Wstęp do katastru mgr inŝ. Geodeta Tomasz Miszczak e-mail: tomasz@miszczak.waw.pl
Definicja katastru wg prawa geodezyjnego: Jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami Wg poglądu naukowego: Jest to urzędowe zinwentaryzowanie informacji przestrzennej i opisowej o gruntach, budynkach i lokalach w Polsce, przy czym informacja przestrzenna przedstawiana jest na mapach, zaś informacja opisowa przedstawiana jest w postaci stosownych dokumentów. Z informacji przestrzennej wynika fakt połoŝenia obiektu katastru, zaś z informacji opisowej wynika charakterystyka obiektu
Instrukcja Techniczna G-5 Ewidencja gruntów i budynków
Instrukcja ustala: nomenklatury i definicje podstawowych pojęć stosowanych w ewidencji gruntów i budynków, normy techniczne: zakładania ewidencji gruntów i budynków, modernizacji ewidencji gruntów i budynków, aktualizacji operatu ewidencyjnego, zakładania i prowadzenia rejestru cen i wartości nieruchomości, opracowań geodezyjnych i kartograficznych dla celów prawnych, kryteria budowy i eksploatacji komputerowych systemów ewidencji gruntów i budynków.
Obiekty podziału kraju dla celów ewidencji Obiektami podziału kraju dla celów ewidencji są: jednostka ewidencyjna, obręb ewidencyjny, działka ewidencyjna.
PołoŜenie w przestrzeni punktów granicznych wyznaczających obiekty, o których mowa w ust. 1, a takŝe innych ewidencyjnych obiektów przestrzennych, określa się za pomocą współrzędnych x,y w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 2000", zwanym dalej układem 2000", zdefiniowanym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r. w sprawie państwowe- go systemu odniesień przestrzennych (Dz. U. Nr 70, poz. 821). W przypadku gdy obszar powiatu połoŝony jest w dwóch pasach odwzorowania Gaussa- Krugera, o których mowa w ust. 2 załącznika nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych, wszystkie punkty graniczne połoŝone w granicach powiatu wykazuje się w układzie współrzędnych jednego pasa odwzorowania, który obejmuje większą cześć powiatu. Nie dopuszcza się stosowania w granicach jednego powiatu dwóch pasów odwzorowania. Współrzędne x, y, o których mowa w ust. 3 są atrybutami przestrzennymi obiektu "Punkt załamania granicy", o którym mowa w ust. 28 aneksu nr 2 do Instrukcji.
Jednostka ewidencyjna jest jednostką powierzchniową podziału kraju dla celów ewidencji, oraz obiektem bazy danych ewidencyjnych. Identyfikator jednostki ewidencyjnej przyjmuje postać: WWPPGG_R przy czym: WW kod województwa, PP kod powiatu w województwie, GG kod gminy w powiecie, RR- jedna z cyfr: 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9 określająca typ gminy. Przykład: 026401_1
Charakterystyki typów gmin są następujące: 1 gmina miejska, 2 gmina wiejska, 3 gmina miejsko-wiejska, 4 miasto w gminie miejsko-wiejskiej, 5 obszar wiejski w gminie miejsko-wiejskiej, 8 dzielnice M. St. Warszawy, 9 delegatury i dzielnice innych gmin miejskich.
Kod województwa, powiatu i gminy przyjmuje się z Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT). Przebieg granic jednostek ewidencyjnych jest zgodny z przebiegiem granic jednostek podziału terytorialnego państwa, ewidencjonowanym w Państwowym Rejestrze Granic i Powierzchni Jednostek Podziału Terytorialnego Państwa, prowadzonym na podstawie ustawy, zwanym dalej rejestrem granic.
Granicę obrębu stanowi zbiór granic działek ewidencyjnych, połoŝonych na styku granic obrębów sąsiednich. Obszar obrębu tworzą wszystkie działki ewidencyjne wchodzące w jego skład. Przy ustalaniu granic obrębów ewidencyjnych połoŝonych w pasie nadbrzeŝnym uwzględnia się linię podstawową morza terytorialnego. Przebieg granic obrębów ewidencyjnych obejmujących morskie wody wewnętrzne określa się z uwzględnieniem postanowień 4 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Przy określaniu granic obrębów przyległych do granicy państwowej przyjmuje się punkty graniczne granicy Państwa z Państwowego Rejestru Granic i Powierzchni Jednostek Podziału Terytorialnego Państwa.
Obręb ewidencyjny jest obiektem przestrzennym bazy danych ewidencyjnych, który ma atrybuty i relacje z innymi obiektami tej bazy. Identyfikator obrębu ewidencyjnego przyjmuje postać: WWPPGG_R XXXX przy czym: XXXX - numer ewidencyjny obrębu w jednostce ewidencyjnej, określony za pomocą liczb całkowitych mieszczących się w przedziale od 0001 do 9999. Przykład: 026401_1.0001
Działka ewidencyjna jest obiektem bazy danych ewidencyjnych. Jednorodność prawną gruntów, rozpatruje się wyłącznie w ramach praw do nieruchomości uwidacznianych w ewidencji gruntów i budynków. W skład jednej działki ewidencyjnej nie mogą wchodzić grunty uwidocznione w więcej niŝ jednej księdze wieczystej, mimo Ŝe są własnością tej samej osoby lub współwłasnością tej samej grupy osób. W przypadku gruntów oddanych w uŝytkowanie wieczyste przy ocenie jednorodności prawnej, oprócz własności i prawa uŝytkowania wieczystego, naleŝy brać pod uwagę równieŝ termin, w którym to prawo obowiązuje.
W razie wzajemnego przecinania się linii kolejowych, dróg publicznych, morskich wód wewnętrznych oraz wód śródlądowych płynących, przy ustalaniu granic działek ewidencyjnych stosuje się następujące zasady: morskie wody wewnętrzne oraz wody śródlądowe płynące, z wyjątkiem wód płynących rurociągami lub krytymi kanałami, dzielą linie kolejowe i drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne, linie kolejowe dzielą drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne, drogi publiczne wyŝszej kategorii, dzielą drogi niŝszej kategorii na odrębne działki ewidencyjne, drogi publiczne tej samej kategorii dzielą się na odrębne działki ewidencyjne wg ustaleń w ewidencji, drogi zlokalizowane na gruncie dzielą drogi w tunelach i na wiaduktach na odrębne działki.
Powierzchniowe wody publiczne, posiadające odrębne nazwy stanowią odrębne działki ewidencyjne. Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi oraz grunty zajęte pod rowy melioracyjne wykazywane są jako uŝytki gruntowe w działkach ewidencyjnych. Grunty zajęte pod urządzenia przeznaczone do odprowadzania wód opadowych i ścieków nie będące kanałami, a takŝe rowami melioracyjnymi nie są wyróŝniane w ewidencji gruntów i budynków, są one włączane do dominującego przyległego uŝytku gruntowego. Grunty zajęte pod drogi publiczne, posiadające odrębne oznaczenia w ewidencji dróg publicznych, tworzą odrębne działki ewidencyjne. Odcinki dróg publicznych, które są jednocześnie ulicami o odrębnych nazwach, tworzą odrębne działki ewidencyjne.
Grunt zajęty pod drogę wewnętrzną moŝe tworzyć odrębną działkę lub być wykazywany jako uŝytek gruntowy w działce ewidencyjnej w zaleŝności od stanu prawnego tego gruntu oraz gruntów przyległych do drogi. Grunty zajęte pod wewnętrzną komunikację gospodarstw rolnych i leśnych oraz poszczególnych nieruchomości naleŝących do osób fizycznych, które nie są przedmiotem odrębnych praw własności, nie są drogami; włącza się je do przyległego do nich uŝytku gruntowego.
Sposób wyróŝniania działki ewidencyjnej w obszarze obrębu Identyfikatorem działki ewidencyjnej jest ciąg liczb i znaków przyjmujących następującą postać: WWPPGG_R XXXX NDZ przy czym: WWPPGG_R identyfikator obrębu, XXXX - numer ewidencyjny obrębu, NDZ - numer ewidencyjny działki, unikalny w granicach obrębu. Przykład: 026401_1.0001.121
Polem powierzchni działki ewidencyjnej jest: pole powierzchni obliczone na podstawie współrzędnych punktów granicznych tej działki, które ujawnione zostały w bazie danych ewidencyjnych i określone na podstawie terenowych pomiarów geodezyjnych lub fotogrametrycznych spełniających kryteria dokładności ustalone w standardzie technicznym G-4 pole powierzchni obliczone innymi metodami, ujawnione w operacie ewidencyjnym na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów. Pole powierzchni działki ewidencyjnej określa się w hektarach z dokładnością zapisu do 0.0001 ha. Pola powierzchni uŝytków gruntowych i klas gleboznawczych w granicach działki ewidencyjnej, tzw. klasouŝytki, oblicza się na podstawie numerycznych opisów granic działki, konturów uŝytków oraz klas gleboznawczych i wyrównuje się na zasadach proporcjonalności do pola powierzchni działki ewidencyjnej
Źródła danych ewidencyjnych dotyczących działki Są to materiały gromadzone w państwowym zasobie geodezyjnokartograficznym oraz innych rejestrach i ewidencjach publicznych, takie jak: dokumentacja geodezyjna sporządzona przy zakładaniu ewidencji gruntów, na podstawie uprzednio obowiązujących przepisów, dokumentacja geodezyjna sporządzona w celu: postępowania rozgraniczeniowego, podziału nieruchomości, postępowania scaleniowego i wymiany gruntów, postępowania scalenia i podziału nieruchomości, postępowania sądowego zakończonego wydaniem prawomocnego orzeczenia sądowego, postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem ostatecznej decyzji administracyjnej,
dokumentacja ustalania stanów prawnych nieruchomości, operat gleboznawczej klasyfikacji gruntów, mapa zasadnicza, ortofotomapa, przetworzone zdjęcia lotnicze, dokumentacja geodezyjno-kartograficzna, sporządzona w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie urzędowych nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych wydane na podstawie art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o ustalaniu nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych oraz numeracji nieruchomości, dokumentacja dotycząca porządkowej numeracji nieruchomości, prowadzona w urzędach gmin na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25 czerwca 1968 r. w sprawie numeracji nieruchomości, wyniki wywiadów lokalnych, rejestr zabytków prowadzony przez wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Nazwy miejscowości i ulic oraz ich oznaczenia kodowe przyjmuje się z Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju prowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny. Nazwy uroczysk leśnych przyjmuje się z ewidencji Państwowego Gospodarstwa Leśnego - Lasy Państwowe. Numery dróg publicznych przyjmuje się z ewidencji dróg publicznych oraz obiektów mostowych prowadzonej na podstawie rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2000 r. w sprawie numeracji i ewidencji dróg oraz obiektów mostowych.
Źródłem informacji dotyczących nazw: osiedli, zespołów urbanistycznych, przysiółków są: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, lokalne systemy informacji o terenie, plany urządzenia lasu, ustalenia dokonane w ramach wywiadu terenowego. Źródłem informacji o nazwach śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części jest rozporządzenie Rady Ministrów, o którym mowa w art. 11 ust. 2 z ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, oraz Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych prowadzony przez Głównego Geodetę Kraju na podstawie ustawy.
Pozostałe obiekty bazy danych ewidencji gruntów i budynków: kontury klas gleboznawczych i uŝytków gruntowych, budynki, lokale Kontur klasy gleboznawczej jest obiektem przestrzennym obszarowym z enklawami. Identyfikator konturu klas gleboznawczych przybiera postać: WWPPGG_R XXXX KL Nr przy czym: KL jest wyróŝnikiem literowym identyfikatora konturu klasy gleboznawczej, Nr jest numerem porządkowym konturu. Przykład: 026401_1.0001.KL.12 Numery porządkowe konturów (Nr) są kolejnymi liczbami naturalnymi w ramach obrębu ewidencyjnego.
Gleboznawcza klasyfikacja gruntów obejmuje uŝytki rolne, grunty leśne oraz śródpolne grunty zadrzewione i zakrzewione, niezaleŝnie od ich przeznaczenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Grunty stanowiące uŝytki rolne wcześniej nie klasyfikowane zajęte pod rowy melioracyjne, oraz grunty zadrzewione i zakrzewione śródpolne włącza się do przyległych dominujących konturów klasyfikacyjnych. Grunty pod stawami wybudowanymi na gruntach objętych gleboznawczą klasyfikacją oznacza się symbolem złoŝonym z właściwego symbolu uŝytku gruntowego i oznaczenia klasy gleboznawczej. Grunty zaliczone do: terenów zabudowanych i zurbanizowanych, gruntów pod wodami, terenów róŝnych oraz nieuŝytków nie są objęte gleboznawczą klasyfikacją. Tereny ekologiczne mogą obejmować zarówno grunty objęte jak i nieobjęte gleboznawczą klasyfikacją.
Klasy gleboznawcze poszczególnych uŝytków, ich kontury i oznaczenia przyjmuje się z operatu gleboznawczej klasyfikacji gruntów. Zgodnie z tabelą klas gruntów, wyróŝnia się następujące klasy dla: gruntów ornych I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb, V, VI, łąk i pastwisk - I, II, III, IV, V, VI, lasów I, II, III, IV, V, VI.
Identyfikator konturu uŝytku gruntowego, przyjmuje postać: WWPPGG_R XXXX UG Nr przy czym: UG jest wyróŝnikiem literowym identyfikatora konturu uŝytku gruntowego, Nr jest numerem porządkowym konturu Przykład: 026401_1.0001.UG.8
Obiekt budowlany konstrukcja połączona z gruntem w sposób trwały, wykonana z materiałów budowlanych i elementów składowych, będąca wynikiem prac budowlanych Budynek zadaszony obiekt budowlany, wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi wykorzystywany dla potrzeb stałych, przystosowany do przebywania ludzi, zwierząt lub ochrony przedmiotów. Za szczególny rodzaj budynku uwaŝa się wiatę, która stanowi pomieszczenie naziemne nie obudowane ścianami ze wszystkich stron lub nawet ścian pozbawione
Do konturu budynku nie są włączane, zgodnie z Polską Normą PN- ISO 9836:1997: obiekty budowlane ani ich części nie wystające ponad powierzchnię terenu, elementy drugorzędne, np. schody zewnętrzne, rampy zewnętrzne, daszki, markizy, występy dachowe, obiekty pomocnicze, takie jak szklarnie, altany, szopy.
W przypadku budynków połączonych między sobą (np. domy bliźniacze lub szeregowe), kaŝdy z segmentów takiego obiektu jest budynkiem odrębnym, jeśli jest oddzielony od innych segmentów ścianą przeciwpoŝarową od fundamentu po dach. Gdy nie ma ściany przeciwpoŝarowej, budynki połączone między sobą uwaŝane są za budynki odrębne, jeśli mają własne wejścia, są wyposaŝone w instalacje i są oddzielnie wykorzystywane. Granica między takimi budynkami biegnie środkiem ściany dzielącej lub szczeliny dylatacyjnej, o ile w postępowaniu rozgraniczeniowym nie ustalono inaczej. Odrębnymi budynkami mogą być równieŝ przybudówki do budynku głównego, spełniające inne niŝ budynek główny funkcje uŝytkowe, jeŝeli obiekty te odpowiadają definicji określonej w aneksie do instrukcji.
W ewidencji wykazuje się wszystkie budynki za wyjątkiem: budynków przeznaczonych do czasowego uŝytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, budynków tymczasowych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe bez pełnienia jakichkolwiek funkcji uŝytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel, altan i obiektów gospodarczych na działkach w pracowniczych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i 35 m2 poza granicami miast oraz wysokości 5 m przy dachach stromych i 4 m przy dachach płaskich, budowli mających charakter budynków, ale nie posiadających fundamentów tj. podstawy budowli trwale związanej z gruntem, przenoszącej w sposób bezpieczny obciąŝenia budowli na grunt,
podziemnych budowli, mających charakter budynków, stacji transformatorowych mających charakter budynków, budynków znajdujących się na terenach zamkniętych, uznanych na podstawie odrębnych przepisów za obiekty, co do których informacje mają charakter niejawny, budynków nie nadających się do wykorzystywania na potrzeby stałe ze względu na ich zły stan techniczny (budynki w ruinie), budynków, dla których wydana została, na podstawie przepisów prawa budowlanego, ostateczna decyzja o nakazie rozbiórki lub zezwalająca na ich rozbiórkę.