Co czeka sektor gazu i ropy w 2016 roku? Taniej, drożej? Autor: Jan Wyganowski ("Energia Gigawat" - nr 1/2016) Analitycy nie są zgodni, co do rozwoju sytuacji na światowym rynku gazu i ropy w 2016 roku. Prognozy cen za baryłkę ropy oscylują od 20 do 100 USD. Według amerykańskiej Energy Information Administration, światowa produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego, w tym kondensatu, wzrosła o 15,7% w okresie dziewięciu lat do roku 2005. Natomiast w okresie dziewięciu lat od 2005 do 2014 roku produkcja wzrosła jedynie o 5,3%, pomimo rekordowo wysokich cen i dużych inwestycji. Teraz, w dobie kryzysu i wojny cenowej, trudno prognozować duży wzrost produkcji. 2015 rok przyniósł wiele nieoczekiwanych zdarzeń, z których większość, niestety, doprowadziła do destabilizacji sytuacji na świecie. Szczególnie dużo działo się w sektorze ropy i gazu.. Ceny ropy spadły o 34 procent w 2015 roku, co było wynikiem dłuższej globalnej nadpodaży, spowolnienia gospodarki energochłonnych Chin oraz rywalizacji głównych graczy światowych. Ceny spadały, jak nigdy wcześniej, ale potentaci nie zdecydowali się na zmniejszenie produkcji ropy i gazu. 40-60 USD za baryłkę Większość ekspertów przewiduje ceny ropy w 2016 roku na poziomie - rzędu 40-60 USD za baryłkę. Na przykład, międzynarodowa agencja ratingowa Moody w połowie grudnia 2015 roku opublikowała prognozę na rok 2016, zgodnie z którą cena baryłki będzie na poziomie 43 USD. Jednakże jest ona 10 USD mniejsza niż w poprzednia prognoza agencji. Oczekiwania cena została obniżona ze względu na fakt, że poziom produkcji ropy jest znacznie wyższy niż zużycie (według różnych szacunków, podaż na rynku światowym przekracza popyt o 1,5-2 milionów baryłek dziennie - "Times "). Niskie ceny surowca doprowadziły do zmniejszenia przepływu środków pieniężnych i płynności, co pogorszyło i tak już ograniczoną elastyczność finansową firm naftowych i gazowych - głosi raport agencji. "Nawet największe firmy będą musiały zmierzyć się z osłabieniem elastyczności finansowej " - twierdzą analitycy Moody. - Przedsiębiorstwa naftowe i gazowe będą dokonywać dużych cięć inwestycji w 2016 roku ze względu na trwający spadek cen energii - zakładają eksperci międzynarodowej agencji ratingowej Moody. - Nadmiar dostaw surowców będą nadal wywierać presję na światowym rynku ropy naftowej, jak i rynku gazu ziemnego w USA w 2016 roku. Ponadto spodziewane zniesienie sankcji wobec Iranu będzie prowadzić do dalszego zwiększenia dostaw ropy na
rynek, co skompensuje oczekiwane zmniejszenie produkcji w Stanach Zjednoczonych - powiedział Stephen Wood, dyrektor zarządzający Moody Według prognoz agencji, nastąpi w 2016 roku spadek nakładów inwestycyjnych w firmach naftowych i gazowych o 20-25%. Ogólnie sektor ropy i gazu może się spodziewać wzrostu zadłużenia. Ponadto, analitycy agencji przewidują spadek wydajności kredytowej trzech największych firm naftowych w Chinach (China National Petroleum Corporation, China Petrochemical Corporation i China National Offshore Oil Corporation), co będzie trwało co najmniej do 2017 roku. Natomiast słaby rubel pomoże rosyjskim firmom naftowym utrzymać niskie ceny ropy, ale sankcje ekonomiczne ograniczające dostęp do długoterminowego finansowania zewnętrznego w USA i UE będą dokuczliwe dla rosyjskiego giganta naftowego" Rosnieft "- przewidują analitycy Moody. A może tylko po 20 USD? Ceny ostro spadały od 4 grudnia 2015 roku, gdy Organizacja Państw Eksporterów Ropy Naftowej opowiedziała się przeciwko ograniczaniu produkcji. Potencjalnie dodatkowym asumptem do zmartwień była decyzja Kongresu Stanów Zjednoczonych o zakończeniu 40- letniego zakazu wywozu ropy naftowej produkowanej w kraju. Tymczasowo ceny ropy może spaść poniżej 20 USD za baryłkę - uważa rosyjski wicepremier Arkadij Dworkowicz. Jednak - jego zdaniem - takie ceny nie mogą trwać zbyt długo. Zastanówmy się, jak długo każda firma, każdy kraj, każdy producent może wytrzymać niską cenę? Wtedy inwestycje będą nieuchronnie spadać, co oznacza, że produkcja ropy spadnie, a jej cena zacznie wzrastać tłumaczył w rosyjskiej telewizji, kształcony w USA, rosyjski wicepremier. - Nie ma kryzysu na całym świecie - dodał członek rosyjskiej Dumy Państwowej, zastępca przewodniczącego komisji ds. energii, Iwan Graczow. - Świat się rozwija. Oznacza to, że zużycie ropy rośnie o około 1,5 mln baryłek dziennie, co jest całkiem przyzwoitym wskaźnikiem. Zużycie gazu w dalszym ciągu rosnąć będzie jeszcze bardziej "- powiedział Graczow. Według niego, wzrost konsumpcji nieuchronnie doprowadzi do wzrostu cen, które są obecnie sztucznie obniżane. Zmniejszenie inwestycji przez wszystkie główne koncerny jest nieuchronnie, doprowadzi to do wzrostu cen surowca - powiedział poseł. Rosyjski koncern naftowy "Rosnieft" poinformował, że w jego interesie leży cena 45 USD za baryłkę. Maxim Moszkow, starszy analityk w UBS Investment, powiedział, że w trzecim kwartale 2016 roku na rynku ropy będzie można zauważyć równowagę, a cena będzie wynosić ok. 60 USD za baryłkę. Stanie się tak ze względu na wzrost popytu, ale tylko wtedy, gdy produkcja w krajach OPEC, pozostanie na tym samym poziomie - 31,5 mln baryłek dziennie.
W 2015 roku, Rosja ustanowiła nowy rekord wydobycia ropy - 534 mln ton czarnego złota - o 1,4% więcej niż w 2014 roku. Eksport w ciągu 2015 roku wzrósł o 10,6% i wyniósł 220 mln ton. Od nowego roku, jak zapowiedział minister energetyki, Aleksander Nowak, wchodzi w życie nowe opodatkowanie tego sektora. Nowy ma dotyczyć tylko zysków, które przewyższają inwestycje w odwiert. Do tej pory firmy płaciły podatek od całości zysków z wydobycia, nawet jeśli nie pokrywały one poniesionych kosztów. Wydobycie ropy w Rosji, nawet przy bardzo niskich cenach, ma się utrzymać na poziomie 10,78 mln baryłek dziennie. Rusza też eksploatacja nowych pól, w które zainwestowano ok. 15,7 mld USD. Według szefa analitycznego departamentu Golden Hills-Capital AM, Michaiła Kryłowa, jest prawdopodobne, że cena ropy spadnie do poziomu z listopada 2001 roku, czyli do około 26 USD za baryłkę "I to nie jest ostateczny limit" - ostrzega analityk. Jego zdaniem, ceny będą spadać ze względu na zagrożenie kontynuowania wojny cenowej między największymi producentami ropy - Arabią Saudyjską i Stanami Zjednoczonymi. Saudyjczycy mogą przez kolejny rok lub dwa dawać radę z niskimi cenami ropy - mówi Kryłow. - Mają bowiem przewagę konkurencyjną - bardzo niskie koszty produkcji, 4-5 USD za baryłkę. Stany Zjednoczone z kolei, mają jeszcze jedną zaletę - ich gospodarka jest nieporównywalnie mniej zależna od cen ropy naftowej, w przeciwieństwie do Arabii Saudyjskiej. Według Michaiła Kryłowa, dochody z ropy stanowią zaledwie około 1% PKB w USA. Wszystko to może prowadzić do prawdziwego załamania się cen ropy naftowej na poziomie 20 USD za baryłkę. Bloomberg, powołując się na inwestorów, od których kupują surowiec na krótkie kontrakty spekulanci na rynku ropy, podał, że kontrakty przynoszą im zyski tylko wtedy, gdy załamanie notowań dochodzi do 15 USD za baryłkę. Zatoka Perska czy wytrzyma spadek cen? Przychody z eksportu ropy w Zatoce Perskiej były w 2015 roku o prawie 275 miliardów mniejsze niż w 2014 roku, a deficyt budżetowy wyniósł 12,7% PKB. Takie są dane Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Mimo to Arabia Saudyjska przyjęła budżet na rok 2016 w oparciu o ceny ropy 29 dolarów za baryłkę. Oczekuje się jednak, że w 2016 roku kraj będzie miał deficyt w wysokości około 13% PKB, tj. na takim samym poziomie, co Grecja w 2009 roku. Deficyt był wyższy niż planowano ze względu na wzrost kosztów wynagrodzeń urzędników, wojskowych i emerytów, a także wydatków socjalnych oraz szereg dodatkowych czynników. Według Deutsche Bank, deficyt może być zbliżony na koniec 2016 roku do 21% PKB. Dochody z ropy naftowej stanowią aż 73% przychodów ogółem Arabii Saudyjskiej. Arabia Saudyjska równoważy budżet, gdy cena ropy wynosi 37 USD za baryłkę. Kraj planuje cięcia dotacji na benzynę, co doprowadzi do wzrostu cen o 50-66%, dodatkowo zostaną podniesione taryfy za wodę i elektryczność. Największą pozycją wydatków Arabii
Saudyjskiej jest armia. Na obronę przeznacza się dwa razy więcej niż w rozwój opieki zdrowotnej, usług społecznych i tak dalej. Arabia Saudyjska bierze udział w konfliktach zbrojnych w Jemenie, Syrii, a w styczniu 2016 roku zerwała stosunki dyplomatyczne z Iranem. Na razie Arabia Saudyjska podniosła ceny ropy w kontraktach na w luty 2016 r. dla swoich azjatyckich klientów. Koszt baryłki wzrósł dla nich o 60 centów. Saudyjczycy podnieśli cenę na rynku azjatyckim już drugi miesiąc z rzędu. Azja jest kluczowym rynkiem dla krajów Zatoki Perskiej. Stanowi on za około 60% całkowitego eksportu Arabii Saudyjskiej i 90% eksportu Iranu. Amerykańska ropa nie zaleje świata Pomimo rekordowo niskich cen produkcja w USA nadal rośnie. Wzrost występuje głównie w dwóch miejscach: na polu gazu Marcellus Shale w Pensylwanii (rentowność ekonomiczna w cenach od 3 do 4 USD za 1 tys. m3) oraz na polach ropy łupkowej w Teksasie (gdzie gaz jest produkowany równocześnie z ropą, a więc przy minimalnym koszcie). Jednak kilka projektów w USA, już wcześniej zatwierdzonych do eksportu skroplonego gazu ziemnego (LNG), zostało przełożonych lub nawet anulowanych. Po pierwsze, twierdzi Michaił Kryłow, pomimo wzrostu produkcji gazu w USA, wystarcza go tylko na zaspokojenie rosnącego popyty krajowego. Po drugie, koszt LNG na rynku światowym kształtuje się obecnie na poziomie od 6 do 7USD/MMBtu, dzięki czemu eksport skroplonego gazu z USA jest niekorzystny, ponieważ kosztuje producentów co najmniej 8 USD/MMBtu. Ropa "made in USA" czasowo nie zaleje całego świata, jednak będzie istotna dla obniżek surowca. Wg ekspertów rynku paliw, chociaż USA dały wyraźny sygnał, że w każdej chwili amerykańska ropa może dotrzeć do każdego zakątka globu, to jednak ich zdaniem Kongres podjął tę decyzję zbyt późno, aby w krótkoterminowej perspektywie miało to istotne znaczenie zarówno dla światowych cen ropy, jak i dla kondycji samej branży. Surowiec nie zaleje międzynarodowych rynków również z innych powodów. Eksport do Europy nie wydaje się być atrakcyjny, ponieważ różnica w cenie między baryłką ropy West Texas Intermediate a baryłką ropy typu Brent jest mniejsza niż 3 dol., czyli szacunkowy koszt transportu baryłki z jednego brzegu Atlantyku na drugi. Do momentu, kiedy ceny nie wzrosną, branży naftowej z USA nie będzie się opłacało wysyłać swojego produktu za granicę. Portal zwraca także uwagę na fakt, że co prawda ( ) koszty wydobycia w USA nadal są niższe od cen rynkowych, ale kraj nadal będzie importował około jednej piątej zapotrzebowania i korzystał z niskich notowań na rynkach światowych.
Cena baryłki może sięgnąć nawet 100 USD Ale są i prognozy zakładające wzrost cen do poziomu, po którym zaczęły spadać w 2014 r. Przypomnijmy, że w czerwcu 2014 roku baryłka była warta około 110 USD, a następnie zaczęła systematycznie spadać. Taką cenę przewiduje m.in. duński bank inwestycyjny SaxoBank. Analitycy banku uważają, że notowania cen ropy naftowej w 2016 roku znów wrócą do poziomu 100 dolarów za baryłkę z powodu paniki w OPEC, a Rosja, której w 2015 roku przepowiadano upadłość, zyska na zaostrzającej się sytuacji geopolitycznej. Rubel może stać się najsilniejszą walutą światową, a rynki rozwijające się wyleczy olimpiada w Brazylii. Główną rolę we wzroście ceny ropy naftowej odegra OPEC, która koniec końców będzie miała dość gonitwy za tanią ropą naftową szkodzącą gospodarkom członków kartelu. W najmniej oczekiwanym momencie organizacja zmniejszy dostawę surowca na rynek, co doprowadzi do burzliwego wzrostu cen ropy naftowej. Na tyle burzliwego, że na szczycie cena wyniesie 100 dolarów za baryłkę, zresztą później notowania spadną i będą wahać się w granicach 50-70 dolarów. W 2016 roku eksperci tego duńskiego banku inwestycyjnego spodziewają się znacznego wzmocnienia rosyjskiej waluty. Zgodnie z prognozą rosyjski rubel zdrożeje o 20% i stanie się najsilniejszą walutą roku. O gwałtownym wzroście rubla zadecyduje przede wszystkim zaostrzająca się sytuacja geopolityczna, która pozwoli Rosji na wznowienie rozmów z zachodnimi partnerami oraz wysokie ceny ropy naftowej. Naczelny ekonomista banku, Steen Jakobsen, podkreśla, że te przepowiednie nie są oficjalnymi prognozami Saxo Bank", jeśli niektóre z nich się spełnią, to najwyżej jedna czy dwie, lecz są co najmniej bardziej prawdopodobne niż powszechnie przyjęta i tradycyjna błędna opinia". Z kolei analityk Andriej Poliszczuk z Raiffeisen Banku wątpi, że taki poziom cen będzie mógł zostać osiągnięty już w 2016 roku. "Do tego celu potrzeba drastycznego zmniejszenia amerykańskiej produkcji oraz przeciągającego się kryzysu na Bliskim Wschodzie. W tym ostatnim przypadku, na cenę ropy wpłynie nie tylko spadek produkcji na Bliskim Wschodzie, ale także zagrożenia geopolityczne, które pchną ceny w górę - wyjaśniał na początku stycznia 2016 roku ekspert. Zdaniem Poliszczuka, poziom 100 USD za baryłkę możliwy jest do osiągnięcia tylko w długim okresie, około dwóch lat. Wkrótce po tej analizie, Arabia Saudyjska zerwała stosunki dyplomatyczne z Iranem. Kartel producentów ropy - OPEC opublikował na początku 2016 roku raport, który mówi, że cena baryłki "czarnego złota" nie przekroczy poziomu 100 USD nawet po 2040. Tymczasem na międzynarodowe rynki powraca Iran, który mówi, że jest gotowy do sprzedaży ropy nawet po dolarze za 1 baryłkę. Jest to, co prawda, chwyt propagandowy, ale na pewno ponowna obecność Iranu na rynkach światowych ropy wpłynie na jej ceny.