Wspólne cechy to: -iberyjskie dziedzictwo i procesy z nim związane -katolicka wspólnota religijna -procesy metysażu czyli mieszania się ras



Podobne dokumenty
KP 5: Zróżnicowanie ludności świata. Kręgi kulturowe.

Ekspansja kolonialna

3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia

WIEDZA O AMERYCE ŁACIŃSKIEJ PROGRAM SZCZEGÓŁOWY

1. Początki kolonizacji Nowego Świata

problemy polityczne współczesnego świata

Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa Publikacja dotowana przez Uniwersytet w Białymstoku

Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy.

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ

Problemy polityczne współczesnego świata

HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA

Wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony

Wątek tematyczny I (dalszy ciąg). Ojczysty Panteon i ojczyste spory

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

ZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII

Przedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII

HISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA. Autor: TADEUSZ MACIEJEWSKI. Część I. Starożytność

Specjalizacja iberoamerykańska

WPŁYW RELIGII I KULTURY NA ROZWÓJ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW

HISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

Kultura krajów hiszpańskojęzycznych Kod przedmiotu

Rozkład materiału do historii w klasie III A

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

SPIS TREŚCI. Słowo wstępne 11

Instytut Filologii Romańskiej Uniwersytet Wrocławski Kierunek: Filologia Specjalność: Filologia hiszpańska STUDIA STACJONARNE I STOPNIA

Uniwersytet Wrocławski Instytut Filologii Romańskiej

Wymagania na poszczególne stopnie z historii klas I-III gimnazjum

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

PRZYKŁADOWE TEMATY / ZAGADNIENIA

Wprowadzenie Wykaz skrótów Część I. Starożytność

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII

EGZAMIN W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

Uniwersytet Wrocławski Instytut Filologii Romańskiej

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

Rozkład materiału. kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/

EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM

Kultura i zabytki Perú

INSTYTUTY ŚWIECKIE W ŚWIECIE

8 1 ćw. Łącznie:

Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 3

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7

HISTORIA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego)

Marek Wąsowicz. Historia. ustroju państw Zachodu. zarys wykładu. wydanie 1

PROGRAM STUDIÓW I STOPNIA od r. ak. 2016/17

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo

PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ

Uczeń potrafi: przedstawić cechy. środowiska przyrodniczego. wyróżniające Europę na tle innych kontynentów. wyjaśnić przyczyny. zróżnicowania ludów

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W LEŚNIOWIE WIELKIM NA LATA

Spis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)

PODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy)

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H8

Roczny plan pracy z wiedzy o społeczeństwie dla II klasy gimnazjum zintegrowany z serią Dziś i jutro Część 1/Część 2

Plan wynikowy z historii poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy I a

Wymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający

HISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas

Egzamin klasyfikacyjny z geografii Gimnazjum klasa III

PROGRAM DLA STUDIÓW I STOPNIA NA KIERUNKU HISTORIA DLA STUDENTÓW MISHUS Rok akademicki 2012/2013 I ROK

Spis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Spis treści. Wstęp 11. I. Gospodarcze skutki wielkich odkryć geograficznych i podbojów kolonialnych w XVI-XVII w.

Kalendarz Maturzysty 2011/12 Wiedza o społeczeństwie

WPŁYW RELIGII I KULTURY NA ROZWÓJ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW

Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG

PROGRAM STUDIÓW: Liczba punktów ECTS konieczna dla uzyskania tytułu zawodowego licencjata: 180

HISTORIA GOSPODARCZA POWSZECHNA. Autor: JAN SZPAK

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA NA LEKCJACH HISTORII W GIMNAZJUM W KLASACH I-III

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi:

HISTORIA KLASA II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE

Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN

Wybrane problemy teorii polityki

Geografia Bliżej geografii Część 3 Przedmiotowy system oceniania. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

Spis treści. Adam Ostolski: Cywilizacja niedokończona przygoda 11. Eliezer Ben-Rafael i Yitzhak Steinberg: Eisenstadt o zmianie społecznej 20

PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk

Plan wynikowy z historii dla technikum klasa I

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-H7

Zagadnienia na egzamin dyplomowy studiów I stopnia na kierunku historia w roku akademickim 2017/2018

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny GEOGRAFIA KLASA 3 GIMNAZJUM

Geografia Bliżej geografii Część 3 Przedmiotowy system oceniania. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem

2) określa cechy rozmieszczenia ludności na Ziemi, wskazując obszary jej koncentracji i słabego zaludnienia;

Politologia studia niestacjonarne Seminaria dyplomowe w roku akademickim 2017/2018 Spis treści

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Przedmiotowy system oceniania

Zasady życia społecznego. Katolicka Nauka Społeczna

8 1 ćw. Łącznie:

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem

Spis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... DZIAŁ PIERWSZY. PODSTAWY PRAWA... 1

Zapożyczenia. Zapożyczenia. Wstęp

TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH

Transformacja systemowa polskiej gospodarki

Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski

Historia. Specjalność nauczycielska Studia stacjonarne 2. stopnia

Konkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2017/2018

Transkrypt:

Użycie takiego terminu jest zasadne, gdyż istnieją wspólne dla całego regionu cechy, niezależnie od różnic, które dzielą poszczególne państwa i regiony. Wspólne cechy to: -iberyjskie dziedzictwo i procesy z nim związane -katolicka wspólnota religijna -procesy metysażu czyli mieszania się ras

Przyczyny: -napływ ludności europejskiej do Nowego Świata -mała liczba europejskich kobiet w koloniach = główna przyczyna popularności tak zwanych związków mieszanych Wraz z przybyciem do Ameryki ludności afrykańskiej, ilość kombinacji rasowych także wzrosła: Metys syn Hiszpana i Indianki Mulat syn Hiszpana i Afroamerykanki Zumbo dziecko pary Indoafrykańskiej

-poczucie więzi regionu, ukształtowane poprzez doświadczenie kolonializmu -walki o niepodległość i utworzenie państw narodowych -uwalnianie się od neokolonializmu wpływa na powstanie charakterystycznych postaw wobec państwa i jego instytucji

Wraz z rozwojem procesów demokratyzacji (lata 80-te XX wieku) można mówić o odrodzeniu kultury politycznej w Ameryce Łacińskiej, która manifestuje się dążeniem do ustanowienia kultury obywatelskiej. Kultura polityczna Ameryki Łacińskiej jest zatem syntezą historii, tradycji i doświadczenia współczesności. Jako kulturę polityczną należy rozumieć postawy społeczne obywateli w stosunku do polityki i porządku politycznego.

Zbieżność i różnorodność czynników, które kształtowały rozwój instytucji państwowych oraz kulturę polityczną Ameryki Łacińskiej wpłynęła na hybrydalny charakter współczesnych systemów politycznych państw latynoamerykańskich. Są to demokracje nieskonsolidowane często stanowiące syntezę demokracji i autorytaryzmu czyli tzw. demokracje limitowane lub semidemokracje. Nie istnieje uniwersalny model demokracji, stąd państwa rozwijające się, do których należą kraje Ameryki Łacińskiej, wykształciły swoje własne modele różne od modeli znanych na zachodzie.

Dziedzictwo iberoamerykańskie -są to wpływy iberoamerykańskiego dziedzictwa kulturowego -duży wpływ Kościoła katolickiego -z Europy pojawia się wpływ Oświecenia i Rewolucji Francuskiej (poprzez Hiszpanię) Czynniki, które wpłynęły na rozwój kultury politycznej w Ameryce Łacińskiej: -brak doświadczenia epoki feudalnej -brak wolności religijnej i katolicki absolutyzm -brak doświadczenia rewolucji przemysłowej -brak zjawisk społecznych, polityki i ideologii, które wpłynęłyby radykalnie na transformację państw i społeczeństw (w Europie- Rewolucja Francuska).

Kolonie hiszpańskie (a także portugalskie) były jedynie biernymi konsumentami idei, które powstawały w Europie, importowały je i adaptowały, nie posiadając jednak tych samych doświadczeń i zaplecza technologicznego. Zdobycie niepodległości i uwolnienie się spod panowania systemu kolonialnego na początku XIX wieku wiązało się z koniecznością ustanowienia nowej struktury władzy.

Odbywało się to pod wpływem europejskiej idei republiki, demokracji, liberalizmu gospodarczego i politycznego. Ale w Ameryce Łacińskiej brak było odpowiedniej infrastruktury stąd liczne konflikty, kryzysy demokracji, brak spójnej koncepcji, itp. W XIX wieku, w związku z niemożnością wykształcenia spójnego systemu demokracji, pojawiają się caudillos.

Nazwa tej tendencji dominującej w Ameryce Łacińskiej pochodzi od Caudillo, jest to hiszpański termin oznaczający przywódcę politycznego (z reguły wojskowego), używany w Hiszpanii i krajach Ameryki Południowej. Słowo ma pejoratywny wydźwięk i najczęściej oznacza dyktatora, kacyka sprawującego autorytarne rządy po uprzednim obaleniu władzy najczęściej po dokonaniu zamachu stanu.

Fenomen caudillismo narodził się w pierwszej połowie XIX wieku, wkrótce po wyzwoleniu się Ameryki Południowej spod hiszpańskiej dominacji. To właśnie wojny o niepodległość stworzyły odpowiednią atmosferę do pojawienia się caudillos, którzy swoją charyzmą, populizmem i demagogią pociągali tłumy. Jednakże, gdy tylko caudillo zdobył upragnioną władzę, zmieniał się w dyktatora, który zapominał natychmiast o społeczeństwie, rozwoju socjoekonomicznym i modernizacji. Dlatego, mimo że nowe kraje były w zasadzie republikami, konstytucje stanowiły jedynie stertą papieru, a uchwały konstytucji, idealistyczne w swej formie, prawie nigdy nie były wprowadzane w życie.

Kulturę polityczną i mentalność latynoamerykańskich elit, warstwy urzędniczej i innych sektorów społecznych ukształtowały: -doświadczenie historyczne (3 wieki kolonizacji) -mieszanie się kultur i tradycji -specyficzne stosunki klasowe(wysoka pozycja oligarchii ziemskiej, wojska i duchownych) -system edukacji i wychowania -propaganda

Od trzech dekad w Ameryce Łacińskiej dominuje tendencja przechodzenia od autorytaryzmu do demokracji, lecz równocześnie można zaobserwować regres demokracji do form hybrydalnych. Proces ten wskazuje na oryginalną latynoamerykańską tendencję, zmierzającą do poszukiwania nowych, własnych rozwiązań.

Latynoamerykańska kultura obywatelska -ukształtowała się w systemie rządów autorytarnych -kontrola państwa nad wyborami i udziałem w polityce -mimo to demokracja uznawana jest za najlepszą formę rządów -większość mieszkańców Ameryki Łacińskiej rozumie demokracje jako sprawowanie silnych rządów -podstawowym wyznacznikiem społeczeństwa obywatelskiego jest udział w głosowaniu Formalnie demokracja latynoamerykańska nie odbiega od standardów europejskich, różnica pojawia się na poziomie funkcjonalnym.

Nowa Romania Terminem Nowa Romania (Romania Nova) określa się w językoznawstwie tereny, na których jeden z języków romańskich pojawił się jako efekt kolonizacji. Ameryka Łacińska zasługuje na miano Nowej Romanii, w której dominuje język hiszpański. Niemniej jednak języki nie istnieją w próżni, a ich charakter i kształt ma swoje uzasadnienie w okolicznościach historycznych, politycznych, językowych i społecznych.

Elementy indiańskie -języki tubylcze miały wpływ na kształtowanie się hiszpańskiego w Ameryce Łacińskiej -dwa z nich to języki ko oficjalne: quechua w Peru i guaraní w Paragwaju -na terenie Meksyku kultywowane są także języki tubylcze jak maya-quiché lub náhuatl -ich wpływy widoczne są w sposobie wymowy oraz w słownictwie zapożyczenia jak canoa, tabaco, casique, cacao, chocolate, etc.

Ameryka hiszpańskojęzyczna -mimo że istnieje termin hiszpański Ameryki, trudno go zdefiniować -istnieją natomiast odmiany hiszpańskiego z różnych krajów (mniej lub bardziej zbieżne z normą RAE) -niektórzy językoznawcy mówią jednak, iż między odmianami hiszpańskiego z Ameryki istnieją mniejsze różnice niż między dialektami na Półwyspie Iberyjskim (teza dyskusyjna, gdyż bogactwo leksykalne Ameryki jest nieporównywalnie większe niż w Hiszpanii)

Cechy wspólne hiszpańskiego z Ameryki Łacińskiej: -wymowa /s/ jak na południu Hiszpanii -wymowa z, ce, ci jak /s/, /se/, /si/ czyli seseo -różna wymowa ll jak /j/ czyli yeísmo w Argentynie jak /ź/ -w przeciwieństwie do portugalskiego w ortografii praktycznie nie ma różnic -morfologicznie nieużywanie 2 osoby liczby mnogiej -voseo w Argentynie, Urugwaju, Paragwaju i Ameryce Środkowej -częstsze użycie pretérito indefinido (amé, fui) zamiat pretérito perfecto (he amado, he ido).

Zróżnicowanie leksykalne wielość przykładów (pierwszy wyraz pochodzi z hiszpańskiego z Hiszpanii, drugi, to jego odpowiednik z hiszpańskiego z Ameryki): pequeño chico estrecgho angosto gripe gripa ordenador computadora floristería florería

Czasami te same wyrazy mają różne znaczenia: tinto w Hiszpanii - czerwone wino, w Kolumbii - kawa bez mleka tortilla w Hiszpanii omlet z ziemniakami, w Meksyku placek z mąki kukurydzianej manteca w Hiszpanii smalec lub margaryna, w Argentynie masło

Znaczenie może ulec zmianie w zależności od kraju Ameryki Łacińskiej: morocho - w Argentynie to biały o ciemnych włosach i oczach, w Wenezueli bliźniak joto w Kolimbii oznacza pakunek, a w Meksyku homoseksualistę -w Hiszpanii na bliżej nieokreśloną osobę powiemy fulano, w Kolumbii to pisco, w Argentynie na taką osobę mówi się tipo -policjant w Kolumbii to aguacate, w Argentynie cana -na samochód powiemy w Hiszpanii coche, w Argentynie auto, a w innych państwach latynoskich carro -wenezuelskie i kolumbijskie chévere, będące pozytywnym określeniem osoby czy sytuacji odpowiada argentyńskiemu bárbaro czy macanudo. -podnosząc słuchawkę w Hiszpanii powiemy diga, podobnie w Peru, Panamie i na Kubie, ale w Argentynie i Urugwaju będzie to hola, a w Ameryce Środkowej i Kolumbii aló

Rubén Darío (1868-1916, Nicaragua)

Vicente Huidobro (1883-1948, Chile)

Cesar Vallejo (1892-1932, poeta peruano)

Pablo Neruda (1904-1973, Chile) Premio Nobel 1971

Nicolás Guillén (1902-1989, Cuba)

Jorge Luis Borges (1899-1986, Argentina)

Gabriel García Marquez (1927, Colombia) Premio Nobel 1982

Reinaldo Arenas (1943-90, Cuba)

Octavio Paz (1914-48, Mexico) Premio Nobel 1990

Julio Cortázar (1914-84, Argentina)

Carlos Fuentes (1928, mexicano)

Isabel Allende (1942 - Chile)