przygotował Przemysław Śleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Warszawa na tle obszaruu metropolitalnego i Mazowsza - wyzwania dla miejskiiej polityki społecznej 12 marca 2014 r. Pałac Ślubów Warszawa
DIAGNOZA PROGNOZA OCENA I WALORYZACJA OPTYMALIZACJA Główny cel w perspektywie społecznej: optymalizacja, czyli wskazanie najlepszych możliwości racjonalnego, efektywnego gospodarowania przestrzeniąz punktu widzenia zaspokajania potrzeb i jakości życia. Nie może byćdobrej strategii, jeśli nie będzie oparta na rzeczywistych faktach i zdarzeniach. Gdzie jest miejsce na evidence based policy? 2
1. Liczba i struktura biologiczno-społeczna mieszkańców (dane GUS, zwłaszcza z rejestracji bieżącej, nie nadająsiędla potrzeb planowania społeczno-przestrzennego). 2. Rynek pracy (brak nawet podstawowych informacji o sumarycznej liczbie pracujących - dane i szacunnki mówią o 700-1700 tys. pracujących!). 3. Zasięg oddziaływania stolicy (tutaj sytuacja jest nieco lepsza, w ostatnich latach było kilka badań, ale brak rozpoznania tendencji i porównań). 4. Powiązania funkcjonalne, w tym społeczne w układzie lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym. 3
SZACUNEK RZECZYWISTEJ LICZBY MIESZKAŃCÓW, 2010 Wyniki projektu Trendy Rozwojowe Mazowsza Rzeczywista liczba mieszkańców województwa jest nieco wyższa od rejestrowanej (120-220 tys. osób). RÓŻNICA LICZBY LUDNOŚCI Największe niedoszacowanie dotyczy aglomeracji warszawskiej, przeszacowanie regionów peryferyjnych (brak rejestracji faktycznych migracji). "Oficjalna" liczba ludności na Obszarze Metropolitalnym Warszawy jest niedoszacowana, w granicach 165-432 tys. osób, z czego 118-223 tys. przypada na Warszawę. Zmiana sposobu liczenia ludności wpłynęłaby na porównania krajowe różnych wskaźników, w tym PKB per capita. Źródło: Śleszyński 2011 4 4
1. Brak wiarygodnej prognozy demograficznej (z powodu nieujęcia 120-400 tys. niezameldowanych mieszkańców, stwarzających największy popyt na pracę, usługi, dobra konsumpcyjne). 2. Brak choćby najbardziej ogólnych szacunków rozwoju rynku pracy na tle zmian w systemie gospodarczo-osadniczym oraz kształtowania siępowiązańróżnego typu w różnych skalach (mity metropolizacji, raczej neokolonizacja i peryferyzacja w układzie międzynarodowym przy wewnątrzkrajowej polaryzacji). 3. Brak szczegółowych analiz chłonności przestrzennej, w tym demograficznej. 4. Brak wiarygodnych prognoz różnych rynków, zwłaszcza mieszkaniowego, będącego wypadkowątrendów demograficznych i ekonomicznych. 5
Porównanie projekcji GUS z 2004 r. ze zdarzeniami rejestrowanymi dla Warszawy i wybranych dzielnic w latach 2002-2008 145 140 135 Białołęka linia ciągła wartości rejestrowane, linia przerywana projekcja GUS 130 125 120 115 Wola 110 105 Źródło: Śleszyński 2010 100 95 90 WARSZAWA Śródmieście 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 6
ALTERNATYWNE WOBEC GUS SZACUNKI ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO OMW Źródło: Śleszyński 2010 7
1. Pożądany model organizacji społeczno-przestrzennej OMW w kraju i regionie: model społeczno-osadniczy versus model prawno-administracyjny(związek międzygminny, województwo stołeczne) (dla kogo aglomeracja?). 2. Określenie popytu na określone dobra, usługi i przestrzeń. 3. Dopasowanie możliwości do potrzeb, równoważenie popytu i podaży, equlibrium społeczne. 8
MONOCENTRYCZNOŚĆ OSADNICZA I ZOGNISKOWANIE PROCESÓW DEMOGRAFICZNYCH W KIERUNKU WARSZAWY MIGRACJE REJESTROWANE ZLEWNIE MIGRACYJNE Źródło: Śleszyński 2011 9
Rozrzutność planistyczna Według studium uikzp w Warszawie można zasiedlić około 2,5-3,5 mln mieszkańców W strefie podmiejskiej około 4 mln mieszkańców Razem 7 mln mieszkańców (!) Źródło: Buczek i Śleszyński 2008 10
Rozrzutność planistyczna Według studium uikzp w Warszawie można zasiedlić około 2,5-3,5 mln mieszkańców W strefie podmiejskiej około 4 mln mieszkańców Razem 7 mln mieszkańców (!) Źródło: Śleszyński 2014 11
STRATY CZASOWE z powodu złej organizacji systemów transportowoosadniczych Aglomeracja warszawska 1,2-2,1 mld zł rocznie Źródło: Śleszyński 2012 12
-------------------------------------------------------------------------------- dr hab. prof. PAN PrzemysławŚleszyński Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa tel. (22) 6978824, 6978822 e-mail: psleszyn@twarda.pan.pl ---------------------------------------------------------------------------------