypadku takich objawów nie wolno prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

5 Podwyższony poziom cukru we krwi Temozolomid może podnieść poziom cukru we krwi. Pielęgniarka regularnie bada krew pacjenta pod kątem objawów takiej reakcji. Może także badać mocz pod kątem obecności cukru. Objawy podwyższonego poziomu cukru to: pragnienie, potrzeba częstszego oddawania moczu i zmęczenie. Takie objawy należy zgłosić lekarzowi lub pielęgniarce. Jeśli pacjent ma cukrzycę, poziom cukru w jego krwi może być wyższy niż zazwyczaj. Lekarz omawia z pacjentem odpowiedni sposób postępowania. Może być konieczna zmiana dawki insuliny lub tabletek na cukrzycę. Wypadanie włosów Włosy na głowie mogą przerzedzić się lub całkowicie wypaść. Zazwyczaj proces ten rozpoczyna się po pierwszym lub drugim cyklu chemioterapii. Niemalże zawsze utrata włosów jest tymczasowa i odrastają one po zakończeniu chemioterapii. Należy używać nakrycia głowy, aby chronić skórę podczas przebywania na słońcu. Pielęgniarka udzieli porad na temat radzenia sobie z wypadaniem włosów. Zmiany skórne Temozolomid może mieć wpływ na stan skóry. Lekarz lub pielęgniarka poinformuje pacjenta o tym, jakich zmian może się spodziewać. Jeśli skóra jest wysuszona, warto używać codziennie bezzapachowego kremu nawilżającego. Temozolomid może powodować swędzącą wysypkę. Jeśli pacjent otrzymał radioterapię (niezależnie od tego, kiedy to nastąpiło), miejsce leczenia może stać się zaczerwienione lub obolałe. Wszelkie zmiany na skórze należy zawsze zgłosić lekarzowi lub pielęgniarce. Udzielą oni porady i mogą przepisać odpowiednie kremy lub leki. Wszelkie zmiany skórne są zazwyczaj tymczasowe i ustępują po zakończeniu leczenia. Brak tchu Temozolomid może powodować zmiany w płucach. Należy zawsze skontaktować się z lekarzem, jeśli u pacjenta pojawił się świszczący oddech, kaszel, gorączka lub brak tchu. Jeśli istniejące problemy z oddychaniem nasiliły się, również należy poinformować o tym lekarza. Pacjent może zostać skierowany na badania płuc. Dodatkowe informacje o temozolomidzie Ryzyko wystąpienia zakrzepu Rak zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepu krwi (zakrzepicy), a chemioterapia może to ryzyko dodatkowo potęgować. Zakrzep może powodować objawy takie jak ból, zaczerwienienie i opuchlizna nóg, trudności z oddychaniem oraz ból w klatce piersiowej. Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią którekolwiek z tych objawów. Zakrzepy są groźne, jednak lekarz może zapisać leki rozrzedzające krew, które skutecznie je rozpuszczą. Lekarz lub pielęgniarka mogą udzielić więcej informacji na ten temat.

6 Inne leki Niektóre leki mogą być szkodliwe podczas przyjmowania temozolomidu. Dotyczy to również leków kupowanych w sklepie lub aptece. Chemioterapia może mieć wpływ na sposób działania substancji takich jak walproinian sodu czy klozapina. Podczas przyjmowania kapsułek temozolomidu nie należy pić alkoholu, jeśli bierze się leki na napady drgawek. Należy poinformować lekarza, jeśli przyjmuje się inne leki, w tym wydawane bez recepty, preparaty uzupełniające czy leki ziołowe. Płodność Temozolomid może wpłynąć na płodność (zdolność do zajścia w ciążę lub spłodzenia dziecka). Jeśli pacjenta to niepokoi, powinien porozmawiać o tym z lekarzem lub pielęgniarką przed rozpoczęciem leczenia. Antykoncepcja Lekarz zaleci, aby kobieta nie zachodziła w ciążę, a mężczyzna nie zapładniał kobiety w trakcie przyjmowania temozolomidu. Zalecenia te wynikają z faktu, że leki chemioterapeutyczne mogą uszkodzić rozwijający się płód. Niezwykle ważne jest, aby w trakcie leczenia i przez kilka miesięcy po zakończeniu chemioterapii stosować antykoncepcję. Kwestie z tym związane można omówić z lekarzem lub pielęgniarką specjalistą. Współżycie płciowe W przypadku współżycia seksualnego podczas przyjmowania chemioterapii należy używać prezerwatyw. Pomagają one chronić partnera w przypadku przeniknięcia leków chemioterapeutycznych do nasienia lub wydzieliny z pochwy. Karmienie piersią Kobiety nie powinny karmić piersią w trakcie leczenia i przez kilka miesięcy po jego zakończeniu. Karmienie nie jest zalecane, gdyż leki chemioterapeutyczne mogą być obecne w mleku matki. Leczenie z przyczyn nienowotworowych i leczenie dentystyczne Jeśli pacjent musi zgłosić się do szpitala z innej przyczyny niż nowotwór, zawsze należy poinformować lekarzy i pielęgniarki, że pacjent przyjmuje temozolomid. Należy podać nazwisko lekarza prowadzącego, aby personel szpitala mógł się z nim skonsultować. Należy zawsze powiedzieć swojemu dentyście, że bierze się temozolomid.

7 Źródła i podziękowania Niniejsza strona opiera się na informacjach pozyskanych z licznych, rzetelnych źródeł, w tym elektronicznego kompendium leków (emc). Aby uzyskać dodatkowe informacje o źródłach, z których korzystamy, prosimy o kontakt. Niniejsze informacje zostały przejrzane przez osobę zawodowo związaną z medycyną. Dziękujemy wszystkim osobom dotkniętym chorobą nowotworową, które sprawdziły niniejszy poradnik i pomogły przy jego tworzeniu. Ostatnia edycja tekstu: grudzień 2015 r. Następna zaplanowana edycja tekstu: grudzień 2017 r.