RAPORT Szybko.pl i Expandera - Niezależnego Doradcy Finansowego Domy i działki budowlane Podsumowanie roku i prognoza na rok 2011 W A R S Z A W A, K R A K Ó W, G D A Ń S K, P O Z N A Ń, W R O C Ł A W, K A T O W I C E, Ł Ó D Ź, O L S Z T Y N, T O R U Ń, O P O L E, B I A Ł Y S T O K, L U B L I N, G D Y N I A, S Z C Z E C I N, S O P O T
11kkkk2 W SKRÓCIE W roku ceny domów szybciej i w większym zakresie zareagowały na poprawę koniunktury. Średnio w największych polskich miastach ceny domów do 200 metrów kwadratowych wzrosły o 5,7% podczas gdy ceny ofertowe mieszkao w tym samym czasie wzrosły o 3,7%. Ceny dużych domów (od 200 do 300 metrów kwadratowych), wszędzie poza Białymstokiem, wzrosły w porównaniu z artałem. Właściciele działek budowlanych zapomnieli już o kryzysie, który dotknął rynek nieruchomości. Ceny ofertowe z artału są w przypadku Warszawy zbliżone do poziomu z roku, czyli najwyższego odnotowanego poziomu cen, a w pozostałych miastach są wyższe od kilku do kilkudziesięciu procent (14% Wrocław i 32% Gdaosk).
11kkkk3 PODSUMOWANIE ROKU DOMY O POWIERZCHNI DO 200 METRÓW KWADRATOWYCH Ceny domów zdecydowanie dłużej opierały się kryzysowi w porównaniu z cenami mieszkao, spadki zaczęły się w II kwartale, podczas gdy w przypadku mieszkao obniżki rozpoczęły się jesienią. W roku ceny domów szybciej i w większym zakresie zareagowały na poprawę koniunktury. Wszędzie poza Lublinem, gdzie średnia cena nie zmieniła się od artału, ceny ofertowe są wyższe. Najbardziej o ponad 10% wzrosły ceny w Krakowie i Poznaniu, w Warszawie o 5,4%, we Wrocławiu o 5%. Średnio w największych polskich miastach ceny niedużych domów wzrosły o 5,7% podczas gdy ceny ofertowe mieszkao w tym samym czasie wzrosły o 3,7%. Przy czym należy pamiętad, iż w przypadku domów kilka procent przekłada się na kilkadziesiąt tysięcy złotych. Siłą, która kryje się za rosnącymi, w stosunkowo szybkim tempie cenami domów, związana jest z wartością gruntów przynależnych do tych domów. Zazwyczaj jest to kilkaset metrów kwadratowych działki, które w dużej mierze wpływają na koocową cenę nieruchomości. W przypadku działek dużych, które można ewentualnie podzielid i odsprzedad, sama działka może znacznie podnieśd cenę całej nieruchomości. Średnie ceny na rynku wtórnym artał artał. Domy o powierzchni do 200 metrów kwadratowych IV KW I KW II KW III KW IV KW WARSZAWA 930 000 960 000 965 000 990 000 980 000 WROCŁAW 700 000 700 000 710 000 730 000 735 000 KRAKÓW 650 000 665 000 710 000 715 000 720 000 POZNAŃ 640 000 660 000 680 000 700 000 705 000 BIAŁYSTOK 490 000 540 000 515 000 510 000 513 000 KATOWICE 560 000 550 000 570 000 550 000 580 000 SZCZECIN 575 000 610 000 600 000 590 000 600 000 LUBLIN 490 000 510 000 500 000 490 000 490 000 ŁÓDŹ 550 000 565 000 550 000 540 000 560 000 RZESZÓW b.d. 460 000 440 000 450 000 470 000 TORUŃ b.d. 530 000 530 000 520 000 520 000 OPOLE b.d. 550 000 530 000 535 000 550 000 Źródło: Raport Szybko.pl i Expandera Procentowa zmiana średniej ceny domów na rynku wtórnym
11kkkk4 Łódź 1,8% 3,7% Lublin Szczecin 0,0% 0,0% 1,7% 4,3% Katowice 3,6% 5,5% Białystok 0,6% 4,7% Poznań 0,7% 10,2% Kraków Wrocław Warszawa -1,0% 0,7% 0,7% 5,0% 5,4% 10,8% -2,0% 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% zmiana ceny w ciągu kwartału zmiana ceny w ciągu roku Źródło "Raport Szybko.pl i Expandera" DOMY O POWIERZCHNI OD 200 DO 300 METRÓW KWADRATOWYCH Ceny dużych domów, wszędzie poza Białymstokiem, wzrosły w porównaniu z artałem. Były to wzrosty od 4,4% w Lublinie, 5% w Katowicach, 5,5% w Krakowie do 11% w Łodzi. Interesującym przypadkiem jest Białystok, gdzie ceny domów nie wzrosły, a wręcz spadły o 30 tysięcy. Dla porównania najwyższe wzrosty odnotowujemy w Łodzi 11%, Warszawie 7,1% i Poznaniu 6,3%. Warto po raz kolejny wrócid do kwestii cen ziemi jako składowej części kosztów domu. W minionym roku odnotowywaliśmy spadek kosztów w budownictwie mieszkaniowym. Deweloperzy szacują, że koszty są o 25 do nawet 50% niższe niż w szczytowym 2007roku. W przypadku budowy domu jednorodzinnego, inwestorzy (najczęściej indywidualni) skrupulatnie kalkulują koszty. Na skutek spadków kosztów budowy dużo bardziej opłacalne może okazad się samodzielny zakup działki i realizacja inwestycji niż zakup domu realizowanego przed 2-3 laty. Kluczowym jest tu koszt zakupu ziemi jako części składowej inwestycji. W przypadku takich miast jak Warszawa, Poznao, Kraków spadek kosztów budowy może byd zbyt słabym bodźcem aby rozpoczynad samodzielną inwestycję, ze względu na bardzo wysokie koszty zakupu działek budowlanych i dosyd ograniczoną ich dostępnośd. Natomiast w takim mieście jak Białystok, gdzie działki budowlane można nadal nabyd w atrakcyjnych lokalizacjach i rozsądnych cenach, inwestor może zrezygnowad z zakupu na rzecz budowy domu. Prowadzi to do ograniczenia popytu na domy z rynku wtórnego i spadek ich cen.
11kkkk5 Średnie ceny na rynku wtórnym artał artał. Domy o powierzchni od 200 do 300 metrów kwadratowych IV KW I KW II KW III KW IV KW WARSZAWA 1 540 000 1 570 000 1 590 000 1 610 000 1 650 000 WROCŁAW 1 050 000 1 050 000 1 100 000 1 100 000 1 110 000 KRAKÓW 1 140 000 1 200 000 1 210 000 1 220 000 1 200 000 POZNAŃ 950 000 990 000 1 000 000 1 000 000 1 010 000 BIAŁYSTOK 670 000 650 000 615 000 610 000 640 000 KATOWICE 800 000 810 000 820 000 850 000 840 000 SZCZECIN 910 000 910 000 915 000 930 000 950 000 LUBLIN 710 000 770 000 780 000 760 000 755 000 ŁÓDŹ 810 000 850 000 850 000 890 000 900 000 RZESZÓW b.d. 730 000 690 000 700 000 750 000 TORUŃ b.d. 750 000 725 000 715 000 760 000 OPOLE b.d. 750 000 710 000 710 000 770 000 Procentowa zmiana średniej ceny domów o powierzchni od 200 do 300 metrów kwadratowych na rynku wtórnym Łódź Lublin Szczecin -0,7% 1,1% 2,2% 4,4% 6,3% 11,1% Katowice -4,5% Białystok Poznań -1,2% 1,0% 4,9% 5,0% 5,3% 6,3% Kraków -1,6% Wrocław Warszawa 0,9% 2,5% 5,7% 7,1% -5,0% -2,0% 1,0% 4,0% 7,0% 10,0% 13,0% zmiana ceny w ciągu kwartału zmiana ceny w ciągu roku DOMY - PROGNOZY NA ROK 2011 Zgodnie z tezą o stosunkowo dużej stabilności cen domów w Polsce, wynikającej zarówno z kosztów zakupu ziemi, jak i uwarunkowao kulturowych przywiązania do własnego miejsca i ziemi jako wartości, na rok 2011 można prognozowad utrzymanie cen na poziomie zbliżonym do obecnego. Szczególnie w największych aglomeracjach (Warszawa, Wrocław, Poznao, Kraków), gdzie ceny niemal
11kkkk6 powróciły do poziomu z roku, nie należy spodziewad się dalszych wzrostów. W przypadku domów do 200 metrów kwadratowych możliwa jest kontynuacja trendu wzrostowego w Szczecinie, Katowicach i Łodzi. W przypadku domów dużych stabilizacja jest jeszcze bardziej prawdopodobna. Jedynie w Białymstoku, gdzie cena jest obecnie o ponad 100 tysięcy niższa w porównaniu z początkiem roku szansa na wzrost cen jest duża. DANE HISTORYCZNE I PROGNOZY - DOMY O POWIERZCHNI DO 200 METRÓW KWADRATOWYCH 1 100 000 1 050 000 1 000 000 950 000 900 000 850 000 800 000 750 000 700 000 650 000 600 000 550 000 I KW II KW III KW IV KW I KW II KW III KW IV KW Warszaw a Wrocław Kraków Poznań
IV KW III KW II KW I KW IV KW III KW II KW I KW 11kkkk7 630 000 610 000 590 000 570 000 550 000 530 000 510 000 490 000 470 000 450 000 I KW II KW III KW IV KW I KW II KW III KW IV KW Białystok Katowice Szczecin Lublin Łódź DANE HISTORYCZNE I PROGNOZY - DOMY O POWIERZCHNI OD 200 DO 300 METRÓW KWADRATOWYCH 1 900 000 1 850 000 1 800 000 1 750 000 1 700 000 1 650 000 1 600 000 1 550 000 1 500 000 1 450 000 1 400 000 1 350 000 1 300 000 1 250 000 1 200 000 1 150 000 1 100 000 1 050 000 1 000 000 950 000 900 000 Warszaw a Wrocław Kraków Poznań
11kkkk8 990 000 960 000 930 000 900 000 870 000 840 000 810 000 780 000 750 000 720 000 690 000 660 000 630 000 600 000 I KW II KW III KW IV KW Białystok Katowice Szczecin Lublin Łódź DZIAŁKI BUDOWLANE - PODSUMWANIE ROKU I PROGNOZY NA 2011 Właściciele działek budowlanych zapomnieli już o kryzysie, który dotknął rynek nieruchomości. Ceny ofertowe z artału są w przypadku Warszawy zbliżone do poziomu z roku, czyli najwyższego odnotowanego poziomu cen, a w pozostałych miastach są wyższe od kilku do kilkudziesięciu procent (14% Wrocław i 32% Gdańsk). W ciągu ostatnich 12 miesięcy Kraków, Wrocław i Gdańsk odnotowały wzrosty średnich cen ofertowych na poziomie 22-23%, co oznacza 60 do 70 złotych więcej na każdym metrze. W Warszawie cena wzrosła o 13 punktów procentowych, co przekłada się na podwyżkę rzędu 100 złotych. Wzrost cen ofertowych to efekt zarówno zniknięcia z rynku (wyprzedaży) ofert najtańszych jak i cierpliwości i przekonania sprzedających co do pozytywnego dla nich kierunku zmian cen w przyszłości. Najtańsze działki zniknęły z rynku w I i II kwartale roku i obecnie najniższe ceny działek dostępnych w dużych miastach są o kilkadziesiąt złotych wyższe niż przed rokiem. I kwartał był również okresem, kiedy średni czas promocji oferty sprzedaży działki budowlanej w serwisie www.szybko.pl był najkrótszy, wynosił około 37 dni, w połowie roku wraz ze wzrostem cen wydłużył się do 50 dni, a obecnie każda oferta jest promowana średnio przez okres 57 dni. Potwierdza to tezę wzrostu ceny na skutek wzrostu optymizmu właścicieli ziemi, a nie na skutek rosnącego popytu na działki budowlane.
11kkkk9 Średnie ceny działek budowlanych o powierzchni do 5 000 metrów kwadratowych artał artał IV KWARTAŁ I KWARTAŁ II KWARTAŁ III KWARTAŁ IV KWARTAŁ WARSZAWA od 60 do 3100 795 od 60 do 3150 800 od 76 do 3500 855 od 80 do 3500 860 od 95 do 3900 900 KRAKÓW od 47 do 1580 320 od 40 do 1600 330 od 45 do 1400 375 od 60 do 1490 380 od 65 do 1750 390 WROCŁAW od 40 do 1370 270 od 43 do 1200 300 od 45 do 1100 320 od 57 do 1400 360 od 69 do 1670 330 GDAŃSK od 50 do 1300 300 od 48 do 900 300 od 57 do 1000 320 od 60 do 1490 350 od 80 do 1640 370 POZNAŃ od 70 do 1370 380 od 90 do 1200 390 od 80 do 1250 400 od 90 do 1400 410 od 90 do 1650 420 Prognozy statystyczne potwierdzają optymizm właścicieli gruntów. W większości miast można prognozować dalszy wzrost, do 10% w najbliższym roku. Przy czym warunkiem jest utrzymanie sytuacji gospodarczej nie gorszej niż w roku. Argumentem przemawiającym za trendem wzrostowym cen działek budowlanych jest fakt, iż w Polsce większość zasobów mieszkaniowych powstaje w ramach indywidualnych inwestycji. Brak planów wsparcia budownictwa mieszkaniowego i ograniczenia w już istniejących, będą kolejnym bodźcem, a może niestety wręcz koniecznością do samodzielnej realizacji inwestycji mieszkaniowych przez poszczególne rodziny. Dane historyczne i prognoza cen działek budowlanych o powierzchni do 5 000 metrów kwadratowych 475 450 425 400 375 350 325 300 275 250 225 200 2007 I kw II kw III kw I kw II kw III kw I kw II kw III kw KRAKÓW WROCŁAW GDAŃSK POZNAŃ
11kkkk10 1050 1000 950 900 850 800 750 2007 I kw II kw III kw I kw II kw III kw I kw II kw III kw WARSZAWA Marta Kosińska Ekspert Szybko.pl
11kkkk11 EXPANDER NIEZALEŻNY DORADCA FINANSOWY Expander jest największym na rynku niezależnym doradcą finansowym. Na sied Expandera składa się 51 oddziałów w całej Polsce, w których pracuje ponad 180 doradców finansowych. Expander nie jest częścią grupy kapitałowej, która realizowałaby swoją politykę sprzedażową poprzez tę firmę. Fundamentalne znaczenie w budowaniu relacji z klientem ma system premiowania doradców, który jest tak skonstruowany, aby dla doradcy Expandera nie miało znaczenia, do jakiego banku skieruje wniosek o kredyt hipoteczny. Expander współpracuje w zakresie oferty kredytowej z 26 bankami, a ponadto łącznie z 30 TFI, towarzystwami ubezpieczeo na życie i innymi partnerami w zakresie produktów oszczędnościowych, inwestycyjnych, emerytalnych i ochronnych. W oddziałach Expandera można zaciągnąd kredyt hipoteczny, kredyt oferowany w ramach programu Rodzina na swoim, a także kredyt refinansowy, konsolidacyjny i pożyczkę gotówkową. Dostępnośd wszystkich tych produktów w jednym miejscu pozwala stworzyd pełny model finansów osobistych. Każdy klient po przyjściu do oddziału Expandera, w przyjaznej atmosferze, otrzyma rekomendację najlepszych ofert i wybierze produkt najlepiej dostosowany do swoich potrzeb. Właścicielem udziałów w Expanderze jest konsorcjum funduszy private equity zarządzane przez Innova Capital.
11kkkk12 SERWIS SZYBKO.PL Od momentu powstania serwisu www.szybko.pl na polskim rynku nieruchomości zaszło wiele zmian. Mieliśmy do czynienia z trwającą ponad rok galopadą cen mieszkao, następnie przyszła moda na domy a wraz z nią wzrosty cen domów oraz działek budowlanych. Obecnie rynek wraca do normalności, a wraz z nim zmieniają się potrzeby i wymagania kupujących oraz sprzedających nieruchomości. Poszukiwane są przede wszystkim łatwo dostępne i precyzyjne informacje. W dziedzinie obrotu nieruchomościami wszystkim tym dysponuje serwis www.szybko.pl. Skala możliwości, jaką daje Internet jest nieporównywalna z żadnym innym medium. Dostęp do milionów Internatów przy jednoczesnym braku ograniczeo czasowych stawia Internet na lepszej pozycji niż telewizję. Szybko.pl jako jeden z największych polskich serwisów nieruchomości nieustannie pracuje nad zwiększeniem liczby osób, które zapoznają się z ofertami sprzedaży i wynajmu nieruchomości oraz danymi i analizami rynku. W chwili obecnej istnieje sied portali tematycznych, specjalizujących się w obrocie różnymi typami nieruchomości czy też skierowanych do określonych grup osób. Są to: www.szybko.pl www.szybkowynajem.pl www.szybkokomercyjne.pl www.bezpośrednio-nieruchomości.pl www.szybkostancje.pl www.dom.money.pl www.nieruchomosci.zumi.pl www.students.pl, www.studentnews.pl W październiku uruchomione zostały dwa portale anglojęzyczne: www.property-in-poland.pl oraz www.commercial-realestate.pl. Oferty z szybko.pl są bez żadnych dodatkowych kosztów są tłumaczone i umieszczane w obu tych portalach. W ten sposób oferty dotrą do zagranicznych inwestorów, osób przyjeżdżających do pracy w Polsce, studentów zagranicznych, turystów. Po kilku miesiącach działalności spodziewamy się około 50-60 tys. użytkowników miesięcznie.