Efekty projektów POIiŚ w kontekście zamykania programu
Plan prezentacji: Zamykanie POIiŚ - wybrane zagadnienia II. Efekty ekologiczne - wymogi określone w UoD i dokumentach programowych III. Zmiany projektów dotyczące wydłużania terminów osiągnięcia bądź zmniejszania efektów ekologicznych
Podstawy zamykania programu POIiŚ 2007-2013 Rozporządzenie ogólne nr 1083/2006 ze zm. oraz rozporządzenie nr 539/2010 Wytyczne KE dotyczące zamknięcia programów operacyjnych przyjętych do celów pomocy z EFRR, EFS i FS (2007-2013) z 20 marca 2013 r. Zalecenia dotyczące zamknięcia Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 z 21 października 2014 r.
Ogólne zasady Termin kwalifikowalności wydatków: 31 grudnia 2015 r. Dopuszczenie możliwości ponoszenia wydatków po 31 grudnia 2015 r. (dla projektów, które będą funkcjonujące najpóźniej do 31 grudnia 2016 r.) - wydatki po tej dacie są niekwalifikowane
Harmonogram przekazywania dokumentów zamknięcia: Sprawozdanie końcowe z realizacji Programu wraz z kartą zamknięcia IW IP IZ 31.03.2017 KE Poświadczenie i deklaracja wydatków oraz wniosek o płatność końcową IW 31.07.2016 IP 31.08.2016 IZ 15.11.2016 IC 31.03.2017 KE Deklaracja zamknięcia pomocy wraz z końcowym sprawozdaniem audytowym KE
Ważne definicje Projekt ukończony = prace zrealizowane i odebrane (zgodnie z wymogami krajowymi) Projekt użytkowany = wybudowana infrastruktura jest używana zgodnie z założonym przeznaczeniem (rozpoczęło się przyłączanie mieszkańców do kanalizacji, instalacja produkuje energię itd.) Projekt funkcjonujący = ukończony i użytkowany
Tryby postępowania dopuszczone do zastosowania dla projektów, które nie zostaną zakończone rzeczowo i finansowo do końca 2015 r.
I) Projekty, dla których planowane jest ponoszenie wydatków po 31 grudnia 2015 r. Projekt będzie funkcjonujący w terminie do 31 grudnia 2016 r. Projekt uzyskał zgodę IP na ponoszenie wydatków poza 2015 r. (jedynie szczególnie uzasadnione przypadki) Wnioski o zmianę w powyższym zakresie należy przekazać do IP maksymalnie do 30 czerwca 2015 r.
II) Projekty duże dzielone na etapy Projekt ma dwa wyraźne i możliwe do zidentyfikowania etapy (rzeczowe i finansowe) Pierwszy etap jest funkcjonujący najpóźniej do 31 grudnia 2016 r. Drugi etap projektu kwalifikuje się do finansowania w latach 2014-2020. We wniosku o zmianę decyzji pomniejszone zostanie dofinansowanie unijne dla pierwszego etapu, niemniej pierwotnie założony cel zostanie utrzymany. Formalne ubieganie się o podział projektu na etapy obywać się będzie w drodze wniosku o zmianę Decyzji KE. Nie dopuszcza się podziału na etapy inwestycji produkcyjnych (EFRR). Opisana powyżej opcja dzielenia projektów na etapy prawdopodobnie nie zostanie zastosowana w POIiŚ z uwagi na brak wniosków o zmiany Decyzji KE dotyczących dużych projektów
III) Projekty inne niż duże dzielone na etapy Projekt ma dwa wyraźne i możliwe do zidentyfikowania etapy (rzeczowe i finansowe) Pierwszy etap jest funkcjonujący najpóźniej do 31 grudnia 2016 r. Drugi etap projektu kwalifikuje się do finansowania w 2014-2020 Formalne ubieganie się o podział projektu na etapy obywać się ma w drodze wniosku o zmianę wniosku o zmianę UoD W przypadku projektów niebędących dużymi całkowity koszt każdego z etapów musi wynosić co najmniej 5 mln euro Opisana powyżej opcja dzielenia projektów na etapy nie została zasygnalizowana IP - brak wniosków o zmiany zapisów UoD w tym zakresie.
IV) Projekty niefunkcjonujące IZ może podjąć decyzję o uwzględnieniu wydatków poniesionych na niefunkcjonujące projekty w deklaracji końcowej. Warunki: Istnieje uzasadnienie do podjęcia ww. decyzji przez IZ całkowity koszt projektu wynosi min. 5 mln euro wkład z funduszy na rzecz niefunkcjonujących projektów nie przekracza 10% alokacji Programu zostaną ukończone w ciągu 2 lat (tj. do 31.03.2019 r.) - w przeciwnym razie zwrot KE przyznanego dofinansowania na projekt Załącznik nr 6 do sprawozdania (lista niefunkcjonujących projektów), po czym ścisły monitoring co pół roku do 31.03.2019 r.
Wymagania dotyczące efektów ekologicznych
Wymogi dotyczące osiągnięcia efektów na poziomie programu zapis Zaleceń Aktualnie stosunkowo niski poziom osiągnięcia wskaźników programowych
Wymogi dotyczące osiągnięcia efektów na poziomie projektu zapisy umów o dofinansowanie (UoD) Załącznik Nr 8 do UoD w zakresie wysokości zakładanych do osiągnięcia wskaźników rezultatu Zapisy 11 ust. 3 UoD w zakresie terminu osiągnięcia zakładanych wskaźników rezultatu Zapisy 11 - w zakresie konsekwencji niewykonania efektów ekologicznych projektu - zapisy UoD odnoszące się do osiągania wskaźników rezultatu są w trakcie zmian Terminy dotyczące osiągnięcia wskaźników projektu wskazane w UoD co do zasady powinny umożliwiać wykazanie efektów ekologicznych projektu w dokumentach zamykających program (harmonogram zamykania POIiŚ)
Ogólna praktyka Co do zasady Beneficjent zobowiązany jest do wykazania efektu ekologicznego w zakładanej wysokości najpóźniej w rok po zakończeniu projektu (tj. rok od ostatniego dnia okresu kwalifikowania wydatków) W uzasadnionych przypadkach, po indywidualnej ocenie każdego przypadku dopuszczane jest nieosiągnięcie wskaźników rezultatu w zakładanej wysokości oraz terminie bez konieczności zwrotu dofinansowania (m.in.: projekt osiągnął główne cele, wskaźnik nie stanowił kryterium oceny, nieprzewidziane okoliczności, błąd pisarski) Każda zmiana dotycząca wydłużenia terminu oraz zmniejszenia wartości wskaźnika rezultatu wymaga zgody IW i IP
Wnioski o zmiany projektów przekazywane do IW muszą uwzględniać obowiązujący harmonogram zamykania programu dotyczy to w szczególności zmian powodujących wydłużenie terminów zakończenia projektu i inwestycji oraz terminów osiągnięcia efektów ekologicznych projektów.
Wymagania konieczne jakie musi spełnić projekt, aby uzyskać pozytywną opinię IP w zakresie wydłużenia terminu na osiągnięcie efektu ekologicznego: Beneficjent, a dalej IW potwierdzi, iż przedłużenie terminu wykazania osiągnięcia efektu ekologicznego nie będzie zagrażać rozliczeniu efektów POIiŚ w terminach wynikających z obowiązujących Zaleceń; beneficjent podejmował odpowiednie działania w celu zapewnienia osiągnięcia efektu w pierwotnym terminie; opóźnienie spowodowane jest czynnikami, których Beneficjent nie mógł przewidzieć na etapie wnioskowania o środki UE; Beneficjent przedstawił IW harmonogram osiągnięcia efektu we wnioskowanym terminie inne, w zależności od przypadku.
Czynniki uzasadniające zmniejszenie zakładanego efektu ekologicznego wskazanego w UoD bez konieczności zwrotu dofinansowania: brak osiągnięcia wskaźnika rezultatu na zakładanym poziomie spowodowany jest czynnikami, których Beneficjent nie mógł przewidzieć na etapie wnioskowania o środki (np.: zmiany demograficzne); błędy w zapisach UoD (np.: wynikające z przenoszenia danych z dokumentacji projektowej do UoD, błędy w szacowaniu danych na etapie wnioskowania o środki UE); obniżenie wartości wskaźnika nie wpłynie na kryteria punktowe rekomendujące projekt do dofinansowania; główne cele projektu zostały zrealizowane; inne, w zależności od przypadku
Istotne znaczenie ma również jakość przygotowywanych i przesyłanych do IP wniosków o zmianę w projekcie
Działania, które należy wykonać niezwłocznie po uzyskaniu pozytywnej opinii IP odnośnie zmian w zakresie efektu ekologicznego projektu: Aktualizacja wartości wskaźników rezultatu w KSI. Podjęcie dodatkowych działań zapewniających wykonanie efektu ekologicznego w zakładanym, nowym terminie np.: w przypadku działania 1.1 działania zachęcające mieszkańców do podłączenia do sieci, m.in. odpowiednio wczesne informowanie o planowanej inwestycji i korzyściach płynących z podłączenia się do sieci kanalizacyjnej, informowanie o możliwości skorzystania z dostępnych form wsparcia finansowego, w tym środki z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW itp.