A N K I E T A 1 Badania ankietowe stosuje się najczęściej w celu szybkiego przebadania bardzo licznych populacji. Jest to najbardziej oszczędny sposób zbierania danych. 2 Zalety i wady ankiety zalety wady ekonomiczność anonimowość łatwe opracowanie danych wielka możliwość nieszczerych odpowiedzi przy posyłaniu ankiet pocztą wiele z nich nie wraca nie da się indywidualizować badania 3 WYRAZ ANKIETA MOŻNA ROZUMIEĆ JAKO: BADANIE ANKIETOWE (to postępowanie w badaniu) KWESTIONARIUSZ ANKIETY (to narzędzie badawcze)
4 TYPY ANKIET PISEMNE (najczęściej) USTNE ŚRODOWISKOWE (najczęściej) POCZTOWE INTERNETOWE PRASOWE ANONIMOWE (najczęściej) JAWNE itd. 5 STRUKTURA KWESTIONARIUSZA WSTĘP INSTRUKCJE PYTANIA A.METRYCZKA B. PYTANIA ZASADNICZE Może być też ZAKOŃCZENIE
6 PRZYKŁAD METRYCZKI płeć: kobieta mężczyzna specjalność wyuczona specjalność wykonywana staż pracy lat tryb ukończonych studiów dzienny zaoczny rodzaj ukończonej uczelni 7 PYTANIA ANKIETOWE 1. OTWARTE 2. ZAMKNIĘTE 3. PÓŁOTWARTE
8 PYTANIE OTWARTE O jakich treściach, dotyczących konstruowania testów chciałaby Pani/Pan dowiedzieć się jeszcze więcej? 9 PYTANIE ZAMKNIĘTE Który z etapów konstruowania testu dla Pani/Pana jako autora jest najtrudniejszy? A kategoryzowanie testu B określenie poziomów wymagań C sporządzenie planu testu D układanie zadań testowych
10 PYTANIE PÓŁOTWARTE Z kim konsultuje Pani/Pan ułożone przez siebie testy? A B C D z koleżankami z pracy z konsultantem z WOM z p e d agogiem szkolnym z in n ą osobą (dlaczego?)
11 PYTANIE PÓŁOTWARTE Czy wyróżnienie kilku poziomów wymagań w teście osiągnięć szkolnych wydaje się Pani/Panu potrzebne? TAK NIE Uzasadnij odpowiedź: 12 ZASADY UKŁADANIA PYTAŃ: - Pyta się o znane problemy - Pytania nie powinny sugerować odpowiedzi - Pytania powinny być jednoznaczne - W każdym pytaniu jedno pytanie - Język dostosowany do wieku i poziomu respondentów - Możliwie najprostsze pytania
13 PYTA SIĘ O ZNANE PROBLEMY Czy ustawa SU/27-43/91 z dnia 7 września 1991 r. przewiduje finansowanie szkół niepublicznych z budżetu państwa? (złe pytanie, jeżeli jest skierowane do rodziców, ponieważ to wiedzą bardzo nieliczni) 14 PYTANIA NIE POWINNY SUGEROWAĆ ODPOWIEDZI Czy Pani też się zgadza z propozycją? (źle, bo sugeruje, że inni się zgadzają) Lepiej: Czy Pani zgadza się z propozycją, czy nie zgadza się?
15 PYTANIA POWINNY BYĆ JEDNOZNACZNE Ile w Pani klasie jest zdolnych dzieci? (źle, bo nie jest określono jakie to dzieci) Kim był Chopin? (źle, bo nie wiadomo, czy pytanie dotyczy narodowości, czy płci, czy sztuki, czy czegoś innego) 16 W KAŻDYM PYTANIU JEDNO PYTANIE Czy pijesz i palisz? (źle) Czy Państwa dziecko posiada komputer i komórkę? (źle)
17 JĘZYK DOSTOSOWANY DO WIEKU I POZIOMU RESPONDENTÓW Czy w Pani opinii badania nad patologią jednostek i grup przenoszą się ze sfery uwarunkowań biopsychicznych na zamknięty zespół czynników społeczno- afirmacyjnych? (źle) Czy Pani zgadza się z opinią, że indukcja jest pierwszym krokiem w tworzeniu teorii generalizujących i prakseologicznych? (źle) 18 MOŻLIWIE NAJPROSTSZE PYTANIA Czy naprawdę w pracy nauczyciela nie można nie zauważyć konieczności uwzględnienia relacji, jakie zachodzą? TAK NIE (źle)
19 UKŁAD PYTAŃ W KWESTIONARIUSZU PSYCHOLOGICZNY dotyczy emocji respondentów, ich stanu psychicznego, motywacji LOGICZNY dotyczy treści
20. LOGICZNY UKŁAD PYTAŃ LEJEK ogólne pytania ODWRÓCONY LEJEK szczegółowe pytania szczegółowe pytania ogólne pytania
21 ETAPY TWORZENIA KWESTIONARIUSZA ETAP PIERWSZY Formułowanie problemu badań PRZYKŁAD Stosowanie testów przez nauczycieli wśród uczniów szkół licealnych w Polsce ETAP DRUGI Formułowanie problemów szczegółowych ETAP TRZECI Wyodrębnienie pytań badawczych PRZYKŁAD Problemy konstrukcyjne testów Zadania testowe a preferencje nauczycieli Czynniki wpływające na stosowanie PRZYKŁAD Jak kształtuje się częstotliwość stosowania testów osiągnięć uczniowskich? W jaki sposób nauczyciele nabywają umiejętność konstruowania testów? Czy staż pracy ma wpływ na stosowanie testów? Czy rodzaj ukończonej uczelni ma wpływ na stosowanie testów?
ETAP CZWARTY Tworzenie listy zmiennych Czy płeć ma wpływ na stosowanie testów? itd. PRZYKŁAD płeć staż pracy rodzaj ukończonej uczelni częstotliwość stosowania testów jak nauczyciele nabywają umiejętności itd. ETAP PIĄTY Układanie pytań. Dla każdej zmiennej przynajmniej jedno pytanie ankietowe! ETAP SZÓSTY Układanie kwestionariusza z ułożonych pytań ankietowych ETAP SIÓDMY RACJONALNA EWALUACJA KWESTIONARIUSZA PRZYKŁAD Z jakich testów korzysta Pani/Pan najczęściej? Jaki typ zadań preferuje Pani/Pan w stosowanych testach? itd. PRZYKŁAD Pytania układa się w przemyślany sposób, a nie przypadkowo. PRZYKŁAD (oceny fachowców, np.: nauczycieli, promotora, itd.)
EMPIRYCZNA EWALUACJA KWESTIONARIUSZA (próbne badanie ankietowe na mniejszej grupie) 22 W Y N I K I Wyniki badania ankietowego są zmiennymi: nominalnymi, porządkowymi i przedziałowymi. 23 Pytanie np. o kierunek studiów daje zmienną nominalną.
24 Pytanie np. o stopień wykształcenia rodziców daje zmienną porządkową. 25 Pytanie np. o staż pracy daje zmienną przedziałową (a nawet ilorazową). 26 Stosowanie metod statystycznych w przypadku zmiennych nominalnych: można zastosować nie można zastosować procenty, modę, test 2, współczynniki zbieżności C, Φ, V średniej arytmetycznej, mediany, wariancji, odchylenia standardowego, współczynnika korelacji Pearsona lub Spearmana, testów różnic średnich arytmetycznych, itd. 27 Stosowanie metod statystycznych w przypadku zmiennych porządkowych:
można zastosować stosuje się, ale z wielką ostrożnością nie można zastosować procenty, medianę, modę, test 2, współczynniki zbieżności C, Φ, V średnią arytmetyczną, obszar zmienności wariancji, odchylenia standardowego, współczynnika korelacji Pearsona, testów różnic średnich arytmetycznych
28 Stosowanie metod statystycznych w przypadku zmiennych przedziałowych: można zastosować WSZYSTKO, CZYLI: procenty, medianę, modę, średnią arytmetyczną, obszar zmienności wariancję, odchylenie standardowe, współczynnik korelacji Pearsona, stosunek korelacyjny, test 2, współczynniki zbieżności C, Φ, V, testy różnic średnich arytmetycznych
OPRACOWYWANIE WYNIKÓW PRZYKŁAD 1. ZMIENNA NOMINALNA (malejąco) liczebność procent liczebności literatura 397 67,6% kursy 221 37,6% studia 214 36,5% inne formy 91 15,5% liczba respondentów N=587 PRZYKŁAD 2. ZMIENNA PORZĄDKOWA procent kategorie liczebność liczebności dobra 21 28,8%
średnia 33 45,2% słaba 19 26,0% razem 73 100,0% PRZYKŁAD 5. SKALA LIKERTA liczebność procent liczebności zupełnie się zgadzam 10 14,3% zgadzam się 10 14,3% jestem obojętny 20 28,6% nie zgadzam się 15 21,4% stanowczo się nie zgadzam 15 21,4% razem 70 100,0%
PRZYKŁAD 6. SKALA THURSTONA Bez jego pracy szkoła nie może w pełni realizować swoich zadań wychowawczych Jest bardzo potrzebny w szkole, bo tam jest wiele trudnych problemów wychowawczych Może okazać się potrzebny do rozładowywania agresji w szkole Jego obecność nie ma znaczenia dla funkcjonowania szkoły Jest tam zupełnie niepotrzebny, bo wszyscy którzy tam uczą są pedagogami Zakłóca pracę nauczycieli poszczególnych przedmiotów f f% 15 23,1% 10 15,4% 20 30,8% 10 15,4% 5 7,7% 5 7,7% RAZEM 65 100,0%
PRZYKŁAD 7. SKALA LIKERTA I PŁEĆ zupełnie się zgadzam 25 zgadzam się 15 jestem obojętny nie zgadzam się stanowczo się nie zgadzam razem 40 K 62,5% 37,5% 100,0$ 15 10 25 M 60,0% 40,0% 100,0% 25 15 0 15 10 65 RAZEM 38,5% 23,1% 0,0% 23,1% 15,4% 100,0%
PRZYKŁAD 8. SKALA THURSTONA I WIEK A B C D E RAZEM 20 30 50 MŁODSZY 40,0% 60,0% 100,0% 25 20 20 65 ŚREDNI 38,4% 30,8% 30,8% 100,0% 10 30 40 STARSZY 25,0% 75,0% 100,0% 20 55 20 30 30 155 RAZEM 12,9% 35,5% 12,9% 19,4% 19,4% 100,0%
29 Opracowywanie wyników w przypadku pytań otwartych 1. Kategoryzacja przekształcenie pytań otwartych w pytania zamknięte 2. Analiza jakościowa