PS. 1. RK. 0931/ 18 /08 PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Socjalizacyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Towarzystwa Salezjańskiego 06 października 2008 r. Adres placówki: Socjalizacyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Towarzystwa Salezjańskiego ul. Ku Słońcu 124 71-080 Szczecin Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Renata Karwowska starszy inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem, oraz Ilona Jackiewicz-Bara inspektor wojewódzki na podstawie UpowaŜnienia Nr 130/2008 z dnia 06 października 2008 r. wydanego przez dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Przedmiot kontroli: przestrzeganie standardu opieki i wychowania w placówce, a w szczególności : 1) przestrzeganie standardów usług opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), 2) kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi, 3) przestrzeganie praw dziecka, 4) zasadność pobytu dziecka w placówce, 5) działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6) warunki lokalowe, 7) zapewnienie dzieciom wyŝywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych, 1
8) wyposaŝenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne, 9) wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko, 10) dostęp do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę, 11) pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc, 12) prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 13) przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie, 14) sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora placówki, 15) nadawanie stopni awansu zawodowego pracownikom pedagogicznym zatrudnianym na podstawie ustawy Karta Nauczyciela. Kontrolą objęto okres od 1 września 2007 r. do 06 października 2008 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Dyrektora placówki z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Wyjaśnień udzielali: Ksiądz Mariusz Słomiński p.o. dyrektora placówki Pani ElŜbieta Szymanek wychowawca koordynator Pani Joanna Grzeczyńska wychowawca Pani Małgorzata Guza wychowawca Pani Anna Licak wychowawca, Pan Łukasz Licak wychowawca, Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora placówki, pracowników pedagogicznych, ankiet przeprowadzonych wśród pracowników i wychowanków, dokumentacji prowadzonej w placówce oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: (usunięto nazwiska). Placówka dysponuje 12 miejscami całodobowej opieki socjalizacyjnej dla dzieci i młodzieŝy. P.o. dyrektora placówki jest ksiądz 2
Mariusz Słomiński, posiadający wykształcenie wyŝsze magisterskie na kierunku pedagogika i 4-letni staŝ pracy w placówce opiekuńczowychowawczej. Nie posiada specjalizacji z organizacji pomocy społecznej, ale zobowiązał się do podjęcia studiów podyplomowych w zakresie organizacji i zarządzania pomocą społeczną zał. nr 3 W placówce na dzień kontroli przebywało 12 wychowanków. Kwalifikacje osób zatrudnionych w Placówce do opieki nad dziećmi: Do opieki nad dziećmi zatrudnionych było 6 wychowawców. Wszyscy posiadali kwalifikacje zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) - zał. nr 4. Przestrzeganie praw dziecka w placówce: W celu dokonania oceny tego obszaru kontrolujący przeprowadzili ankietę wśród wychowanków i pracowników pedagogicznych, pytając między innymi o to, jaki akt prawny reguluje prawa dziecka w Polsce, jakie są podstawowe prawa dziecka, o prawo do prywatności, do informacji, do kontaktów z rodzicami i innymi bliskimi osobami, swobody wyboru i decydowania, do uczestniczenia w praktykach religijnych, o stosowanie przemocy, kar i nagród (zał. nr 5 i 6). W wyniku przeprowadzonych ankiet stwierdzono, Ŝe dzieci nie potrafiły nazwać swoich praw, nie wiedziały równieŝ jaki akt prawny reguluje przestrzeganie praw dziecka w Polsce i kto zajmuje się przestrzeganiem tych praw w naszym kraju. Zarówno dzieci jak i pracownicy odpowiedzieli, Ŝe wychowankowie mają moŝliwość kontaktowania się z rodzicami, mogą korzystać z telefonu, wysyłać i otrzymywać listy, które są zaklejone, mogą swobodnie korzystać z praktyk religijnych. Analiza ankiet pokazała, Ŝe wychowankowie nie zawsze są informowani o swojej sytuacji rodzinnej i prawnej. Odpowiedzieli, Ŝe mogą swobodnie korzystać z toalety i łazienki. Dzieci mają swobodny dostęp do telewizji, internetu, radia. Dzieci odpowiedziały, Ŝe mogą decydować lub współdecydować min. o doborze koleŝanek i kolegów, wyborze szkoły, fryzury, odzieŝy. Część odpowiedziała, Ŝe moŝe decydować z kim chce mieszkać w pokoju. Wychowankowie odpowiedzieli, Ŝe rodzice mogą odwiedzać ich w placówce. JeŜeli pojawiała się przemoc, to były to agresywne zachowania rówieśnicze. Wśród pracowników, dwie osoby wskazały jako przemoc zwracanie się do dzieci podniesionym głosem. Pracownicy powiedzieli, Ŝe rozmawiają z wychowankami na tematy związane z zachowaniem. Wychowankowie potrafili wskazać kary i nagrody stosowane w placówce, natomiast nie 3
potrafili wskazać trybu odwoławczego od kary. Najczęściej stosowane kary to pozbawienie przyjemności, zakaz oglądania telewizji, zakaz gry na komputerze. Najczęstsze nagrody to słodycze, nagrody rzeczowe. Zasadność pobytu dziecka w placówce: Na podstawie analizy dokumentacji wychowanków stwierdzono, Ŝe zostali oni umieszczeni w placówce na podstawie postanowień sądu i skierowań do nich wydanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie. Na podstawie analizy dokumentacji losowo wybranych dzieci stwierdzono, Ŝe w aktach znajdowały się postanowienia sądowe i skierowania. Pozostała dokumentacja była systematycznie uzupełniana. Ocena zasadności pobytu dziecka w placówce dokonywana była przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka co pół roku. W skład zespołu wchodzili pracownicy placówki, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie i Ośrodka Adopcyjno- Opiekuńczego. Działania podejmowane na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami: Na podstawie rozmów z pracownikami, przeprowadzonych ankiet ( zał. nr 5 i 6 ) oraz analizy dokumentacji kontrolujący stwierdzili, Ŝe placówka podejmuje prawidłowe działania w kierunku powrotu dzieci do domów rodzinnych i utrzymywania kontaktów z rodzicami. Pracownicy placówki bywali w domach wychowanków, na bieŝąco monitorowali sytuację rodzinną swoich podopiecznych, zapraszali rodziców do placówki, zachęcali do kontaktów z dziećmi, udzielali porad i kierowali do odpowiednich instytucji. Dokładnie analizowana była sytuacja kaŝdego dziecka i podejmowane wszelkie moŝliwe działania w celu przywrócenia dziecku rodziców. Jeśli nie było szansy na powrót dziecka do rodziców placówka zgłaszała wychowanka do ośrodka adopcyjno-opiekuńczego w celu pozyskania kandydatów na rodziców zastępczych lub adopcyjnych. Warunki lokalowe: Placówka mieści się w piętrowym budynku, wyposaŝonym zgodnie z obowiązującym standardem. Pomieszczenia były urządzone estetycznie i funkcjonalnie. Placówka dysponowała pokojami mieszkalnymi z łazienkami, pomieszczeniem do cichej nauki, który był jednocześnie pomieszczeniem do zajęć terapeutycznych, aneksem kuchennym z jadalnią oraz pomieszczeniem do wypoczynku zał. nr 7. 4
Zapewnienie dzieciom wyŝywienia, w tym dostępu do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych: Dzieci oceniły wyŝywienie jako dobre lub bardzo dobre. Wychowankowie powiedzieli, Ŝe mają dostęp do jedzenia i picia pomiędzy posiłkami. W dniu kontroli w aneksie znajdowały się produkty Ŝywnościowe niezbędne do przygotowania posiłku i picia. Wszystkie dzieci powyŝej 7 roku Ŝycia realizowały obowiązek szkolny. Na dzień kontroli 5 wychowanków było uczniami szkoły podstawowej, 4 uczniami gimnazjum, 1 pobierało naukę w szkole zawodowej i 2 w średniej. Nie było wychowanków mieszkających w internacie ani wymagających kształcenia specjalnego zał. nr 8. Opóźnienia szkolne dotyczyły jednego wychowanka. Został przebadany w poradni psychologiczno-pedagogicznej i objęty zajęciami wyrównawczymi. Placówka zapewniała dzieciom dostęp do pomocy specjalistycznej: 1 dziecko uczestniczyło w zajęciach wyrównawczych na terenie placówki, 5 wychowanków objętych było zajęciami wyrównawczymi poza placówką, 1 wsparciem psychologicznym w poradni psychologiczno-pedagogicznej, 1 oddziaływaniem socjoterapeutycznym na terenie placówki i 1 oddziaływaniem logopedycznym, równieŝ na terenie placówki, 1 dziecko uczestniczyło w zajęciach terapeutycznych poza placówką zał. nr 8. Placówka dbała równieŝ o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych: 1 dziecko uczestniczyło w zajęciach z rytmiki, 2 w zajęciach z języka angielskiego, 2 w zajęciach tanecznych, 7 w zajęciach Ŝeglarskich, 1 w zajęciach kółka teatralnego, 2 w zajęciach koła sportowego, 1 w zajęciach kółka plastycznego i 1 w zajęciach kółka ministranckiego zał. nr 8. Wszyscy wychowankowie placówki posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Dzieci powiedziały, Ŝe w przypadku złego samopoczucia mogły liczyć na pomoc wychowawcy. Większość dzieci nie pamiętała terminu ostatniej wizyty u stomatologa. Wśród wychowanków 3 wymagało leczenia w poradniach specjalistycznych zał. nr 9. WyposaŜenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne: Na podstawie odpowiedzi pracowników i dzieci na pytania ankietowe ( zał. nr 5 i 6) stwierdzono, Ŝe dzieci posiadały odzieŝ i obuwie w odpowiedniej ilości. Dzieci i wychowawcy potwierdzili równieŝ wyposaŝenie w podręczniki i przybory szkolne. Odpowiedzi udzielone 5
w ankietach przez dzieci i pracowników pozwoliły stwierdzić, Ŝe dzieci posiadają podstawowe środki higieny osobistej. Recepty realizowane były na bieŝąco, zgodnie ze wskazaniami lekarzy. Pomieszczenia zajmowane przez dzieci były wyposaŝone w zabawki i materiały dydaktyczne. Wypłacanie drobnych kwot do własnego dysponowania przez dziecko: Zgodnie z odpowiedziami udzielonymi przez wychowanków i pracowników na pytania ankietowe (zał. nr 5 i 6), stwierdzono, Ŝe wychowankowie otrzymywali systematycznie kieszonkowe w wysokości 35 złotych. Na pytanie, kto decyduje o wysokości kieszonkowego większość dzieci odpowiadała, Ŝe wychowawcy, dyrektor. Na pytanie za co moŝe być zabrane kieszonkowe, dzieci odpowiadały, Ŝe za złe zachowanie, za palenie papierosów, za picie. Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc pobytu: Udzielając odpowiedzi na pytania ankietowe ( zał. nr 5 i 6 ) zarówno wychowankowie jak i wychowawcy powiedzieli, Ŝe dzieci otrzymują bilety. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji: Na podstawie analizy dokumentacji stwierdzono, Ŝe w placówce prowadzona była dokumentacja określona w rozporządzeniu Ministra Pracy Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455). Indywidualna dokumentacja dzieci: indywidualne plany pracy z dzieckiem i karty pobytu prowadzone były dla kaŝdego dziecka systematycznie wskazując na dokładną znajomość podopiecznych. Sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora: Dyrektor placówki dbał o właściwy dobór kadry. Osoby zatrudnione w placówce posiadały kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Pracownicy doskonalili swoje umiejętności i podnosili kwalifikacje przez udział w róŝnych formach dokształcania. W roku 2008 jedna osoba ukończyła studia podyplomowe oraz odbyło się po jednym spotkaniu szkoleniowym w roku 2007 i 2008. Kontrolujący przeprowadzili ankietę wśród pracowników ( zał. nr 10 ) pytając min. o dostęp do obowiązujących 6
przepisów, o pomoc w przypadku wystąpienia trudności w pracy, pomoc w związku z podejmowanym dokształcaniem, formy doskonalące w jakich uczestniczył pracownik, spotkania szkoleniowe na terenie placówki, hospitowanie zajęć. Pracownicy odpowiedzieli, Ŝe mają zapewniony dostęp do obowiązujących przepisów za pomocą internetu i w placówce. W przypadku pojawienia się trudności w pracy z dziećmi pracownicy odpowiedzieli, Ŝe mogą liczyć na pomoc dyrekcji, innych wychowawców, poradni psychologiczno-pedagogicznych. Pracownicy wskazywali szkolenia w jakich uczestniczyli w okresie ostatnich 12 miesięcy. Najczęściej wymieniane było szkolenie w zakresie przeciwdziałania agresji. Pracownicy odpowiedzieli, Ŝe ich zajęcia były hospitowane przez dyrektora i Panią ElŜbietę Szymanek. Przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w regulaminie: Placówka działa na podstawie regulaminu zał. nr 11. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych moŝna stwierdzić, Ŝe placówka była przygotowana była do realizowania zadań określonych w regulaminie. Zatrudniona kadra była w stanie zapewnić właściwą opiekę dzieciom nie mającym większych deficytów rozwojowych. Wśród wychowawców były osoby, które posiadały odpowiednie przygotowanie do pracy z dziećmi z zaburzeniami w zachowaniu i niepełnosprawnością intelektualną. Prawidłowo była zapewniona opieka zarówno w godzinach nocnych jak i dziennych. Jednym z podstawowych zadań placówki jest przygotowanie dzieci do dorosłego, samodzielnego, odpowiedzialnego Ŝycia. Zgodnie z odpowiedziami zawartymi w ankietach ( zał. nr 5 i 6 ) zarówno dzieci jak i pracownicy stwierdzili, Ŝe podejmowane były działania w celu realizacji tego zadania. W kontrolowanym okresie usamodzielnianych było 2 wychowanków. Opiekunami usamodzielnienia w obydwu przypadkach był pracownik placówki. Dzieci otrzymały pomoc zgodnie z obowiązującymi przepisami - zał. nr 12. Placówka nie zatrudniała pracownika socjalnego, a to pomogłoby efektywniej pracować z rodzinami wychowanków. Ocena kontrolowanej działalności placówki: Pracownicy zatrudnieni do opieki nad dziećmi posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Prawa dziecka były w znacznej części przestrzegane: dzieci miały zaspokojone prawo do prywatności, 7
informacji, swobód religijnych, kontaktów z rodzicami, decydowania i wyboru. Wszystkie dzieci w placówce umieszczone były na podstawie postanowień sądu i skierowań. Nie w kaŝdym przypadku do skierowania był dołączany komplet dokumentów, ale wtedy placówka podejmowała działania w celu ich pozyskania. Pracownicy podejmowali prawidłowe działania w celu powrotu dzieci do rodziców biologicznych bądź umieszczenia w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej. Dbali równieŝ o utrzymywanie kontaktów dzieci z rodzicami i innymi członkami rodziny. Ocena zasadności dokonywana była przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dzieci co pół roku, w jego skład wchodzili tylko pracownicy placówki, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie oraz Ośrodka Adopcyjno- Opiekuńczego. Warunki lokalowe były dobre. Placówka zapewniała dzieciom całodzienne wyŝywienie, które zostało ocenione przez wychowanków jako dobre. Dzieci miały dostęp do jedzenia i picia przez całą dobę. Wszystkie dzieci w wieku szkolnym objęte były nauczaniem w odpowiednich typach szkół lub nauczaniem indywidualnym. Dzieci, u których występowały opóźnienia szkolne miały zapewnioną pomoc zarówno na terenie placówki jak i poza nią. Placówka dbała równieŝ o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych, proponując im róŝne formy zajęć. Wszystkie dzieci objęte były ubezpieczeniem zdrowotnym i zapisane do lekarza pierwszego kontaktu. Dzieci wymagające leczenia specjalistycznego otrzymywały taką pomoc. Placówka prawidłowo realizowała wyposaŝenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne. Dzieci otrzymywały kieszonkowe w wysokości zgodnej z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Indywidualna dokumentacja dzieci prowadzona była prawidłowo. Dyrektora jednostki pouczono, Ŝe naleŝy rozwaŝyć zatrudnienie pracownika socjalnego. Działalność placówki ocenia się pozytywnie. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 8
2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 3. Protokół sporządzono 4 listopada 2008 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Socjalizacyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Towarzystwa Salezjańskiego w Szczecinie egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia listopada 2008 r. 9