dr hab. inż. Waldemar Izdebski Geo-system Sp. z o.o. Internetowe zgłaszanie i prac geodezyjnych w technologii igeomap/epodgik Wstęp Technologia igeomap/epodgik służąca do internetowego zgłaszania prac geodezyjnych i automatycznego przygotowania dla nich odpowiednich materiałów z zasobu funkcjonuje w Polsce od ponad 7 lat. Obecnie wdrożona jest w 17 Powiatowych Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnych i Kartograficznych, a łączna liczba przetworzonych prac geodezyjnych przekroczyła już 300.000. Nowelizacja ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne spowodowała, że od 12 lipca 2014r. obowiązują nowe zasady postępowania przy zgłaszaniu prac geodezyjnych. Pomijając szczegóły regulacji, podstawowa zmiana polega na tym, że materiały do pracy geodezyjnej można wydać dopiero po dokonaniu opłaty. Jednocześnie istnieje wyraźny zapis art. 12 ust 3. mówiący że organ, który otrzymał zgłoszenie w ciągu 10 dni roboczych uzgadnia z wykonawcą listę materiałów zasobu niezbędnych lub przydatnych do wykonania zgłoszonych prac i udostępnia ich kopie za opłatą. Tak więc pojawił się problem jak zorganizować funkcjonowanie zgłoszeń internertowych w nowych warunkach, aby nie paraliżować pracy ośrodka uzgodnieniami i aby geodeci otrzymywali materiały jak najszybciej. Najlepiej, tak jak dotychczas, bezpośrednio po zgłoszeniu. Z punktu widzenia technologicznego igeomap/epodgik był przygotowany do wkomponowania w proces zgłaszania stosownych opat, bo płatności internetowe były już od wielu lat stosowane przy sprzedaży wydruków mapy zasadniczej oraz numerów ksiąg wieczystych. Tak więc wraz z terminem wejścia w życie nowego prawa stosowne funkcje opłat uruchomiono, czyniąc technologię dostosowaną do nowych regulacji prawnych. Wprowadzona w igeomap/epodgik modyfikacja wymaga, że zanim zgłoszona praca zostanie przekazana do przygotowania we właściwym ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej musi zostać opłacona. Opłaty można dokonać bezpośrednio po zgłoszeniu we właściwym serwisie igeomap lub później korzystając z odpowiedniej funkcji dostępnej dla geodetów w serwisie epodgik. Na etapie zgłoszenia pracy geodezyjne nie da się też do końca określić wszystkich materiałów przydatnych do jej zrealizowania. Dotyczy to szczególnie operatów archiwalnych, których konieczność wykorzystania wyłania się przeważnie dopiero w trakcie realizacji pracy. Po zmianie regulacji prawnych operaty archiwalne udostępniane są wykonawcom prac geodezyjnych za opłatą. Wymusza to inne podejście do ich udostępniania niż było stosowane dotychczas, kiedy dostęp do tych danych był dostępem darmowym w ramach zgłoszonej, i opłaconej ryczałtem, pracy geodezyjnej Aby obecnie nie komplikować (wybieraniem operatów archiwalnych i innych materiałów) procesu zgłaszania pracy geodezyjnej w technologii igeomap/epodgik najpierw dokonuje się jej zgłoszenia, opłacenia i wygenerowania materiałów standardowych, a potem każdy wykonawca w ramach zgłoszenia ma dostęp do podglądu dodatkowych materiałów i ich ewentualnego zakupu w ramach potrzeb pojawiających się przy realizacji pracy.
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 2 1. Charakterystyka technologii igeomap/epodgik Technologia internetowego zgłaszania prac geodezyjnych igeomap/epodgik jest połączeniem oprogramowania igeomap służącego do publikacji danych przestrzennych z serwisem epodgik (www.epodgik.pl) przeznaczonym do obsługi wykonawców geodezyjnych. Technologia umożliwia zgłaszanie prac geodezyjnych przez Internet oraz automatyczne przygotowywanie materiałów niezbędnych do ich wykonania. Schematycznie cały proces zgłaszania i przetwarzania pracy przedstawiono na rys. 1. Rysunek 1 Ilustracja procesu zgłaszania i opracowywania pracy geodezyjnej Wykonawcy uzyskują dostęp do usługi internetowego zgłaszania prac geodezyjnych po zarejestrowaniu firmy w ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Rejestracja, polegająca na złożeniu podpisanego wniosku, gwarantuje firmie uzyskanie hasła dostępu wymaganego przy zgłaszaniu pracy i dostępie do przygotowanych przez ośrodek materiałów.
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 3 2. Proces zgłaszania pracy Przy zgłaszaniu pracy geodeci sami, w systemie igeomap, określają zakres przestrzenny pracy, mając możliwość wykorzystania wszystkich dostępnych informacji ułatwiających jej właściwe zlokalizowanie (działki, budynki, ulice, punkty adresowe, ortofotomapa, itp.). Rysunek 2 Ilustracja przygotowania zakresu pracy geodezyjnej Wraz z określeniem obszaru objętego opracowaniem konieczne jest podanie szeregu informacji opisowych niezbędnych do zarejestrowania pracy w ośrodku dokumentacji. Do najważniejszych należą: asortyment pracy, przewidywana data zakończenia oraz parametry dotyczące materiałów oczekiwanych z ośrodka. Aktualne przepisy wymagają aby przed wydaniem materiałów do pracy wykonawcy wnieśli stosowne opłaty za wykorzystywane materiały. Taki wymóg powoduje, że zanim praca zostanie przekazana do przygotowania we właściwym ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej musi zostać opłacona. Opłaty można dokonać bezpośrednio po zgłoszeniu (rys. 3) lub później korzystając z odpowiedniej funkcji dostępnej w serwisie www.epodgik.pl. Rysunek 3 Zakończenie procesu zgłaszani pracy geodezyjnej
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 4 Zakres udostępnianych danych i związana z tym opłata są zależne od wybranego asortymentu pracy geodezyjnej i decyzji zgłaszającego. Należna opłata jest obliczana na bieżąco i widoczna na formularzu zawierającym parametry zgłaszanej pracy. Rysunek 4 Szczegółowe parametry zgłaszanej pracy geodezyjnej Szczegóły związane ze sposobem naliczenia opłaty są dostępne po kliknięciu klawisza, co dla przykładowej pracy przedstawiono na rys. 5. Rysunek 5 Szczegółowe parametry zgłaszanej pracy geodezyjnej Parametry udostępnianych danych dobrano tak, aby sprostać oczekiwaniom wykonawców w typowych przypadkach. W przypadkach nietypowych można zgłosić pracę, a potem drogą internetową, albo bezpośrednio w z PODGiK pobrać dodatkowe materiały niezbędne do jej realizacji.
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 5 3. Przygotowanie materiałów dla wykonawcy Przygotowany przez geodetę zakres przestrzenny pracy wraz z pozostałymi parametrami trafia do serwisu epodgik.pl (rys. 1) gdzie oczekuje na automatyczne pobranie go przez system GEO-MAP pracujący w ośrodku dokumentacji. Po pobraniu odpowiednich informacji o zakresie, system GEO-MAP rozpoczyna automatyczny proces przetwarzania pracy geodezyjnej, w którym można wyróżnić trzy zasadnicze etapy. W pierwszym etapie zgłoszonej pracy geodezyjnej zostaje nadany identyfikator, który służy do jej identyfikacji i będzie później widoczny na wszystkich materiałach związanych z pracą. Drugi etap to przygotowanie materiałów dla wykonawcy. W tym etapie na bazie całości zasobu geodezyjnego i kartograficznego ośrodka dokumentacji i w odniesieniu do zgłoszonego asortymentu i parametrów pracy, generowane są odpowiednie zbiory danych i dokumenty w postaci elektronicznej. Na koniec przetwarzania (etap trzeci) wszystkie przygotowane materiały są umieszczane na serwerze epodgik.pl, z którego mogą być pobierane przez wykonawcę. O fakcie zakończenia przygotowywania materiałów do pracy wykonawca jest informowany poprzez e-mail. Całość wymienionych prac realizuje automatycznie pracujący w PODGiK system GEO-MAP, który w tym celu został wyposażony w odpowiednie funkcje. Prace są przetwarzane bez jakiegokolwiek udziału człowieka 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu. W wyniku automatycznego przetworzenia przygotowane zostają następujące materiały dla wykonawcy: zgłoszenie pracy geodezyjnej (format PDF), licencja (format PDF), dokument obliczenia opłaty (format PDF), wykaz materiałów do wykorzystania (format PDF), mapa do porównania z terenem (format PDF), dane wsadowe systemu GEO-MAP (format MAP), informacja z EGiB przy pracach, które takiej informacji wymagają (format PDF), w zależności od wybranej konfiguracji opisy topograficzne punktów osnowy (formaty TIF, JPG,...), inne dokumenty pomocnicze.
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 6 Przykładowy zestaw dokumentów dla wykonawcy przestawia rysunek 6. Są one przygotowane w ciągu kilku lub kilkunastu minut od chwili zgłoszenia pracy. Dokładny czas oczekiwania zależy od liczby prac oczekujących w kolejce do przetworzenia. Rysunek 6 Ilustracja zestawu materiałów generowanych automatycznie dla wykopnawcy
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 7 4. Dostęp do przygotowanych materiałów dla wykonawcy Przygotowane dokumenty elektroniczne są dostępne po zalogowaniu użytkownika w serwisie www.epodgik.pl, którego jednym z zadań jest przechowywanie materiałów przygotowanych do zgłoszonych prac geodezyjnych. W serwisie www.epodgik.pl istnieje możliwość zarządzania parametrami konta oraz śledzenia stanu swoich prac w różnych ośrodkach wykorzystujących technologię igeomap/epodgik (rys. 7). Rysunek 7 Widok konta użytkownika w serwisie epodgik.pl Jeśli dana praca nie została jeszcze opłacona to z poziomu epodgik.pl można dokonać jej opłaty. Jest to szczególnie ważne w sytuacji kiedy osoby zgłaszające nie mają bezpośredniego dostępu do konta bankowego, aby opłacać prace bezpośrednio po zgłoszeniu. W takiej sytuacji dokonują jedynie zgłoszenia, a potem osoba uprawniona, z poziomu epodgik.pl, dokonuje stosownych opłat z wykorzystaniem płatności internetowych. Widok strony serwisu epodgik.pl dla przykładowej pracy geodezyjnej przedstawiono na rysunku 8.
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 8 Rysunek 8 Widok informacji o pracy geodezyjnej w serwisie epodgik wraz z materiałami dostępnymi do pobrania
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 9 Po ostatnich zmianach w prawie, do każdej pracy dostępne są dodatkowe dokumenty tj. nowa wersja zgłoszenia, dokument opłaty i licencja. Dokumenty są dostępne nad tabelą z udostępnionymi materiałami:, a przykładowe dokumenty przedstawiono na rysunkach 9, 10 i 11. Rysunek 9 Nowy dokument zgłoszenia pracy geodezyjnej
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 10 Rysunek 10 Dokument obliczenia opłaty
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 11 Rysunek 11 Dokument licencji
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 12 5. Dostęp do innych materiałów płatnych po zgłoszeniu pracy geodezyjnej Aby nie komplikować (pracochłonnym wybieraniem operatów, opisów topograficznych i innych informacji) procesu zgłaszania pracy geodezyjnej w technologii igeomap/epodgik najpierw dokonuje się jej zgłoszenia, opłacenia i wygenerowania materiałów standardowych, a potem w odpowiednim serwisie igeomap każdy wykonawca w ramach zgłoszenia ma dostęp do podglądu dodatkowych danych i ich ewentualnego zakupu. W kolejnych rozdziałach przedstawiono dostęp do zeskanowanch operatów archiwalnych oraz opisów topograficznych punktów osnowy oraz procedurę ich dodawania do zamawiania (rozdział 5.1 i 5.2) i następnie opłacania (rozdział 5.3). 5.1. Przegląd i zamawianie operatów archiwalnych Korzystając z serwisu igeomap w pozycja menu Operaty użytkownik ma możliwość przeglądania i zakupu operatów archiwalnych. W pozycji tej dostępne są również przydatne funkcje wyszukiwania operatów, które przedstawiono na rys. 12. Rysunek 12 Dostęp do operatów archiwalnych w systemie igeomap Przeglądając listę operatów użytkownik ma możliwość podglądu zawartości każdego z nich przez podwójne kliknięcie na nazwie operatu lub przez kliknięcie klawisza Podgląd w chwili kiedy niebieski pasek ustawiony na wybranym operacie. Podczas przeglądania listy operatów możliwe jest zaznaczenia operatu do zakupu (kwadracik po prawej stronie numeru
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 13 operatu). Zaznaczenie odbywa się na ogół po wstępnym przejrzeniu operatu i stwierdzeniu potrzeby jego zakupu. Przykładowy podgląd operatu przedstawiony jest na rys. 13. Rysunek 13 Podgląd operatu Korzystając z panelu przeglądu operatów archiwalnych użytkownik może dokonać zakupu interesujących go operatów, a tym samym uzyskać prawo do ich pobrania na dysk. Zakup realizowany jest prze wciśniecie klawisza Zakup, co powoduje pojawienie się okna dialogowego (rys. 14), w którym musimy podać: NIP firmy, hasło dostępu oraz identyfikator pracy do której dokonujemy zakupu, ponieważ czynność zakupu jest związana z wcześniejszym zgłoszeniem pracy geodezyjnej. Do zgłoszenia będzie wystawiony dodatkowy dokument opłaty dotyczący zakupionych operatów i stosowana licencja. Rysunek 14 Okno zakupu operatów
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 14 Zakup operatów w serwisie igeomap kończy się wciśnięciem klawisza OK, co skutkuje pojawieniem się następującego okna dialogowego. Rysunek 15 Okno akceptacji zamówienia wybranych operatów Opisane czynności mogą być wykonywane wielokrotnie, a będzie to skutkowało tym, że do listy wybranych dla pracy operatów, czyli do zamówienia, będą dodawane kolejne pozycje. Listę zamówienia mogą więc tworzyć osoby nie mające uprawnień do zakupu, bo i tak zakup operatów z listy jest realizowany przez osobę uprawniona w serwisie epodgik. 5.2. Przegląd i zamawianie opisów topograficznych Wyboru i zakupu opisów topograficznych punktów osnowy dokonujemy w serwisie igeomap w menu związanym z danym punktem osnowy wybierając pozycję Stowarzyszone pliki Współrzędne. Korzystając z tej pozycji uzyskuje się dostęp do współrzędnych punktu oraz ewentualnej możliwości zakupu jego opisu topograficznego, o ile punkt opis posiada. Sekwencję czynności przy zakupie opisu topograficznego przedstawia (rys. 16). Rysunek 16 Dostęp do opisów topograficznych w systemie igeomap
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 15 Dodanie do zamówienia opisu topograficznego realizowany jest prze wciśniecie klawisza Zakup. Pojawia się wtedy okno dialogowe, w którym należy podać: NIP firmy, hasło dostępu oraz identyfikator pracy w ramach której dokonujemy zakupu. Opisane czynności mogą być wykonywane wielokrotnie, a będzie to skutkowało tym, że do listy wybranych dla danej pracy opisów topograficznych, czyli listy materiałów zamówionych, będą dodawane kolejne pozycje. 5.3. Zakup zamówionych materiałów Po zalogowaniu się użytkownika w serwisie epodgik, dodatkowe materiały związane z daną pracą geodezyjna są widoczne obok materiałów standardowych w sekcjach i. Sekcje są widoczne dopiero od chwili, kiedy do pracy zakupiono lub przynajmniej zamówiono jakiekolwiek materiały (rys. 17). Rysunek 17 Okno materiałów do pracy po dokonaniu zamówienia w igeomap Do chwili opłacenia jakichkolwiek zakupów związanych z dana pracą sekcja nie zawiera żadnych elementów. Natomiast w sekcji są widoczne materiały przewidziane do zakupu. Materiały te są wcześniej wybrane za pośrednictwem serwisu igeomap. Obecnie wybierane mogą być dwa rodzaje materiałów tj.: operaty archiwalne i opisy topograficzne punktów (rys. 18). Rysunek 18 Okno realizacji zamówienia na wybrane materiały Przed dokonaniem opłaty można jeszcze zweryfikować potrzebę zakupów wybranych materiałów, bo w każdej chwili możliwy jest ich podgląd przez kliknięcie na jego oznaczeniu. Występowanie materiału na liście, nie oznacza konieczności jego zakupu. Można w każdej
Waldemar Izdebski Technologia GEO-MAP internetowe zgłaszanie prac geodezyjnych 16 chwili przed zakupem wyłączyć dowolny materiał z zamówienia przez sterowanie oznaczeniem w kolumnie Wybierz do zamówienia. Przy dodatkowych zakupach materiałów w ramach zgłoszenia, nie obowiązuje już zasada wyrównywanie należności do kwoty do 30zł, w przypadku zamówienia o wartości mniejszej niż 30zł. Po wybraniu klawisza Opłać pojawi się jeszcze podsumowanie, a następnie nastąpi przejście do płatności internetowych, w których dokonujemy stosownej opłaty. Zakupione materiały stają się automatycznie widoczne przy odpowiedniej pracy geodezyjnej jako materiały dodatkowe w sekcji, gdzie oferowana jest już wtedy możliwość ich pobrana na dysk użytkownika. Przykładowy widok tej sekcji przedstawiono na rys. 19. Rysunek 19 Okno widoku materiałów zakupionych Dokumenty związane z dodatkowymi zakupami jak: dokument obliczenia opłaty, licencja są widoczne w sekcji Opłaty i licencje obok dokumentu Zgłoszenie (rys. 17). Przykład dostępu do dodatkowych dokumentów licencji i opłat przedstawiono na rys. 20. Rysunek 20 Okno widoku dodatkowych dokumentów opłat i licencji